1. Pe a tatou mafaufau i le faatuatua o Aperaamo, o le ā e tatou te ono fesili ifo ai?

 E UI ua faalogo le toʻatele iā Aperaamo, ae e itiiti ni mea ua latou iloa e faatatau iā te ia. Peitaʻi, e tele mea ua e iloa e faatatau iā Aperaamo. O se faaaʻoaʻoga, ua e iloa o ia o le “tamā o i latou uma e faatuatua.” (Roma 4:11) Ae atonu e te taumānatu, ʻPe e mafai ona ou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Aperaamo ma maua lenā ituaiga o faatuatua?’ Ioe, e mafai.

2. Aiseā e tāua ai ona suʻesuʻeina le faaaʻoaʻoga a Aperaamo? (Iakopo 2:​22, 23)

² O se tasi o auala e tatou te atiaʻe ai le ituaiga faatuatua sa iai iā Aperaamo, o le iloiloina o lana faaaʻoaʻoga. O le faatonuga a le Atua, na malaga ai Aperaamo i se nuu mamao, nofo i faleʻie mo le tele o tausaga, ma sauni e ofo atu lona atalii pele o Isaako e fai ai le taulaga. O na gaoioiga na atagia mai ai le malosi o lona faatuatua. O le faatuatua ma galuega a Aperaamo, na ia maua ai le finagalo malie o le Atua ma avea ai o ia ma Ana uō. (Faitau le Iakopo 2:​22, 23.) E finagalo Ieova e maua e tagata uma na faamanuiaga e aofia ai ma oe. O le māfuaaga lea na ia faagaeeina ai Paulo ma Iakopo e tusi e faatatau i le faaaʻoaʻoga a Aperaamo. Seʻi o tatou uaʻi atu loa i lana faaaʻoaʻoga o loo faamatalaina i le Roma mataupu e 4 ma le Iakopo mataupu e 2. O na mataupu o loo taʻua ai se faamatalaga tāua e faatatau iā Aperaamo.

3. O le ā le mau autū na siiina mai e Paulo ma Iakopo?

³ Na siiina mai e Paulo ma Iakopo le manatu o loo taʻua i le Kenese 15:6: ʻUa faatuatua Aperaamo iā Ieova, ma ua Ia silasila  iā te ia o lē ua amiotonu.’ O le amiotonu e faasino atu i se tulaga taʻuleleia po o le lē ponā i le silafaga a le Atua. O se mea mataʻina le silasila o le Atua i se tagata lē lelei atoatoa ma agasala, o sē e lē taʻusalaina. E mautinoa e te manaʻo e silasila faapena le Atua iā te oe, ma e mafai ona e maua lenā tulaga. Seʻi o tatou vaai pe aiseā na taʻua ai e Ieova Aperaamo o sē e amiotonu, ma o le ā e ao ona tatou faia ina ia taʻua ai foʻi i tatou o ni ē e amiotonu.

4. Aiseā ua faigatā ai i tagata ona avea ma ni ē amiotonu?

⁴ Na taʻua e Paulo i lana tusi i Roma, ua agasala tagata uma. (Roma 3:23) E faapefea la ona avea se tasi ma sē e amiotonu pe lē taʻusalaina ma maua ai le finagalo malie o le Atua? Ina ia tali lenā fesili, na faaaogā e Paulo le faaaʻoaʻoga a Aperaamo.

5. Aiseā na taʻua ai e Ieova Aperaamo o sē e amiotonu? (Roma 4:​2-4)

⁵ Na taʻua e Ieova Aperaamo o sē e amiotonu a o nofo o ia i Kanana. Pe na māfua ona taʻua e Ieova Aperaamo o sē e amiotonu ona o lona tausia atoatoa o le Tulafono a Mose? E leai. (Roma 4:13) Na faatoʻā tuuina mai le Tulafono i le nuu o Isaraelu, ina ua silia i le 400 tausaga talu ona taʻua e le Atua Aperaamo o sē e amiotonu. Aiseā la na taʻua ai e le Atua Aperaamo o sē e amiotonu? E faaalia e Ieova le agalelei faifua i ana auauna. Na ia taʻua Aperaamo o sē e amiotonu ona o lona faatuatua.—Faitau le Roma 4:​2-4.

6. E faapefea ona taʻua e Ieova se tagata agasala o sē e amiotonu?

⁶ Na taʻua atili e Paulo pe a faatuatua se tasi i le Atua, “ua silasila i ai e amiotonu o ia i lona faatuatua.” (Roma 4:5) Na toe faaopoopo mai Paulo: “E pei foʻi ona taʻua e Tavita le fiafia o le tagata e silasila i ai le Atua e amiotonu e aunoa ma galuega: ʻE fiafia i latou o ē e faamagaloina a latou solitulafono ma ua ufitia a latou agasala; e fiafia foʻi le tagata e lē faitaulia e Ieova ana agasala.’” (Roma 4:​6-8; Sala. 32:​1, 2) E faamagaloina pe ufitia e le Atua agasala a i latou e faatuatua iā te ia. E na te faamagaloina atoatoa i latou ma lē toe faitaulia a latou agasala. E silasila o ia iā i latou taʻitoʻatasi o ni ē e amiotonu ma lē ponā ona o lo latou faatuatua.

7. Aiseā e faapea atu ai na avea auauna faamaoni a le Atua i le taimi ua teʻa o ni ē e amiotonu?

⁷ E ui ina taʻua Aperaamo, Tavita ma isi auauna faamaoni a le Atua o ni ē e amiotonu, ae na avea pea i latou ma tagata agasala. Peitaʻi, o lo latou faatuatua na silasila ai le Atua iā i latou o ni ē e lē ponā, aemaise pe a faatusatusa i ē e lē tapuaʻi iā te ia. (Efe. 2:12) E pei ona faamanino mai e Paulo i lana tusi i Roma, o le faatuatua o le vaega autū i le mauaina o se faiā lelei ma le Atua. Sa moni lenā manatu i le tulaga o Aperaamo ma Tavita, ma e faapena foʻi i tatou.

8-9. O ā manatu sesē o nisi e faatatau i tusitusiga a Paulo ma Iakopo, ma aiseā?

⁸ I le tele o tausaga, sa eseese manatu o lotu ua faapea mai o Kerisiano, i le fesootaʻiga o le faatuatua ma galuega. Ua aʻoaʻo e nisi taʻitaʻi lotu e pau le mea e manaʻomia ina ia faaolaina ai, o le talitonu i le Alii o Iesu Keriso. Atonu e latou te faapea mai, “Ia talia Iesu ona faaolaina ai lea o oe.” E latou te ono sii mai foʻi upu nei a Paulo: “E silasila i ai le Atua e amiotonu e aunoa ma galuega.”  (Roma 4:6) Ae ua faapea mai nisi e mafai ona “faaolaina oe,” e ala i le asiasi atu i nofoaga e latou te manatu e paia ma faia galuega lelei. Atonu e latou te taumafai e faamaonia lo latou manatu i le faaaogāina o le Iakopo 2:24: “E taʻuamiotonuina le tagata i galuega, ae e lē na o le faatuatua.”

⁹ O nei talitonuga eseese, ua manatu ai nisi faitofā o le Tusi Paia e feteenaʻi le faamatalaga a Paulo ma Iakopo e faatatau i le faatuatua ma galuega. Ua faapea mai nisi taʻitaʻi lotu na talitonu Paulo e taʻuamiotonuina le tagata i lona faatuatua e aunoa ma galuega, ae na talitonu Iakopo e tāua galuega i le mauaina o le finagalo malie o le Atua. Ua faapea mai se polofesa i mataupu faalotu: “E leʻi malamalama Iakopo i le uunaʻiga na maumauaʻi ai Paulo i le manatu, e taʻuamiotonuina se tasi i le tau ina iai o le faatuatua e aunoa ma galuega.” Peitaʻi, na faagaeeina e Ieova Paulo ma Iakopo e tusia na faamatalaga. (2 Timo. 3:16) O lea, o le auala faigofie e malamalama ai i na manatu, o le iloilo lea o le siʻomaga o faamatalaga na la tusia.

10. O ā “galuega” na faasino patino atu i ai Paulo? (Roma 3:​21, 28) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹⁰ O ā “galuega” na taʻua e Paulo i le Roma mataupu e 3 ma le 4? Na ia faasino patino atu i “galuega o le tulafono” po o le tulafono a Mose lea na tuuina mai i le mauga o Sinai. (Faitau le Roma 3:​21, 28.) I aso o Paulo, e foliga mai na faigatā i nisi Kerisiano Iutaia ona talia le manatu, ua lē o toe manaʻomia ona tausia le Tulafono a Mose ma faia galuega o le Tulafono. O lea, na faaaogā ai e Paulo le faaaʻoaʻoga a Aperaamo e faamaonia ai, e lē o le faia o “galuega o le tulafono” e taʻuamiotonuina ai se tasi i luma o le Atua.  Nai lo o lea, na ia faapea mai e manaʻomia galuega o le faatuatua. E faalaeiauina ai i tatou, auā ua tatou iloa mai ai o le faatuatua i le Atua ma Keriso, e tatou te maua ai le finagalo malie o le Atua.

11. O ā “galuega” na faamatilatila e Iakopo?

¹¹ O “galuega” o loo talanoaina i le Iakopo mataupu e 2, e lē o faasino atu i “galuega o le tulafono” lea na taʻua e Paulo. O loo faasino atu Iakopo i galuega e faia e Kerisiano i o latou olaga i aso faisoo. O na galuega e iloa ai pe moni le faatuatua o se Kerisiano i le Atua. Seʻi o tatou iloiloina ni faaaʻoaʻoga se lua na faaaogā e Iakopo.

12. Na faapefea ona faamatala e Iakopo le fesootaʻiga o le faatuatua ma galuega? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹² O le faaaʻoaʻoga muamua, na taʻua e Iakopo e lē tatau i Kerisiano ona faailoga tagata i a latou feutagaʻiga ma isi. Ina ia faamatilatila lenā manatu, na ia taʻua ai se tagata e na te talia fiafia se tagata mauʻoa ae vaai maulalo i sē e mativa. Na taʻua e Iakopo atonu e faapea mai lenā tagata e faatuatua, peitaʻi e leai ni galuega e faamaonia ai. (Iako. 2:​1-5, 9) O le faaaʻoaʻoga lona lua, na taʻua e Iakopo se tasi e na te iloa se ʻuso po o se tuafafine ua tau leai ni ofu ma ni meaʻai,’ peitaʻi e leʻi fesoasoani i ai. E tusa la pe faapea mai lenā tagata e faatuatua, ae e leai se aogā ona e lē o ōgatusa ma ana gaoioiga. O lea na tusi ai Iakopo, e “mate le faatuatua pe a leai ni galuega.”—Iako. 2:​14-17.

13. Na faapefea ona faataʻitaʻi mai e Iakopo le ō faatasi o le faatuatua ma galuega? (Iakopo 2:​25, 26)

¹³ Na taʻua e Iakopo Raava o se faaaʻoaʻoga lelei o le ō faatasi o le faatuatua ma galuega. (Faitau le Iakopo 2:​25, 26.) Sa faalogo Raava e faatatau iā Ieova, ma na ia iloa o  loo fesoasoani Ieova iā Isaraelu. (Iosua 2:​9-11) Sa faaalia lona faatuatua e ala i ana gaoioiga, o le puipuia lea o sipai Isaraelu e toʻalua ina ua lamatia o la ola. O le iʻuga, na taʻua lenei fafine lē lelei atoatoa ma e lē o se Isaraelu o sē e amiotonu, e pei lava o Aperaamo. O lana faaaʻoaʻoga, ua faamatilatila mai ai le tāua o le ō faatasi o le faatuatua ma galuega.

14. Aiseā e faapea atu ai e lē feteenaʻi faamatalaga a Paulo ma Iakopo?

¹⁴ E eseese auala ma tagata na faamatala atu ai e Paulo ma Iakopo le faatuatua ma galuega. Na faailoa atu e Paulo i Kerisiano Iutaia, e latou te lē maua le finagalo malie o Ieova i le na o le faia o galuega o le tulafono. Peitaʻi, na faamatilatila mai e Iakopo e manaʻomia e Kerisiano uma ona faaalia le faatuatua e ala i le faia o galuega lelei mo isi.

15. O ā nisi galuega e faaalia atu ai lo tatou faatuatua? (Tagaʻi foʻi i ata.)

¹⁵ E lē o faapea mai Ieova e tatau ona tatou faia mea uma na faia e Aperaamo, ina ia taʻua ai i tatou o ni ē e amiotonu. O le mea moni, e tele isi galuega e mafai ona faaalia ai lo tatou faatuatua. E mafai ona tatou faafeiloaʻi tagata fou i le faapotopotoga, fesoasoani i uso ma tuafāfine o loo matuā manaʻomia le fesoasoani, ma faia galuega lelei i o tatou tauaiga, o mea ia e finagalo malie ma faamanuia i ai le Atua. (Roma 15:7; 1 Timo. 5:​4, 8; 1 Ioa. 3:18) O se tasi o galuega sili e faailoa atu ai lo tatou faatuatua, o le maelega lea e faailoa atu i isi le tala lelei. (1 Timo. 4:16) E mafai ona faailoa atu i a tatou galuega, e tatou te faatuatua o le a taunuu moni folafolaga a Ieova ma e sili atu ona lelei ona ala. Pe a tatou faia faapea, e mautinoa o le a silasila  le Atua iā i tatou o ni ē e amiotonu ma taʻua i tatou o ana uō.

16. O le ā le fesootaʻiga o le faamoemoe ma le faatuatua o Aperaamo?

¹⁶ Ua faamatilatila i le Roma mataupu e 4 se isi lesona tāua e tatou te aʻoaʻoina mai iā Aperaamo, o le tāua o le faamoemoe. Na folafola mai e Ieova o le a manuia “atunuu e tele” ona o Aperaamo. Maʻeu se faamoemoe matagofie na tulimataʻia e Aperaamo! (Kene. 12:3; 15:5; 17:4; Roma 4:17) Peitaʻi, e oo ane i le taimi ua 100 tausaga o Aperaamo ae 90 tausaga o Sara, e leʻi maua lava se la tama. I le vaaiga faaletagata, e lē mafai ona toe maua se tama a Aperaamo ma Sara. O lenā mea na matuā tofotofoina ai le faatuatua o Aperaamo, “ae na faatuatua o ia e faavae i le faamoemoe, ina ia avea o ia ma tamā o atunuu e tele.” (Roma 4:​18, 19) Mulimuli ane, na taunuu moni le mea na ia faamoemoe i ai, ina ua fanau mai le la tama o Isaako.—Roma 4:​20-22.

17. E faapefea ona iloa e mafai ona avea i tatou ma uō a le Atua ma maua lona finagalo malie?

¹⁷ E mafai ona avea i tatou ma uō a le Atua ma maua lona finagalo malie, ma taʻua o ni ē e amiotonu e pei o Aperaamo. Na taʻua e Paulo lenā manatu ina ua ia tusi: “O upu ʻua silasila iā te ia’ e leʻi tusia mo na o [Aperaamo] lava, ae e mo i tatou foʻi o le a silasila i ai, auā ua tatou talitonu iā te Ia, o lē na toe faatūina Iesu.” (Roma 4:​23, 24) I le pei o Aperaamo, e tatou te manaʻomia le faatuatua, galuega, faapea le faamoemoe. Na faamatalaina foʻi e Paulo lo tatou faamoemoe i le Roma mataupu e 5, lea o le a tatou talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai.