1, 2. (a) Aiseā e mafai ai ona faamalosia i tatou i faaaʻoaʻoga a Noa, Tanielu, ma Iopu? (e) Na faapeʻī tulaga o mea i le taimi na tusia ai e Esekielu upu o loo i le Esekielu 14:14?

PO O e fesagaʻia ni tulaga faigatā e pei o maʻi, faafitauli tau tupe, po o sauāga? Po o faigatā i nisi taimi ona faatumauina lou olioli i le auaunaga iā Ieova? Pe afai o le tulaga lenā, e faamalosia i tatou i faaaʻoaʻoga a Noa, Tanielu, ma Iopu. O i latou o ni tagata lē lelei atoatoa, ma na latou feagai ma le tele o faafitauli e pei ona tatou fesagaʻia, e aofia ai ma luʻi na lamatia ai o latou ola. E ui i lea na latou tausisia pea lo latou faamaoni, ma avea ai ma faaaʻoaʻoga o le faatuatua ma le usiusitaʻi i le silafaga a le Atua.​—Faitau le Esekielu 14:12-14.

² Na tusia e Esekielu upu o loo i la tatou mau autū o lenei suʻesuʻega, a o iai i Papelonia i le 612 T.L.M. * (Eseki. 1:1; 8:1) O le taimi  lenā ua lata ina faatafunaina le aai o Ierusalema ua fulitua ese mai i le tapuaʻiga moni, lea na tupu i le 607 T.L.M. E toʻaitiiti lava i latou na faaalia uiga e pei o Noa, Tanielu, ma Iopu ma na faailogaina ai i latou mo le faasaoina. (Eseki. 9:1-5) Na aofia ai i lenā vaega toʻaitiiti Ieremia, Paruka, Epetemeleka, ma tagata Rakapa.

3. O le ā o le a tatou talanoaina i lenei mataupu?

³ E faapena foʻi aso nei, e na o i latou e silasila i ai Ieova o ni ē e lē ponā e pei o Noa, Tanielu ma Iopu, o le a faailogaina mo le faasaoina pe a faaiʻuina lenei faiga o mea. (Faaa. 7:9, 14) O lea seʻi o tatou talanoaina māfuaaga na faaaogā ai e Ieova na tane e avea ma faaaʻoaʻoga o le amiotonu. A o tatou talanoaina i latou taʻitoʻatasi, o le a tatou uaʻi atu (1) po o ā luʻi na latou fesagaʻia ma le (2) pe e faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i lo latou faatuatua ma lo latou usiusitaʻi.

4, 5. O ā luʻi na feagai ma Noa, ma aiseā e mataʻina ai lona tumau?

⁴ O ā luʻi na feagai ma Noa? E oo ane i le vaitaimi o Enoka le tamā o le tamā o le tamā o Noa, ua matuā lē matataʻu tagata i le Atua. Na iʻu lava ina latou fai atu “upu faifai” iā Ieova. (Iuta 14, 15) Na faatuputeleina faiga sauā. O le mea moni, na “tumu le lalolagi i faiga sauā” i aso o Noa. Na liutino tagata agelu amioleaga, fai a latou avā, ma fanauina ai ni atalii e sauā ma tinoeese. (Kene. 6:2-4, 11, 12) Peitaʻi, na tuese mai ai lava Noa. ʻNa maua e Noa le finagalo malie o Ieova. Na lē ponā o ia i ē na latou ola faatasi. Na savavali Noa ma le Atua moni.’​—Kene. 6:8, 9.

⁵ Seʻi vaai po o le ā ua taʻu mai i na upu e faatatau i lenei tane amiotonu. Muamua, seʻi mafaufau i le umi na savavali ai Noa ma le Atua i lenā lalolagi amioleaga a o leʻi oo mai le Lolo. E lē na o se 70 pe 80 tausaga ae na toetoe 600 tausaga! (Kene. 7:11) E leʻi pei foʻi Noa o i tatou i aso nei, auā e leʻi iai se faapotopotoga o uso tapuaʻi na ia maua mai ai le fesoasoani faaleagaga, e oo lava foʻi i ona uso ma tuafāfine. *

6. Na faapefea ona faaalia e Noa le lototele?

⁶ E leʻi tau ina faamalieina Noa i le ola ai i se olaga lelei. Na avea foʻi o ia ma “lē e talaʻi le amiotonu” ma le lototele, na taʻutino atu ai i le lautele lona faatuatua iā Ieova. (2 Pete. 2:5) Na tusi le aposetolo o Paulo e faatatau iā Noa e faapea, ʻo le faatuatua na ia taʻusalaina ai le lalolagi.’ (Epe. 11:7) O lea la, e talafeagai ona faapea atu na feagai Noa ma teteega ma tauemuga, ma atonu na faamataʻu atu foʻi tagata iā te ia. Peitaʻi, e leʻi ʻfefe ai o ia i tagata.’ (Faata. 29:25) Nai lo o lea, na iā te ia le lototele lea foʻi o loo tuuina atu e Ieova i isi ana auauna faamaoni.

7. O ā luʻi na feagai ma Noa a o fausia le vaa?

⁷ Ina ua mavae le sili atu ma le 500 tausaga o savavali Noa ma le Atua, ona fetalai atu lea o Ieova iā Noa e fau se vaa ina ia faasaoina ai tagata ma manu. (Kene. 5:32; 6:14) E mautinoa le matuā faigatā o lenā galuega, ma e lē na o le fausiaina o le vaa na feagai ma ia! Na mautinoa foʻi e Noa o lenā galuega o le a atili ai ona faateteleina tauemuga ma teteega. E ui i lea, na usiusitaʻi lava ma faia le galuega ona o lona faatuatua. “Ua faapea lava ona ia faia.”​—Kene. 6:22.

8. Na faapefea ona maufaatuatuaina e Noa Ieova o Lē e saunia mea na ia manaʻomia?

⁸ O le isi luʻi na feagai ma Noa o le saunia lea o mea faaletino e tausia ai lana avā ma lana fanau. A o leʻi oo mai le Lolo, sa tatau ona galulue mamafa tagata e totō laau mo meaʻai ma na faia foʻi faapea e Noa. (Kene. 5:28, 29) E ui i lea, sa taulaʻi atu pea lona olaga i le Atua ae e lē o mea faaletino. E oo lava foʻi i le taimi na fau ai le vaa lea atonu na faaalu ai le 40 pe  50 tausaga, na taulaʻi atu pea Noa i mea faaleagaga. Na faaauau ona ia faia faapea mo le isi 350 tausaga ina ua mavae le Lolo. (Kene. 9:28) Maʻeu se faaaʻoaʻoga mataʻina o le faatuatua ma le usiusitaʻi!

9, 10. (a) E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Noa? (e) O le ā le silafaga a Ieova i ē o loo tausisia ana tapulaa?

⁹ E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Noa? E ala lea i le lagolagoina o le amiotonu a le Atua, ia lē avea o se vaega o le lalolagi a Satani, ma faamuamua manaʻoga o le Malo. (Mata. 6:33; Ioa. 15:19) O le mea moni, o le auala o loo tatou ola ai o ni Kerisiano, e inosia ai i tatou e le lalolagi. E oo lava i aso nei, o lo tatou tausisia o tulafono a le Atua e aofia ai mataupu i faaipoipoga ma amioga mamā tau feusuaʻiga, ua iʻu ina faitioina ai i tatou i nisi atunuu e ala i faasalalauga sesē. (Faitau le Malaki 3:17, 18.) Peitaʻi, i le pei o Noa, e tatou te matataʻu iā Ieova ae e lē o tagata. Ua tatou iloa e na o Ieova e mafai ona ia foaʻi mai le ola e faavavau.​—Luka 12:4, 5.

¹⁰ Ae e faapefea oe? Po o le a faaauau ona lua ʻsavavali ma le Atua’ e tusa lava pe tauemu ma faifai atu isi? Pe e te maufaatuatuaina le tausiga a Ieova e tusa pe lofitūina oe i faafitauli tau tamaoaiga? Pe a e faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Noa, e te mautinoa o le a tausia oe e Ieova.​—Fili. 4:6, 7.

11. O ā luʻi faigatā na feagai ma Tanielu ma ana aumea e toʻatolu i Papelonia? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

¹¹ O ā luʻi na feagai ma Tanielu? Na ola Tanielu o se tagata na ave faapagota i Papelonia, o se aai na tumu i ifoga tupua ma faiga faaagaga. E lē gata i lea, na manatu faatauvaa tagata Papelonia i tagata Iutaia ma faifai iā i latou faapea Ieova lo latou Atua. (Sala. 137:1, 3) Pagā le matuā tigā o faalogona o tagata Iutaia faamaoni e pei o Tanielu ona o na faiga! Na avea foʻi Tanielu ma ana aumea e toʻatolu o Hanania, Mesaelu, ma Asaraia ma taulaʻiga a tagata ona na toleni i latou e auauna i le tupu. Na faatulaga foʻi meaʻai e tatau ona latou aai ai. O le mea moni na avea o se luʻi mo Tanielu meaʻai ma meainu auā e leʻi manaʻo e “leaga o ia i taumafa lelei a le tupu.”​—Tani. 1:5-8, 14-17.

12. (a) O ā uiga lelei na faaalia e Tanielu? (e) O le ā le silafaga a Ieova iā Tanielu?

¹² O se tasi o luʻi iloagatā na feagai ma Tanielu, atonu o le maoaʻe o ona tomai lea na iʻu ai i lona mauaina o ni tofiga faapitoa. (Tani. 1:19, 20) Peitaʻi, nai lo o le faamaualuga ai ma maumaututū i ona lava manatu, sa tumau pea lona lotomaulalo ma avatu iā Ieova le viiga ona o mea na mafai ona ia faia. (Tani. 2:30) O le mea moni, na silasila mai Ieova iā Tanielu ma taʻua o ia o se faaaʻoaʻoga o le amiotonu faatasi ma Noa ma Iopu, a o talavou lava o ia. Pe na sesē le maufaatuatuaina e le Atua o Tanielu? E leai! Na tumau pea ona faatuatua ma usiusitaʻi Tanielu seʻia oo lava ina iʻu lona ola. E foliga mai ina ua toetoe 100 tausaga o Tanielu, na faapea atu ai ma le māfana le agelu iā te ia: “Tanielu e, o oe o le tagata ua faapelepeleina.”​—Tani. 10:11.

13. Na mafai faapefea ona avea Tanielu ma faamanuiaga i isi tagata Iutaia?

¹³ O le mauaina e Tanielu o le finagalo malie o Ieova, na avea ai o ia o se tagata maualuga i le malo o Papelonia faapea Metai ma Peresia. (Tani. 1:21; 6:1, 2) Atonu na faagaoioia e Ieova mea i lenā auala ina ia mafai ai ona avea Tanielu ma faamanuiaga mo ona tagata, e pei o Iosefa i Aikupito, ma Eseta ma Moretekai i Peresia. * (Tani. 2:48) Seʻi faaata le matuā faamāfanafanaina o tagata Iutaia sa ave faapagota e aofia ai ma Esekielu, ina ua latou vaaia le lagolagosua a Ieova i lenā auala!

14, 15. (a) O ā itu e talitutusa ai o tatou tulaga ma le tulaga o Tanielu? (e) O ā lesona e mafai ona aʻoaʻo mai e mātua i aso nei mai i mātua o Tanielu?

 ¹⁴ E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Tanielu? I aso nei, o loo tatou ola e pei o ni tagata ese i se lalolagi ua matuā faaleagaina i le itu tau amio ma le itu faaleagaga, e Papelonia le Aai Tele le emepaea o lotu sesē, o le “mea e nonofo ai temoni.” (Faaa. 18:2) O lea, ua matilatila ese ai i tatou ma avea ai i tatou ma taulaʻiga o tauemuga. (Mare. 13:13) I le pei o Tanielu, seʻi o tatou mafuta vavalalata atu iā Ieova lo tatou Atua. Pe a tatou lotomaulalo, maufaatuatuaina Ieova ma usiusitaʻi iā te ia, o le a tautele foʻi i tatou i lana silafaga.​—Isa. 43:4.

¹⁵ E mafai e mātua ona aʻoaʻoina lesona mai i le faaaʻoaʻoga a mātua o Tanielu. I le ā le itu? E ui lava i le taatele o le amioleaga i Iuta i taimi a o laʻitiiti Tanielu, ae na tuputupu aʻe le tama ma avea ma sē e alofa iā Ieova. E leʻi faafuaseʻi ona tupu lenei tulaga. Ae o loo faailoa mai ai le lelei o le toleniga a mātua. (Faata. 22:6) E oo lava foʻi i le igoa o Tanielu, o lona uiga “O le Atua Loʻu Faamasino,” ua taʻu mai ai o i laʻua o ni mātua e matataʻu i le Atua. O lea mātua e, ia aua neʻi outou faavaivai i a outou fanau ae ia onosaʻi e toleni i latou. (Efe. 6:4) E lē gata i lea, ia tatalo faatasi ma i latou ma tatalo mo i latou. Pe a e taumafai e totō i o latou loto upu moni o le Tusi Paia, o le a maua ai le tele o faamanuiaga a Ieova.​—Sala. 37:5.

16, 17. O ā luʻi na feagai ma Iopu (a) a o lelei lona tamaoaiga ma faaaloalogia? (e) i taimi o ona puapuaga?

¹⁶ O ā luʻi na feagai ma Iopu? Na feagai Iopu ma ni suiga tetele i lona olaga. A o leʻi feagai Iopu ma tofotofoga, ʻna silisili o ia i tagata uma i Sasaʻe.’ (Iopu 1:3) Na tamaoaiga Iopu, lauiloa, ma na matuā faaaloalogia o ia. (Iopu 29:7-16) E ui i na tulaga, e na te leʻi atiaʻe ai se uiga fiasili pe manatu ifo e na te lē manaʻomia le Atua. O le mea moni na taʻua e Ieova Iopu o “laʻu auauna,” ma na ia toe fetalai atili mai “o le tagata e lē taʻuleagaina ma amio saʻo, e mataʻu i le Atua ma ʻaloʻalo ese i mea leaga.”​—Iopu 1:8.

¹⁷ I se taimi puupuu, na suia faafuaseʻi le olaga o Iopu. Na oo Iopu i le matuā mativa ma le matuā leai o se faamoemoe. Ua tatou iloa o Lē e taufaaleaga o Satani na faapogaia nei tulaga. Na ia tuuaʻia pepelo Iopu e māfua ona tapuaʻi atu i le Atua ona o le manatu faapito. (Faitau le Iopu 1:9, 10.) E leʻi manatu māmā Ieova i lenā tuuaʻiga taufaaleaga. Nai lo o lea na tuu atu e Ieova iā Iopu le avanoa e faamaonia ai lona faamaoni, ma faaalia ai na tapuaʻi  atu iā te ia ona o lona alofa ae e lē o ni uunaʻiga manatu faapito.

18. (a) Aiseā e mataʻina ai iā te oe le faamaoni o Iopu? (e) O le ā e faailoa mai e faatatau iā Ieova i a la feutagaʻiga ma Iopu?

¹⁸ Na faasolosolo ona osofaʻia e Satani Iopu i ni osofaʻiga ogaoga, lea na iʻu ina manatu ai Iopu o le Atua na māfua ai. (Iopu 1:13-21) Na sosoo ai ma le ō atu o le ʻaufaamāfanafana pepelo e toʻatolu ma fai atu upu faatigā iā Iopu e faapea, o le faasalaga lea mai i le Atua ona o ana amioga leaga. (Iopu 2:11; 22:1, 5-10) Peitaʻi na tumau pea le faamaoni o Iopu. E moni na iai taimi na soonafai ai ana faaupuga, ae na malamalama Ieova i tigā na feagai ma Iopu. (Iopu 6:1-3) Na silasila mai le Atua i se tane ua matuā lotomafatia e leʻi fulitua atu iā te Ia, e ui lava na faaauau ona osofaʻia ma tuuaʻia pepelo e Satani Iopu. Ina ua mavae tofotofoga na feagai ma Iopu, na tauia o ia e Ieova i le faaluaina o mea na ia maua nai lo o le taimi muamua. Na faaopoopo foʻi e Ieova iā Iopu isi tausaga e 140 e ola ai. (Iako. 5:11) A o faasolo lenā taimi na faaauau pea ona ia tuutoina atu atoatoa iā Ieova. E faapefea ona faamaonia lenā manatu? Na faamauina e Esekielu upu o loo i le mau autū o lenei suʻesuʻega ae ua faitau selau tausaga talu ona maliu Iopu.

19, 20. (a) E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Iopu? (e) E faapefea ona tatou faaatagia atu le alofa mutimutivale o le Atua i a tatou feutagaʻiga ma isi?

¹⁹ E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Iopu? Po o ā lava o tatou tulaga, seʻi faaauau pea ona tatou faamuamua Ieova i o tatou olaga, maufaatuatuaina atoatoa o ia, ma usiusitaʻi iā te ia ma le lotoatoa. O le mea moni ua tele atu māfuaaga e tatau ai ona tatou faia faapea nai lo o māfuaaga na iloa e Iopu. Seʻi manatu i vala nei: Ua tele mea ua tatou iloa e faatatau iā Satani ma ana togafiti. (2 Kori. 2:11) Ua fesoasoani mai le tusi o Iopu e tatou te iloa ai le māfuaaga ua lē taofia ai e le Atua mafatiaga. Ua tatou iloa mai i le valoaga a Tanielu, o le Malo o le Atua o se malo e pulea le lalolagi aoao i le taʻitaʻiga a Keriso Iesu. (Tani. 7:13, 14) Ua tatou iloa foʻi e lē o toe umi ona faaiʻuina lea e faavavau e le Malo o mafatiaga uma.

²⁰ O mea na tutupu iā Iopu, ua faamatilatila mai ai e manaʻomia ona tatou faaalia le alofa mutimutivale i o tatou uso Kerisiano o loo onosaia tulaga faigatā. I le pei o Iopu, e ono faia e nisi ni tala soonafai i nisi taimi. (Fai. 7:7) Peitaʻi, nai lo o lo tatou faamasinosino, seʻi o tatou faaalia le tofā mamao ma le alofa mutimutivale. O le faia faapea, o le a tatou faaaʻoaʻo ai iā Ieova lo tatou Tamā alofa ma alofa mutimutivale.​—Sala. 103:8.

21. E faapefea i upu o loo i le 1 Peteru 5:10 ona atagia mai ai mea na tutupu i olaga o Noa, Tanielu, ma Iopu?

²¹ E ui e eseese taimi na ola ai Noa, Tanielu, ma Iopu ma e matuā eseese foʻi o latou tulaga, ae na latou tutumau e ui i luʻi na latou fesagaʻia. O tala e faatatau i o latou olaga ua faamanatu mai ai upu a le aposetolo o Peteru o lē na tusi: “Ina ua uma ona outou mafatia mo sina taimi, o le Atua o loo foaʻi atu le agalelei faifua i auala uma . . . e na te faamāeʻaina le aʻoaʻoina o outou, e na te faamausalīina ma faamalosia outou.”​—1 Pete. 5:10.

22. O le ā o le a tatou talanoaina i le mataupu o sosoo mai?

²² O upu faagaeeina a Peteru, ua faamautinoa mai ai e Ieova o le a ia faamausalīina ma faamalosia ana auauna. E faatatau foʻi nei upu i auauna a le Atua i aso nei. E tatou te faanaunau uma ina ia faamalosia i tatou e Ieova ma tutumau ai pea i la tatou tapuaʻiga. O lea la, e tatou te mananaʻo e faaaʻoaʻo i le faatuatua ma le usiusitaʻi o Noa, Tanielu, ma Iopu! O le a tatou talanoaina i le mataupu o sosoo mai le māfuaaga autū o lo latou faamaoni, o lo latou iloa lelei lea o Ieova. O le mea moni, na latou “malamalama i mea uma” na faafinagaloina e Ieova mai iā i latou. (Faata. 28:5) E mafai foʻi ona tatou faia faapea.