1-2. I le Mataio 5:11, o le ā le vaaiga e tatau ona iā i tatou e uiga i tofotofoga?

NA FOLAFOLA e Iesu i ona soo o le a latou maua le fiafia moni. Ae na ia lapataʻia foʻi i latou e alolofa iā te ia, o le a latou fesagaʻia tofotofoga. (Mata. 10:22, 23; Luka 6:20-23) E tatou te maua le olioli i le avea ma soo o Keriso. Ae o ā ni o tatou faalogona pe a tetee mai o tatou aiga, sauāina i tatou e malo pe faaosoosoina i tatou e a tatou uō i le galuega po o le aʻoga e faia se agasala? E mautinoa e faapopoleina i tatou i na tulaga.

² E leai se tagata e olioli pe a sauāina. Peitaʻi, o le mea tonu lenā o loo taʻu mai i le Afioga a le Atua e tatou te faia. Na tusi le soo o Iakopo e tatau ona olioli se tasi e tumau i tofotofoga nai lo o le lofitūina ai. (Iako. 1:2, 12) Na fetalai foʻi Iesu e tatau ona tatou fiafia pe a sauāina i tatou. (Faitau le Mataio 5:11.) E faapefea ona tatou olioli pea e ui i tofotofoga? E tele mea e tatou te aʻoaʻoina mai i le tusi a Iakopo mo uluaʻi Kerisiano. Muamua, seʻi o tatou iloiloina luʻi na fesagaʻia e na Kerisiano.

3. O le ā na tupu ina ua faatoʻā mavae lava ona avea Iakopo ma soo o Iesu?

³ E leʻi leva lava talu ona avea Iakopo le ʻafa uso o Iesu ma ona soo, ae sauāina loa Kerisiano i Ierusalema. (Galu. 1:14; 5:17, 18) Ina ua fasiotia le soo o Setefano, na sosola ese mai i le aai le toʻatele o Kerisiano ma na “faataapeapeina . . . i latou i vaipanoa uma o Iutaia ma Samaria” seʻia oo atu i nofoaga mamao e pei o Kuperu ma Anetioka. (Galu. 7:58–8:1; 11:19) E lē mafai ona tatou malamalama i le tele o faigatā na fesagaʻia e nei soo. E ui i na sauāga, ae na latou talaʻia ma le maelega  le tala lelei i so o se nofoaga lava na latou ō i ai ma na faavaeina faapotopotoga i le Emepaea atoa o Roma. (1 Pete. 1:1) Ae e tele atu isi faafitauli na fesagaʻia e uluaʻi Kerisiano.

4. O ā isi tofotofoga na fesagaʻia e uluaʻi Kerisiano?

⁴ Na fesagaʻia e uluaʻi Kerisiano tofotofoga eseese. O se faataʻitaʻiga, i le pe ā o le 50 T.A., na faatonuina ai e le Emeperoa o Roma o Kalaotio tagata Iutaia uma ina ia ō ese ma Roma. O lea, o tagata Iutaia na avea ma Kerisiano, na tuua o latou fale ae siitia atu i isi nofoaga. (Galu. 18:1-3) I le pe ā o le 61 T.A., na tusi ai le aposetolo o Paulo e faatatau i ona uso Kerisiano o ē na avea ma taulaʻiga o taufaifaiga, tuuina i le falepuipui ma faoa a latou mea. (Epe. 10:32-34) Na aafia foʻi Kerisiano i le tulaga mativa ma maʻi.—Roma 15:26; Fili. 2:25-27.

5. O ā fesili o le a tatou taliina?

⁵ Ina ua tusia e Iakopo lana tusi ae leʻi oo i le 62 T.A., na ia iloa lelei tofotofoga na mafatia ai ona uso ma tuafāfine. Na faagaeeina e Ieova Iakopo e tusi atu i na Kerisiano, ma avatu iā i latou fautuaga aogā e fesoasoani iā i latou e olioli ai pea, e ui ina fesagaʻia tofotofoga. O lea, seʻi o tatou iloiloina le tusi a Iakopo ma tali fesili nei. O le ā le olioli na tusi ai Iakopo? O le ā e ono aveesea ai le olioli o se Kerisiano? E faapefea ona fesoasoani le atamai, faatuatua ma le lototele iā i tatou, e faatumauina ai pea lo tatou olioli e tusa lava po o ā tofotofoga e tatou te fesagaʻia?

6. E tusa ai o le Luka 6:22, 23, aiseā e olioli ai se Kerisiano e ui ina feagai ma tofotofoga?

⁶ E manatu le toʻatele e faatoʻā mafai ona latou maua le fiafia pe a soifua mālōlōina  lelei, tele tupe ma iai se siʻomaga filemu i le aiga. Ae o le ituaiga olioli lea na tusi ai Iakopo, o se vala o le fua o le agaga o le Atua, ma e lē faalagolago le mauaina o lenā olioli i mea e tutupu i o tatou olaga. (Kala. 5:22) E maua e se Kerisiano le olioli po o le olioli mai i le loto i lona iloaina, o loo ia faafiafiaina le finagalo o Ieova ma o loo ia mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Iesu. (Faitau le Luka 6:22, 23; Kolo. 1:10, 11) E faatusaina lo tatou olioli i le mumū o se molī matagi, lea e puipuia e lona malamalama tioata mai i matagi ma timuga, ina ia faaauau ai pea ona mumū. E mafai foʻi ona tatou olioli pea e tusa lava po o ā mea e tutupu i o tatou olaga. E lē mou atu lenā fiafia pe a tatou mamaʻi, lē lava le faasoa pe tauemu ma tetee mai o tatou tauaiga ma isi iā i tatou. E ui e latou te taumafai e faavaivaia lo tatou olioli, ae o le a atili mumū ai. O tofotofoga e tatou te fesagaʻia ona o lo tatou faatuatua, ua faamaonia ai o i tatou o soo moni o Keriso. (Mata. 10:22; 24:9; Ioa. 15:20) O le māfuaaga lenā na tusi ai Iakopo: “Oʻu uso e, ia outou manatu o se mea e olioli tele ai, pe a outou fesagaʻi ma tofotofoga eseese.”—Iako. 1:2.

7-8. O le ā le aogā o le tofotofoina o lo tatou faatuatua?

⁷ Ua faailoa mai e Iakopo le isi māfuaaga e lotomalilie ai Kerisiano e fesagaʻia tofotofoga faigatā. Ua faapea mai o ia: “O le tofotofoina o lo outou faatuatua, e iʻu ina outou tumau ai.” (Iako. 1:3) E pei tofotofoga o se afi e tunu ai se uʻamea. O le a matuā malosi lenā uʻamea pe a tunu ma faamaalili. E faapena foʻi ona faamalosia lo tatou faatuatua pe a tatou onosaʻia tofotofoga. O le māfuaaga lenā na tusi ai Iakopo: “Ia atoatoa galuega o lo outou tumau, ina ia atoatoa ma lelei ai outou i mea uma.” (Iako. 1:4) Pe a tatou mātauina le faamalosia o lo tatou faatuatua e tofotofoga, o le a tatou onosaʻia ai tofotofoga ma le olioli.

⁸ Na taʻua foʻi e Iakopo i lana tusi nisi o mea e mafai ona aveesea ai lo tatou olioli. O ā na luʻi ma e faapefea ona tatou taulimaina?

9. Aiseā e tatou te manaʻomia ai le atamai?

⁹ O le luʻi: Pe a tatou lē iloa le mea e fai. Pe a tatou fesagaʻia se tofotofoga, e tatou te vaai iā Ieova mo le fesoasoani ina ia tatou faia ai ni filifiliga e faafiafiaina ai o ia, ma aogā i o tatou uso ma tuafāfine, ma fesoasoani iā i tatou e faamaoni ai pea iā Ieova. (Iere. 10:23) E tatou te manaʻomia le atamai e iloa ai le gaoioiga e fai, ma la tatou tali atu i ē e tetee mai. Pe a tatou lē iloa le gaoioiga e fai, o le a tatou lotovaivai ai ma vave mou ese atu ai lo tatou olioli.

10. E tusa ai ma le Iakopo 1:5, o le ā e tatau ona tatou faia ina ia maua ai le atamai?

¹⁰ Le vaifofō: Talosaga iā Ieova mo le atamai. Ina ia tatou onosaʻia ma le olioli tofotofoga,  e tatau ona tatou tatalo muamua iā Ieova mo le atamai ina ia tatou faia ai faaiʻuga lelei. (Faitau le Iakopo 1:5.) O le ā e tatou te faia pe a tatou manatu e lē o vave tali mai Ieova i a tatou tatalo? Ua faapea mai Iakopo e tatau ona tatou “ōle atu pea” i le Atua. E tatou te lē o faatigā iā Ieova pe a tatou ōle atu pea iā te ia mo le atamai. E lē toʻasā ai Ieova iā i tatou. Pe a tatou tatalo i lo tatou tamā i le lagi mo le atamai e onosaʻia ai tofotofoga, o le a ia “foaʻi tele mai.” (Sala. 25:12, 13) E silafia e Ieova tofotofoga o loo tatou fesagaʻia, ma o lona tigā alofa ua naunau ai o ia e fesoasoani mai iā i tatou. O se mea e tatou te matuā olioli tele ai! Ae e faapefea ona foaʻi mai e Ieova le atamai?

11. O ā nisi mea e tatou te faia ina ia maua ai le atamai?

¹¹ E foaʻi mai e Ieova le atamai e ala mai i lana Afioga. (Faata. 2:6) Ina ia tatou maua lenā atamai, e tatau ona tatou suʻesuʻeina le Afioga a le Atua ma lomiga faale-Tusi Paia. Ae e tele atu isi mea e manaʻomia ona tatou faia nai lo o le tau ina suʻesuʻe. E tatau ona tatou faatatauina le atamai o le Atua i o tatou olaga. Na tusi Iakopo: “Ia avea outou ma ē e usiusitaʻi i le upu ae e lē na o le faalogologo i ai.” (Iako. 1:22) Pe a tatou faatatauina fautuaga a le Atua, o le a atili ai ona avea i tatou ma tagata filemu, fetuutuunaʻi ma alofa mutimutivale. (Iako. 3:17) O na uiga e fesoasoani iā i tatou e fesagaʻia ai tofotofoga, e aunoa ma le mou ese o lo tatou olioli.

12. Aiseā e tāua ai lo tatou iloa lelei o le Tusi Paia?

¹² E pei le Afioga a le Atua o se faata e fesoasoani iā i tatou e iloa ma faaleleia mea e manaʻomia ona tatou galulue i ai. (Iako. 1:23-25) O se faaaʻoaʻoga, pe a tatou suʻesuʻeina le Afioga a le Atua, atonu e tatou te iloa ai e manaʻomia ona pulea lo tatou ita. O le fesoasoani a Ieova, o le a tatou iloa ai le auala filemu  e feagai ai ma tagata po o faafitauli e ono faatupu ai lo tatou ita. O lo tatou agamalu, e faigofie ai ona tatou fesagaʻia luʻi ma mafai ai ona tatou mafaufau lelei ma faia faaiʻuga atamai. (Iako. 3:13) Maʻeu le tāua o le tatou iloa lelei o le Tusi Paia!

13. Aiseā e tatau ai ona tatou suʻesuʻeina faaaʻoaʻoga a tagata o loo i le Tusi Paia?

¹³ O nisi taimi e faatoʻā tatou iloa lava mea e lē tatau ona tatou faia, pe a uma ona tatou faia se mea sesē. Ae e lē o se auala faigofie lenā e aʻoaʻo mai ai se mea. O se tasi o auala e sili ona lelei e tatou te maua ai le atamai, o le aʻoaʻo mai lea i mea sesē ma mea lelei na faia e isi. O le māfuaaga lenā ua faalaeiau ai i tatou e Iakopo, ina ia suʻesuʻe i faaaʻoaʻoga lelei a tagata o loo i le Tusi Paia e pei o Aperaamo, Raava, Iopu ma Elia. (Iako. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Na mafai ona onosaʻia e nei auauna faamaoni a Ieova tofotofoga, na ono aveesea ai lo latou olioli. O a latou faaaʻoaʻoga lelei o le tumau, e faaalia ai e mafai foʻi ona tatou faia faapea e ala i le fesoasoani a Ieova.

14-15. Aiseā e tatau ai ona tatou gaoioi e aveese le uiga masalosalo?

¹⁴ O le luʻi: Masalosalo. E iai taimi atonu e faigatā ai ona tatou malamalama i se manatu o loo i le Afioga a le Atua. Pe e lē tali mai foʻi Ieova i a tatou tatalo i le auala na tatou faatalitalia. O nei mea e ono tupu ai lo tatou masalosalo. Pe a tatou lē gaoioi e aveese o tatou uiga masalosalo, o le a faavaivaia ai lo tatou faatuatua ma faaleagaina ai la tatou faauōga ma Ieova. (Iako. 1:7, 8) E lē gata i lea, e ono mou ese atu ai foʻi lo tatou faamoemoe mo le lumanaʻi.

¹⁵ Na faatusa e Paulo lo tatou faamoemoe mo le lumanaʻi i se taula. (Epe. 6:19) E taofi e se taula se vaa i taimi o afā ma lē paʻulia ai i luga o papa. E faatoʻā aogā lava le taula, pe a faapea e lē motu le filifili. E pei ona motu gofie o se filifili o se taula pe a elea, e faigofie foʻi ona faavaivaia lo tatou faatuatua pe a lē foʻia o tatou masalosaloga. O le tagata masalosalo, e faigofie ona mou ese lona faatuatua i le faataunuuina e Ieova o ana folafolaga pe a feagai ma teteega. Pe a leai so tatou faatuatua, ua leai foʻi so tatou faamoemoe. Ua faapea mai Iakopo, o le tagata masalosalo “ua pei o ia o peau o le sami ua fesouaʻiina ma felafoaʻiina e le matagi.” (Iako. 1:6) E mautinoa e faigatā i lenā tagata ona maua le olioli.

16. O le ā e tatau ona tatou faia pe a iai ni o tatou masalosaloga?

¹⁶ Le vaifofō: Foʻia ou masalosaloga ma faamalosia lou faatuatua. Aua le faalotolotolua. Na faalotolotolua tagata o Ieova i aso o le perofeta o Elia. Na taʻu atu e Elia i tagata: “O le ā ea le umi e tou te faalētonu ai i manatu eseese e lua? Afai o Ieova o le Atua moni, ia outou mulimuli atu iā te ia; ae afai o Paala, ia outou mulimuli atu iā te ia.” (1 Tu. 18:21) E faapena foʻi aso nei. E manaʻomia ona tatou faia ni saʻiliʻiliga ina ia faamaonia ai iā i tatou lava o Ieova o le Atua, o lana Afioga o le Tusi Paia ma o Molimau a Ieova o ona tagata. (1 Tesa. 5:21) O le faia o na mea uma, o le a aveesea ai o tatou masalosaloga ma faamalosia ai lo tatou faatuatua. Ia talosaga atu i le ʻautoeaina, pe a manaʻomia le fesoasoani i le foʻiaina o tatou masalosaloga. Ia vave fai ni a tatou gaoioiga maumauaʻi, ina ia faatumauina ai pea lo tatou olioli e auauna iā Ieova.

17. O le ā e tupu pe a mou ese lo tatou lototele?

¹⁷ O le luʻi: Lotovaivai. Ua faapea mai le Afioga a le Atua: “Po ua e lotovaivai ea i le aso o le puapuaga? O le a itiiti lou malosi.” (Faata. 24:10) O le faaupuga Eperu ua faaliliuina mai ai le “lotovaivai,” e uiga atu i le  “mou ese o le lototele.” Pe a mou ese lou lototele, o le a vave mou foʻi lou olioli.

18. O le ā e uiga i ai le tumau?

¹⁸ Le vaifofō: Faalagolago iā Ieova e aumai le lototele e tumau ai. E manaʻomia ona iā i tatou le lototele ina ia tatou tumau ai i tofotofoga. (Iako. 5:11) O le upu na faaaogā e Iakopo o loo faaliliuina mai ai le “tumau,” o loo faaāta mai ai se tagata o loo tūmausalī i lona tulaga. Atonu e tatou te mafaufau ai i se fitafita lototele o loo tūmausalī e tau ma ona fili, ma e lē taitai sola ese e ui i osofaʻiga malolosi a le fili.

19. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a le aposetolo o Paulo?

¹⁹ Na avea le aposetolo o Paulo ma faaaʻoaʻoga mataʻina o le lototele ma le tumau. E iai taimi na ia lagona ai le vaivai. Ae na mafai ona tumau, ona na ia faalagolago iā Ieova mo le malosi na ia manaʻomia. (2 Kori. 12:8-10; Fili. 4:13) E mafai foʻi ona tatou maua lenā ituaiga malosi ma le lototele, pe a tatou lotomaulalo e faailoa atu e tatou te manaʻomia le fesoasoani a Ieova.—Iako. 4:10.

20-21. O le ā e tatou te mautinoa i ai?

²⁰ E tatou te mautinoa o tofotofoga o loo tatou fesagaʻia, e lē o se faasalaga mai iā Ieova. Ua faamautinoa mai e Iakopo: “Pe a faaosoosoina se tasi, aua neʻi manatu: “Ua faaosoosoina aʻu e le Atua.” E lē mafai ona faaosoosoina le Atua i mea leaga. E lē faaosooso atu foʻi o ia i se tasi.” (Iako. 1:13) O lo tatou talitonu i lenā mea, o le a tatou mafuta vavalalata atu ai i lo tatou tamā alofa i le lagi.—Iako. 4:8.

²¹ “E lē fesuisuiaʻi pe liliu” Ieova. (Iako. 1:17) Na ia lagolagoina Kerisiano i le uluaʻi senituri a o latou fesagaʻia tofotofoga, ma o le a ia fesoasoani foʻi iā i tatou i aso nei. Ia tatalo faatauanau mo le fesoasoani a Ieova ina ia e maua le atamai, faatuatua, ma le lototele. O le a ia tali mai i au tatalo. O lea, o le a e mautinoa ai, e fesoasoani Ieova e faatumauina lou olioli a o e fesagaʻia tofotofoga.