Fesili Mai le ʻAufaitau

▪ Pe sa faamalosia e Sekema, Tina le afafine o Iakopo, pe sa na o se gaoioiga saua, pe na ia manao e faaipoipo ia te ia?

E aliali mai sa faamalosia e Sekema se feusuaiga lē mamā ma Tina e ui lava ina sa ia le loto i ai. Peitai, talu ai lona asiasi faaleuo i tagata Kanana na tuuina atu ai o ia i se tulaga faaletonu ma faapogaia ai le taʻitaʻiina atu o faalogona malolosi o le tama ia te ia ma faanaunauga e avea ma ana avā.

E pei ona faamatalaina i le Kenese 34:1-3 e faapea: “Ua alu atu Tina . . . e maimoa i fafine o le nuu. Ua iloa foi o ia e Sekema le atalii o Hamoro, o lo sa Hivī, o le tamaalii o le nuu, ua ia taʻitaʻi foi ia te ia, ua la momoe, ua ia faaleaga ia te ia. Ua matuā manao o ia ia Tina le afafine o Iakopo, ua loto lava i le teine.” E ui ina sa finafinau lona tamā ia aua le toe auaufaatasi ma tagata le mama o kanana e ala i lona tolauapi i fafo o le aai o Sekema ma latou vaeluaina le aai ma faaesea ai i latou, a e sa tumau pea ona “alu atu Tina e maimoa i fafine o le nuu.” (Kenese 33:18; Ioane 4:12) O upu Eperu ua faaliliuina i le “alu atu” o loo i le tulaga faaleatoa, e faailoa mai ai o se gaoioiga e masani ai. O lenei veape i le tulaga lava e tasi e mafai foi ona faamatalaina, faatatau i le faatulagana, “sa alu atu pea” po o le “fai ma masani le alu.” (1 Samuelu 18:13; 1 Tupu 10:29) O lea, e le o se uluai alu lea a Tina. E foliga mai sa manao o ia ina ia “maimoa,” ma ia faamasani atili, ma ona tuaoi i le aai.

O le mea na tupu i se tasi aso o lana asiasiga masani, sa “taʻitaʻiina” e Sekema [Tina] ma lā momoe, ua ia faaleaga foi ia te ia.” E tusa ai ma le upu Eperu ua faamatalaina ai le upu “faaleaga,” fai mai le A Hebrew and English Lexicon na tusia e William Gesenius e: “ina ia faaleagaina se fafine, e masani lava i le faia faamalosi.” Faamasino 19:24 ma le 20:5 o loo faaaogaina ai le “faaleaga.” Peitai, o se fua o le loto malie i le vaega a le fafine o loo faamatalaina i le Teuteronome 22:24 lea o loo faaaogaina ai le upu Eperu lava lea e tasi. Atonu i le amataga, sa leʻi i ai se manatu o Tina poo Sekema mo ni feusuaiga, a e peitai sa faaosofia ona tuinanauga i le lalelei o lenei talavou, taupou isuisu, e aunoa la ma ni taofiofiga faaleatua tau amioga, sa ia faia ai le mea sa manatu ai le toatele o tane o sa kanana o le mea tatau. Aua o le teine, na sau lava ia i lona siomaga! Ma le mautinoa lava ai sa teteʻe Tina “e le manao e faatino,” ae na faamalosia o ia e le tama.

Tusa lava pe ana fai sa lē loto malie Tina, sa tumau pea ona ia tauaveina se vaega o le avega tauave mo le faaleagaina o lona taupou. E ui lava ina sa na ona ia asiasi atu i “fafine o le nuu,” sei manatu i amioga a nei tagata. O le mea moni, o avā a Esau o sa Heti (po o, sa Kanana) sa avea o se “mafuaaga o le faatiga loto” ia Isaako ma Repeka amioatua ma ua avea foi ma faailoaga moni o le amioleaga sa faia e “fafine o le nuu.” (Kenese 26:34, 35; 27:46) O amioga lē mamā e aofia ai le fetaʻiaʻi o gafa, tauatane, faasotoma, ma faamanu e mulimuli ane avea o se tu ma aga o “mea ua faia e le nuu o kanana.” (Levitiko 18:2-25) O lea, o a mea sa talanoa i ai Tina a o faia na asiasiga? Pe sa ia talitonu moni e mafai ona ia aloese mai le faauo atu i tuagane o teine ma uo tama? Mo se fafine e miomio faatasi ma e na o ia, ma tagata amioleaga, o le sailia lea o faalavelave. Sa iloa e Tina le mea na tupu i ona tupuaga o Sara ma Repeka a o i ai i Kanana. I mata o tagata amioleaga o sa Kananā, sa avea moni Tina o se manu ua tatau ona puea i ofaga. Sa ia tuuina atu ia lava i se tulaga matautia ma totogia ai i le maimauina o lona tulaga taupou, e ui lava i se tau tetee mulimuli ane.—Kenese 20:2, 3; 26:7.

Ina ua uma ona tupu o lea mea sa taofia pea e Sekema Tina i lona fale ma “ua tautala foi ma le alofa lava i le teine,” e peiseai ua talanoa atu i lona fatu. Sa fai atu lona tamā: “O loʻu atalii o loo ua manao tele lava o ia i lo outou teine [Tina].” E le o se mea e masani ai le atiaʻe o ni faalogona alofa aasa i se feiloaiga se tasi. Sa iloa tino ona uiga lelei muamua, atonu ona o taimi o ana asiasiga faifai pea. O lenei la ua manao o ia e faaipoipo ia Tina. Atonu sa lagona foi e ia ma lona tamā faapea o fuafuaga tau i le faaipoipoga e mafai ona totogia ona o le amio a le atalii ma faasaʻoina le tulaga, i le tausia o se faia filemu ma le aiga tamaoaiga o Iakopo.—Kenese 34:3, 8.

O le taualumaga atoa o le mea na tupu sa taʻitaʻiina atu ai i le fasiotia o Sekema, lona tama, ma tane uma i le aai. O lenei mea sa aumaia ai le inoino i le aiga o Iakopo ma taʻitaʻiina atu ai i lona matua fetuuina o le ita o lana fanau i tausaga mulimuli ane. (Kenese 34:30; 49:5-7) Pagā se tele o mea na tutupu, ona o le lē taulau ona leoleoina e Tina o ana aumea. O lenei tala i mea na tutupu i faamaumauga faagaeeina o se lapataiga i fafine talavou i aso nei o ē atonu, ona o le fia iloa, o le a faaosoosoina ai e miomio ma le lautele o e e lē o ni auauna a le Atua.—Faataoto 13:20.