1. O le ā le faatonuga manino na tuu atu e Iesu i ona soo? (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

I LE pō a o leʻi maliu Iesu, na ia tuu atu i ona soo se faatonuga manino. Na ia faapea atu: “E pei ona ou alofa atu iā te outou, ia outou alolofa foʻi o le tasi i le isi.” Na ia toe faapea atili atu: “O le mea lea e iloa ai e tagata uma o oʻu soo outou, pe afai ua outou alolofa o le tasi i le isi.”​—Ioa. 13:34, 35.

2. Aiseā e tāua ai le faaalia o le alofa o le tasi i le isi?

² Na taʻua e Iesu e iloagofie ona soo moni pe a latou faaalia le alofa lea na ia faaalia. I le uluaʻi senituri, na iloagofie soo moni o Iesu i lenei alofa ma e faapena foʻi i aso nei. Maʻeu la le tāua o lo tatou taumafai e foʻia so o se faafitauli ma ia alofa le tasi i le isi!

3. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega?

³ Ona e tatou te lē lelei atoatoa, e faigatā ai ona faaalia le matuā alofa o le tasi i le isi. E ui i lea, e tatau ona tatou taumafai e faaaʻoaʻo i le Keriso. O le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega, le auala e fesoasoani ai le alofa iā i tatou e tausia le filemu, ia lē faailoga tagata, ma ia faaalia le agaga talimālō. A o e suʻesuʻeina lenei mataupu, ia fesili ifo: ʻO le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i uso ma tuafāfine o ē na faaalia pea le alofa o le tasi i le isi e ui i faafitauli?’

4. E tusa ai ma le Mataio 5:23, 24, aiseā e tatau ai ona tatou tausia le filemu ma se uso e iai se mea e lē malie ai iā i tatou?

⁴ Na aʻoaʻo i tatou e Iesu i le tāua o le faia o se faaleleiga ma  se uso e iai se mea e lē malie ai iā i tatou. (Faitau le Mataio 5:23, 24.) Na faamamafa e Iesu le tāua o lo tatou faatumauina o faiā lelei ma isi, pe a tatou mananaʻo e faafiafia le Atua. E faafiafiaina Ieova pe a tatou faia le mea sili e tausia ai le filemu ma o tatou uso. E na te lē taliaina la tatou tapuaʻiga pe afai e tatou te teulotoina le ita, ma mumusu e fai taumafaiga ina ia tausia ai le filemu.​—1 Ioa. 4:20.

5. O le ā na faigatā ai mo Mark ona tausia le filemu?

⁵ E ono faigatā ona tatou tausia le filemu. Aiseā? Seʻi mātau le mea na tupu iā Mark. * Na tigā ona faalogona ina ua faitioina o ia e se uso ma na faia e lenei uso ona tala i isi i le faapotopotoga. O le ā le auala na tali atu ai Mark? Na ia faapea mai, “Na ou matuā ita lava ma iʻu ai ina ou lafo atu i le uso ni tala lē mafaufau.” Ae mulimuli ane, na toe salamō Mark i ona uiga na faaalia, ma taumafai e faatoese atu i le uso ma toe faalelei. Peitaʻi na teena e le uso taumafaiga a Mark. Muamua, na manatu Mark, ʻAiseā ou te taumafai ai pea e fai se faaleleiga ma lenei uso ae e lē o manaʻo ai?’ Peitaʻi, na faalaeiau e le ovasia o le matagaluega Mark ina ia aua neʻi fiu. O le ā na faia e Mark?

6. (a) Na faapefea ona taumafai malosi Mark e fai se faaleleiga? (e) Na faapefea ona faatatau e Mark le Kolose 3:13, 14?

⁶ Ina ua iloilo e Mark ona uiga, na ia iloa ai e lē o ia o se tagata lotomaulalo ma e iai taimi e mafaufau ai e sili o ia nai lo o isi. Na ia iloa e manaʻomia ona sui ona uiga. (Kolo. 3:8, 9, 12) Na lotomaulalo Mark e toe alu i le uso ma faatoese i ai i ona uiga faaalia. Na fai foʻi e Mark ni tusi i le uso, ma faatoese i ai ma taʻu atu i le uso lona naunau ia toe faalelei. Na ave foʻi e Mark ni meaalofa lāiti na mafaufau e fiafia i ai le uso. Ae e faanoanoa ona na teuloto pea e le uso le ita. E ui i lea, ae na usitaʻi pea Mark i le faatonuga a Iesu ia alofa i lona  uso ma ia faamagalo atu. (Faitau le Kolose 3:13, 14.) E tusa pe e lē talilelei mai isi i a tatou taumafaiga ina ia faalelei, ae o le alofa moni faa-Kerisiano e fesoasoani iā i tatou e faamagalo atu ai pea, ma tatalo mo ni iʻuga lelei.​—Mata. 18:21, 22; Kala. 6:9.

7. (a) O le ā na faalaeiauina i tatou e Iesu e fai? (e) O le ā le faafitauli na feagai ma Lara?

⁷ Na faalaeiau i tatou e Iesu e faaauau ona feagai ma isi i le auala e tatou te mananaʻo e latou te feagai ai ma i tatou. Na ia faapea atili mai e lē tatau ona tatou alolofa tau lava o ē e alolofa mai iā i tatou. (Luka 6:31-33) E ui e seāseā tupu, ae a pe a iai se isi i le faapotopotoga e ʻalofia oe ma musu e faafeiloaʻi oe? O le mea lenā sa tupu iā Lara. Na ia faamatala mai: “E iai se tuafafine e leʻi fia talanoa mai iā te aʻu, ae ou te lē iloa le māfuaaga. Na matuā lē lelei ai oʻu faalogona ma leai ai soʻu fiafia pe a ou alu i sauniga.” Muamua, na manatu Lara: ʻE leai saʻu mea sesē na fai. Ia ae e iai foʻi isi i le faapotopotoga e manatu e ese a amio a lea tuafafine.’

8. O le ā na faia e Lara ina ia faia ai se faaleleiga, ma o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu iā te ia?

⁸ Na fai e Lara ni taumafaiga ina ia fai ai se faaleleiga. Na ia tatalo atu iā Ieova ma talanoa i le tuafafine. Na la talanoa e faatatau i le faafitauli, na opo atu e le tasi le isi, ma toe faalelei. E foliga na lelei mea uma. Ae na toe faapea mai Lara: “Mulimuli ane, na toe faaali mai foʻi uiga lē lelei o le tuafafine. Na matuā ou lotovaivai lava.” O lea, na mafaufau Lara e pau le auala e na te maua ai le fiafia o le sui o uiga o le tuafafine. Ae na iloa e Lara o le mea sili e na te faia, o le faaalia pea o le alofa i le tuafafine ma “fefaamagaloaʻi ma le lotoatoa.” (Efe. 4:32–5:2) Na manatua e Lara o le alofa faa-Kerisiano “e lē faitauina mea leaga e fai atu iā te ia, e onosaʻi i mea uma, e talitonu i mea uma, e faamoemoe i mea uma, e tumau i mea uma.” (1 Kori. 13:5, 7) Na toe maua e Lara le filemu o le mafaufau. Na iʻu ina māfana atu le tuafafine iā te ia. Pe a e tausia le filemu ma ou uso ma tuafāfine ma faaauau pea ona alofa iā i latou, e mautinoa o le  a faatasi atu iā te oe le Atua o le alofa ma le filemu.​—2 Kori. 13:11.

9. E tusa ai o le Galuega 10:34, 35, aiseā e lē tatau ai ona tatou faailoga tagata?

⁹ E lē faailoga tagata Ieova. (Faitau le Galuega 10:34, 35.) E faamaonia o i tatou o le fanau a Ieova pe a tatou lē faailoga tagata. E tatou te usiusitaʻi i le faatonuga ia alolofa i tuaoi e pei ona tatou alolofa iā i tatou lava, ma faatumau le filemu o lo tatou aiga faaleagaga.​—Roma 12:9, 10; Iako. 2:8, 9.

10-11. Na faapefea ona liaʻieseina e Ruth ona manatu sesē?

¹⁰ E ono faigatā pea i isi ona teena uiga faailoga tagata. Seʻi mātau le mea na tupu i se tuafafine e igoa iā Ruth. A o talavou, na faia e se tagata na sau mai i se isi atunuu se mea matuiā i lo latou aiga. Na faapefea ona aafia ai Ruth? Na taʻutino mai o ia: “Na ou matuā inoino i mea uma e faatatau i lenā atunuu. Na ou manatu e tutusa tagata uma o lenā atunuu e oo lava i uso ma tuafāfine.” Na faapefea ona manumalo Ruth mai i na manatu sesē?

¹¹ Na iloa e Ruth e tatau ona ia taumafai malosi e liaʻiese nei manatu sesē. Sa ia faitau i mea na tutupu ma lipoti o loo i le Yearbook e faatatau i lenā atunuu. Na ia faapea mai: “Na ou faia taumafaiga ina ia saʻo ai laʻu vaai i tagata o lenā atunuu. Na faatoʻā ou mātauina ai le maelega o uso ma tuafāfine mo Ieova. Na manino mai ai iā te aʻu, o i latou foʻi o se vaega o lo tatou ʻauuso i le lalolagi aoao.” Na iloa ai e Ruth e manaʻomia ona fai nisi ana gaoioiga. Na ia faamatala mai: “O taimi uma e matou te fetaui ai ma uso ma tuafāfine o lenā atunuu, ou te taumafai malosi e faauō atu iā i latou. Na ou talanoa i ai ma ou iloa lelei ai i latou.” O le ā na iʻu i ai? Na faapea mai Ruth: “Na iʻu ina mou ese ai oʻu manatu sesē e faatatau iā i latou.”

12. O le ā le faafitauli na aafia ai Sarah?

¹² O isi atonu e faailoga tagata e aunoa ma lo latou iloaina. O se faaaʻoaʻoga, na manatu Sarah e lē o ia o sē e faailoga tagata auā e na te lē faamasinoina tagata i o latou lanu, tulaga tau tamaoaiga, po o latou faaeaga i le faalapotopotoga. Ae na ia taʻutino mai: “Na faatoʻā ou iloa ane ou te faailoga tagata saʻo lava.” I le ā le itu? E sau Sarah i se aiga e lelei le tulaga tauaʻoaʻoga, ma e fiafia e faifaimea faatasi ma ē e tutusa o latou tulaga. Na iai le taimi na fai ai Sarah i sana uō: “Ou te fiafia e faifaimea faatasi ma uso ma tuafāfine e lelei aʻoaʻoga. Ae ou te lē fia faauō iā i latou e lē tutusa o matou tulaga.” Na manino mai, na manaʻomia ona suia uiga o Sarah. E faapefea?

13. O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i le auala na suia ai uiga o Sarah?

¹³ Na fesoasoani se ovasia matagaluega iā Sarah e iloilo ona uiga. Na faapea mai Sarah: “Na faamālō mai le ovasia i laʻu auaunaga faamaoni, o aʻu tali i sauniga ma loʻu iloa o le Tusi Paia. Ona ia faapea mai lea, a o faateleina lo tatou iloa o le Tusi Paia, e manaʻomia foʻi ona tatou atiaʻe uiga faa-Kerisiano e pei o le lotomaulalo, iloa o mea e gata ai le mafai, ma le alofa mutimutivale.” Na faatatau e Sarah fautuaga a le ovasia. Na ia faapea mai: “Na ou iloa o le mea e sili ona tāua o lo tatou faaalia o le agalelei ma le alofa.” O le iʻuga, ua sui le vaai a Sarah i ona uso ma tuafāfine. Na ia taʻua atili: Na ou taumafai e malamalama i uiga e pele ai i latou iā Ieova.” Ae a i tatou? E lē tatau ona tatou mafaufau e sili atu i tatou nai lo o isi ona e lelei o tatou tulaga tauaʻoaʻoga. Pe a tatou matuā “alolofa i le ʻauuso atoa,” o le a tatou teena la le faailoga tagata.—1 Pete. 2:17.

14. E tusa ai ma le Eperu 13:16, o ā faalogona o Ieova pe a tatou faaalia le agaga talimālō i isi?

¹⁴ E matuā tāua iā Ieova le agaga talimālō. (Faitau le Eperu 13:16.) E na te silasila i ai o se vaega o la tatou tapuaʻiga, aemaise lava pe a tatou fesoasoani iā i latou e lē tagolima. (Iako. 1:27; 2:14-17) O lea la, ua faalaeiau i tatou e le Tusi Paia ina “ia faaalia le agaga talimālō.” (Roma 12:13) E tatou te faaalia atu le naunau moni, faalogona māfana ma faaleuō pe a tatou talimālō. E fiafia le finagalo o Ieova pe a tatou tufa atu i isi se meaʻai māmā, se vaiinu, se meaʻai mamafa pe e uaʻi atu ma faaalu lo tatou taimi ma i latou. (1 Pete. 4:8-10) Peitaʻi, e ono iai ni māfuaaga e faigatā ai ona tatou faaalia le agaga talimālō.

15-16. (a) Aiseā e faatalatū ai nisi e faaalia le agaga talimālō? (e) Na mafai faapefea e Edit ona foʻia lona faatalatū e faaalia le agaga talimālō?

¹⁵ Atonu e tatou te faatalatū e faaalia le agaga talimālō ona o o tatou tulaga. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a se fafine ua oti lana tane e igoa iā Edit. A o leʻi avea o ia ma Molimau, na sili atu iā te ia le faifaimea faatasi ma ni nai tagata. Na ia manatu e talafeagai ona talimālō isi nai lo o ia ona e lē fetaui ma lona tulaga.

¹⁶ Ina ua avea Edit ma Molimau, na sui le auala na ia mafaufau ai. Na ia faia ni taumafaiga ina ia mafai ai ona talimālō. Na ia faapea mai: “Ina ua fausia lo matou Maota mo Sauniga, na talosaga mai se toeaina, pe e mafai ona ou talimālō mo le lua vaiaso i se ulugalii o loo ō mai e fesoasoani i le galuega. Na ou manatua le fafine Sarefata ua oti lana tane na faamanuia e Ieova.” (1 Tu. 17:12-16) Na fiafia Edit e talimālō i lenei ulugalii. Pe na faamanuiaina o ia? Na ia taʻua: “E uma ane le lua vaiaso ua lua masina. Na matou atiaʻe se faauōga māfana i le taimi na matou nonofo ai.” Na faamanuiaina foʻi Edit i le iai o ni ana uō i le faapotopotoga. Ua avea nei o ia ma paeonia, ma e fiafia e valaaulia i lona fale mo se iputī ē e latou te galulue faatasi i le talaʻiga. Na ia faapea mai: “Maʻeu loʻu fiafia pe a ou  faaalia le agaga talimālō! O le mea moni, ua tauia aʻu i le tele o faamanuiaga.”​—Epe. 13:1, 2.

17. O le ā na iloa mulimuli ane e Luke ma lana ava?

¹⁷ Atonu o loo tatou faaalia le agaga talimālō, ae pe e mafai ona faaleleia? O se faaaʻoaʻoga, o Luke ma lana avā o se ulugalii e talimālō. O le la masaniga o le valaaulia o o la mātua, tauaiga, uō vavalalata, ma le ovasia matagaluega ma lana avā. Peitaʻi, na faapea mai Luke, “Na ou iloa mulimuli ane e na o ē e matou te māfana i ai na ma valaauliaina.” Na faapefea ona faaleleia e Luke ma lana avā le faaalia o le agaga talimālō?

18. Na faapefea ona faaleleia le agaga talimālō o Luke ma lana avā?

¹⁸ Na suia le mafaufau o Luke ma lana avā ina ua la manatunatu i upu nei a Iesu: “Auā o le ā se taui tou te maua pe afai tou te alolofa atu i ē o alolofa mai iā te outou?” (Mata. 5:45-47) Na la iloa ane e manaʻomia ona la faaaʻoaʻo iā Ieova, o Lē e aaofoaʻi i tagata uma. O lea, na la filifili ai loa e valaaulia uso ma tuafāfine e la te leʻi valaauliaina muamua. Na faapea mai Luke: “E matou te matuā fiafia uma i nei faatasitasiga. E matou te maua uma ai faalaeiauga ma atiaʻe ai.”

19. E faapefea ona tatou faamaonia atu o i tatou o soo o Iesu, ma o le ā ua e maumauaʻi e fai?

¹⁹ Ua tatou talanoaina o le matuā alofa o le tasi i le isi, e fesoasoani iā i tatou e avea ai ma ni ē e tausia le filemu, e lē faailoga tagata, ma e faaalia le agaga talimālō. E tatau ona tatou faatoʻilaloina so o se faalogona sesē, ma ia matuā alolofa i o tatou uso ma tuafāfine mai i le loto. O le faia faapea, o le a tatou maua ai le fiafia ma o le a faamaonia atu ai foʻi o i tatou moni o soo o Iesu.​—Ioa. 13:17, 35.