1-2. O le ā se mea na tupu i soo e toʻalua o Iesu a o agaʻi atu i Emau?

 UA OO iā Nisani 16, 33 T.A., ma ua matuā faavauvau ma fefefe soo o Iesu. Ua ō ese ni soo se toʻalua mai Ierusalema ma agaʻi atu i Emau, o se nuu e pe tusa ma le 11 kilomita (7 maila) mai i Ierusalema. Ua matuā faanoanoa nei tane, ona e leʻi leva ona fasiotia lo latou taʻitaʻi o Iesu. Na latou faamoemoe o le a faia e le Mesia ni mea ofoofogia mo tagata Iutaia, ae o lenei ua maliu o ia. Peitaʻi, e iai se mea e leʻi faatalitalia na tupu.

² Na faalatalata mai se tagata ese iā i laʻua ma latou savavali faatasi. Na faamatala atu e soo o la faalogona tigā ona o le mea na tupu iā Iesu. Ona amata loa lea e le tagata ese o se talanoaga e lē mafaagaloina. Ua faamatala e le tagata ese, “e amata mai i tusi a Mose ma le ʻau Perofeta” o loo taʻua ai māfuaaga na tatau ai ona puapuagatia ma maliu le Mesia. Ina ua taunuu nei tane e toʻatolu i Emau, ona faailoa atu lea e le tagata ese o ia o Iesu ua toetū mai le oti. Seʻi faaata le olioli o soo i le iloa o loo soifua le Mesia!—Luka 24:​13-35.

3-4. O le ā na tupu i soo o Iesu, ma o ā manatu o le a tatou aʻoaʻoina i lenei mataupu? (Galuega 1:3)

³ E tele taimi na faaali atu ai Iesu i ona soo a o faagasolo aso  mulimuli e 40 o lona soifuaga i le lalolagi. (Faitau le Galuega 1:3.) Na liua faalogona faavauvau ma le fefefe o soo o Iesu i le fiafia, mautinoa, ma lototetele o ni tagata talaʻi o le Malo ma ē e aʻoaʻo atu. a

⁴ E iai ni lesona tāua e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i le iloiloina o lenei vaitaimi mataʻina o le soifuaga o Iesu. I lenei mataupu, o le a tatou mātauina auala na faaaogā ai e Iesu lenā taimi (1) e faalaeiau ai ona soo, (2) e faaloloto ai lo latou malamalamaga i Tusitusiga Paia, ma le (3) e toleni ai i latou e taulima le tele o tiute tauave. O le a tatou iloiloina foʻi pe e faapefea ona tatou faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Iesu.

IA FAALAEIAU I ISI

5. Aiseā na manaʻomia ai e soo o Iesu faalaeiauga?

⁵ Na manaʻomia e soo o Iesu faalaeiauga. Aiseā? Na tuua e nisi o latou fale, aiga, ma pisinisi ina ia mulimuli iā Iesu. (Mata. 19:27) Na faileagaina nisi ona o le avea ma ona soo. (Ioa. 9:22) Na latou faia na faataulaga auā na latou talitonu o Iesu o le Mesia na folafolaina. (Mata. 16:16) Ae ina ua fasiotia Iesu, na tauau ina mou ese lo latou faamoemoe ma lotovaivai ai.

6. O le ā na faia e Iesu ina ua toetū mai?

⁶ Na silafia e Iesu na faavauvau ona soo ona o lona maliu, ae e lē faapea o se faailoga o le vaivai faaleagaga. O lea, na amata ona ia faalaeiauina ana uō i le aso lava lea na toetū mai ai. O se faataʻitaʻiga, na faaali atu o ia iā Maria le Makatala a o tagi Maria i lona tuugamau. (Ioa. 20:​11, 16) Na faaali atu foʻi o ia i soo e toʻalua e pei ona faamatalaina i le amataga o le mataupu. E lē gata i lea, na faaali atu o ia i le aposetolo o Peteru. (Luka 24:34) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Iesu? Ia mātau le mea na tupu ina ua faaali atu o ia iā Maria le Makatala.

7. E pei ona taʻua i le Ioane 20:​11-16, o le ā na mātauina e Iesu o loo faia e Maria i le vaveao o Nisani 16, ma o le ā na faia e Iesu? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁷ Faitau le Ioane 20:​11-16. I le vaveao o Nisani 16, na agaʻi atu ai ni fafine faamaoni i  le tuugamau na iai le tino o Iesu. (Luka 24:​1, 10) Seʻi o tatou uaʻi atu i se tasi o na fafine, o Maria le Makatala. Ina ua taunuu Maria i le tuugamau, ua leai se tino o Iesu. Na tamoʻe atu o ia e faailoa iā Peteru ma Ioane, ma mulimuli mai iā i laʻua a o agaʻi faatopetope mai i le tuugamau. Ina ua la mautinoa ua leai se tino i le tuugamau, ona la toe foʻi lea i le fale. Ae e leʻi toe foʻi Maria, na tū ai pea o ia i inā ma tagi. E leʻi iloa e Maria o loo vaavaai atu Iesu i le mea o tupu. Na mātau e Iesu le tagi a lenei fafine faamaoni, ma tigā alofa ai iā te ia. O lea, na faaali atu o ia iā Maria ma faia se gaoioiga na matuā faalaeiauina ai Maria. Na ia talanoa atu iā Maria ma avatu i ai se tofiga tāua, o le alu e taʻu atu i ona uso le tala i lona toetū mai.—Ioa. 20:​17, 18.

8. E faapefea ona tatou faataʻitaʻi iā Iesu?

⁸ E faapefea ona tatou faataʻitaʻi iā Iesu? E mafai ona tatou faalaeiauina o tatou uso ma tuafāfine e tutumau i le auaunaga iā Ieova, pe afai e tatou te mataala i tulaga faigatā o loo latou fesagaʻia ma talanoa atu iā i latou ma le tigā alofa, e pei ona sa faia e Iesu. Ia mātau le mea na tupu i se tuafafine e igoa iā Jocelyn, o lē na maliu lona uso i se faalavelave faafuaseʻi. Na ia faapea mai: “Na ou matuā mafatia lava i le tele o masina.” Peitaʻi na valaaulia e se uso ma se tuafafine o ia i lo la fale, ma faalogologo atu iā te ia ma le tigā alofa, ma faamautinoa i ai e tāua o ia i le silafaga a le Atua. Na fai mai Jocelyn: “Na tai pei na faaaogā e Ieova i laʻua e laveaʻi aʻu mai se sami sousou. Na la fesoasoani ina ia toe faaolaola loʻu faanaunauga e auauna iā Ieova.” E mafai foʻi ona tatou faalaeiauina isi e ala i le faalogologo lelei a o sasaa mai o latou loto, ma talanoa atu ma le tigā alofa. O lo tatou faanaunauga ina ia faamalosiau iā i latou i le auaunaga i le Atua.—Roma 12:15.

IA FESOASOANI I ISI INA IA MALAMALAMA I UIGA O MAU O LE TUSI PAIA

9. O le ā le luʻi na feagai ma soo o Iesu, ma na faapefea ona fesoasoani Iesu iā i latou?

⁹ Na talitonu soo o Iesu i le Afioga a le Atua ma taumafai malosi e faatatau i o latou olaga. (Ioa. 17:6) E ui i lea, e latou te leʻi malamalama i le pogai na maliu ai Iesu e pei o se tagata solitulafono i luga o se laau. Na silafia e Iesu e māfua ona lē mautonu o latou manatu, ona o le lē malamalama ae e lē faapea ai na leaga o latou loto. (Luka 9:​44, 45; Ioa. 20:9) O lea, na aʻoaʻoina i latou e Iesu ina ia malamalama i mau o loo latou faitauina i Tusitusiga Paia. Seʻi o tatou tomānatu i le auala na faia ai faapea e Iesu ina ua faaali atu i soo e toʻalua i le auala i Emau.

10. Na faapefea ona faatalitonu e Iesu ona soo o ia o le Mesia? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Faitau le Luka 24:​18-27. Ia mātau, e leʻi vave ona faailoa atu e Iesu o ia i ona soo. Ae na ia fai atu ni fesili iā i laʻua. Aiseā? Atonu na manaʻo Iesu e la te faailoa atu o la manatu ma mea o loo i o la loto. O le mea lenā na la faia. Na la faapea atu iā te ia na latou faamoemoe o le a laveaʻiina e Iesu Isaraelu mai i le pule sauā a Roma. Ina ua māeʻa ona faailoa atu o la manatu, na faaaogā e Iesu Tusitusiga Paia e fesoasoani iā i laʻua e malamalama ai i mea na tutupu. b Mulimuli ane i le afiafi, na faaalu e Iesu le taimi e faamalamalama ai i isi soo le uiga o nei upu moni. (Luka 24:​33-48) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i lenei tala?

11-12. (a) O le ā le lesona e tatou te iloa mai i le auala na aʻoaʻoina ai e Iesu upu moni o le Tusi Paia? (Tagaʻi foʻi i ata.) (e) Na faapefea ona fesoasoani le faiaʻoga a Nortey iā te ia?

¹¹ E faapefea ona tatou faataʻitaʻi iā Iesu?  Muamua, a o tatou aʻoaʻoina tagata aʻoga o le Tusi Paia, ia fai atu ni fesili faautauta ina ia utufia mai ai mea o loo i o latou mafaufau ma loto. (Faata. 20:5) Pe a e malamalama i o latou faalogona, ia faasino i ai le auala e maua ai ni mau patino e mafai ona faatatau i o latou tulaga. ʻAlofia le taʻu i ai o le mea e tatau ona fai. Nai lo o lea, ia fesoasoani iā i latou e malamalama i le uiga o mau o le Tusi Paia, ma iloa le auala e faatatau ai mataupu silisili i o latou olaga. Seʻi mātau le mea na tupu i se uso e igoa iā Nortey i Ghana.

¹² Na amata ona suʻesuʻe e Nortey le Tusi Paia ina ua 16 ona tausaga. E leʻi umi ae tetee lona aiga i lana suʻesuʻega. O le ā na fesoasoani iā te ia e tutumau ai? Na faaaogā e lona faiaʻoga o le Tusi Paia le Mataio mataupu e 10 e faamalamalama ai iā te ia o le a sauāina Kerisiano moni. Na faapea mai Nortey: “Ina ua sauāina aʻu, na ou mautinoa o le upu moni lea.” Na fesoasoani foʻi lona faiaʻoga iā te ia e manatunatu i le Mataio 10:​16, ina ia faaeteete ma faaaloalo pe a talanoa i lona aiga e faatatau i ona talitonuga. Ina ua uma lona papatisoga, na manaʻo Nortey e paeonia ae na manaʻo lona tamā e aʻoga i le iunivesite. Nai lo o le faailoa iā Nortey o le mea e tatau ona fai, na faaaogā e lona faiaʻoga ni fesili e utufia mai ai manatu o Nortey, ma fesoasoani iā te ia e malamalama i mataupu silisili o le Tusi Paia. O le ā le iʻuga? Na filifili Nortey e auai i le auaunaga faataimi atoa. Na tuliese o ia e lona tamā mai i lo latou aiga. O ā ni faalogona o Nortey i nei mea na tutupu? Na ia faapea mai: “Ua ou mautinoa e saʻo laʻu filifiliga na fai.” O lea, afai e tatou te faaaluina foʻi le taimi e fesoasoani ai i isi ina ia malamalama i uiga o mau o le Tusi Paia, e mafai ona tatou fesoasoani iā i latou e avea o ni Kerisiano e malolosi faaleagaga.—Efe. 3:​16-19.

IA FESOASOANI I USO INA IA AGAVAA E AVEA MA “MEAALOFA I TAGATA”

13. Na faapefea ona faamautinoa e Iesu o le a faaauau ona faia le galuega a lona Tamā? (Efeso 4:8)

¹³ A o soifua Iesu i le lalolagi, na lelei atoatoa le auala na ia faatinoina ai le galuega na tofia ai o ia e lona Tamā. (Ioa. 17:4) Ae e leʻi manatu Iesu e na o ia lava e mafai ona faia mea na faafinagaloina e lona Tamā. A o faagasolo lana faiva i le tolu ma le ʻafa tausaga, na ia toleni isi ina ia faia le galuega. A o leʻi afio  i le lagi, na tuuina atu e Iesu i ona soo le tiute tauave e tausia mamoe pele a Ieova, ma taʻimua i le galuega talaʻi ma le aʻoaʻo atu, ma atonu o nisi o na soo e taʻi 20 pe sili teisi atu foʻi o latou tausaga. (Faitau le Efeso 4:8) Na faapefea ona faaaogā e Iesu aso mulimuli e 40 o lona soifuaga, e fesoasoani ai i nei tane faamaoni ma galulue mamafa ina ia agavaa e avea o ni “meaalofa i tagata”?

14. Na faapefea ona fesoasoani Iesu i ona soo ina ia malolosi faaleagaga a o faagasolo aso mulimuli e 40 o lona soifuaga i le lalolagi? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹⁴ Na saunia e Iesu ni fautuaga tuusaʻo ma le alofa mo ona soo. O se faaaʻoaʻoga, na silafia e Iesu o nisi o ona soo na masalosalo, o lea na ia aʻoaʻia ai i latou. (Luka 24:​25-27; Ioa. 20:27) Na ia faamatilatila e manaʻomia ona latou faamuamua asiasiga faaleoleo mamoe nai lo o a latou galuega totogi. (Ioa. 21:15) Na ia faamanatu atu foʻi iā i latou ina ia aua le soona popole i faaeaga e ono maua e isi i le auaunaga iā Ieova. (Ioa. 21:​20-22) Na ia faasaʻoina foʻi nisi o o latou manatu sesē e faatatau i le Malo, ma fesoasoani iā i latou e taulaʻi i le talaʻia o le tala lelei. (Galu. 1:​6-8) O le ā e aʻoaʻoina e toeaina mai iā Iesu?

15-16. (a) O ā auala e mafai ona faataʻitaʻi ai toeaina iā Iesu? Faamatala. (e) Na faapefea ona aogā fautuaga iā Patrick?

¹⁵ E faapefea ona faataʻitaʻi toeaina iā Iesu? E tatau ona latou toleni ma fesoasoani i uso e aofia ai ma uso talavou, ina ia agavaa mo le tele o tiute tauave. c E lē faatalitalia e toeaina o le a lelei atoatoa uso o loo latou toleniina. E tatau ona saunia e toeaina ni fautuaga alofa ina ia maua e nei uso talavou le poto masani, ma latou iloa ai le tāua o le lotomaulalo, faamaoni, ma ia lotomalilie e auauna i isi.—1 Timo. 3:1; 2 Timo. 2:2; 1 Pete. 5:5.

¹⁶ Seʻi mātau le auala na aogā ai fautuaga i le uso e igoa iā Patrick. A o talavou o ia, na tautala ma gaoioi ma le lē faaaloalo i isi, e oo lava i tuafāfine. Na mātauina e se toeaina taʻumatuaina le vaivaiga o Patrick, ma na ia fautuaina ai Patrick i se auala tuusaʻo ma agalelei.  Na faapea mai Patrick: “Ou te faafetai i lenei uso. Na masani ona ou lotovaivai pe a maua e isi uso ni faaeaga i le auaunaga. Ae na fesoasoani fautuaga a lenei toeaina iā te aʻu ina ia ou taulaʻi ai i le auauna ma le faamaoni i oʻu uso ma tuafāfine, nai lo o le mauaina o tofiga po o faaeaga i le faapotopotoga.” O le iʻuga, na tofia Patrick e auauna o se toeaina ina ua 23 ona tausaga.—Faata. 27:9.

17. Na faapefea ona faaalia e Iesu lona maufaatuatuaina o ona soo?

¹⁷ Na tuuina atu e Iesu le tiute tauave i ona soo e talaʻi ma aʻoaʻo atu i isi. (Mata. 28:20) Atonu na manatu ona soo e latou te lē agavaa mo lenā tofiga. Peitaʻi, e leʻi masalosalo Iesu pe e mafai ona latou faia le galuega. Na ia faailoa atu lona matuā maufaatuatuaina o i latou. Na ia fetalai atu: “E pei ona auina mai aʻu e le Tamā, e faapea foʻi ona ou aauina atu outou.”—Ioa. 20:21.

18. E faapefea ona faataʻitaʻi toeaina iā Iesu?

¹⁸ E faapefea ona faataʻitaʻi toeaina iā Iesu? O toeaina e iai le poto masani, e latou te faasafua atu tiute tauave i isi. (Fili. 2:​19-22) O se faaaʻoaʻoga, e mafai ona faaaofia e toeaina talavou lāiti i le faamamāina ma le faaleleia o le Maota mo Sauniga. Pe a uma ona tuuina atu se galuega, e mafai ona faaalia e toeaina lo latou maufaatuatuaina o ē ua filifilia e faia le galuega e ala i le toleni o i latou, ma mautinoa o le a lelei le auala e latou te faatino ai le galuega. Na taʻua e Matthew, o se uso e leʻi leva ona avea o se toeaina, lona matuā talisapaia o toeaina e iai le poto masani na toleniina lelei o ia i le faatinoina o se tofiga, ma maufaatuatuaina o ia e faamāeʻa le galuega. Ua ia faapea mai, “E ui e iai taimi na ou sasi ai, ae na latou faaaogā avanoa na e toleni ai aʻu ma fesoasoani iā te aʻu e faalelei atili oʻu tomai.” d

19. O le ā e tatou te maumauaʻi e fai?

¹⁹ Na faaaogā e Iesu aso mulimuli e 40 o lona soifuaga i le lalolagi ina ia faalaeiau, aʻoaʻo, ma toleni isi. Tau ina ia tatou maumauaʻi e mulimulituʻi i lana faaaʻoaʻoga. (1 Pete. 2:21) O le a ia fesoasoani mai e tatou te faia faapea, auā na ia folafola mai: “Ou te faatasi ma outou i aso uma lava seʻia oo i le taufaaiʻuiʻuga o le faiga o mea a le lalolagi.”—Mata. 28:20.