Aiseā na taʻua ai e Iesu upu a Tavita i le Salamo 22:1, ina ua lata ina maliu?

O nisi o toe upu na fetalai ai Iesu a o leʻi maliu, o loo faamauina i le Mataio 27:46: “Loʻu Atua e, loʻu Atua e, aiseā ua e tuua ai aʻu?” O le taʻua e Iesu o nei upu, ua ia faataunuuina ai upu a le faisalamo o Tavita o loo faamauina i le Salamo 22:1. (Mare. 15:34) E sesē pe a faapea atu na sii mai e Iesu nei upu ona na lē fiafia iā Ieova pe na tau vaivai foʻi lona faatuatua. Na malamalama atoatoa Iesu i le māfuaaga sa tatau ai ona maliu, ma na ia lotomalie e faia faapea. (Mata. 16:21; 20:28) Na ia silafia foʻi, o le a aveesea e Ieova so o se puipuiga po o le “pā” na siʻosiʻomia ai o ia pe a lata lona maliu. (Iopu 1:10) O lea, e leʻi toe puipuia e Ieova Iesu, ina ia faamaonia e Iesu lona tumau faamaoni e ui i le tigā matuitui o le auala na maliu ai.—Mare. 14:35, 36.

Aiseā la na sii mai ai e Iesu upu o lenei salamo? E ui e tatou te lē o iloa le māfuaaga tonu, ae seʻi o tatou iloiloina ni māfuaaga atonu na fetalai ai Iesu i na upu. *

Pe na faamamafa e Iesu i na upu o le a aveesea e Ieova lana puipuiga mai iā te ia i le taimi o lona maliu? Na manaʻomia ona totogi e Iesu le togiola e aunoa ma le fesoasoani a Ieova. I le avea o ia ma tagata, na manaʻomia ona maliu, ina ia “oo ai le oti iā te ia ona o tagata uma.”—Epe. 2:9.

 Po o le siiina mai e Iesu o nai upu mai i lenā salamo, na ia faamanatu ai i isi le salamo atoa? O se mea masani i aso o tagata Iutaia le taumafai e manatua le tele o salamo. O le taʻua o se fuaiupu se tasi o se salamo, o le a vave ai ona latou manatua le salamo atoa. Pe afai o le mea lenā na mafaufau i ai Iesu, o lona uiga la na ia fesoasoani i ona soo Iutaia ina ia manatua le tele o valoaga o loo i na salamo e faatatau i mea e tutupu i lona maliu. (Sala. 22:7, 8, 15, 16, 18, 24) E lē gata i lea, i le faaiʻuga o le salamo, o loo viiviia ai Ieova o ia o le Tupu, ma o loo faamatalaina ai o ia o le Tupu o le lalolagi atoa.—Sala. 22:27-31.

Po o le siiina mai e Iesu o nei upu a Tavita ua ia faamatilatila mai ai lona lē sala? A o leʻi fasiotia Iesu, na ia onosaʻia se faamasinoga lē tonu na tuuaʻia ai o ia o sē faiupu leaga i le Atua. (Mata. 26:65, 66) O lenā faamasinoga na faia faatopetope i le leva o le pō, e lē ōgatusa ma le tulafono. (Mata. 26:59; Mare. 14:56-59) O le taʻua o nei upu i se fesili faatupu manatu, na ono faauaʻi atu ai e Iesu tagata i le mea moni e faapea, e na te leʻi faia se mea e tatau ai ona fasiotia o ia.

Pe na faamanatu atu e Iesu i isi e ui na oo mafatiaga iā Tavita le tusitala o lenei salamo, ae e lē faapea ai ua lē mauaina e Tavita le finagalo malie o Ieova? O le fesili a Tavita, e lē faapea ai ua itiiti lona faatuatua. Ina ua uma ona fai lana fesili, ona ia faailoa mai lea o lona maufaatuatuaina o le mana laveaʻi o Ieova, ma o le a faaauau ona faamanuia o ia e Ieova. (Sala. 22:23, 24, 27) I se tulaga talitutusa, e ui na puapuagatia Iesu “le Alo o Tavita” i le laau e faapuapuagatia ai, ae e lē faapea ai ua lē maua e Iesu le finagalo malie o Ieova.—Mata. 21:9.

Pe na matuā faanoanoa Iesu ona ua aveese e Ieova Lana puipuiga mai iā te ia, ina ia faamaonia atoatoa atu ai lona faamaoni? E leʻi finagalo Ieova i le amataga ina ia puapuagatia ma maliu lona Alo. Na faatoʻā manaʻomia lenā mea ina ua māeʻa le uluaʻi fouvalega. E leʻi faia e Iesu se mea sesē, ae na manaʻomia ona puapuagatia ma maliu, ina ia tali ai tuuaʻiga a Satani na lāgā, ma saunia ai le tau na manaʻomia e toe faatau mai ai le mea na leiloa i le tagata. (Mare. 8:31; 1 Pete. 2:21-24) E faatoʻā mafai ona faataunuu lenā mea, pe afai e aveesea e Ieova mo le taimi muamua lana puipuiga mai iā Iesu mo sina taimi.

Pe na taumafai Iesu e fesoasoani i ona soo, ina ia uaʻi i le māfuaaga na faataga ai e Ieova o ia e maliu i lenei auala? * Na silafia e Iesu, o le maliu o se tagata solitulafono i le laau e faapuapuagatia ai, o le a tautevateva ai le toʻatele. (1 Kori. 1:23) Pe afai e uaʻi ona soo i le māfuaaga moni o lona maliu, o le a latou malamalama la i lona tāua moni. (Kala. 3:13, 14) O le a latou vāai la iā te ia o le Faaola, ae lē o se tagata solitulafono.

Po o le ā lava le māfuaaga na sii mai ai e Iesu nei upu, ae na ia silafiaina o mea na tutupu iā te ia, o se vaega o le finagalo o Ieova mo ia. Ina ua faatoʻā uma lava ona ia taʻua lenei salamo, na ia fetalai: “Ua taunuu!” (Ioa. 19:30; Luka 22:37) Ioe, o le aveeseina o le puipuiga a Ieova mai iā Iesu mo sina taimi, na mafai ai e Iesu ona faataunuu atoatoa le mea na auina mai ai o ia i le lalolagi e fai. Na mafai ai foʻi ona ia faataunuuina mea uma na tusia e faatatau iā te ia “i le tulafono a Mose ma le ʻau Perofeta ma Salamo.”—Luka 24:44.