E tusa ai ma lenei mataupu, e tatau i se ulugalii Kerisiano ona iloilo faamatalaga moni talafeagai, faapea mataupu silisili o le Tusi Paia. Pe a uma, ona faia lea o sa laʻua faaiʻuga ina ia lelei ai o la lotofuatiaifo i luma o le Atua.

Na poloaʻi Ieova e faapea: “Ia fanafanau ma ia matuā faatoʻateleina.” O le taimi lenā e na o le toʻalua tagata i le lalolagi, ma e toʻavalu ina ua māeʻa le Lolo. (Kene. 1:28; 9:1) E lē o taʻua i le Tusi Paia e faapea e faatatau mai lenā poloaʻiga i Kerisiano i aso nei. O lea la, e filifili le ulugalii pe e la te faaaogāina se aiga fuafuaina ina ia faatapulaa ai le aofaʻi o le la fanau, pe fuafua ai foʻi le taimi e fai ai sa laʻua fanau. O ā ni manatu e tatau ona la iloiloina?

E ao i Kerisiano ona iloilo totoʻa so o se aiga fuafuaina e latou te fia faaaogāina, e faavae i mataupu silisili o le Tusi Paia. O le māfuaaga lea e teena ai e Kerisiano le faapaʻū tama o se metotia mo le aiga fuafuaina. O le faapaʻū tama ma le loto i ai, e feteenaʻi ma le aʻoaʻoga a le Tusi Paia e faatatau i le tāua o le ola. E lē filifilia e Kerisiano se aiga fuafuaina o le a faamuta ai se ola, lea e ono tuputupu aʻe ma mulimuli ane avea o se pepe. (Eso. 20:13; 21:22, 23; Sala. 139:16; Iere. 1:5) Ae faapefea la le faaaogāina o le lupo?

Na iloiloina lenei mataupu i le Watchtower o Me 15, 1979, itulau e 30-31. Na tele ina faaaogā i na taimi lupo na fai mai i uga, ma na tuu i totonu o le toʻala fanau o le fafine ina ia taofia ai le maʻitō. Na taʻua i lenei mataupu, e leʻi malamalama lelei fomaʻi i auala na faagaoioia ai lupo. Na faapea mai le toʻatele o fomaʻi faapitoa, o nei lupo na faapogaia ai ni suiga i totonu o le toʻala fanau o se fafine ma taofia ai le sua ola o le tane mai le feʻausi atu e feusuaʻi ma fua matua o le tinā, ma afuafua ai. O lea, pe afai e leʻi afuafuaina fua o se fafine, o lona uiga la e leʻi amata foʻi se ola fou.

Peitaʻi, na faaalia i nisi faamaoniga e iai taimi e afuafua ai se tasi o na fua. Atonu e tuputupu aʻe  se fua faatoʻā afuafua i totonu o se avefelope (e taʻua lenei tulaga o le ectopic pregnancy) pe e alu atu foʻi i le toʻala fanau. Pe afai e alu atu le fua ua afuafua i le toʻala fanau ae o loo iai se lupo, e mafai ona faalavelave le lupo i fua ua afuafua mai le tuputupu aʻe i totonu o le toʻala fanau, ma lē mafai ai ona afuafua se pepe e pei ona masani ai. O le faamutaina o le ola o se fua ua amata ona afuafua, e tai pei lenā o le faapaʻū tama. O le manatu la lenei na taʻua i le mataupu: “O se Kerisiano faamaoni la e lē o mautonu pe e na te faaaogāina le lupo, e tatau ona ia iloilo totoʻa na faamatalaga uma ma faatusatusa i le aʻoaʻoga a le Tusi Paia i le tāua ma le paia o le ola.”​—Sala. 36:9.

Pe na iai ni suiga iloga i suʻesuʻega faasaienisi po o suʻesuʻega faafomaʻi e tusa ai o le faaaogāina o le lupo, talu ona lomia lenā mataupu i le 1979?

E lua ni ituaiga lupo fou na aliaʻe mai. O le ituaiga lupo e faaaogā ai le kopa, na tele ina faaaogā i le faitau sefulu tausaga ua mavae. Ae mulimuli ane i ni nai tausaga ua mavae, na maua ai le isi ituaiga lupo lea e faaaogā ai se homone. O ā ni faamatalaga ua tatou iloa e faatatau i nei ituaiga lupo e lua?

Lupo e faaaogā ai le kopa (kopa T): E pei ona taʻua muamua, e foliga mai pe afai e faaaogā le lupo, o le a faigatā i le sua o le tane ona ola ma feʻausi atu i le toʻala fanau, ma feusuaʻi ai ma se fua matua o le fafine. E lē gata i lea, o lupo e iai le kopa atonu e latou te tapēina le sua ola o le tane ona e oona le kopa. * O lupo e faaaogā ai le kopa, e faapogaia ai ni suiga i totonu o le toʻala fanau o le fafine.

Lupo e faaaogā ai se homone: E eseese ituaiga lupo e faaaogā ai se homone, e talitutusa ma le homone o loo i fualaau mo aiga fuafuaina. O nei lupo e latou te faamatuu atu lenā homone i totonu o le toʻala fanau. E foliga mai e taofia e na lupo le faatupuina o ni fua matua i nisi o fafine. O le mea moni, pe afai e lē maua ni fua matua mai i le fafine, e lē mafai la ona faafeusuaʻi ma le sua ola mai le tamāloa. E ui i lea, e talitonu tagata suʻesuʻe e faapea o le homone lea e faamatuu atu e nei lupo, e faapogaia ai ni suiga i totonu o le toʻala fanau. * E lē gata i lea, e faamafiafia e le lupo le vavale i le gutu o le toʻala fanau, ma taofia ai le sua ola o le tamāloa lea ua alu atu i totonu o le totogasā o le fafine, mai i le feʻausi atu i totonu o le toʻala fanau. O nei aafiaga e faaopoopo atu i aafiaga o le faaaogāina o lupo na iai muamua.

E pei ona taʻua, e foliga mai o nei ituaiga lupo uma e lua e faapogaia ai ni suiga i totonu o le toʻala fanau. Ae faapefea la pe afai ua faatupuina ni fua matua o se fafine ma ua feusuaʻi ma le sua ola mai i se tamāloa? E mafai ona ulu atu lenā fua matua i totonu o le toʻala fanau ae e lē mafai ona afuafua ma ola ai, ona ua iai suiga i totonu o le toʻala fanau. O le iʻuga, o le a vave ona taofia ai le afuafuaina o se pepe. E ui i lea, e seāseā ona tupu ni tulaga faapena a o faaaogā le lupo, e pei foʻi ona seāseā tupu pe a faaaogā fualaau mo aiga fuafuaina.

O lea la, e lē mafai ona faapea mai ma le mautinoa se tasi, pe afai e faaaogā e se fafine se lupo e iai le kopa po o se homone, o lona uiga o le a lē mafai ona afuafua ni fua matua. E ui i lea, ona o māfuaaga e pei ona iloiloina i lenei mataupu, ua iai faamaoniga faasaienisi e iloa ai e seāseā ona maʻitō se fafine e na te faaaogāina nei ituaiga lupo.

E ono talanoa atu se ulugalii Kerisiano o loo mafaufau e faaaogā se lupo, i se fomaʻi agavaa e faatatau i lupo o loo maua i lo latou atunuu, atoa foʻi ma aogā ma lamatiaga i le avā. Peitaʻi, e lē tatau ona faataga e se ulugalii se isi tagata e oo lava i se fomaʻi, e na te faia se filifiliga mo i laʻua. (Roma 14:12; Kala. 6:4, 5) O le filifiliga lenā a le ulugalii lava ia. E tatau ona la faia faatasi o se ulugalii se filifiliga e ōgatusa ma lo laʻua faanaunauga e faafiafia le finagalo o le Atua, ma tumau ona iai ni lotofuatiaifo mamā i luma o le Atua.​—Faatusatusa i le 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3.