1. Pe a filifili e se tuafafine nofofua sana paaga faaipoipo, o ā nisi o fesili e tatau ona fesili ifo ai?

O KERISIANO uma e i lalo o le tulaga ulu lelei atoatoa o Iesu Keriso. Peitaʻi, pe a faaipoipo se fafine Kerisiano, e i lalo o ia i le tulaga ulu lē lelei atoatoa o lana tane. O se luʻi lenā mea. O lea, pe a filifili po o ai e faaipoipo i ai, e tatau i se fafine Kerisiano ona fesili ifo: ʻE faapefea ona ou iloa e mafai ona avea lenei uso ma se ulu lelei o se aiga? Pe avea mea faaleagaga ma mea e sili ona tāua i lona olaga? A leai, e faapefea la ona ou iloa o le a avea o ia ma ulu lelei faaleagaga pe a ma faaipoipo?’ E le gata i lea, e ao foʻi ona fesili ifo le tuafafine: ʻO ā ni oʻu uiga lelei e saosaolaumea i le lelei o le faaipoipoga? Po o aʻu o se tagata onosaʻi ma agalelei? Pe e malosi laʻu faiā ma Ieova?’ (Fai. 4:9, 12) E faalagolago le tele o le fiafia e maua e le avā i lana faaipoipoga, i faaiʻuga e na te faia a o leʻi faaipoipo?

2. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega?

² E faitau miliona o tatou tuafāfine Kerisiano o loo avea ma faaaʻoaʻoga lelei o le gauaʻi i a latou tane. Mālō lava! O se fiafiaga tele mo i tatou le auauna faatasi iā Ieova ma nei fafine faamaoni! O le a tatou talanoaina i lenei suʻesuʻega tali o fesili nei e tolu: (1)  O ā nisi o luʻi e fesagaʻia e avā? (2) Aiseā e tatau ai i se avā ona gauaʻi i lana tane? (3) O le ā e aʻoaʻoina e tane ma avā Kerisiano e faatatau i le gauaʻi mai le faaaʻoaʻoga a Iesu, Apikaila ma Maria le avā a Iosefa le tinā o Iesu?

3. Aiseā e leai ai se faaipoipoga e lelei atoatoa?

³ O le faaipoipoga o se meaalofa lelei atoatoa mai i le Atua, peitaʻi e lē lelei atoatoa tagata. (1 Ioa. 1:8) O le māfuaaga lenā ua lapataʻia ai ulugalii faaipoipo e le Afioga a le Atua, o le a latou fesagaʻia luʻi po o “puapuaga i o latou tino.” (1 Kori. 7:28) Seʻi mātau nisi o luʻi e ono fesagaʻia e se avā.

4. Aiseā e ono manatu ai se avā o se luma le gauaʻi i lana tane?

⁴ Atonu ona o le siʻomaga na ola aʻe ai se avā, e ono manatu ai o ia o se luma le gauaʻi i lana tane. Ua faapea mai Marisol e nofo i le Iunaite Setete: “I le siʻomaga na ou ola aʻe ai, e aʻoaʻoina fafine e tatau ona tutusa a latou aiā ma aiā a tamāloloa i mea uma. Ou te iloa le faatulagaga a Ieova e faatatau i le tulaga ulu. Na ia tuuina i le fafine se matafaioi e faamamaluina ai lea e maulalo ifo i le matafaioi a le tane. O lea, o se luʻi i le fafine le iai o se vaaiga paleni i le tulaga ulu.”

5. O ā manatu e lē faale-Tusi Paia o isi e faatatau i le matafaioi a fafine?

⁵ E ono faaipoipo se fafine i se tamāloa e vaai maualalo i fafine. Ua faapea mai Ivon o se tuafafine e nofo i Amerika i Saute: “I lo matou vaipanoa, e aai muamua tamāloloa ae mulimuli aai fafine. E kuka teineiti ma faamamā le fale, ae o tamaiti e fai e ō latou tinā ma tuafāfine mea uma e mananaʻo ai, ma e aʻoaʻoina foʻi o latou e ʻpule i le aiga.’” Ua faapea mai Yingling o se tuafafine e nofo i Asia: “E iai se faaupuga i laʻu gagana e foliga ai e lē manaʻomia e fafine ona atamamai pe iai ni o latou tomai. O la latou matafaioi le na o le fai o feʻau i le fale, ma e faasā ona faaali atu ni o latou manatu i a latou tane.” E faigatā i le avā ona maua le fiafia i le olaga, pe a taaʻina se tane i na manatu lē alofa ma lē faale-Tusi Paia. Ua lē faaaʻoaʻo lenā tane iā Iesu, ma ua ia lē maua ai le finagalo malie o Ieova.—Efe. 5:28, 29; 1 Pete. 3:7.

6. O le ā e manaʻomia ona faia e avā ina ia faamalosia ai la latou faiā ma Ieova?

⁶ E pei ona taʻua i le mataupu ua mavae, e faatalitalia e Ieova tane Kerisiano e tausia manaʻoga faaleagaga, tau faalogona ma le faaletino o lona aiga. (1 Timo. 5:8) Peitaʻi, e tatau i tuafāfine ua faaipoipo ona faaalu se taimi i aso taʻitasi e faitau ai le Afioga a le Atua, manatunatu loloto i ai ma tatalo faatauanau iā Ieova, e ui i le pisi o a latou faasologa. O se luʻi le faia faapea. Atonu e manatu avā e leai se taimi po o se malosi e faia ai na mea, ona e pisi. Ae e tāua tele lo latou faaalu o se taimi e faia ai na mea. Aiseā? Talu ai e finagalo Ieova iā i tatou taʻitoʻatasi, ina ia atiaʻe ma faatumauina se faiā māfana ma ia.—Galu. 17:27.

7. O le ā e faigofie ai i se avā ona faataunuu lana matafaioi?

⁷ Atonu e galue mamafa se avā e gauaʻi i lana tane lē lelei atoatoa. Peitaʻi, e faigofie i se avā ona faataunuu lana matafaioi mai iā Ieova, pe a malamalama ma talia māfuaaga faale-Tusi Paia e tatau ai ona ia gauaʻi i lana tane.

8. E tusa ai ma le Efeso 5:22-24, aiseā e gauaʻi ai se avā Kerisiano i lana tane?

⁸ E gauaʻi se avā Kerisiano i lana tane ona o le finagalo lenā o Ieova mo ia. (Faitau le Efeso 5:22-24.) E maufaatuatuaina e le avā lona Tamā i le lagi, ona e na te iloa e so o se mea e faia e Ieova e uunaʻia e lona alofa. E  na o mea lelei e finagalo Ieova i le avā e fai.—Teu. 6:24; 1 Ioa. 5:3.

9. O le ā e tupu pe a faaaloalo se tuafafine Kerisiano i le pule a lana tane?

⁹ E aʻoaʻo e le lalolagi fafine ia lē amanaʻia tapulaa a Ieova ma vaai i le gauaʻi o se mea e faalumaina ai. Ae o i latou e faaauilumaina lenā manatu, e latou te lē malamalama i lo tatou Atua alofa. E lē mafai ona tuuina atu e Ieova i ona afafine pele ni faatonuga e faalumaina ai i latou. O se tuafafine e galue mamafa, e faataunuu lana matafaioi na tuuina i ai e Ieova, e na te faatupuina le filemu i lona aiga. (Sala. 119:165) O lea o le gauaʻi o le avā, e aogā iā te ia, i lana tane ma lana fanau.

10. O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i faamatalaga a Carol?

¹⁰ O se avā e gauaʻi i lana tane lē lelei atoatoa, ua ia faamaonia atu e alofa ma faaaloalo iā Ieova, o lē na faavaeina le faatulagaga ulu. Ua faapea mai Carol e nofo i Amerika i Saute: “Ou te iloa e iai taimi o le a fai ai e laʻu tane mea sesē. Ou te iloa foʻi, o le auala ou te tali atu ai i na mea sesē, e faailoa atu ai le tele ou te faatāuaina ai le ma faiā ma Ieova. O lea, ou te taumafai e gauaʻi pea ona ou te manaʻo e faafiafia loʻu Tamā i le lagi.”

11. O le ā na fesoasoani i le tuafafine o Aneese e faaalia ai le lotofaamagalo, ma o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i ana faamatalaga?

¹¹ O se luʻi i se avā le faaalia o le faaaloalo ma le gauaʻi i lana tane, pe a lē amanaʻia e lana tane ona faalogona ma ona popolega. Seʻi mātau le auala na tali atu ai se tuafafine ua faaipoipo e igoa iā Aneese ina ua tupu lenā mea. Na ia faapea mai: “Ou te taumafai e aua le teulotoina le ita auā e tatou te sesē uma lava. O loʻu sini, ia faamagalo ma le lotoatoa e pei o Ieova, ma e toe filemu loʻu mafaufau pe a ou faamagalo atu.” (Sala. 86:5) O se avā e lotofaamagalo e faigofie ona gauaʻi.

12. O ā faaaʻoaʻoga o loo i le Tusi Paia?

¹² E manatu nisi o se tagata gauaʻi e lotovaivai. Ae e matuā lē moni lava lenā manatu. E tele faaaʻoaʻoga o tagata lototetele o loo i  le Tusi Paia na faaalia le gauaʻi. Seʻi mātau po o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai le faaaʻoaʻoga a Iesu, Apikaila ma Maria.

13. Aiseā e gauaʻi ai Iesu iā Ieova? Ia faamatala.

¹³ E gauaʻi Iesu iā Ieova ae e lē faapea ai e lē atamai pe leai ni ona tomai. O le manino ma le faigofie o le aʻoaʻo a Iesu, e faamaonia ai e matuā atamai lava o ia. (Ioa. 7:45, 46) Na matuā faatāuaina e Ieova tomai o Iesu. O lea na ia faatagaina ai o ia e la te galulue faatasi a o ia foafoaina le lagi ma le lalolagi. (Faata. 8:30; Epe. 1:2-4) Ae ina ua faatūina Iesu, na tuuina atu e Ieova iā te ia le pule uma i le lagi ma le lalolagi. (Mata. 28:18) E ui e tele tomai o Iesu, ae e faalagolago pea o ia i taʻitaʻiga a Ieova. Aiseā? Ona e alofa o ia i lona Tamā.—Ioa. 14:31.

14. O le ā e aʻoaʻoina e tane mai i le (a) auala e silasila ai Ieova i fafine? (e) manatu o loo faamauina i le Faataoto 31?

¹⁴ Mea e mafai ona aʻoaʻoina e tane. E leʻi foafoaina e Ieova le avā ia gauaʻi i lana tane ona e faapea e vaai maulalo o ia i fafine. Na faamaonia e Ieova lava ia le moni o lenā manatu, e ala i lona filifilia o fafine ma tane e pule faatasi ma Iesu. (Kala. 3:26-29) Na matuā maufaatuatuaina e Ieova lona Alo e ala i le tuuina atu iā te ia o le pule. I se tulaga talitutusa, e tuu atu e se tane atamai i lana avā sina pule. O loo faamatalaina i le Afioga a le Atua le matafaioi a se avā lelei, e na te vaaia lelei lona aiga, faia faatau, vaaia lelei mea totino ma faasoasoa lelei tupe. (Faitau le Faataoto 31:15, 16, 18.) E lē o ia o se pologa e lē mafai ai ona faaleo atu ona manatu. Ae e maufaatuatuaina o ia e lana tane ma faalogo i ona manatu. (Faitau le Faataoto 31:11, 26, 27.) Pe a faaalia e le tane i lana avā lenā faaaloalo, o le a fiafia la o ia e gauaʻi i lana tane.

15. O le ā e aʻoaʻoina e avā mai i le faaaʻoaʻoga a Iesu?

¹⁵ Mea e mafai ona aʻoaʻoina e avā. E ui i mea tetele na faataunuuina e Iesu, ae e leʻi manatu ai o ia o se luma le gauaʻi i le tulaga ulu a Ieova. (1 Kori. 15:28; Fili. 2:5, 6) E faapena foʻi se fafine lelei, e mulimuli o ia i le faaaʻoaʻoga a Iesu ma e lē faalumaina o ia i le gauaʻi i lana tane. E lagolagosua o ia i lana tane ona e lē gata e alofa iā te ia, ae sili ai e alofa ma faaaloalo iā Ieova.

16. I le 1 Samuelu 25:3, 23-28, o ā luʻi na fesagaʻia e Apikaila? (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

¹⁶ O Napalu o le tane a Apikaila. O ia o se tane e manatu faapito, faamaualuga ma lē lotofaafetai. Ae ui i lea, e leʻi faaaogāina e Apikaila na uiga e faamuta ai le la faaipoipoga. Sa mafai ona o ia faataga Tavita ma lana ʻautau e fasiotia lana tane. Peitaʻi, na gaoioi o ia e puipuia Napalu ma lona ʻauaiga toʻatele. Seʻi manatu i le lototele o Apikaila e faalatalata atu i tamāloloa faaauupegaina e 400, ma ʻaiʻoi atu ma le faaaloalo iā Tavita. Na lotomalie o ia e faatoese atu ona o gaoioiga a lana tane. (Faitau le 1 Samuelu 25:3, 23-28.) Na vave ona iloa e Tavita na faaaogā e Ieova lenei fafine lototele, e avatu iā te ia fautuaga manaʻomia ma taofia ai lona faia o se agasala matuiā.

17. O le ā e aʻoaʻoina e tane mai le tala iā Tavita ma Apikaila?

¹⁷ Mea e mafai ona aʻoaʻoina e tane. O Apikaila o se fafine e mafaufau lelei. Na utagia e Tavita lana fautuaga, o le iʻuga na taofia ai o ia mai le faia o se mea e nofosala ai i le toto. E iloilo lelei foʻi e se tane atamai manatu o lana avā, a o leʻi faia ni filifiliga tāua. Atonu o le a fesoasoani manatu o lana avā ia te ia, e ʻalofia ai le faia o se filifiliga e lē atamai.

18. O le ā e aʻoaʻoina e avā mai le faaaʻoaʻoga a Apikaila?

¹⁸ Mea e mafai ona aʻoaʻoina e avā. O se  avā e alofa ma faaaloalo iā Ieova, e avea o ia ma faaaʻoaʻoga lelei mo lona aiga e tusa lava pe e lē auauna ma ola lana tane i tapulaa a Ieova. E na te lē saʻilia ni auala e lē faale-Tusi Paia e faamuta ai lana faaipoipoga. Ae e faaaloalo, gauaʻi ma taumafai e faalaeiau lana tane e aʻoaʻo e faatatau iā Ieova. (1 Pete. 3:1, 2) E tusa pe e lē tali mai le tane i ana faaaʻoaʻoga lelei, ae e talisapaia e Ieova le faamaoni o se avā gauaʻi iā te Ia.

19. O ā tulaga e lē usitaʻi ai se avā i lana tane?

¹⁹ O se avā Kerisiano gauaʻi, e lē usitaʻi i lana tane pe a manaʻo le tane e na te solia tulafono po o mataupu silisili o le Tusi Paia. O se faataʻitaʻiga, pe a manaʻo se tane lē talitonu a se tuafafine e pepelo, gaoi pe faia ni gaoioiga e lē faale-Tusi Paia. O Kerisiano uma e aofia ai tuafāfine faaipoipo, e gauaʻi muamua iā Ieova le Atua. Pe a faatonuina se tuafafine e faia se mea e solia ai se mataupu silisili o le Tusi Paia, e tatau ona ia teena ma faamatala i ai i se auala agalelei ma maumauaʻi le māfuaaga e na te lē faia ai faapea.—Galu. 5:29.

20. E faapefea ona tatou iloa na iai se faiā vavalalata a Maria ma Ieova?

²⁰ Na iai se faiā vavalalata a Maria ma Ieova. E manino mai na ia iloa lelei Tusitusiga Paia. E sili atu ma le 20 faaupuga mai Tusitusiga Paia Eperu na taʻua e Maria, i se la talanoaga ma Elisapeta le tinā o Ioane le papatiso. (Luka 1:46-55) Ia mātau le mea moni lenei, e ui ua faamau Maria ma Iosefa, ae e leʻi faaali muamua atu le agelu a Ieova iā Iosefa. Na muamua talanoa le agelu iā Maria ma faailoa atu iā te ia, o le a ia fanauina le Alo o le Atua. (Luka 1:26-33) Na iloa lelei e Ieova Maria ma na ia maufaatuatuaina, o le a ia alofa ma tausia lelei lona Alo. E mautinoa na faaauau pea ona iai se faiā lelei a Ieova ma Maria ina ua mavae le maliu o Iesu ma lona toe faatūina aʻe i le lagi.—Galu. 1:14.

21. O le ā e aʻoaʻoina e tane mai i le Tusi Paia e uiga iā Maria?

²¹ Mea e mafai ona aʻoaʻoina e tane. E fiafia se tane atamai pe a iloa lelei e lana avā le Tusi Paia. E lē manatu ua foua pe fia pule le  avā iā te ia. E na te iloa o se tuafafine e malamalama lelei i le Tusi Paia ma mataupu silisili o le Tusi Paia, o se faamanuiaga i lona aiga. E tusa pe maualuluga atu aʻoaʻoga a le avā nai lo le tane, ae o le tiute tauave a le tane le taʻimua i tapuaʻiga a le aiga ma isi gaoioiga faaleagaga.—Efe. 6:4.

22. O le ā e aʻoaʻoina e avā mai iā Maria?

²² Mea e mafai ona aʻoaʻoina e avā. E tatau i se fafine ona gauaʻi i lana tane ma faamalosia lona lava itu faaleagaga. (Kala. 6:5) O lea, e na te faaavanoa se taimi mo ana lava suʻesuʻega ma manatunatu loloto i ai. O le faia faapea o le a fesoasoani iā te ia e faatumauina ai lona alofa ma le faaaloalo mo Ieova, ma maua ai le olioli a o gauaʻi i lana tane.

23. Pe a gauaʻi avā, o ā aogā e maua e i latou lava, o latou aiga ma le faapotopotoga?

²³ O avā e gauaʻi pea i a latou tane ona e alolofa iā Ieova, e faateleina lo latou olioli ma le faamalieina nai lo o avā e teena le faatulagaga ulu a Ieova. O avā gauaʻi e latou te faia se faaaʻoaʻoga lelei mo tane ma fafine talavou. E latou te atiaʻe foʻi se siʻomaga alofa i le aiga ma le faapotopotoga. (Tito 2:3-5) O se vaega toʻatele o auauna faamaoni a Ieova i aso nei, o fafine. (Sala. 68:11) Ua iā i tatou uma lava, tane po o fafine, se matafaioi tāua e fai i le faapotopotoga. O le a tatou talanoaina i le mataupu o loo sosoʻo mai, pe faapefea ona tatou faataunuuina lenā matafaioi.