1. E faapefea ona tatou faaaluina se taimi ma Ieova?

 E TATOU te fiafia e faaalu le taimi e faifaimea faatasi ai ma ē pele iā i tatou. E matuā fiafia ulugalii e māfana a latou faaipoipoga, e faaalu se afiafi e talatalanoa faatasi ai. E fiafia talavou e faifaimea faatasi ma a latou uō vavalalata. Pe a faaalu se taimi e faifaimea faatasi ai ma o tatou uso Kerisiano, e tatou te maua ai foʻi le fiafia. Ae o le mea e sili, e tatou te fiafia e faaalu se taimi ma lo tatou Atua, e ala i le tatalo, faitauina o lana Afioga, ma manatunatu loloto i lana fuafuaga ma ona uiga matagofie. E matuā tāua le taimi e tatou te faaaluina ma Ieova!​—Sala. 139:17.

2. O ā luʻi o loo tatou fesagaʻia?

² E ui e tatou te fiafia e faaalu se taimi ma Ieova, ae e iai se luʻi. E matuā pisi lava o tatou olaga, ma e faigatā ai iā i tatou ona faatulaga le taimi mo mea faaleagaga. O galuega totogi, tiute tauave i le aiga ma isi galuega tāua e alu uma ai le taimi, ma e tatou te ono manatu ai e leai se taimi e tatalo, suʻesuʻe ma manatunatu loloto ai.

3. O le ā se isi luʻi i le faaaogāina o tatou taimi?

³ E iai se isi luʻi iloagatā e mafai ona alu uma ai lo tatou taimi. Pe a lē faaeteete, e tatou te ono faataga gaoioiga e ui e lē sesē, ae alu uma ai le taimi lea e tatau ona faaalu e tatou te vavalalata ai iā Ieova. O se faataʻitaʻiga, seʻi manatu i faigāmālōlōga ma faafiafiaga. E aogā iā i tatou sina mālōlōga mai lea taimi i lea taimi. Ae e oo lava i faigāmālōlōga ma faafiafiaga e faafouina ai, e mafai ona alu uma ai le taimi, ma itiiti ai le taimi mo mea faaleagaga. E manaʻomia ona iā i tatou  se vaaiga paleni e faatatau i faigāmālōlōga ma faafiafiaga.​—Faata. 25:27; 1 Timo. 4:8.

4. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega?

⁴ O le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega, le māfuaaga e manaʻomia ai ona faamuamua mea e sili ona tāua i o tatou olaga. O le a tatou iloiloina foʻi le auala sili e faaaogā tatau ai o tatou taimi ma Ieova, ma aogā e maua mai i le faaaogā lelei o tatou taimi.

5. E faapefea ona fesoasoani i talavou le fautuaga i le Efeso 5:15-17, e filifili ai le auala sili i o latou olaga?

⁵ Ia filifili le auala sili i lou olaga. E manatu mamafa talavou i le auala sili e faaaogā ai o latou olaga. Ae e ono uunaʻia i latou e faufautua i aʻoga ma tauaiga lē talitonu e faaauiluma aʻoaʻoga maualuluga, ina ia sauniunia ai mo se galuega tāua i le lalolagi. O lenā auala e alu uma ai le tele o lo latou taimi. Ae atonu e faalaeiau e mātua ma uō i le faapotopotoga talavou, e faaaogā o latou olaga e auauna ai iā Ieova. O le ā e fesoasoani i se talavou e alofa iā Ieova, e faia ai filifiliga e sili ona lelei? E mafai ona fesoasoani i lenā talavou le faitauina o le Efeso 5:15-17 ma manatunatu loloto i ai. (Faitau.) Pe a uma ona faitau i ai e ono fesili ifo se talavou: ʻO le ā le “finagalo o Ieova”? O le ā le filifiliga e faafiafiaina ai o ia? O le ā le auala ou te uia ina ia mafai ai ona faaaogā lelei loʻu taimi?’ Ia manatua ua leaga nei aso, ma ua toeitiiti ona faaumatia lea o lenei faiga o mea o loo pulea e Satani. O se mea atamai le faaaogā o tatou olaga i se auala e pele ai i tatou iā Ieova.

6. O le ā le filifiliga na faia e Maria, ma aiseā e atamai ai lenā filifiliga?

⁶ Ia faatulaga mea e tatau ona faamuamua. O nisi taimi, o le faaaogāina lelei o tatou taimi e aofia ai le filifili i ni gaoioiga se lua e lē sesē. Ua tatou aʻoaʻoina mai lenā mea ina ua asiasi atu Iesu i le fale o Maria ma Mareta. E mautinoa o le fiafia tele o Mareta i le avea o Iesu ma ana mālō, na ia saunia ai ni meaʻai se tele. Ae na faaaogā lelei e lona uso o Maria le avanoa e nofo latalata ai i lona matai, ma faalogo i ana aʻoaʻoga. E leʻi sesē le uunaʻiga na faaalia ai e Mareta le agaga talimālō, ae na “filifilia e Maria le mea lelei.” (Luka 10:38-42) Atonu na galo iā Maria meaʻai na latou taumamafa ai i lenā aso, peitaʻi e mautinoa e leʻi galo iā te ia mea na ia aʻoaʻoina mai iā Iesu. E tatou te faatāua lo tatou taimi ma Ieova, e pei foʻi ona faatāua e Maria le taimi puupuu na faatasi ai ma Iesu. O le ā le auala e faaaogā lelei ai o tatou taimi?

7. Aiseā e tāua ai le faaaogā tatau o lo tatou taimi e tatalo, suʻesuʻe ma manatunatu loloto ai?

⁷ Ia iloa o le tatalo, suʻesuʻe ma le manatunatu loloto o ni vaega o la tatou tapuaʻiga. Pe a tatou tatalo, ua tatou fesootaʻi atu la i lo tatou Tamā alofa faapelepele i le lagi. (Sala. 5:7) Pe a tatou suʻesuʻeina le Tusi Paia, ua tatou “maua ai le poto i le Atua,” o le Puna o le atamai uma. (Faata. 2:1-5) Pe a tatou manatunatu loloto, ua tatou mafaufau ai i uiga matagofie o Ieova ma lana fuafuaga mataʻina mo foafoaga uma, e aofia ai ma i tatou. E leai se isi auala e sili atu ona lelei e faaaogā ai o tatou taimi. E faapefea ona faaaogā tatau le taimi itiiti ua iā i tatou?

8. O le ā le lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le auala na faaaogā ai e Iesu lona taimi a o iai i le toafa?

⁸ Pe a mafai, ia filifili se nofoaga toʻafilemu. Seʻi o tatou iloiloina le faaaʻoaʻoga a Iesu. A  o leʻi amataina le faiva a Iesu i le lalolagi, na ia faaaluina le 40 aso i le toafa. (Luka 4:1, 2) I lenā siʻomaga toʻafilemu, na mafai ai ona tatalo Iesu iā Ieova ma manatunatu loloto i le finagalo o lona Tamā mo ia. O le faia faapea, na sauniunia ai Iesu mo tofotofoga o le a ia fesagaʻia. E faapefea ona aogā iā te oe le faaaʻoaʻoga a Iesu? Pe afai e te sau mai i se aiga toʻatele, atonu e faigatā iā te oe ona maua se nofoaga toʻafilemu i lou fale. Afai o le tulaga lenā, atonu la e mafai ona suʻe se nofoaga talafeagai i fafo atu o le fale. O le mea lenā na faia e Julie, pe a manaʻo e tatalo iā Ieova. E nonofo Julie ma lana tane i se tamaʻi potu i se fale mautotogi i Falani, ma e faigatā ona iai se taimi mo ia lava. Na ia faapea mai: “O le māfuaaga lenā ou te savali ai i le paka i aso uma. O ina e mafai ai ona ou faaaluina se taimi na o aʻu, manatunatu loloto ai ma talanoa iā Ieova.”

9. E ui i le pisi o le faasologa a Iesu, ae na faapefea ona ia faamautinoa e tāua le la faiā ma Ieova?

⁹ Na matuā pisi lava le olaga o Iesu. A o fai le faiva a Iesu i le lalolagi, e matuā toʻatele tagata na mulimuli atu iā te ia mai lea nofoaga i lea nofoaga, ma na latou mananaʻo e faaalu e Iesu le taimi ma i latou. I se tasi aso, na ʻpotopoto ane ai tagata uma o le aai i le faitotoʻa’ o le fale, ina ia latou feiloaʻi iā te ia. E ui i le pisi o Iesu, ae na ia faamautinoa e faaalu se taimi e faamalosia ai lana faiā ma Ieova. A o leʻi oso aʻe le la, e saʻili e Iesu ʻse nofoaga tuufua’ e tatalo ai i lona Tamā.​—Mare. 1:32-35.

10-11. I le Mataio 26:40, 41, o le ā le fautuaga talafeagai na avatu e Iesu i ona soo i le faatoʻaga o Ketesemane, ae o le ā le mea na tupu?

¹⁰ I le pō mulimuli o Iesu i le lalolagi ina ua faaiʻuina lana faiva, na toe saʻili foʻi e Iesu se nofoaga toʻafilemu e tatalo ma manatunatu loloto ai. Na ia maua i le faatoʻaga o Ketesemane se nofoaga toʻafilemu. (Mata. 26:36) O ina na avatu ai e Iesu i ona soo se fautuaga aogā e faatatau i le tatalo.

¹¹ Seʻi mātau le mea na tupu. Na taunuu Iesu ma ona aposetolo i le faatoʻaga o Ketesemane i le leva o le pō, ma atonu ua teʻa le sefulu lua. Na talosaga atu Iesu i ona aposetolo ina “ia faaauau ona mataala,” a o alu o ia e tatalo. (Mata. 26:37-39) Peitaʻi, na latou momoe a o tatalo Iesu. Ina ua maua i latou e Iesu o loo momoe, na ia toe talosaga atu ai ina “ia faaauau ona mataala ma tatalo e lē aunoa.” (Faitau le Mataio 26:40, 41.) Na iloa e Iesu e tele mafatiaga na oo iā i latou ma ua matuā lē lavavā lava. Na faaalia e Iesu le alofa mutimutivale i lona faapea atu, ʻua vaivai o latou tino.’ Mulimuli ane, e faalua  ona toe alu Iesu e tatalo, ina ua foʻi ane na ia maua ai ona soo o loo momoe nai lo le tatalo.​—Mata. 26:42-45.

12. O le ā e tatou te faia pe a lē mafai ona tatalo ona ua lagona le matuā lē lavā ma le vaivai?

¹² Ia filifili le taimi talafeagai. O nisi taimi atonu e tatou te lagona ai le matuā lē lavā ma vaivai ua lē mafai ai ona tatalo. Afai o le mea lenā e tupu e lē na o oe e tupu ai lenā mea. O le ā e mafai ona e faia? O nisi e masani ona tatalo i le leva o le pō, ae e lelei le tatalo i le afiafi pō a o maua sina malosi. Ua iloa e nisi e mafai ona latou uaʻi atu i le tatalo pe a tootutuli pe nofo saʻo i luga. Ae faapefea pe afai ua lē mafai ona e tatalo ona o le soona popole ma le lotovaivai? Ia tatalo iā Ieova e taʻu i ai na faalogona. Ia e mautinoa, e malamalama lo tatou Tamā alofa mutimutivale.​—Sala. 139:4.

13. E faapefea i a tatou masini faaonapōnei ona faalavelave i le taimi e tatou te faaaluina ma Ieova?

¹³ Ia ʻalofia mea e faalavelavea ai pe a e suʻesuʻe. E lē na o le tatalo le auala e faamalosia ai la tatou faiā ma Ieova. E fesoasoani foʻi le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua, ma le auai i sauniga a le faapotopotoga e tatou te vavalalata ai i le Atua. Pe e iai se mea e mafai ona e faia ina ia aogā atoatoa ai iā te oe le taimi e te suʻesuʻe ai, ma le taimi e te auai ai i sauniga a le faapotopotoga? Ia fesili ifo, ʻO le ā se mea e masani ona faalavelavea ai loʻu uaʻi atu i sauniga ma le faia o aʻu suʻesuʻega?’ Pe faamata e lē o le vili atu o tagata, lafo atu imeli ma feʻau tusitusia i lau telefoni po o masini faaonapōnei? I aso nei, e faitau piliona tagata o loo latou faaaogāina nei meafaigaluega aogā. Ua fai mai nisi tagata suʻesuʻe, o le iai o se telefoni feaveaʻi i ou autafa e faalavelavea ai oe a o e taumafai e uaʻi atu i se mea. Ua faapea mai se polofesa o le mafaufau: “O le iai o se telefoni i ou autafa, e lē mafai ai ona e uaʻi atu i se galuega o loo e faia, ma e ese ai le mea e alu i ai lou mafaufau.” A o leʻi amataina a tatou fonotaga ma tauaofiaga, e masani ona faasilasila mai ina ia ki a tatou masini faaonapōnei i se tulaga e lē faalavelave ai i isi. Pe e mafai ona tatou faia faapea pe a na o i tatou, ina ia lē faalavelave a tatou masini faaonapōnei i le taimi e tatou te faaaluina ma Ieova?

14. I le Filipi 4:6, 7, e faapefea ona fesoasoani Ieova ina ia tatou uaʻi atu pea?

 ¹⁴ Ia talosaga mo le fesoasoani a Ieova ina ia uaʻi atu pea. Ia tatalo mo le fesoasoani a Ieova, pe a amata ona alu lou mafaufau i se isi mea i le taimi o au suʻesuʻega po o sauniga a le faapotopotoga. Pe a e popole atonu e lē faigofie ona tuu ese na popolega ae uaʻi atu i mea faaleagaga, peitaʻi e matuā tāua lou faia faapea. O lea la, ia tatalo mo le filemu, lea e mafai ona leoleoina ai lou loto ma ou “manatu.”​—Faitau le Filipi 4:6, 7.

15. O le ā se isi aogā o le faaalu o lo tatou taimi ma Ieova?

¹⁵ E faapefea ona tatou maua le tele o aogā pe a faaalu se taimi e talanoa ai, faalogo ma manatunatu e faatatau iā Ieova? Muamua, o le a e faia ai filifiliga e sili ona lelei. Ua faamautinoa mai e le Tusi Paia, “o lē e savali ma tagata atamamai, e atamai ai o ia.” (Faata. 13:20) O lea, pe a faaalu le taimi ma Ieova le Puna o le atamai, o le a e matuā atamai ai. O le a e malamalama ai i le auala e faafiafia ai Ieova, ma ʻalofia filifiliga e faatigā ai o ia.

16. E faapefea ona faaleleia la tatou aʻoaʻo atu i le faaalu o lo tatou taimi ma Ieova?

¹⁶ Lua, e avea ai oe ma faiaʻoga lelei. O se tasi o sini e sili ona tāua pe a tatou suʻesuʻeina le Tusi Paia ma se tasi, o le fesoasoani lea i lenā tagata ina ia atiaʻe se faiā vavalalata ma Ieova. O le tele e tatou te fesootaʻi ai i lo tatou Tamā i le lagi, o le faatuputeleina foʻi lenā o lo tatou alofa mo ia, ma lava saunia ai i tatou e aʻoaʻo a tatou tagata aʻoga ina ia alolofa iā Ieova. O le mea lenā na faia e Iesu, na ia faamatalaina lona Tamā i ni faaupuga māfana ma le alofa, lea na uunaʻia ai ona soo faamaoni e alolofa iā Ieova.​—Ioa. 17:25, 26.

17. E faapefea i le tatalo ma le suʻesuʻe ona faamalosia ai lo tatou faatuatua?

¹⁷ Tolu, e faamalosia ai lou faatuatua. Seʻi mātau le mea e tupu pe a tatou talosaga i le taʻitaʻiga, faamāfanafanaga ma le lagolagosua a le Atua. O taimi uma lava e tali ai e Ieova na tatalo, e faateleina ai lou faatuatua iā te ia. (1 Ioa. 5:15) O le ā se isi mea e faamalosia ai lou faatuatua? O suʻesuʻega a le tagata lava ia. O le mea moni, “e tupu le faatuatua i mea ua faalogo i ai.” (Roma 10:17) Peitaʻi, e tele mea e manaʻomia ina ia atiaʻe ai se faatuatua malosi, nai lo le tau ina aʻoaʻoina o le poto e faatatau i le Atua. O le ā se isi mea e manaʻomia ona tatou faia?

18. Aumai se faataʻitaʻiga o le tāua o lo tatou manatunatu loloto.

¹⁸ E manaʻomia ona tatou manatunatu loloto i mea ua tatou aʻoaʻoina. Seʻi manatu i  le mea na tupu i le tusitala o le Salamo 77. Na mafatia o ia ona na manatu ua lē fiafia Ieova iā te ia, ma tagata Isaraelu. O na popolega na lē mafai ai ona moe o ia i le pō. (Fuaiupu 2-8) O le ā na ia faia? Na ia taʻu atu iā Ieova, “ou te manatunatu loloto i au galuega uma, ou te manatunatu foʻi i mea uma na e faia.” (Fuaiupu 12) O le mea moni, na iloa lelei e le faisalamo mea na faia e Ieova mo ona tagata i le taimi ua teʻa, ae na popole ma taumānatu o ia: “Po ua galo ea i le Atua ona alofa mai, po ua ia punitia ea lona alofa mutimutivale i lona toʻasā?” (Fuaiupu 9) Na manatunatu loloto le faisalamo i galuega a Ieova, ma na ia mautinoa na faaalia e le Atua le alofa mutimutivale i le taimi ua teʻa. (Fuaiupu 11) O le ā le iʻuga? Na mautinoa ai e le faisalamo e lē tuulafoaʻia e Ieova ona tagata. (Fuaiupu 15) E faamalosia foʻi lou faatuatua pe a manatunatu loloto i mea ua faia e Ieova mo ona tagata, ma mea ua ia faia mo oe.

19. O ā nisi aogā o lo tatou faaaluina o le taimi ma Ieova?

¹⁹ Lona fā ma o le mea e sili lea ona tāua, e faalolotoina ai lou alofa mo Ieova. O le alofa e sili atu nai lo isi uiga, e uunaʻia ai oe e usitaʻi iā Ieova ma faia faataulaga e faafiafiaina ai o ia, ma tumau ai i so o se faigatā. (Mata. 22:37-39; 1 Kori. 13:4, 7; 1 Ioa. 5:3) E leai se isi mea e sili atu ona tāua, nai lo le iai o se faiā vavalalata ma māfana ma Ieova.​—Sala. 63:1-8.

20. E faapefea ona e faamautinoa o loo faaalu lou taimi ma Ieova?

²⁰ Ia manatua o le tatalo, suʻesuʻe ma manatunatu loloto o ni vala o le tapuaʻiga. Ia saʻili nofoaga toʻafilemu e faaalu ai le taimi ma Ieova, e pei ona faia e Iesu. ʻAlofia mea e lē manaʻomia e ono faalavelavea ai. Ia talosaga mo le fesoasoani a Ieova, ina ia mafai ai ona e uaʻi lelei i gaoioiga faaleagaga. Pe a faaaogā lelei lou taimi, o le a tauia oe e Ieova i le ola e faavavau i lana lalolagi fou.​—Mare. 4:24.