1, 2. (a) O le ā se mea ua faafiafiaina ai tagata o le Atua i aso nei? (e) E faapefea ona fesoasoani toeaina ma mātua Kerisiano i talavou, ina ia malamalama i le uiga o le papatisoga?

SA FAAPEA atu se toeaina iā Christopher a o 12 ona tausaga: “Na ou iloaina oe talu mai lava o e laʻitiiti ma ua ou fiafia e faalogo atu ua e fia papatiso. Ae ou te fia fesili atu: ʻAiseā ua e fia uia ai lenā laasaga?’” E iai se māfuaaga lelei o le fesili a le toeaina. E tatou te matuā fiafia i le vaaia o le faitau afe o talavou e papatiso i tausaga taʻitasi. (Fai. 12:1) Ae e naunau mātua Kerisiano ma toeaina i le faapotopotoga e faamautinoa, ua faia e talavou la latou lava filifiliga, ma malamalama i le uiga o le papatisoga.

² Ua tatou aʻoaʻoina mai i le Tusi Paia, o le tuuina atu ma le  papatisoga o le amataga lea o se olaga fou mo se Kerisiano. O lenei olaga fou o le a maua ai le tele o faamanuiaga mai iā Ieova, faapea foʻi le tele o teteega mai iā Satani. (Faata. 10:22; 1 Pete. 5:8) O le māfuaaga lenā e tāua ai i mātua ona faaalu se taimi e aʻoaʻo ai a latou fanau, e faatatau i le uiga moni o le avea ma soo o Keriso. Pe a lē upu moni mātua o ni talavou, o le a fesoasoani ma le agalelei toeaina iā i latou ina ia malamalama i le uiga o le tuuina atu ma le papatisoga. (Faitau le Luka 14:27-30.) E pei lava o sauniuniga ina ia faamāeʻa le fausiaina o se fale, e tatau foʻi i talavou ona sauniuni a o leʻi papatiso, ina ia mafai ona latou auauna faamaoni iā Ieova “seʻia oo i le iʻuga.” (Mata. 24:13) O le ā e fesoasoani i talavou ina ia latou maumauaʻi ai e auauna iā Ieova e oo i le faavavau? Seʻi o tatou iloiloina na vala.

3. (a) O le ā ua faailoa mai i faamatalaga a Iesu ma Peteru e faatatau i le tāua o le papatisoga? (Mata. 28:19, 20; 1 Pete. 3:21) (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina ma aiseā?

³ Po o oe o se talavou o loo fia papatiso? Pe afai o lea, o se sini lelei tele lenā. O se faaeaga tautele le papatiso ma avea o se Molimau a Ieova. O le gaoioiga foʻi lenā e tatau ona faia e se Kerisiano, ma o se laasaga tāua lenā e faasaoina ai mai i le puapuaga tele. (Mata. 28:19, 20; 1 Pete. 3:21) Pe a e papatiso, ua faailoa atu ai ua e folafola e auauna iā Ieova seʻia oo i le faavavau. E mautinoa e te manaʻo e tausisi i lenā folafolaga, o le a fesoasoani la fesili o loo mulimuli mai ina ia iloa po ua e sauni mo le papatisoga: (1) Po ua faatagata matua loʻu mafaufau e faia ai lenā filifiliga? (2) Po o loʻu faanaunauga moni lenā? (3) Po o oʻu malamalama i le uiga o le tuuina atu iā Ieova? Seʻi o tatou iloiloina na fesili.

4, 5. (a) Aiseā e lē na o tagata matutua ai e mafai ona papatiso? (e) O le ā le uiga o se Kerisiano ua taʻumatuaina?

⁴ E lē o faatulaga mai e le Tusi Paia ni tausaga patino e papatiso ai, pe e faapea  mai foʻi e na o tagata matutua e tatau ona papatiso. Ua faapea mai le Faataoto 20:11: “E mafai ona iloa le tama i lana amio pe e lelei ma tonu ana mea e fai.” O lea, e mafai ona malamalama se tamaitiiti i le mea saʻo e tatau ona fai, ma tuuina atu o ia i Lē na foafoaina mea. O le papatisoga la, o se laasaga tāua ma talafeagai mo se talavou ua faatagata matua i le mafaufau, ma ua ia tuuina atu o ia iā Ieova.—Faata. 20:7.

⁵ O le ā le uiga o le faatagata matua i le mafaufau? E lē o faasino atu i le matua o se tagata i ona tausaga po o le telē foʻi o lona tino. Ua faapea mai le Tusi Paia, o se tagata ua taʻumatuaina ua toleniina “o latou mafaufau,” e iloa ai le mea saʻo ma le mea sesē. (Epe. 5:14) O le tagata ua taʻumatuaina, e na te iloa le mea saʻo e tatau ona fai ma filifili i lona loto e faia faapea. O le iʻuga, e lē faigofie ona taaʻina o ia e faia le mea sesē. E lē manaʻomia foʻi ona tau faailoa atu e se tasi iā te ia le mea saʻo e tatau ona fai i taimi uma. E mafai ona faapea atu, e mafai e se talavou papatiso ona faia le mea saʻo e tusa pe e leai ona mātua po o isi tagata matutua.—Faatusatusa i le Filipi 2:12.

6, 7. (a) O ā luʻi na feagai ma Tanielu a o iai i Papelonia? (e) E faapefea ona faamaonia le matua o le mafaufau o Tanielu?

⁶ Pe e mafai moni ona faatagata matua faapena le mafaufau o se talavou? Seʻi mafaufau i le faaaʻoaʻoga a Tanielu. Atonu e silia laʻitiiti ma le 13 ona tausaga ina ua aveesea o ia mai i ona mātua ma auina atu i Papelonia. Na faafuaseʻi ona ola faatasi Tanielu ma tagata e lē usiusitaʻi i faatonuga a le Atua. Ae seʻi o tatou iloiloina totoʻa lona tulaga. Sa aloaʻia o ia i Papelonia. O ia o se tasi o alii talavou na filifilia lelei e auauna i le tupu. (Tani. 1:3-5, 13) E foliga mai e sili atu le tulaga na maua e Tanielu i Papelonia, nai lo o se tulaga na ia ono maua i Isaraelu.

⁷ O le ā le auala na tali atu ai le talavou o Tanielu? Pe na ia faatagaina tagata Papelonia e suia o ia ma faavaivaia lona faatuatua? E leai. Ua faapea mai le Tusi Paia a o iai Tanielu i Papelonia, na ia filifili ʻi lona loto e lē faaleagaina o ia,’ e ala i le faamamao ese mai i so o se mea e fesootaʻi atu i tapuaʻiga sesē. (Tani. 1:8) Ua faaalia mai ai i lenā vala lona matua i le mafaufau.

8. O le ā e mafai ona e aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Tanielu?

⁸ O le ā e mafai ona e aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Tanielu? O se talavou e faatagata matua i le mafaufau, e maumauaʻi o ia i ona talitonuga e oo lava i tulaga faigatā. E lē pei o ia o se fee e fesuisuiaʻi lona lanu e fua i le siʻomaga o loo iai. E lē gaoioi o ia e pei o se uō a le Atua i le Maota mo Sauniga, ae o se uō a le lalolagi i le aʻoga. Nai lo o lea, e faamaoni pea o ia pe a feagai ma tofotofoga.—Faitau le Efeso 4:14, 15.

9, 10. (a) E faapefea ona aogā i se talavou le mafaufau i le taimi mulimuli na tofotofoina ai lona faatuatua? (e) O le ā le uiga o le papatisoga?

⁹ O le mea moni e leai se tasi e lelei atoatoa. E faapena foʻi talavou ma tagata matutua, e iai taimi latou te faia ai mea sesē. (Fai. 7:20) Ae pe a e fia papatiso, e manaʻomia ona e iloaina pe faapeʻī lou maumauaʻi e usitaʻia faatonuga a Ieova. Ia fesili ifo: ʻPo ua umi se taimi o oʻu usitaʻi iā Ieova?’ Mafaufau i le auala na e tali atu ai i le taimi mulimuli  na tofotofoina ai lou faatuatua. Pe na e iloaina le mea saʻo e tatau ona fai? E pei o Tanielu, pe na faalaeiauina e se tasi oe e faaaogā au taleni i le lalolagi a Satani? Pe a faaosoosoina oe i se tulaga faapena, pe e mafai ona e iloaina le finagalo o Ieova?—Efe. 5:17.

¹⁰ Aiseā e tāua ai lou iloaina o tali e faatatau i na fesili? E mafai ona fesoasoani iā te oe e malamalama ai i le tāua o le papatisoga. O le papatisoga e faailoa atu ai i isi se folafolaga tāua ua e faia iā Ieova. Ua e folafola atu o le a e auauna iā te ia ma lou lotoatoa seʻia oo i le faavavau. (Mare. 12:30) O i latou uma e papatiso, e tatau ona maumauaʻi e tausisi i lenā folafolaga iā Ieova.—Faitau le Failauga 5:4, 5.

11, 12. (a) O le ā e tatau ona mautinoa i ai se tagata o loo mafaufau e papatiso? (e) O le ā e fesoasoani iā te oe e iloa ai le faatulagaga a Ieova e faatatau i le papatisoga?

¹¹ Ua faapea mai le Tusi Paia, o le a auauna ma le “lotomalie” iā Ieova ona tagata uma, e aofia ai ma talavou. (Sala. 110:3) O lea, e tatau i le tagata ua fia papatiso ona faamautinoa po o lona lava faanaunauga lenā. E tatau ai la ona iloilo totoʻa lou faanaunauga, aemaise lava pe afai na e ola aʻe i le upu moni.

¹² A o e tuputupu aʻe, atonu na e vaaia le toʻatele o i latou ua papatiso, atonu e aofia ai au uō ma ou tei. Ae ia faaeteete ina ia aua neʻi e mafaufau ua tatau ona e papatiso, ona ua oo lou matua i se tausaga patino, pe e faapea foʻi ona ua papatiso uma isi tagata. E faapefea ona faamautinoa e tutusa lau vaai ma le silafaga a Ieova e faatatau i le papatisoga? Ia faaalu se taimi e mafaufau ai i māfuaaga e matuā tāua ai le papatisoga. O le a iloiloina i lenei mataupu ma le mataupu o loo sosoo mai le tele o na māfuaaga lelei.

13. E faapefea ona e iloa o lau filifiliga ina ia papatiso e sau mai i lou lava loto?

¹³ O se tasi o auala e iloa ai o lau filifiliga ina ia papatiso e sau mai i lou loto, o le iloilo lea o au tatalo. O le ā le tele e te tatalo ai iā Ieova? Pe e patino au tatalo? O tali i na fesili, e iloa ai le vavalalata o lau faiā ma Ieova. (Sala. 25:4) O le tele o taimi, e saunia e Ieova tali o a tatou tatalo e ala mai i le Tusi Paia. O lea, o se tasi o auala e iloa ai e moni lou faanaunauga e mafuta vavalalata iā Ieova ma auauna iā te ia mai i lou loto, o le iloilo lea o lau faasologa o au lava suʻesuʻega. (Iosua 1:8) Ia fesili ifo: ʻPe e faia e lē aunoa ni aʻu lava suʻesuʻega o le Tusi Paia? Pe e faia soʻu sao atoatoa i la matou tapuaʻiga a le aiga?’ O tali i na fesili e iloa ai po o lau filifiliga ina ia papatiso, o lou lava faanaunauga lenā.

14. Ia faamatala le eseesega o le tuuina atu ma le papatisoga.

¹⁴ Atonu e lē iloa lelei e nisi talavou le eseesega o le tuuina atu ma le papatisoga. Atonu e faapea mai nisi ua uma ona tuuina atu o latou ola iā Ieova, ae e leʻi sauni mo le papatisoga. Ae pe e talafeagai lenā manatu? O le tuuina atu, o se tatalo lea e faailoa atu ai iā Ieova lau folafolaga ina ia auauna iā te ia e oo i le faavavau. Ae pe a e papatiso, ua e faailoa atu ai i isi ua māeʻa ona e tuuina atu oe lava iā Ieova. O lea, a o e leʻi papatiso, e manaʻomia ona e malamalama  i le uiga o le tuuina atu o oe lava i le Atua.

15. O le ā le uiga o le tuuina atu?

¹⁵ Pe a tuuina atu lou ola iā Ieova, o lenā ua e faailoa atu o le a pule mai o ia iā te oe. Ua e folafola atu o le mea e sili ona tāua i lou olaga, o le auauna lea iā te ia. (Faitau le Mataio 16:24.) E matuā tāua lava lenā folafolaga! (Mata. 5:33) E faapefea la ona faailoa atu ua e iloa ua e lē toe pule iā te oe lava, ae ua pule Ieova iā te oe?—Roma 14:8.

16, 17. (a) Ia faataʻitaʻi le uiga o lou lē toe pule o oe lava iā te oe. (e) O le ā tonu le uiga o le faapea atu o se tagata, ua tuuina atu o ia iā Ieova?

¹⁶ Seʻi o tatou iloiloina se faaaʻoaʻoga. Seʻi faapea ua faameaalofa atu e sau uō iā te oe se taavale. Ua ia avatu iā te oe pepa o le taavale ma faapea atu: “O lau taavale lenā.” Ae toe fai atu: “O le a tuu iā te aʻu le ki, ma o aʻu foʻi e aveina le taavale ae e lē o oe.” O ā ni ou faalogona e faatatau i lenā meaalofa? O ā foʻi ni ou faalogona e faatatau i lau uō na avatuina iā te oe le taavale?

¹⁷ Pe a tuuina atu se tasi iā Ieova, ua ia faapea atu i le Atua: “Ua tuuina atu iā te oe loʻu ola e te pule ai.” E iai la iā Ieova le aiā e faatalitalia ai lenā tagata ina ia tausisi i lana folafolaga. E faapefea pe afai e amata ona lē usitaʻi lenā tagata iā Ieova, e ala i le fai nanā o sana uō tama po o se uō teine e lē auauna i le Atua? Ae e faapefea foʻi pe afai ua ia talia se galuega e faaitiitia ai lona taimi i le faiva, ma masani ona ia misia ai sauniga? E lē o tausisi la lenā tagata i lana folafolaga na fai iā Ieova. E tai pei lava o loo ia uuina pea le ki o le taavale. Pe a tuuina atu o tatou ola iā Ieova, ua tatou fai atu iā te ia, “O oe e pule i loʻu ola, nai lo o aʻu.” O lea, o le a tatou faia pea le finagalo o Ieova, e tusa lava pe e tatou te lē mananaʻo i ai. Seʻi o tatou faaaʻoaʻo iā Iesu, o lē na fetalai: “Na ou sau mai i le lagi e fai le finagalo o lē na auina mai aʻu, ae e lē o loʻu loto.”—Ioa. 6:38.

18, 19. (a) E faapefea i faamatalaga a Rose ma Christopher ona faailoa mai ai, o le papatisoga o se faaeaga lea e maua ai faamanuiaga? (e) O ā ni ou faalogona e faatatau i le faaeaga o le papatisoga?

¹⁸ E manino mai o le papatisoga o se filifiliga e matuā tāua tele. O se faaeaga tautele le tuuina atu iā Ieova ma papatisoina. O talavou e alolofa iā Ieova ma malamalama i le uiga o le tuuina atu, e latou te lē faatalatū e tuuina atu o latou ola iā Ieova ma papatisoina. E latou te lē salamō foʻi i la latou filifiliga. Na faapea mai Rose o se talavou ua papatiso: “Ou te alofa iā Ieova, ma e leai se isi mea e maua ai loʻu fiafia nai lo o le auauna iā te ia. E leai se isi filifiliga na ou matuā mautinoa ai nai lo o le papatisoga.”

¹⁹ Ae faapefea Christopher lea na taʻua i le amataga o lenei mataupu? O ā ni ona faalogona e faatatau i lana filifiliga e papatiso ina ua 12 ona tausaga? Na matuā fiafia o ia ina ua ia faia lenā filifiliga. Na amata ona paeonia sauatoa ina ua 17 ona tausaga, ma avea o se auauna o le faiva ina ua 18. O loo auauna nei o ia i le Peteli. Ua ia faapea mai: “O le papatiso, o le filifiliga saʻo lea na ou faia. Ua matuā faatumulia loʻu olaga i galuega faamalieloto mo Ieova ma lana faalapotopotoga.” Pe a e fia papatiso, e faapefea ona e sauniuni mo lenā laasaga? O le a taliina lenā fesili i le mataupu o loo mulimuli mai.