1-2. (a) O ā taimi atonu e matuā faigatā ai ona faamagalo atu? (e) O le ā le auala na faaalia ai e Denise le lotofaamagalo?

 PE E faigatā iā te oe ona faamagalo i isi? O le toʻatele o i tatou e faigatā ona faamagalo atu, aemaise lava pe a faia e se tasi se faamatalaga po o se gaoioiga e tatou te matuā tigā ai. Peitaʻi, e mafai ona tatou manumalo i faalogona tigā, ma faamagalo atu i isi. O se faaaʻoaʻoga, mātau le mea na tupu i se tuafafine e igoa iā Denise, a o sē na mataʻina le auala na faaalia ai le lotofaamagalo. I le 2017, na asiasi atu ai Denise ma lona aiga i le ofisa ulu o Molimau a Ieova ina ua faatoʻā tatala. A o latou foʻi i le fale, na soʻa ai e se isi taavale la latou taavale, ma na matapogia ai Denise. Ina ua teʻi mai, na ia iloa ai e tugā manuʻaga o lana fanau, ae ua maliu lana tane o Brian i le faalavelave. Ina ua tomānatu Denise i le mea na tupu, na ia faapea mai, “Na ou lagona le mafatia ma le lē mautonu.” Na ia iloa mulimuli ane e leʻi onā pe na tosina ese le avetaavale o le isi taavale. O lea, na ia tatalo ai iā Ieova mo le filemu e pulea ai ona faalogona.

² Na molia lenā avetaavale i le fasioti tagata paʻivalea. Pe a faamaonia lona moliaga, e ono faafalepuipui o ia. Peitaʻi, na faailoa atu e le faamasinoga iā Denise, o le faasalaga o lenā tamāloa e faalagolago i lana molimau. Na faapea mai Denise: “Pe a ou toe mafaufau i lenā faalavelave mataʻutia, na ou lagona ai e tai pei ua tatala e se isi filo o oʻu manuʻa ma sasaa i ai se fagu masima.” I nai vaiaso mulimuli ane, na iai Denise i le fale faamasino, ma ua sauni e avatu lana molimau e faatatau i  le tamāloa na māfua ai ona matuā mafatia lo latou aiga. O le ā na faia e le tuafafine? Na talosaga Denise i le faamasino ina ia faaalia le alofa mutimutivale i lenā tamāloa. b Ina ua uma lana tala, na tagi le faamasino ma faapea mai: “I le 25 tausaga talu ona avea aʻu ma faamasino, e leʻi tupu lava se mea faapea i lenei fale faamasino. Ou te leʻi faalogo lava ua talosaga mai le aiga o lē ua aafia, ina ia faamagalo lē ua molia. Ou te leʻi faalogo lava i ni upu e faaalia ai le alofa ma le lotofaamagalo.”

 3. O le ā na uunaʻia ai Denise e faaalia le lotofaamagalo?

³ O le ā na fesoasoani iā Denise e faaalia ai le lotofaamagalo? Na manatunatu loloto o ia i le lotofaamagalo o Ieova. (Mika 7:18) Pe a tatou talisapaia le lotofaamagalo ua faaalia e Ieova iā i tatou, o le a uunaʻia ai foʻi i tatou e faamagalo atu i isi.

 4. O le ā e finagalo Ieova e tatou te faia? (Efeso 4:32)

⁴ E finagalo Ieova ina ia tatou faamagalo atu i isi ma le lotoatoa e pei ona ia faamagaloina i tatou. (Faitau le Efeso 4:32.) E faatalitalia e Ieova i tatou ina ia nofosauni e faamagalo atu i ē e faatigā mai. (Sala. 86:5; Luka 17:4) I lenei suʻesuʻega, o le a talanoaina ai vala e tolu e fesoasoani iā i tatou ia atili ai ona faaalia le lotofaamagalo.

AUA LE FAATUATUANAʻI I O TATOU FAALOGONA TIGĀ

 5. E tusa ai ma le Faataoto 12:​18, o ā o tatou faalogona pe a faatigā mai se isi?

⁵ Atonu e tatou te matuā lagona le tigā ona o se faamatalaga po o se gaoioiga e faia mai e se isi iā i tatou, aemaise lava pe afai o lenā tagata o sau uō lelei po o sou tauaiga. (Sala. 55:​12-14) E iai taimi e tatou te mafatia ai ona o faalogona tigā, e tai pei o le tutuʻi o se pelu. (Faitau le Faataoto 12:18.) Atonu e tatou te taumafai e natia pe faatuatuanaʻi i o tatou faalogona tigā. O le faia faapea, ua tai pei ai ua tutuʻi i tatou i se pelu ma tuu ai pea i le manuʻa. I se tulaga talitutusa, e lē mafai ona tatou faatalitalia e teʻa o tatou faalogona tigā pe afai e tatou te faatuatuanaʻi i ai.

 6. O le ā le auala e tatou te ono tali atu ai pe a faatigā mai se tasi?

⁶ Pe a faatigā mai se isi, e masani lava ona tatou tali atu i le ita. Ua faailoa mai i le Tusi Paia, o le mea lenā e ono tupu iā i tatou. Peitaʻi, ua lapataʻi mai foʻi ina ia aua neʻi o tatou faatagaina le ita e pulea i tatou. (Sala. 4:4; Efe. 4:26) Aiseā? Talu ai o o tatou faalogona e māfua ai ona tatou faia ni gaoioiga. E lē iʻu lelei le ita. (Iako. 1:20) Ia manatua, o le faaalia o le ita o se auala masani lea e tali atu ai, ae o le faaauau pea ona ita, o se lagona e mafai ona pulea e le tagata lava ia.

 7. O ā isi faalogona e ono oo iā i tatou pe a faatigā mai se isi?

⁷ Pe a faileagaina i tatou, atonu e oo iā i tatou nisi faalogona tigā. O se faaaʻoaʻoga, ua faapea mai se tuafafine e igoa iā Ann: “A o oʻu laʻitiiti, na tuua ai e loʻu tamā i maʻua ma loʻu tinā ae faaipoipo atu i le fafine tausitama. Na ou lagona le tuulafoaʻiina. Ina ua fai le isi fanau a loʻu tamā, na ou lagona ai e pei ua lē amanaʻia aʻu. Na ou ola aʻe ma faalogona e leai se isi e alofa iā te aʻu.” Na faamatala e se tuafafine e igoa iā Georgette ona faalogona ina ua lē faamaoni lana tane: “E ui na ma masani mai lava a o ma lāiti ma paeonia faatasi, ae na matuā ootia lava oʻu faalogona i le  mea na ia faia.” Mulimuli ane, na tatala le la faaipoipoga. Na faapea mai foʻi se tuafafine e igoa iā Naomi: “Ou te leʻi faatalitalia e faia e laʻu tane se mea ou te tigā ai. Ae ina ua ia taʻutino mai na matamata i ata lē mamā taufeusuaʻiga, na ʻolegia aʻu ma pei ua tuia loʻu fatu.”

 8. (a) O ā nisi o māfuaaga e tatau ai ona tatou faamagalo atu i isi? (e) O ā aogā e tatou te maua pe a faamagalo atu i isi? (Tagaʻi i le pusa “ Pe a Faaauau Pea Ona Aafia i Faalogona Tigā.”)

⁸ E lē mafai ona tatou pulea tala ma gaoioiga e faia mai e isi iā i tatou. Ae e mafai ona tatou pulea le auala e tali atu ai. E masani lava o le auala sili e tali atu ai o le faamagalo. Aiseā? Ona e tatou te alolofa iā Ieova ma e finagalo o ia e tatou te lotofaamagalo. Pe afai e faaauau ona tatou feita ma lē faamagalo atu, o le a tatou faia ai ni gaoioiga lē atamai ma e ono aafia ai lo tatou soifua mālōlōina. (Faata. 14:​17, 29, 30) Ia mātau se mea na tupu i se tuafafine e igoa iā Christine. Na faapea mai o ia, “Pe a ou teulotoina faalogona tigā, e tele ina ou faaʻūʻū, ma ʻai i meaʻai e lē lelei mo le soifua mālōlōina. E lē lava ai laʻu moe ma faigatā ai foʻi ona pulea oʻu faalogona, lea e aafia ai laʻu faaipoipoga faapea a matou faiā ma isi.”

 9. Aiseā e lē tatau ai ona tatou teulotoina le ita?

⁹ E tusa lava pe e lē faatoese le tagata na faatigā mai, ae e mafai ona tuuitiitia o tatou faalogona tigā. E faapefea? Na faapea mai Georgette lea na taʻua muamua: “Na umi se taimi faatoʻā mafai ona faateʻaese oʻu faalogona tigā, ma le teulotoina o le ita i laʻu tane na iai muamua. O le iʻuga, na ou lagona le matuā toʻafilemu.” Pe a tatou lē teuloto le ita, e puipuia ai i tatou mai i le fia tauimasui. O le a aogā foʻi mo i tatou lava ia, auā o le a tatou lē toe mafaufau ai i mea na tigā ai ma toe maua le olioli. (Faata. 11:17) Ae o le ā e tatau ona e faia pe afai e te lē o sauni lava e faamagalo atu?

IA FAALELEIA O TATOU FAALOGONA TIGĀ

10. Aiseā e tatou te manaʻomia ai se taimi e faaleleia ai o tatou faalogona? (Tagaʻi foʻi i ata.)

¹⁰ E faapefea ona tatou aveesea faalogona tigā? O se tasi o auala, ia lava se taimi e faateʻa ese ai faalogona tigā. Pe a uma ona faia ni togafitiga o se tagata na tugā ona manuʻa, e manaʻomia se taimi e toe faafoʻisia ai lona  malosi. I se tulaga talitutusa, e tatou te manaʻomia foʻi se taimi e faaleleia ai o tatou faalogona, a o leʻi sauni e faamagalo atu ma le lotoatoa i se tasi.—Fai. 3:3; 1 Pete. 1:22.

11. E faapefea ona fesoasoani le tatalo iā te oe e faaalia ai le lotofaamagalo?

¹¹ Ia tatalo iā Ieova mo lana fesoasoani ina ia e maua le lotofaamagalo. c Na faamatala e Ann lea na taʻua muamua le auala na fesoasoani ai le tatalo iā te ia: “Na ou tatalo iā Ieova ina ia faamagalo tagata taʻitoʻatasi o lo matou aiga, ona o ni faamatalaga ma ni gaoioiga na faatigā ai le tasi i le isi. Na ou tusia foʻi se tusi i loʻu tamā ma lana avā fou ma taʻu atu i ai ua ou faamagaloina i laʻua.” Na taʻutino mai Ann e leʻi faigofie ona ia faia faapea. Na ia faapea atili mai: “Ou te faamoemoe, o loʻu taumafai e faaaʻoaʻo i le lotofaamagalo o Ieova, o le a uunaʻia ai loʻu tamā ma lana avā ina ia aʻoaʻo atili e faatatau iā Ieova.”

12. Aiseā e ao ai ona tatou maufaatuatuaina Ieova ae e lē o o tatou lava faalogona? (Faataoto 3:​5, 6)

¹² Ia maufaatuatuaina Ieova ae e lē o ou faalogona. (Faitau le Faataoto 3:​5, 6.) E silafia e Ieova le mea e sili ona lelei mo i tatou. (Isa. 55:​8, 9) E lē taitai ona ia faatonuina i tatou e faia se mea e faaleagaina ai i tatou. O lea la, pe a ia faalaeiauina i tatou ina ia lotofaamagalo, e tatou te mautinoa o le a aogā iā i tatou. (Sala. 40:4; Isa. 48:​17, 18) Ae pe a tatou maufaatuatuaina o tatou lava faalogona, atonu la o le a lē mafai ona tatou faaalia le lotofaamagalo. (Faata. 14:12; Iere. 17:9) Na faapea mai Naomi lea na taʻua muamua: “I le taimi muamua, na ou faapea e saʻo lava loʻu lē faamagaloina o laʻu tane ona o le matamata i ata matagā taufeusuaʻiga. Na ou fefe ina neʻi toe faatigā mai iā te aʻu pe galo foʻi iā te ia aafiaga leaga iā te aʻu o ana gaoioiga. Na ou faapea ifo foʻi e malamalama lelei Ieova i oʻu faalogona. Peitaʻi, na amata ona ou iloa e tusa pe malamalama Ieova i oʻu faalogona, ae e lē faapea e ioe i ai. E na te silafia oʻu faalogona, ma e umi se taimi e toe faaleleia ai, ae e finagalo foʻi o ia ina ia ou lotofaamagalo.” d

 IA SUIA LE ITA I FAALOGONA LELEI

13. E tusa ai ma le Roma 12:​18-21, o le ā e ao ona tatou faia?

¹³ Pe a tatou faamagalo atu i se tasi na matuā faatigā mai, e lē lava le tau ina filifili e lē talanoa i le mea na tupu. Pe afai na faatigā mai se tasi, aemaise pe afai o se uso po o se tuafafine Kerisiano, o lo tatou sini o le tausia o le filemu. (Mata. 5:​23, 24) Ia tatou filifili e suia le ita i le alofa mutimutivale, ma le teulotoina o le ita i le lotofaamagalo. (Faitau le Roma 12:​18-21; 1 Pete. 3:9) O le ā e fesoasoani iā i tatou e faia ai faapea?

14. O le ā e ao ona tatou taumafai e fai, ma aiseā?

¹⁴ E tatau ona tatou taumafai e vaai i le tagata na faatigā mai e pei ona silasila i ai Ieova. E filifili Ieova e silasila i uiga lelei o tagata. (2 No. 16:9; Sala. 130:3) Pe a tatou taulaʻi i uiga lelei o se tasi, e na o uiga lelei e tatou te mātauina, ae pe a tatou taulaʻi i ona uiga leaga, e na o uiga leaga foʻi o le a tatou mātauina. O lea, o le a faigofie ona tatou faamagalo atu pe a tatou taulaʻi atu i uiga lelei o isi. O se faaaʻoaʻoga, na faapea mai se uso e igoa iā Jarrod, “E faigofie ona ou faamagaloina se uso, pe a ou faatusatusa lana mea sesē  na fai i le tele o mea lelei ou te fiafia ai iā te ia.”

15. Aiseā e tāua ai le faailoa atu i se tasi ua e faamagaloina o ia?

¹⁵ O se tasi o mea tāua e ao ona fai, o le taʻu atu lea i lē na faatigā mai ua e faamagaloina o ia. Aiseā? Seʻi mātau le faamatalaga a Naomi lea na taʻua muamua: “Na fesili mai laʻu tane, ʻUa e faamagaloina aʻu?’ E leʻi faigofie ona ou faapea atu, ʻUa ou faamagaloina oe.’ Na ou iloa ai ou te leʻi faamagaloina o ia i loʻu loto. Mulimuli ane, na mafai ona ou faaleo atu na upu tāua e fā: ʻUa ou faamagaloina oe.’ Ina ua ou faamagaloina laʻu tane, na maligi ona loimata. Ou te leʻi iloaina le aafiaga lelei o lenā faamatalaga iā te ia, ma ou te leʻi mafaufau foʻi o le a ou maua ai le toʻafilemu. E mai i lenā taimi, na amata ona ou toe maufaatuatuaina o ia ma ua toe māfana le ma faiā.”

16. O le ā ua tatou aʻoaʻoina e faatatau i le lotofaamagalo?

¹⁶ E finagalo Ieova ina ia tatou faaalia le lotofaamagalo. (Kolo. 3:13) E ui i lea, e ono avea o se luʻi mo i tatou le faia faapea. Peitaʻi e mafai ona tatou faamagalo atu i isi, pe afai e tatou te lē faatuatuanaʻi i o tatou faalogona tigā ma faia taumafaiga ina ia faaleleia na faalogona. O le faia faapea, o le a tatou atiaʻe ai ni faalogona lelei.—Tagaʻi i le pusa “ Auala e Tolu e Faamagalo Ai.”

TAULAʻI ATU I AOGĀ O LE LOTOFAAMAGALO

17. Aiseā e tatau ai ona tatou faamagalo atu i isi?

¹⁷ E tele māfuaaga e tāua ai ona tatou faamagalo atu i isi. Seʻi mātau nisi o na māfuaaga. Muamua, ua tatou faaaʻoaʻo ai i le alofa mutimutivale o Ieova ma faafiafiaina o ia. (Luka 6:36) Lua, ua tatou faaalia ai le lotofaafetai mo le faamagaloga a Ieova. (Mata. 6:12) Tolu, e tatou te maua ai le soifua mālōlōina lelei, ma maua ai pea ni faauōga māfana ma isi.

18-19. O le ā e ono iʻu i ai pe a tatou faaalia le lotofaamagalo?

¹⁸ Pe a tatou faamagalo atu i isi, atonu e tatou te tofo ai i ni faamanuiaga e leʻi faatalitalia. O se faataʻitaʻiga, mātau le mea na tupu iā Denise lea na taʻua i le amataga. E na te leʻi iloa na fuafua le tamāloa lea na māfua ai le faalavelave, e pule i lona ola pe a uma lona faamasinoga. Peitaʻi, na pāʻia lona loto ona o le lotofaamagalo o Denise, ma amata ai ona ia suʻesuʻeina le Tusi Paia ma Molimau a Ieova.

¹⁹ E tatou te ono lagona o le faamagalo atu, o se tasi lea o mea e sili ona faigatā e tatou te faia. Peitaʻi, o le faia faapea, atonu e lagona ai foʻi le matuā faamalieina. (Mata. 5:7) O lea, tau ina ia tatou faia le mea sili e faaaʻoaʻo ai i le lotofaamagalo o Ieova.