1, 2. (a) O ā ʻoa faaleagaga e tolu ua tuuina mai e Ieova iā i tatou? (e) O le ā o le a tatou talanoaina?

O IEOVA o Lē e aupito i tamaoaiga i le aoao o mea. (1 No. 29:11, 12) I le avea ai o se Tamā limafoaʻi, e fiafia o ia e tufa atu ana ʻoa faaleagaga iā i latou uma e talisapaia le tautele o na ʻoa. E maʻeu lo tatou lotofaafetai ona ua tuuina mai e Ieova ʻoa faaleagaga e aofia ai (1) le Malo o le Atua, (2) la tatou faiva faasaoola, ma le (3) o upu moni tautele o loo i lana Afioga! Peitaʻi, pe a tatou lē faaeteete, e mafai ona mou atu lo tatou talisapaia o nei ʻoa ma iʻu ai ina tatou lafoaʻia. Ina ia taofimau i na ʻoa, e tatau ona tatou faaaogā lelei ma faamalosia pea lo tatou naunau i ai. Na fetalai Iesu: “O le mea e iai lo outou ʻoa, e iai foʻi ma o outou loto.”​—Luka 12:34.

² Seʻi o tatou tilofaʻia pe faapefea ona atiaʻe ma faatumauina lo tatou naunau ma le talisapaia mo le Malo o le Atua, la tatou faiva, ma le upu moni. A o talanoaina nei manatu, ia manatunatu pe faapefea iā te oe lava ona faaloloto lou naunau i nei ʻoa faaleagaga.

3. O le ā na lotomalie le faatauʻoa i le talafaatusa a Iesu e fai, ina ia maua mai ai le penina tautele? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

³ Faitau le Mataio 13:45, 46. Na faamatala e Iesu se talafaatusa i se tagata faatauʻoa na saʻili ina ia maua ni penina. Na faatau mai ma faatau atu e lenei faatauʻoa le faitau selau o penina a o faagasolo tausaga. A o lea la ua tau i se penina e sili ona matagofie, ma na matuā faafiafiaina ai lona loto. Peitaʻi, ina ia maua mai lenā penina, na tatau ona faatau ese ana mea uma na iai. Pe e mafai ona e faaata le matuā tautele o lenā penina iā te ia?

4. O le ā o le a tatou faia pe afai e tatou te matuā naunau i le Malo o le Atua, e pei o le naunau o le faatauʻoa i le penina?

⁴ O le ā le lesona mo i tatou? Ua pei le upu moni e faatatau i le Malo o le Atua o lenā penina tautele. Pe a tatou matuā naunau i le Malo o le Atua e pei o le naunau o le faatauʻoa i le penina, o le a tatou lotomalilie la e faataulaga mea uma ina ia avea ai ma tagatānuu o le Malo ma tumau ai. (Faitau le Mareko 10:28-30.) Seʻi o tatou talanoa i ni faaaʻoaʻoga se lua o ē na faia faapea.

5. Na faapefea ona faaalia e Sakaio lona matuā naunau ia maua le Malo o le Atua?

⁵ Sa avea Sakaio ma se aolafoga sili ma na mauʻoa e ala i le gaoia o tupe a tagata. (Luka 19:1-9) Peitaʻi, ina ua faalogo lenei tamāloa amiolētonu o talaʻi Iesu e faatatau i le Malo, na ia iloa ai le matuā tāua o mea ua faalogo i ai ma gaoioi loa. Na faapea atu o ia: “Le Alii e, Faauta! Ua ou avatu le ʻafa o aʻu mea uma i tagata matitiva, ma o mea foʻi na ou aveesea mai i se tasi i se tuuaʻiga pepelo, ou te toe taui atu e taʻifā.” Ioe, na lotomalie o ia e tuua lona tamaoaiga na maua i auala lē faamaoni, ma lafoaʻi lona uiga matapeʻapeʻa.

6. O ā suiga na faia e Rose ina ia avea ai ma tagatānuu o le Malo o le Atua, ma aiseā na ia faia ai faapea?

⁶ I ni tausaga ua teʻa, na faalogo ai i le feʻau o le Malo se fafine o le a faaigoa iā Rose, ae o le taimi lea o loo avea o ia ma tauafafine. Na avea foʻi o ia ma peresitene o se faalapotopotoga na finau mo aiā tatau a ē e tauatane ma tauafafine. Ina ua suʻesuʻe e Rose le Tusi Paia, na ia iloa ai le matuā tāua o le upu moni e faatatau i le Malo o le Atua. Peitaʻi, na ia iloa e tatau ona ia faia ni suiga tetele. (1 Kori. 6:9, 10) O lona alofa iā Ieova na uunaʻia ai o ia e faamavae mai i lona tulaga o se peresitene, ma lē toe avea ma tauafafine. Na papatiso Rose i le 2009, ma na auauna o se paeonia sauatoa i le tausaga na sosoo ai. Sa malosi atu lona alofa iā Ieova ma lona naunau i le Malo, nai lo o so o se tuʻinanauga faaletino.​—Mare. 12:29, 30.

7. E faapefea ona faatumau lo tatou naunau ma le lotoatoa i le Malo o le Atua?

⁷ O le toʻatele o i tatou na faia ni suiga tetele i o tatou olaga ina ia avea ai ma tagatānuu o le Malo o le Atua. (Roma 12:2) Peitaʻi, e leʻi māeʻa la tatou galuega. E tatau ona tatou mataala pea i mea e tosina ese ai o tatou loto, e pei o le naunau i meafaitino ma so o se faanaunauga lē mamā taufeusuaʻiga. (Faata. 4:23; Mata. 5:27-29) Ina ia fesoasoani e faatumau lo tatou naunau ma le lotoatoa i le Malo o le Atua, ua tuuina mai ai e Ieova iā i tatou se isi ʻoa tautele.

8. (a) Aiseā na faamatala ai e le aposetolo o Paulo la tatou faiva o se “ʻoa i ipu omea”? (e) Na faapefea ona faaalia e Paulo le matuā tāua o lana faiva?

⁸ Ia manatua, na tofia i tatou e Iesu ina ia talaʻi ma aʻoaʻo atu le tala lelei o le Malo o le Atua. (Mata. 28:19, 20) Na iloa e le aposetolo o Paulo le matuā tāua o le faiva.  Na ia faamatala le faiva o le feagaiga fou o se “ʻoa i ipu omea.” (2 Kori. 4:7; 1 Timo. 1:12) E ui lava o i tatou o ni ipu omea e lē lelei atoatoa, ae o le feʻau o loo tatou talaʻia e mafai ona tatou maua ai le ola e faavavau, faapea i latou e faalogo mai. O le pogai lenā na faapea mai ai Paulo: “Ua ou faia mea uma ona o le tala lelei, ina ia ou talaʻi atu i isi.” (1 Kori. 9:23) Ioe, o le naunau o Paulo i le faiva na uunaʻia ai o ia e galue mamafa ina ia faia isi ma soo. (Faitau le Roma 1:14, 15; 2 Timoteo 4:2.) Na fesoasoani lenā iā te ia e tumau ai i teteega ogaoga na ia fesagaʻia. (1 Tesa. 2:2) E faapefea ona tatou faaalia lenā naunau i le faiva?

9. O ā nisi o auala e mafai ona faaalia ai lo tatou talisapaia o le faiva?

⁹ O le isi auala na faaalia ai e Paulo lona talisapaia o lana faiva, o le mataalia lea i so o se avanoa e talanoa atu ai i isi. I le pei o le ʻauaposetolo ma uluaʻi Kerisiano, e tatou te molimau atu lē fuafuaina, talaʻi i nofoaga faitele, ma mai i lea fale i lea fale. (Galu. 5:42; 20:20) Pe a talafeagai ai ma o tatou tulaga, e tatou te saʻili ni auala e faalautele atu ai la tatou faiva, atonu e ala i le auauna o se paeonia lagolago po o se paeonia sauatoa. E tatou te ono aʻoaʻoina foʻi se isi gagana, siitia atu i se isi oganuu i lo tatou atunuu, pe siitia atu i se isi atunuu.​—Galu. 16:9, 10.

10. Na faapefea ona faamanuiaina le maelega o Irene e faailoa atu le tala lelei?

¹⁰ Seʻi manatu i le faaaʻoaʻoga a Irene, o se tuafafine nofofua i le Iunaite Setete. Na iai sona faanaunauga e talaʻi atu i tagata e tautatala i le gagana Rusia, ua siitia mai i le Iunaite Setete. Ina ua amata ona ia faia faapea i le 1993, pe tusa ma le toʻa 20 tagata talaʻi i le vaega e tautatala i le gagana Rusia i le aai o Niu Ioka. Pe tusa ma le 20 tausaga o galue mamafa Irene i lenei oganuu. Ua ia taʻutino mai: “E leʻi lelei atoatoa lava laʻu tautala i le gagana Rusia.” Peitaʻi, na faamanuia e Ieova lona maelega faapea isi e pei o ia. Ua iai nei faapotopotoga e ono i le gagana Rusia i le aai o Niu Ioka. E toʻa 15 ē na suʻesuʻe ma Irene ua uma ona papatiso. O nisi o i latou o loo auauna i Peteli, paeonia, ma avea ma toeaina. Ua faapea mai Irene, “Pe a ou mafaufau i isi sini sa ono mafai ona ou tuliloaina, e pau lenei o le sini e mafai ona ou maua ai le tele o le fiafia.” Ioe, sa matuā faatāua e Irene lana faiva.

11. O ā iʻuga lelei ua maua ona o le faaauau ona tatou talaʻi e ui lava i teteega?

¹¹ Pe a tatou faatāua la tatou faiva, o le a pei i tatou o le aposetolo o Paulo e faaauau ona talaʻi e ui lava i teteega. (Galu. 14:19-22) O se faataʻitaʻiga, mai i le 1930 i le 1944, na feagai ai o tatou uso i le Iunaite Setete ma ni teteega ogaoga. Peitaʻi, na faaauau pea ona latou talaʻi. Ina ua taumafai taʻitaʻi  o le malo e taofia i latou, na latou tuuina atu nei mataupu i le faamasinoga ma na manumalo i le tele o faamasinoga. I le 1943, na faamatala ai e le uso o Knorr se tasi o faamasinoga na faia i le Faamasinoga Maualuga a le Iunaite Setete na tatou manumalo ai. Na ia taʻua o le tutumau o uso e talaʻi na māfua ai ona tuuina atu na mataupu i faamasinoga. Na ia faapea mai foʻi o na faamasinoga ua maua ai e le toʻatele o uso i le lalolagi aoao le saʻolotoga e talaʻi ai. Ua manumalo foʻi o tatou uso i isi atunuu i faamasinoga faapea. Ioe, o lo tatou naunau i la tatou faiva o le a faaauau ai la tatou talaʻiga e ui i teteega.

12. O le ā ua e maumauaʻi e fai e tusa ai o lau faiva?

¹² Pe a tatou vāai i le faiva o se ʻoa tautele mai iā Ieova, o le a tatou lē talaʻi la e tau ina ia maua ni itula. Nai lo o lea, e tatou te faia le mea sili ina ia “molimau māeʻaeʻa i le tala lelei.” (Galu. 20:24; 2 Timo. 4:5) Ae o ā mea o le a tatou aʻoaʻo atu i isi? Seʻi o tatou tilofaʻia le isi ʻoa tautele mai i le Atua.

13, 14. O le ā le “fale teuoloa” na taʻua e Iesu i le Mataio 13:52, ma e faapefea ona o tatou faatumuina?

¹³ O le ʻoa tautele lona tolu ua tatou maua, o upu moni ua tatou aʻoaʻoina. O Ieova o ia o le Puna o nei upu moni. (Ioa. 17:17) I le avea ai ma Tamā limafoaʻi, e na te tufa mai upu moni o lana Afioga i ē e matataʻu iā te ia. Ina ua tatou faatoʻā faalogo i le upu moni, na tatou maua le avanoa e aʻoaʻoina ai upu moni e ala mai i lana Afioga le Tusi Paia, lomiga faa-Kerisiano, tauaofiaga, fonotaga, ma sauniga i vaiaso taʻitasi. A o faagasolo taimi, ua tatou maua ni “fale teuoloa” e pei ona taʻua e Iesu o loo iai upu moni tuai ma upu moni fou. (Faitau le Mataio 13:52.) Pe a tatou saʻili i na upu moni e pei ona saʻili i oloa lilo, o le a fesoasoani mai Ieova ina ia aoao mai upu moni fou tautele i o tatou “fale teuoloa.” (Faitau le Faataoto 2:4-7.) E faapefea ona tatou faia lenā mea?

¹⁴ E tatau ona tatou atiaʻe se masaniga lelei o le faia o suʻesuʻega a le tagata lava ia, ma saʻiliʻiliga māeʻaeʻa i le Afioga a le Atua ma a tatou lomiga. O le a fesoasoani lea e tatou te aʻoaʻoina ai upu moni atonu e “fou,” ona e tatou te leʻi iloaina muamua. (Iosua 1:8, 9; Sala. 1:2, 3) O le manatu lenei na taʻua i le uluaʻi kopi o lenei mekasini na lomia iā Iulai 1879: “O le upu moni, ua pei o se tamaʻi fugālaau o loo iai i le vaomatua, lea ua siʻosiʻomia ma ua toetoe lava tineia ona o le tutupu tetele aʻe o vao o aʻoaʻoga sesē. Afai e te fia suʻeina, e tatau la ona e matuā mataalia. . . . Afai e te fia mauaina, e tatau ona e matuā galue ma le punouaʻi. Aua le malie gofie i sina fugālaau e tasi po o ni nai vala o le upu moni. . . . Ia aoaoina pea, ia saʻiliʻili atu pea.” Ioe, e tatau ona tatou finafinau e faatumu o tatou lava fale teuoloa o upu moni o le Tusi Paia.

15. Aiseā e tatou te taʻua ai nisi upu moni e “tuai,” ma o ā nisi o na upu moni e te faatāuaina?

¹⁵ Na tatou aʻoaʻoina ni upu moni tautele ina ua amata ona tatou faatasitasi ma tagata o le Atua. E mafai ona taʻua na upu moni o ni upu moni “tuai,” ona na tatou iloa ina ua faatoʻā amata ona tatou ola o ni Kerisiano. O ā nisi o na upu moni? Na tatou aʻoaʻoina o Ieova o Lē na foafoaina mea, o Lē na foaʻiina mai le ola, ma e iai lona finagalo mo tagata. Na tatou aʻoaʻoina foʻi, na saunia ma le alofa e le Atua le taulaga togiola e ala i lona Alo, ina ia tatou saʻoloto ai mai i le agasala ma le oti. Na tatou aʻoaʻoina atili foʻi o le a faaiʻuina e lona Malo mafatiaga uma, ma ua tatou faamoemoe e ola e faavavau  i le filemu ma le fiafia i lalo o le pulega a le Malo.​—Ioa. 3:16; Faaa. 4:11; 21:3, 4.

16. O le ā e ao ona tatou faia pe a maua se fetuunaʻiga i lo tatou malamalamaga i le upu moni?

¹⁶ E ono iai ni fetuunaʻiga i lo tatou malamalamaga i nisi o valoaga po o mau o le Tusi Paia mai i lea taimi i lea taimi. Pe a maua na malamalamaga fou, ia tatou taumafai e faaalu se taimi e suʻesuʻe māeʻaeʻa ai na fetuunaʻiga ma manatunatu loloto i ai. (Galu. 17:11; 1 Timo. 4:15) E lē gata e manaʻomia ona tatou malamalama i fetuunaʻiga tetele o malamalamaga tuai ma malamalamaga fou, ae e ao foʻi ona tatou uaʻi atu i faamatalaga auʻiliʻili e faatatau i malamalamaga fou. O le faia faapea o le a tatou faamautinoa ai ua malupuipuia nei upu moni fou i o tatou lava fale teuoloa. Aiseā e tāua ai ona tatou faia nei taumafaiga?

17, 18. E faapefea ona fesoasoani le agaga paia iā i tatou?

¹⁷ Na aʻoaʻo e Iesu e faapea, e mafai e le agaga paia o le Atua ona faamanatu mai mea ua uma ona tatou aʻoaʻoina. (Ioa. 14:25, 26) E faapefea ona fesoasoani lenei mea iā i tatou o faiaʻoga o le tala lelei? Mātau le mea na tupu i le uso o Peter i le 1970 i le 19 o ona tausaga, ma faatoʻā amata lana auaunaga i le Peteli i Peretania. A o talaʻi mai i lea fale i lea fale, na feiloaʻi ai i se tamāloa faiʻava pe tusa ma le 50 ona tausaga. Na fesili atu Peter i le tamāloa pe e fia malamalama i le Tusi Paia. Na faateʻia le tamāloa ma tali mai o le fale lea o se aʻoaʻo Iutaia. Na fesili tofotofo mai le aʻoaʻo iā Peter, “O laʻu fesili, o le ā le gagana na tusia ai le tusi o Tanielu?” Na tali atu Peter, “Na tusia nisi vaega i le gagana Arama.” Ua faapea mai Peter: “Na ofo le aʻoaʻo ona o loʻu iloa o le tali, ae na sili atu ai ona faateʻia aʻu! Na faapefea ona ou iloa le tali? Ina ua ou toe foʻi i le fale, na ou tilofaʻia lomiga o Le Olomatamata ma le Ala Mai! i masina ua teʻa, ma na ou tau ai i se mataupu o loo faamatala ai na tusia le tusi o Tanielu i le gagana Arama.” (Tani. 2:4, fpl.) Ioe, e mafai e le agaga paia ona faamanatu mai i o tatou mafaufau, mea na tatou faitau i ai ma ua teu malu i o tatou fale teuoloa.​—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Pe a tatou faatāua le atamai mai iā Ieova, o le a uunaʻia i tatou e o tatou loto e faatumu o tatou fale teuoloa i upu moni fou ma upu moni tuai. A o tuputupu pea lo tatou naunau ma le talisapaia o le atamai mai iā Ieova, o le a matuā lava saunia ai i tatou e avea ma faiaʻoga o le tala lelei.

19. Aiseā e tatau ai ona leoleomalu a tatou ʻoa faaleagaga?

¹⁹ O loo taumafai pea Satani ma lana lalolagi ina ia faavaivaia pe aveesea lo tatou naunau, i ʻoa faaleagaga na talanoaina i lenei mataupu. E mafai foʻi ona tatou lolo atu i na mailei. E ono faigofie ona tatou tosina atu i folafolaga mo ni galuega lelei, le moomoo i se olaga tamaoaiga, ma le faalialiavale o meafaitino. Na faamanatu mai e le aposetolo o Ioane o le a mavae atu lenei lalolagi ma ona tuʻinanauga. (1 Ioa. 2:15-17) O le pogai lenā e tatau ai ona faaauau ona tatou talisapaia ma leoleomalu i a tatou ʻoa faaleagaga.

20. O le ā ua e maumauaʻi e fai ina ia leoleomalu ai au ʻoa faaleagaga?

²⁰ Ia lotomalie e faataulaga so o se mea e ono faavaivaia ai lou naunau ma le lotoatoa i le Malo o le Atua. Ia faaauau ona maelega e talaʻi ma aua neʻi mou atu lo tatou talisapaia o la tatou faiva faasaoola. Ia finafinau pea e saʻili upu moni o le Tusi Paia. Pe a e faia faapea, o le a e faaputu ai “ʻoa i le lagi e lē mou atu, e leai foʻi se gaoi e osofaʻi atu ma gaoia, e lē atia foʻi e se mogamoga. Auā o le mea e iai lo outou ʻoa, e iai foʻi ma o outou loto.”​—Luka 12:33, 34.