1. O le ā le auala ua pei ai Ieova o se tinā o loo faasusu sana tama?

“PE E mafai ona galo i se tinā lana tama o loo susu?” O le fesili lenā a Ieova i aso o le perofeta o Isaia. Na fetalai le Atua i ona tagata: “E galo foʻi i nei tinā ae e lē galo oe iā te aʻu.” (Isa. 49:15) E lē masani ona faatusatusa e Ieova o ia lava i se tinā. Peitaʻi na ia faia faapea i inei, ma ua ia faaaogā le faiā māfana a se tinā ma sana tama, e faaalia ai lona matuā alofa i ana auauna. E toʻatele tinā e ioe i le manatu o le tuafafine o Jasmin, “Pe a e faasusuina lau tama, ua e atiaʻe se faiā māfana faapitoa ma ia i le olaga atoa.”

2. O ā faalogona o Ieova pe a tafetafea ese se tasi o ana auauna mai iā te ia?

² E silafia lelei e Ieova pe afai ua lē toe talaʻi pe auai i sauniga se tasi o ana auauna. Seʻi manatu la i lona faanoanoa tele, pe a silasila mai i le faitau afe o ana auauna ua lē o toe talaʻi * i tausaga taʻitasi.

3. O le ā le mea e finagalo i ai Ieova?

³ O le toʻatele o nei uso ma tuafāfine pele ua lē o toe talaʻi, e toe foʻi mai i le faapotopotoga ma e tatou te fiafia e toe aufaatasi ma i latou. E finagalo Ieova ia latou toe foʻi mai, ma e faapena foʻi o tatou faalogona. (1 Pete. 2:25) E faapefea ona tatou fesoasoani iā i latou na e toe foʻi mai iā Ieova? A o leʻi  taliina lenā fesili, e lelei ona tatou iloa pe aiseā ua lē toe auai mai ai nisi i sauniga ma talaʻiga.

4. Ua faapefea ona aafia nisi ona o galuega totogi?

⁴ O nisi ua alu uma le taimi ma le malosi i galuega totogi. Ua taʻutino mai le uso o Hung, * o lē e nofo i Asia: “Na alu uma loʻu taimi ma loʻu malosi i laʻu galuega. Na faasesēina aʻu i le manatu e faapea, afai e lelei loʻu itu faaletino o le a faigofie foʻi ona ou auauna iā Ieova. O lea na ou faigaluega ai mo le tele o itula. Na amata ona ou misia le tele o sauniga, seʻia oo lava ina ou lē toe alu i se sauniga. E faaaogā e Satani lenei lalolagi e faalavelavea ai tagata ma faasolosolo ai ona latou tosina ese mai i le Atua.”

5. Na faapefea ona aafia se tuafafine ona o faafitauli na ia fesagaʻia?

⁵ Ua lofitūina nisi o uso ma tuafāfine i faafitauli. O Anne o se tinā mai i Peretania e toʻalima lana fanau. Ua faapea mai o ia: “Na fanau mai se tasi o laʻu fanau ma se maʻi tugā e lē atoatoa ai le malosi o le tino. Mulimuli ane, na faateʻaina se tasi o aʻu tama teine ma na maua laʻu tama tama i se maʻi o le mafaufau. Na ou matuā mafatia ma ou lē toe alu ai i sauniga ma talaʻiga. Na iʻu ina avea aʻu ma se tagata ua lē toe talaʻi.” E tatou te lagona le tigā alofa iā Anne ma lona aiga, faapea isi o loo feagai foʻi ma nei luʻi.

6. E faapefea ona tafetafea ese se tasi mai i tagata o Ieova pe a lē faatatauina le Kolose 3:13?

⁶ Faitau le Kolose 3:13. O nisi o auauna a Ieova e lagona le lē fiafia, ona o se mea na faia e se uso po o se tuafafine i le faapotopotoga. Na iloa e le aposetolo o Paulo e iai taimi e faia ai e se uso po o se tuafafine se ʻmea e tatou te tigā ai.’ Atonu foʻi na tatou feagai ma se faiga lē tonu. Afai e tatou te lē faaeteete, o le a oo iā i tatou faalogona ita lea e ono faapogaia ai i tatou e tafetafea ese mai i tagata o Ieova. Ia mātau le mea na tupu iā Pablo, o se uso i Amerika i Saute. Na tuuaʻia sesē o ia i le faia o se gaoioiga sesē ma iʻu ai ina aveesea lona faaeaga i le faapotopotoga. Na faapefea ona ia tali atu? Ua faapea mai Pablo: “Na ou ita ma mulimuli ane ou tafetafea ese ai mai i le faapotopotoga.”

7. O le ā le aafiaga o se lotofuatiaifo ua ōia i se tasi?

⁷ E mafai e se lotofuatiaifo ua ōia, ona taʻusalaina se tasi na solia se tulafono a le Atua i se taimi ua teʻa, ma manatu ai e lē o toe alofa le Atua iā te ia. E tusa po ua salamō lenā tagata ma ua faaalia i ai le alofa mutimutivale, ae e ono mafaufau lava e lē o toe agavaa o ia e avea ma tagata o le Atua. O faalogona na o le uso o Francisco. Na ia faapea mai: “Na aʻoaʻia aʻu ona o loʻu faia o amioga lē mamā tau feusuaʻiga. E ui na ou alu pea i sauniga i le taimi muamua, ae na ou mafatia ma manatu e lē aogā ona ou iai faatasi ma tagata o Ieova. Na ōia loʻu lotofuatiaifo ma na ou talitonu e lē mafai ona faamagalo aʻu e Ieova. O le iʻuga, ou te leʻi toe alu i sauniga ma talaʻiga.” O ā ou faalogona e faatatau i uso ma tuafāfine o loo feagai ma tulaga e pei ona tatou talanoaina? Pe e te lagona le tigā alofa mo i latou? Ae e sili atu i lenā, o ā faalogona o Ieova e faatatau iā i latou?

8. Pe e galo iā Ieova i latou sa auauna iā te ia? Ia faamatala.

⁸ E lē galo iā Ieova i latou sa auauna iā te ia, e ui e lē o toe auaufaatasi ma ona tagata mo sina taimi. E lē galo foʻi iā te ia mea na latou faia i le auaunaga. (Epe. 6:10) Na faamauina e  le perofeta o Isaia lenei faataʻitaʻiga matagofie e faaalia ai le alofa tele o Ieova i ona tagata. Na tusi Isaia: “E na te leoleoina lana lafu mamoe e pei o se leoleo mamoe. E na te aoaoina tamaʻi mamoe i lona aao; ma tauave mamoe i lona fatafata.” (Isa. 40:11) O ā faalogona o le Leoleo Mamoe Sili pe a sē ese se tasi o ana mamoe mai i le lafu? Na faailoa mai e Iesu faalogona o Ieova ina ua ia fetalai i ona soo: “O le ā so outou manatu? Afai e iai ni mamoe e selau a se tagata ma ua sē le tasi, pe na te lē tuua ea le iva sefulu iva i le mauga, ae alu atu e saʻili mai le tasi ua sē? A oo ina maua, ou te fai atu iā te outou, e sili atu lona olioli ona o lea mamoe, nai lo o le isi iva sefulu iva e leʻi sē.”​—Mata. 18:12, 13.

9. O le ā le auala na tausia ai e se leoleo mamoe lelei i taimi o le Tusi Paia ana mamoe? (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

⁹ Aiseā ua talafeagai ai ona faatusaina Ieova i se leoleo mamoe? Talu ai o se leoleo mamoe lelei i taimi o le Tusi Paia, e na te tausia faapelepele ana mamoe. O se faataʻitaʻiga, na tau Tavita ma se leona ma se pea ina ia puipuia ai lana lafu. (1 Samu. 17:34, 35) E oo lava foʻi pe afai e leiloa se mamoe e tasi, e iloa lelei e se leoleo mamoe lelei. (Ioa. 10:3, 14) O le ituaiga leoleo mamoe lenā e tuua ana mamoe e 99 i se lotoā saogalemu pe tuu atu foʻi i se isi leoleo mamoe, ae alu e saʻili mai le mamoe e tasi ua leiloa. Na faaaogā e Iesu lenā faataʻitaʻiga e aʻoaʻo mai ai iā i tatou le upu moni tāua lenei: “E faapena foʻi loʻu Tamā o i le lagi, e lē finagalo e faaumatia se tasi o i latou nei e faatauvaa.”​—Mata. 18:14.

10. I le Esekielu 34:11-16, o le ā ua folafola mai e Ieova e na te faia i ana mamoe ua leiloloa?

¹⁰ E alofa Ieova iā i tatou taʻitoʻatasi, e aofia ai ē “e faatauvaa” ua sē ese mai i lana lafu. E ala mai i le perofeta o Esekielu, na folafola mai e le Atua o le a ia saʻilia ana mamoe ua leiloloa ma fesoasoani i ai ina ia toe maua la latou faiā ma ia. Na ia faailoa mai laasaga patino o le a ia faia ina ia laveaʻiina ai i latou, e pei foʻi ona faia e se leoleo mamoe Isaraelu pe  a leiloa sana mamoe. (Faitau le Esekielu 34:11-16.) Muamua, e saʻilia e le leoleo mamoe le mamoe, ma e manaʻomia ai le tele o le taimi ma taumafaiga. Pe a maua le mamoe, ona ia aumaia lea i le lafu. E lē gata i lea, pe afai o loo faamanuʻalia pe fia ʻai le mamoe, e tausia ma le alofa o ia e le leoleo mamoe, fusifusia ona manuʻa, fafaga ma tauave. E manaʻomia foʻi i toeaina, o leoleo mamoe o “le lafu mamoe a le Atua,” ona faia foʻi faapea ina ia fesoasoani ai i ē ua sē ese mai i le faapotopotoga. (1 Pete. 5:2, 3) E saʻilia i latou e toeaina, fesoasoani iā i latou ina ia toe foʻi mai i le faapotopotoga, ma faaalia le alofa iā i latou e ala i le fesoasoani i ai ina ia toe avea ma uō a Ieova. *

11. O le ā e iloa e se leoleo mamoe lelei?

¹¹ O se leoleo mamoe lelei, e na te iloa e iai taimi e ono leiloloa ai mamoe. Pe afai la e sē ese se mamoe mai i le lafu, e lē feagai o ia ma le mamoe i se auala soonafai. Ia mātau le faaaʻoaʻoga na faataatia e le Atua, ina ua ia fesoasoani i nisi o ana auauna na sē ese mai i ona ala mo se taimi lē tumau.

12. O le ā le auala na feutagaʻi ai Ieova ma Iona?

¹² Na sola ese le perofeta o Iona mai i lona tofiga. E ui i lea, e leʻi vave ona fiu Ieova iā Iona. I le pei o se leoleo mamoe lelei, na laveaʻiina o ia e Ieova ma fesoasoani i ai ia maua le malosi manaʻomia e faataunuu ai lona tofiga. (Iona 2:7; 3:1, 2) Mulimuli ane, na faaaogā e le Atua le laau o le kikaiona, e fesoasoani ai iā Iona ina ia malamalama i le tāua o ola o tagata taʻitoʻatasi. (Iona 4:10, 11) O le ā le lesona? E lē tatau ona vave fiu toeaina i ē ua lē toe talaʻi. Nai lo o lea, e taumafai toeaina e malamalama po o le ā le māfuaaga ua sē ese ai le mamoe mai i le lafu. Pe afai e toe foʻi mai le mamoe iā Ieova, e faaauau ona faaalia e toeaina le alofa māfana iā te ia.

13. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le auala na tali atu ai Ieova i lē na tusia le Salamo 73?

¹³ Na lotovaivai lē na tusiaina le Salamo 73, ina ua ia mātauina e peiseaʻī o loo taulau manuia tagata amioleaga. Na ia fesiligia pe e iai se aogā o le faia o le finagalo o le Atua. (Sala.  73:12, 13, 16) O le ā le auala na tali mai ai Ieova? E na te leʻi taʻusalaina lenei tane. O le mea moni, na faamauina e le Atua upu a lenei tane i le Tusi Paia. Na iloa mulimuli ane e le faisalamo, e leai se mea e sili atu nai lo o le iai o se faiā lelei ma Ieova. (Sala. 73:23, 24, 26, 28) O le ā le lesona? E lē tatau i toeaina ona vave faamasinosino i latou ua amata ona fesiligia aogā o le auauna iā Ieova. Nai lo o le taʻusalaina o i latou, e tatau i toeaina ona taumafai e malamalama i le māfuaaga ua latou faia ai se tala po o se gaoioiga. Pe a uma, ona faaaogā lea e toeaina le Tusi Paia e faalaeiau ai i latou.

14. Aiseā na manaʻomia ai e Elia le fesoasoani, ma na faapefea ona fesoasoani Ieova iā te ia?

¹⁴ Na sola le perofeta o Elia mai i le masiofo o Iesepela. (1 Tu. 19:1-3) Na manatu o ia e lē o toe iai se tasi o auauna iā Ieova o se perofeta, ma e leai se aogā o mea na ia faia i le auaunaga iā Ieova. O le mafatia tele o Elia na manaʻo ai ia oti. (1 Tu. 19:4, 10) Nai lo o le taʻusalaina o Elia, na faamautinoa atu e Ieova iā te ia e lē o tuua na o ia, e mafai ona ia maufaatuatuaina le mana o Ieova, ma o loo tele pea mea e manaʻomia ona ia faia. Na faafofoga atu ma le agalelei Ieova i popolega o Elia ma avatu iā te ia ni tofiga fou.(1 Tu. 19:11-16, 18) O le ā le lesona? E tatau iā i tatou uma, aemaise lava toeaina, ona feutagaʻi ma mamoe a Ieova i se auala agalelei. E tusa pe e ita le tagata pe manatu foʻi e lē aogā iā te ia le alofa mutimutivale o Ieova, ae e faalogologo atu pea toeaina iā te ia a o faailoa mai ona faalogona moni. Pe a uma, e latou te taumafai e faamautinoa atu i le mamoe ua leiloa, e tautele o ia iā Ieova.

15. E tusa ai o le Ioane 6:39, o le ā le manatu o Iesu e faatatau i mamoe a lona Tamā?

¹⁵ O le ā le auala e finagalo Ieova e tatou te manatu ai i ana mamoe ua leiloloa? Ua faataatia e Iesu se faaaʻoaʻoga mo i tatou. Na ia iloa e tautele i le silafaga a Ieova ana mamoe uma, ma na faia e Iesu mea uma e na te mafaia ina ia fesoasoani ai i “le aiga o Isaraelu ua leiloloa” e toe foʻi iā Ieova. (Mata. 15:24; Luka 19:9, 10) I le avea ma leoleo mamoe lelei, na faia foʻi e Iesu taumafaiga malolosi uma ina ia aua neʻi leiloa se mamoe a Ieova.​—Faitau le Ioane 6:39.

16-17. O ā faalogona o toeaina e ao ona iai e faatatau i le fesoasoani i ē ua sē ese mai i le faapotopotoga? (Tagaʻi i le pusa “ Faalogona o se Mamoe ua Leiloa.”)

¹⁶ Na apoapoaʻi atu le aposetolo o Paulo i toeaina o le faapotopotoga i Efeso e faaaʻoaʻo iā Iesu. “E tatau ona outou fesoasoani atu . . . iā i latou ua vaivai, ma ia manatua foʻi upu a le Alii o Iesu, ina ua ia fetalai mai, ʻE sili le fiafia e maua i le foaʻi atu i lo o le talia mai.’” (Galu. 20:17, 35) E manino mai, ua iai i toeaina i aso nei se tiute tauave faapitoa i lenei vala. Ua faamatala mai e Salvador, o se toeaina i Sepania: “Pe a ou mafaufau i le matuā manatu mamafa o Ieova i ana mamoe ua leiloloa, e uunaʻia ai aʻu e faia taumafaiga uma e fesoasoani ai iā i latou. I le avea ma leoleo mamoe faaleagaga, ou te talitonu e finagalo Ieova ina ia ou tausia ana mamoe.”

¹⁷ O i latou uma sa taʻua i lenei mataupu, o ē na tafetafea ese mai i le faapotopotoga, na latou maua le fesoasoani ma ua toe foʻi mai iā Ieova. I le taimi lenei, o loo mananaʻo foʻi isi ua sē ese ina ia faia foʻi faapea. O le a talanoaina atili i le mataupu o sosoo mai mea e mafai ona tatou faia, e fesoasoani ai iā i latou e toe foʻi mai iā Ieova.