Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Filemu ma le Saogalemu—Le Faamoemoe

Filemu ma le Saogalemu—Le Faamoemoe

Filemu ma le Saogalemu—Le Faamoemoe

“Ua faailoa mai ma le loto gatasi e le Fono Lautele a Malo Aufaatasi o le tausaga e 1986 o se Tausaga Faavaomalo o le Filemu. O le a faailoa mai i se tulaga mamalu lea Tausaga ia Oketopa 24, 1985, i le faamanatuina o le fasefulu tausaga o Malo Aufaatasi.”

O LE A sou taofi i lenei faamatalaga faalemalo mai le faapotopotoga o Malo Aufaatasi? E aumaia ai ea ia te oe se faalogona mautinoa tau le lumanai? Atonu o le a faapea mai le toatele soo se mea lava e tuuina mai e oo lava i se avanoa itiiti e aumaia ai le filemu e lelei ona taumafai e fai. O le mea lea, ai se a e le faataatia ai se “Tausaga Faavaomalo mo le Filemu”?

O le mea moni, o se “Tausaga o le Filemu” ua talafeagai ma sini o i latou na faavaeina le faalapotopotoga o Malo Aufaatasi. I tuā lava i le 1944 sa faalauiloa ai e le Peresetene o le Iunaite Setete: “Ua matou maumauai . . . ina ia faapea ona faapotopotoina malo e alolofa i le filemu faapea e ala i le autasi o faanaunauga, le autasi o fuafuaga, ma le autasi o le malosi o le a i ai i se tulaga mautinoa faapea o le a leai se tasi e faatupu taua pe manumalo na te amataina. O le mafuaaga lena mai lava i le amataga o le taua, ma faatusatusa atu ia matou fuafuaga faavaegaau, ua amata ai ona matou faataatitia ni faavae mo se faalapotopotoga lautele mo le faatumauina o le filemu ma le saogalemu.

O faanaunauga na sa fetaui ai le toatele. “Ina ia tulai mai Malo Aufaatasi, sa manaomia se tino tele o ni tagata e talitonu i le malosi o le fanau a tagata mo le lelei, ma i ai se lagona atonu o le a taʻuamiotonuina lo latou faamoemoe, ua fai mai ai le tusi Defeat of an Ideal a Shirley Hazzard, o le sa galue o se failautusi a Malo Aufaatasi mo le sefulu tausaga.

O le tusi faavae o le faalapotopotoga fou ua faamamafaina ai le faamoemoe o e na latou uluai faavaeina: “O Fuafuaga a Malo Aufaatasi o: Ina ia tausia le filemu ma le saogalemu faavaomalo . . . 2. Ia atiae se faia faaleuo i le va o atunuu e faavae i le faaaloalo i le mataupu silisili o aia tutusa ma saolotoga o tagata . . . 3. Ia mafaia ona galulue faatasi faavaomalo i le foia o faafitauli faavaomalo.” E i ai ea se mea o sese i na sini?

O le mea moni, sa matua tino mai le amataga o Malo Aufaatasi. Sa talanoaina aiaiga fita o le lalolagi. I le 1984 sa talia ai faaletulafono se Taʻutinoga Faalevateatea Aoao o Aia Tatau a Tagata. O galuega taua faaletagata sa amataina ina ia faaitiitia ai le oge, matelaina, faamaʻi, ma le tulaga o tagata sulufaʻi. Sa faatutuina tulafono faavaomalo, e pei o tulaga saogalemu mo vaa, ma vaalele, tusi faamaonia o faamaʻi mo tagata femalagaai i atunuu, o totogi tutusa o meli atoa ma fale ualesi faasalalau i le ʻea.

Na lagolago sua tele Malo Aufaatasi i taumafaiga mo se filemu i faalavelave i le va o Initia ma Pakisitana i le 1947-49. Sa oo foi ina faaalia le malosi faavaegaau ina ua o atu fitafita ma la latou fuʻa i Korea i le 1950 ma i le Congo (Zaire nei) i le 1960. O loo i ai pea i Kuperu ma Sasae Tutotonu fitafita mo le filemu a Malo Aufaatasi. Ioe, i tausaga e 40 ua mavae sa faia ai e Malo Aufaatasi ana galuega iloga. E sili atu i le 150 atunuu ua faaalia ua latou iloa lenei mea i le auina atu lea o sui i lona ofisa sili ua faatuina i le Aai o Niu Ioka, i auvai o le East River.

Ae peitai, o le a le tele o le faataunuuina e Malo Aufaatasi o lana tuutuuga faavae o le “tausia o le filemu ma le saogalemu i le va o malo”? Ma o le a le iuga o le a aumaia e le faalauiloaina mai o le “Tausaga Faavaomalo o le Filemu”?