1. O le ā ua e aʻoaʻoina e faatatau i Lē na foafoaina mea?

PE AFAI na tausia aʻe oe o se Molimau a Ieova, na aʻoaʻoina la oe e faatatau iā Ieova mai lava i lou laʻitiiti. Na e aʻoaʻoina o Ieova o Lē na foafoaina mea, e matagofie ona uiga ma e iai lana fuafuaga matagofie mo tagata.—Kene. 1:1; Galu. 17:24-27.

2. O le ā le vaaiga a nisi tagata e faatatau iā i latou e talitonu e iai Sē na foafoaina mea?

² E toʻatele tagata e lē talitonu e iai se Atua po o Sē na foafoaina mea uma. E latou te talitonu na teʻi lava ua iai le ola, ma na amata le ola i le tuputupu aʻe o ni meafaiola faigofie seʻia oo lava ina i ai meafaiola lavelave. O nisi o nei tagata e matuā maualuluga a latou aʻoaʻoga. Atonu e latou te faapea mai ua faamaonia e le faasaienisi le sesē o le Tusi Paia, ma o tagata e talitonu na foafoaina e se tasi mea uma, e lē aʻoaʻoina, e vālea ma e faavaleagofie.

3. Aiseā e tāua ai ona faamalosia lou lava faatuatua?

³ Po o le a avea manatu o nisi o i latou e maualuluga aʻoaʻoga, ma mea e faavaivaia ai lo tatou faatuatua o Ieova o Lē na foafoaina mea uma? E faalagolago lava i le māfuaaga e tatou te talitonu ai o Ieova o Lē na foafoaina mea uma. Po o le māfuaaga e te talitonu ai o Ieova na foafoaina mea uma ona o loo talitonu i ai isi, pe na e faaaluina se taimi e suʻesuʻe ai e oe lava faamaoniga? (1 Kori. 3:12-15) E tusa lava po o le ā le umi o avea i tatou ma Molimau a Ieova, ae e manaʻomia lava ona faamalosia pea lo tatou faatuatua. O le faia faapea, o le a lē faasesēina ai i tatou i “filosofia ma manatu taufaasesē e lē aogā” o aʻoaʻoga e feteenaʻi ma le Tusi Paia. (Kolo. 2:8; Epe. 11:6) O le a fesoasoani lenei suʻesuʻega iā i tatou e talanoaina ai (1) māfuaaga e lē talitonu ai le toʻatele e iai Sē na foafoaina  mea, (2) auala e atiaʻe ai lou faatuatua iā Ieova o Lē na foafoaina mea uma, ma le (3) auala e faamalosia ai pea lenā faatuatua.

4. I le Eperu 11:1, o le ā e faavae aʻe ai le faatuatua moni?

⁴ E manatu nisi tagata o le faatuatua, o le talitonu i se mea e aunoa ma ni faamaoniga. Ae e tusa ai ma le Tusi Paia, e lē o se faatuatua moni lenā mea. (Faitau le Eperu 11:1.) Ia mātau, o le faatuatua i mea moni e lē vaaia e pei o Ieova, Iesu ma le Malo i le lagi, e faavae aʻe i faamaoniga vaaia. (Epe. 11:3) Ua faapea mai se saienitisi ua avea ma Molimau a Ieova: “E lē tauaso lo tatou faatuatua e tatou te lē amanaʻia ai mea moni faasaienitisi.”

5. Aiseā e toʻatele ai tagata e talitonu na teʻi lava ua iai le ola e aunoa ma Sē na foafoaina?

⁵ Atonu e tatou te fesili ifo, ʻPe afai e iai ni faamaoniga vaaia e iloa ai e iai Sē na foafoaina mea, aiseā la e toʻatele ai tagata e talitonu e leʻi foafoaina e le Atua le ola? O nisi e latou te leʻi iloiloina muamua ni faamaoniga e iloa ai, na foafoaina e le Atua mea uma. Ua faapea mai Robert o se tasi ua avea nei ma Molimau a Ieova: “Na faapea lava aʻu e lē o se mea moni le foafoaga, ona ou te leʻi faalogo lava o aʻoaʻoina i le aʻoga. Ina ua 22 oʻu tausaga na ou talanoa ai i se Molimau a Ieova, ma na ou aʻoaʻoina mai ai i le Tusi Paia māfuaaga talafeagai ma maufaatuatuaina e talitonu ai na foafoaina e le Atua mea uma.” *—Tagaʻi i le pusa “ O se Talosaga i Mātua.”

6. Aiseā e talitonu ai nisi e leai Sē na foafoaina mea uma?

⁶ O nisi e lē talitonu e iai Sē na foafoaina mea, ona e na o mea e mafai ona latou vāai i ai  e talitonu i ai. Peitaʻi, e latou te talitonu i mea moni e lē o vaaia e pei o le kalave, ona e iai faamaoniga vaaia ua latou talitonu ai e iai moni lava lenā mea. O le ituaiga faatuatua lea o loo taʻua i le Tusi Paia, e faavae aʻe i le iai o faamaoniga o “mea moni e ui ina e lē o vaaia.” (Epe. 11:1) E tele le taimi ma taumafaiga e alu i le suʻesuʻeina o faamaoniga, ma o le toʻatele o tagata e lē naunau e faia faapea. Pe afai e lē faaaluina e se tasi le taimi e iloilo lelei ai faamaoniga, atonu e talitonu lenā tagata e leai se Atua.

7. Pe e teena e tagata uma e maualuluga aʻoga le aʻoaʻoga na foafoaina e le Atua mea uma? Ia faamatala.

⁷ Ua talitonu nisi saienitisi o le Atua na foafoaina le vateatea ina ua uma ona latou suʻesuʻeina faamaoniga. * Na pei manatu o na saienitisi  o Robert lea na taʻua muamua, na latou manatu e leai Sē na foafoaina mea ona e lē aʻoaʻoina i le Iunivesite. Peitaʻi e toʻatele saienitisi ua latou aʻoaʻoina e faatatau iā Ieova ma atiaʻe le alofa mo ia. E pei i tatou uma o na saienitisi, e manaʻomia ona atiaʻe lo tatou faatuatua i le Atua po o ā lava o tatou tulaga tauaʻoaʻoga. E lē mafai ona fai e se isi lenā mea mo i tatou.

8-9. (a) O le ā le fesili o le a tatou iloiloina? (e) E faapefea ona aogā iā te oe le suʻesuʻe e faatatau i le foafoaga?

⁸ E faapefea ona faamalosia lou faatuatua i Lē na foafoaina mea? Seʻi o tatou iloiloina ni auala se fā.

⁹ Ia suʻesuʻe e faatatau i le foafoaga. E mafai ona faamalosia lou faatuatua i Lē na foafoaina mea, e ala i le mātauina o manu, laau ma fetu. (Sala. 19:1; Isa. 40:26) O le tele e te suʻesuʻeina ai na mea, o le faateleina foʻi lenā o lou mautinoa o Ieova o Lē na foafoaina mea uma. E maua i a tatou lomiga mataupu o loo faamatala ai vala eseese o le foafoaga. E tusa pe e faigatā ona e malamalama i na mataupu, ae aua nei e fiu ai. Ia taumafai e faitau ma suʻesuʻe pea. Ia aʻoaʻo le tele o mea e te mafaia. Aua neʻi galo ona toe matamata i vitiō matagofie o le foafoaga i le tatou upega tafaʻilagi o le jw.org. O na vitiō na faaali i a tatou tauaofiaga itumalo i tausaga talu ai.

10. Aumai se faaaʻoaʻoga mai i le foafoaga e faamaonia ai e iai Lē na foafoaina mea? (Roma 1:20)

¹⁰ Pe a tatou suʻesuʻeina mea o le foafoaga, ia mātau lelei mea e mafai ona e aʻoaʻoina e faatatau i Lē na foafoaina mea. (Faitau le Roma 1:20.) O se faataʻitaʻiga, e aumai e le lā iā i tatou le māfanafana lea e tatou te manaʻomia mo le ola. Ae e iai foʻi lamatiaga o ave malolosi o le lā iā i tatou. Peitaʻi, o loo puipuia i tatou mai i na ave malolosi. E faapefea? E iai se tuufaatasiga o kasa i le ʻea e taʻua o le osone, lea e puipuia ai i tatou mai i ave malolosi o le lā. Pe a faasolo ina malolosi ave mataʻutia o le lā, o le faatupulaʻia foʻi lenā o le mafiafia o le osone. Pe e te lē ioe ea la e iai Sē na foafoaina na mea, e alofa ma atamai o ia?

11. O fea e te maua ai nisi o mea e faamalosia ai lou faatuatua i Lē na foafoaina mea? (Tagaʻi i le pusa “ O Nisi o Mea e Faamalosia ai le Faatuatua.”)

¹¹ E tele mea e mafai ona faamalosia ai lo tatou faatuatua i le foafoaga, e ala i le tilofaʻia o le Tusi Taʻiala mo Saʻiliʻiliga a Molimau a Ieova ma faia saʻiliʻiliga i le jw.org. Atonu e mafai ona amata au saʻiliʻiliga i le faitauina o mataupu, ma matamata vitiō i le faasologa o mataupu “Pe na Teʻi Lava ua Iai?” E pupuu na mataupu ma vitiō, ma o loo faailoa mai ai nisi o mea mataʻina e faatatau i manu ma isi foafoaga. O loo faamatalaina ai foʻi mea o le natura o loo taumafai saienitisi e faataʻitaʻi i ai.

12. Pe a tatou suʻesuʻeina le Tusi Paia, o ā mea e tatau ona tatou uaʻi atu i ai?

¹² Ia suʻesuʻe le Tusi Paia. I le taimi muamua, e leʻi vave ona talitonu le saienitisi o loo taʻua i le palakalafa e fā e iai Sē na foafoaina mea, ae na mulimuli ane talitonu i ai. Na ia faapea mai: “E lē na o mea faasaienisi na ou suʻesuʻeina na faavae aʻe ai loʻu faatuatua. Ae na faavae aʻe loʻu faatuatua i mea na ou suʻesuʻeina lelei mai i le Tusi Paia.” Atonu ua e iloaina le poto saʻo o aʻoaʻoga a le Tusi Paia. Peitaʻi, e manaʻomia ona e suʻesuʻeina pea le Afioga a le Atua ina ia faamalosia ai lou faatuatua i Lē na foafoaina mea. (Iosua 1:8; Sala. 119:97) Ia suʻesuʻe i faamatalaga auʻiliʻili o mea na tutupu i le talafaasolopito o loo i le Tusi Paia. Ia uaʻi totoʻa atu i valoaga o le Tusi Paia ma le autasi o manatu o tusitala na tusia na valoaga. O le faia faapea, e faamalosia ai lo tatou faatuatua o Lē na foafoaina mea uma,  e alofa ma atamai o ia, ma na ia taʻitaʻia le tusiaina o le Tusi Paia. *—2 Timo. 3:14; 2 Pete. 1:21.

13. O le ā se faaaʻoaʻoga o le atamai o loo i le Afioga a le Atua?

¹³ Pe a tatou suʻesuʻeina le Tusi Paia, ia mātau le aogā o fautuaga o loo i ai. O se faataʻitaʻiga, ua leva ona lapataʻia mai e le Tusi Paia o le manaʻo tele i tupe e faaleagaina ai ma tuia ai i tatou lava i le “tele o tigā.” (1 Timo. 6:9, 10; Faata. 28:20; Mata. 6:24) Po o aogā pea lenā fautuaga i aso nei? O loo taʻua i le tusi The Narcissism Epidemic: “E masani lava o tagata e naunau i meafaitino, e ola i se olaga lē fiafia ma oo ai i le tele o mafatiaga. E oo foʻi i tagata e moomoo ia tele ni a latou tupe, e aafia i maʻi o le mafaufau ma le tele o maʻi o le tino.” Maʻeu le aogā o le lapataʻiga a le Tusi Paia e faatatau i le manaʻo tele i tupe! Pe e iai nisi mataupu silisili o le Tusi Paia na aogā iā te oe? O le tele e tatou te talisapaia ai fautuaga o le Tusi Paia, o le tele foʻi lenā o lo tatou faalagolago i le atamai o Lē na foafoaina mea. (Iako. 1:5) O le iʻuga, o le a tatou maua ai se olaga e sili ona fiafia.—Isa. 48:17, 18.

14. O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina e faatatau iā Ieova pe a suʻesuʻeina le Tusi Paia?

¹⁴ O lo tatou sini i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia, o le iloa lelei o Ieova. (Ioa. 17:3) A o e suʻesuʻeina le Tusi Paia, o le a e iloa lelei ai ni uiga mataʻina o Ieova e pei ona faaalia mai e le foafoaga. O na uiga e faamautinoa mai ai iā i tatou, e iai moni Lē na foafoaina mea ma o loo soifua o ia. (Eso. 34:6, 7; Sala. 145:8, 9) A o faasolosolo ona e iloa lelei Ieova, o le a faamalosia lou faatuatua ma lou alofa iā te ia ma o le a māfana ai foʻi le lua faauōga.

15. E faapefea ona aogā iā te oe le faailoa atu o lou faatuatua?

¹⁵ Ia faailoa atu i isi lou faatuatua i le Atua. O le faia faapea, o le a faamalosia ai lou faatuatua. Ae ā pe afai e fesiligia oe e se tasi e te talaʻi i ai pe e iai moni se Atua, ae e te lē iloa le tali? Ia taumafai e suʻesuʻe tali faale-Tusi Paia o lenā fesili o loo i a tatou lomiga ma faasoa atu i lenā tagata. (1 Pete. 3:15) E mafai foʻi ona e talosaga i le fesoasoani a se Molimau taʻumatuaina. Pe talia pe lē talia e lenā tagata tali mai i le Tusi Paia, o le a aogā pea au saʻiliʻiliga na fai iā te oe. O le a faamalosia ai lou faatuatua. O le iʻuga, o le a lē faasesēina ai oe i tuuaʻiga sesē a i latou e foliga e atamamai ma popoto, ua faapea mai e leai Sē na foafoaina mea.

16. O le ā e tupu iā i tatou pe a lē faamalosia ma faatumauina pea lo tatou faatuatua?

¹⁶ Po o le ā lava le umi talu ona tatou auauna iā Ieova, e tatau ona faamalosia pea ma faatumauina lo tatou faatuatua iā te ia. Aiseā? Talu ai pe a tatou lē faaeteete, o le a faavaivaia la lo tatou faatuatua. Ia manatua o le faatuatua e aofia ai faamaoniga o mea moni e lē vaaia. E faigofie ona galo iā i tatou mea e lē vaaia. O lea la, na taʻua e Paulo o le leai o se faatuatua, o ʻle agasala e faigofie ona faalavelave mai iā i tatou.’ (Epe. 12:1) E faapefea la ona tatou ʻalofia lenā mailei?—2 Tesa. 1:3.

17. O le ā le fesoasoani e tatou te manaʻomia ina ia faatumauina ai pea lo tatou faatuatua?

¹⁷ Muamua, ia faatoga atu pea iā Ieova mo lona agaga paia. Aiseā? Talu ai o le faatuatua o se vala o le fua o le agaga paia. (Kala. 5:22, 23) E lē mafai ona faamalosia ma faatumauina lo tatou faatuatua i Lē na foafoaina mea, pe a aunoa ma le fesoasoani a lona agaga paia. Pe a tatou talosaga atu pea iā Ieova mo  lona agaga paia, o le a ia foaʻi mai iā i tatou. (Luka 11:13) E mafai foʻi ona tatou tatalo: “Ia e faatuputeleina lo matou faatuatua.”—Luka 17:5.

18. I le Salamo 1:2, 3, o le ā le meaalofa ua tatou olioli ai?

¹⁸ Lua, ia faia e lē aunoa au lava suʻesuʻega o le Tusi Paia. (Faitau le Salamo 1:2, 3.) I le taimi na tusia ai lenā salamo, e toʻaitiiti tagata Isaraelu na iai ni kopi ua uma ona tusia o tulafono a le Atua. Ae na mafai ona maua e tupu ma ositaulaga ni kopi o le tulafono, ma e taʻifitu tausaga ma faatulaga le faitauina o le Afioga a le Atua a o faalogologo i ai “tane, o fafine, o fanau iti” ma tagata ese uma na aumau i Isaraelu. (Teu. 31:10-12) I aso o Iesu, e na o sunako ma ni nai tagata na iai tusi tāʻai o le Tusi Paia. Ae i aso nei, o le toʻatele o tagata ua iai ni a latou kopi o ni vaega o le Tusi Paia. Maʻeu se meaalofa tautele! E faapefea ona tatou faaalia e tatou te talisapaia lenā meaalofa?

19. O le ā e tatau ona tatou faia ina ia faamalosia ai pea lo tatou faatuatua?

¹⁹ O lo tatou faitauina e lē aunoa o le Afioga a le Atua, ua faailoa atu ai lo tatou talisapaia o lenā meaalofa. E lē tatau ona tatou faatalalē i le suʻesuʻeina e le tagata lava ia o le Afioga a le Atua, o lea la e tatau ona fai se tatou faasologa. O le pipii i lenā faasologa o le a faamalosia ai pea lo tatou faatuatua.

20. O le ā e tatau ona tatou maumauaʻi e fai?

²⁰ E tatou te lē pei o “tagata popoto ma ē e atamamai” o lenei lalolagi, ae e mausalī lo tatou faatuatua e faavae aʻe i le Afioga a le Atua. (Mata. 11:25, 26) Ua tatou aʻoaʻoina mai i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia māfuaaga ua faaleagaina ai le tulaga o mea i le lalolagi. Ua tatou aʻoaʻoina foʻi mea o le a faia e Ieova e faaleleia ai le tulaga o mea. O lea, seʻi o tatou maumauaʻi e faamalosia lo tatou faatuatua, ma fesoasoani i le toʻatele o tagata ina ia faatuatua i Lē na foafoaina mea. (1 Timo. 2:3, 4) Ia faaauau pea ona tatou tulimataʻia le taimi o le a alalaga ai tagata uma i le lalolagi i upu o loo i le Faaaliga 4:11: “Ieova e, lo matou Atua, ua tatau lava oe ona e mauaina le viiga, . . . auā na e foafoaina mea uma lava.”