E Lē Faagaloina e le Atua ‘le Alofa ua Outou Faaalia mo Lona Suafa’

“AUĀ e le amioletonu le Atua, na te le faagalogaloina la outou galuega ma le faamalosi i le alofa ua outou faaali mai ai i lona suafa, auā na outou auauna i le au paia, i le o loo outou auauna i ai.” (Eperu 6:10) Ua moni nei upu a le aposetolo o Paulo i Molimau a Ieova i Europa i Sasae. Ona o le auauna ma le faamaoni mo le suafa o le Atua, o lea, mo le tele o tausaga ua latou onosaia ai pea mea faigata i faasāsāaga a malo na pulea muamua e le Soviet Union. O loo manatua e Ieova a latou galuega lelei ma faamanuiaina ai i latou i faamanuiaga o le Malo. Mo se faaaʻoaʻoga, seʻi o tatou tagai i le lipoti o le tausaga faaleauaunaga ua mavae mai i na o ni vaega se tolu o na nofoaga.

Ogānuu a le Uluai Soviet Union

I ogānuu na pulea e le uluai Soviet Union ua lipotia mai ai e faapea i le tausaga faaleauaunaga o le 1992, na faateleina ai le aofai o tagata talaʻi o le Malo i se tumutumuga e 35 pasene—mai le 49,171 i le 66,211! Ae e lē na o le pau ai lena, auā sa matuā maelega pea na tagata talaʻi, e pei ona vaaia i se faatelega mataʻina o lomiga faale-Tusi Paia na tufaina, e aofia ai ma mekasini. Sa lelei foi ona latou faaaogāina polosiua ma tamai tusi, i le tufaina o le 1,654,559 o na tusi. Ua sili atu lea aofaiga na i lo le faatoluina o le aofaiga o le tausaga ua mavae e 477,235! O le ā le tali mai i nei lomiga uma na tufaina? O le faaluaina lea o le aofaiga o suesuega faale-Tusi Paia. E 38,484 suesuega faale-Tusi Paia i aiga ua faia i le taimi nei.

Sa faapena foi ona faateleina le auai i le auaunaga faapaeonia lagolago i le 94 pasene. Ua manino lava le avea o lenei faatelega o se sao i le aofaiga mataʻina o soʻo fou na papatisoina, e 26,986, pe a faatusatusa atu i le aofaiga o le tausaga ua mavae e 6,570, o se faatelega e maofa ai e 311 pasene!

 Sa faapefea e nisi o ē faatoʻā papatisoina ona muai fiafia i le tala lelei? O se isi mafuaaga, i nisi taimi ona o le manatu mamafa o Molimau o ē na taulimaina suesuega. Ua faamatala mai e se ovasia taʻitaʻi mai Moldova e faapea:

“Sa ma asiasi atu ma laʻu avā i se fafine o lē na muai faaalia lona naunau i le upu moni o le Tusi Paia. Sa amataina se suesuega faale-Tusi Paia ma ia. Peitai sa matuā leai se fiafia o lana tane. I se tasi aso a o ma agaʻi atu e asia o ia ina ia faaauau le suesuega, sa matuā malūlū ma toʻa le kiona. Sa tau leai ni tagata i le auala, peitai sa ma taunuu lava i lona fale i le taimi tonu na fuafuaina. Na ia faapea atu i lana tane: ‘Pe ua e iloa ea le manatu mai tele o nei tagata ia i taʻua? E tausi taimi tele i laʻua e ui i le toʻa o le kiona.’ O lenei mea na tupu na amata ai ona manatunatu lana tane. Na suia lona mafaufau ma auai i le suesuega, ma i le taimi nei ua avea ai o ia ma lana avā o ni Molimau papatisoina.”

I nisi taimi o le faaaloalo o Molimau e ono faagaee ai le naunau i le tala lelei. O le mea lenei na tupu i se toeaina e sau foi mai Moldova:

“O se tamaloa na ou asiasi i ai i laʻu oganuu sa lē fiafia i Molimau a Ieova. Sa ia faapea mai o ia o se sui o le Lotu Orthodox i Sasae, e faapena foi lona tamā ma le tamā o lona tamā. Ona ia faapea mai lea ia te aʻu ou te alu ese mai le fale. Peitai, ae ou te leʻi alu ese, sa ia faatagaina aʻu e taʻu atu ia te ia le mafuaaga o laʻu asiasiga. Sa ou faasino i le Mataio 28:19, o loo faapea mai: ‘Ia outou ō atu e fai tagata mai nuu uma lava ma soʻo, ma papatiso atu ia te i latou i le suafa o le Tamā ma le Atalii ma le agaga paia.’ Ona ou tuuina lea ia te ia le tuātusi o le mea e fai ai a matou sauniga ma ou alu ese loa. Sa ou matuā ofo tele, ona e tasi le vaiaso mulimuli ane ai ae sau lenei tamaloa i la matou sauniga! Sa iai o ia i le polokalama atoa seia oo ina uma. Na ia faamatala mai e faapea, sa ia lagona le faanoanoa i le vaiaso atoa talu ai ona uiga lē faalēuō na faaali mai ia te aʻu. Na amata ai loa i lena taimi le suesuega faale-Tusi Paia, ma i le taimi nei ua avea o ia o se tasi o o tatou uso.”

O se tasi vala mataʻina o le tausaga faaleauaunaga, o le tali malosi atu lea i manaoga o o tatou uso i lena oganuu. I le tau malūlū o le 1991-1992, na aauina atu ai le 400 tone o meaʻai ma se aofaiga tele o lavalava mo tane, fafine, ma tamaiti o ē sa latou manaomia. O na mea sa tufatufaina atu ae maise lava i vaega uma o le oganuu na muai taʻua o Soviet Union, e oo atu lava i le mamao e pei o Irkutsk i Saiperia ma Khabarovsk, e latalata i Iapani. O se faailoaga moni lava lea o le lē faagaloina e Ieova o le alofa o o tatou uso sa faaalia mo lona suafa! O lenei faamaoniga o le alofa faaleuso, sa uunaia e le agaga o Ieova, ma ua faapena foi ona iʻu ai i le autasia o i latou ma lo latou aiga i le lalolagi aoao. Mo se faaaʻoaʻoga, na tusi atu se tuafafine mai Ukraine i le ofisa o le lālā:

“O le fesoasoani na outou tuuina mai na matuā ootia ai o matou loto. Sa matou fetagisi ma faafetai ia Ieova le Atua i lona lē faagaloina o i matou. E moni, o loo āfaina i matou i tulaga faigata o mea faaletino i le taimi nei, ae faafetai i le fesoasoani na maua mai i o matou uso i atunuu i Sisifo, ua toe faaleleia ai lo matou itu faaletino. O lea, ona o la outou fesoasoani, o le a mafai ai e lo matou aiga ona tuutoina atu le taimi tele mo le auaunaga ia Ieova. Pe a tusa ai ma le finagalo o Ieova, o le a ma paeonia lagolago ma laʻu tama teine i masina o le tau mafanafana.”

E lē gata i lea, o galuega fesoasoani na saunia ai foi se molimau mo ē e lē o ni Molimau, talu ai lo latou vaaia o le faatinoina e Molimau i a latou gaoioiga, o le alofa. Sa tusi mai se aiga mai se tasi faapotopotoga: “Ua matou maua le fesoasoani faaletino e aofia ai meaʻai ma lavalava. Ua matuā tele lava! O la outou lagolagosua ma faalaeiauga o se lesona lea mo i matou ina ia tatau foi ona matou faia mea lelei i isi. O lenei faatinoga o le alofa sa leʻi lilo i le vaai a ē lē talitonu, faapea foi tagata loto naunau ma o latou aiga; ua o se molimau sili lea i le alofa moni faaleuso.”

 O tauaofiaga itumalo e lima ma le tauaofiaga faavaomalo e tasi sa faia ia Iuni ma Iulai, i le matua “O Ē Faasusulu atu le Malamalama,” o isi ia o faamaoniga o le faamanuiaga a Ieova i le galuega mamafa a ana Molimau ma le alofa ua latou faaalia i le faalauiloaina o lona suafa. E 91,673 tagata na auai, ae 8,562 na papatisoina. O le aofia e sili ona tele sa auai i le tauaofiaga faavaomalo sa faia i St. Petersburg, e 46,214—e aofia ai sui usufono mai atunuu e 30 o le lalolagi—sa aufaatasi ai i le Malae Taalo o Kirov.

I Saiperia na sau ai se tamaloa e tusa ma le 60 ona tausaga le matua i le tauaofiaga i Irkutsk e tau lava ina vaai. Na ia faapea mai: “O ē uma na auai sa laei mamā, e laufofoga fiafia, ma agalelei i so o se tasi. O nei tagata ua pei lava o se aiga autasi. E mafai ona lagona ai e se tasi faapea o i latou o ni uō e lē i le na o le malae taalo ae faapena foi i gaoioiga i aso taitasi. Sa ou mauaina ni lomiga faale-Tusi Paia e sili ona mananaia ma aʻoaʻoina atili ai i le ituaiga e iai lenei faalapotopotoga. Ou te manao e fesootai pea ma Molimau a Ieova ma ina ia suesueina le Tusi Paia ma i latou.”

I le tauaofiaga lava lea i Irkutsk, lea na auai le 5,051, na fai ai se faamatalaga a se fafine fiafia mai Yakut Republic, i Saiperia e faapea: “Sa ou vaavaai i tagata, ma sa toetoe a ou tagi leotele ona o loʻu fiafia. Ou te matuā faafetai lava ia Ieova ona o lona fesoasoani e faasino mai ia te aʻu nei tagata. I inei i le tauaofiaga, ua ou maua ai ni lomiga, ma ua ou manao e talanoa atu i isi tagata e uiga i ai. Ua ou matuā manao lava e avea o se tagata tapuai o Ieova.”

O le pule o le Malae Taalo Tutotonu i Alma Ata, i Kazakhstan, lea na tauaofia ai le 6,605 i le tauaofiaga, sa ia taʻua le faamatalaga o mulimuli mai: “Ua faagaeetia lava aʻu i le fiafia i o outou uiga. Ua ou mautinoa nei o outou uma, o ē talavou ma ē matutua, o ni tagata e faaaloalogia. E lē mafai ona ou faapea atu ou te talitonu i le Atua, ae ua ou talitonu i mea paia ua faaalia mai e lo outou auuso, i o outou uiga i mea tāua faaleagaga ma mea tāua faaletino.”

Sa matauina e se tasi leoleo i le tauaofiaga i Alma Ata e faapea: “Ua faalua nei ona ou fesootai ma o outou tagata, o taimi taitasi ia i tauaofiaga. O se matuā fiafiaga le galulue faatasi ma Molimau a Ieova.”

Romania

E lē faagaloina foi e Ieova le alofa ua faaalia e uso i Romania mo lona suafa. I le tausaga faaleauaunaga faatoʻā mavae atu na vaaia ai foi e Molimau ni iʻuga fiafia. Muamua, o le toe faavaeina lea o le ofisa o le lālā i Bucharest. O le gaoioiga mulimuli faaletulafono i le vaaiga a le malo na faamutaina i le 1949. E tusa ma le toʻa 20 uso ma tuafāfine o loo galulue i le fale fou. O loo tausia e le ofisa o le lālā le au talaʻi e 24,752—o se tumutumuga silisili lea sa maua ai le faatelega e 21 pasene ua sili atu ai i lo le tuufaatatau o le tausaga ua tuanai.

Ina ua mavae le tele o tausaga sa faia faalilolilo ai le galuega talaʻi, ua oo ai ina masani le au talaʻi i le galuega o le molimau atu i le lautele mai lea fale i lea fale. Ua faaalia i se tala o se mea na tupu mai Mureş County le auala ua faaaogā tatau ai e nisi Molimau le avanoa e talaʻi atu ai i isi, e tusa foi pe latou te femalagaaʻi. Ua tusi mai le ofisa o le lālā e faapea:

“Sa filifili se tagata e amata talaʻi atu i potu taitasi o se nofoaafi. Sa manaia lava le tali mai a tagata, ae i le potu mulimuli lava, na tulai mai ai ni faafitauli. E leai se isi o na tagata malaga na manao e talia se kopi o a tatou mekasini. Mulimuli ane, sa matuā ita lava se tasi tamaloa, ua tu aʻe i luga ma ee mai: ‘O le a ou tauʻaia uma nei au mekasini i fafo! Aiseā ua e matuā faalavelave mai ai ia i matou ma lau lotu?’ Sa tali atu ma le agalelei le tagata talaʻi ma faapea atu e tusa lava pe na te tauʻaia i fafo mekasini, ae o le a aogā foi lana gaoioiga mo se isi—o ē o le a tau ane i na mekasini. I le matauina o le agamalu o le tagata talaʻi, sa matuā maofa ai le tamaloa ma  ia ave ai loa mekasini ma amata ona tufaina atu i isi tagata malaga o loo i le potu. O se mea e ofo ai, ona sa latou ave uma lava mekasini. Ina ua uma ona tufaina atu e le tamaloa, sa leai se kopi na totoe mo ia. O lea, na fesili atu ai le tagata talaʻi ia te ia: ‘Alii e, e te manao i se isi kopi mo oe?’ Na tago loa le tamaloa ma ave se mekasini mai se tasi o le pasese o lē na lua ana kopi ma fai atu: ‘Ae ā lea ua ou mauaina foi se kopi e tasi!’”

I nisi taimi i le tele o atunuu, e mapuna aʻe ai teteega mai taʻitaʻi lotu o Kerisinetoma ona o le galuega talaʻi a Molimau a Ieova. I Romania, e masani ona feita tele patele o le Lotu Orthodox i Molimau. Ae e lē mafai e na mea ona taofia ai Ieova mai le faamanuiaina o ona tagata ona o le alofa ua latou faaalia mo lona suafa. Fai mai se tusi a se tasi ovasia matagaluega:

“Sa matou ō faatasi ma se faapotopotoga i le auaunaga i se oganuu i tua. E tusa ma le toaselau uso. Sa matou totogia se pasi e momoli ai matou i le tusa ma le 35 maila i le isi itu o le atunuu, ina ia oo atu i se tamai aai. Sa matou valaaulia le toatele o tagata mo le lauga lautele sa tauaaoina i le fale e fai ai mea faaleaganuu. Ina ua amata le sauniga, ae sau loa se patele o le Lotu Orthodox ma faalavelave i la matou sauniga. Sa taumafai leoleo e taofi le patele. Ae peitai, na lē mafai ona faatoʻafilemuina o ia. Sa manuia lana taumafaiga e taofia le sauniga ina ua ia tataʻeina le tioata o le faitotoa tele e ulu atu ai i totonu. E ui i lea, e toatele tagata o le nuu sa lē fiafia i le amio a le patele. Sa mafai ai loa ona tuuina atu se molimau maeʻaeʻa i ē uma na auai, ma se aofaʻiga tele o lomiga na tufaina atu.”

Ae ui i lea, i nisi vaega o le atunuu, o loo iai ni Molimau e toaitiiti. Ina ua uluai taunuu atu se paeonia sauatoa i le nuu o Olt, e na o le toaiva lava uso na ia mauaina i le atunuu atoa ma o se oganuu telē e ao ona talaʻia. Ina ua mavae le tausaga, na oso aʻe i luga le aofai o Molimau i le 27, ma o le toalima o i latou na sa toe avea ma tagata talaʻi. Na maua e le paeonia se mea e nofo ai i le aai o Corabia, i le mea e matuā leai lava se Molimau e iai. E na o le 45 aso talu ona nonofo ai Molimau i inā, ae faasalalauina loa e le patele o lena vaipanoa i le leitio a Craiova lona tetee i la latou galuega. Na ia faapea mai ua “faatumu” e Molimau le aai o Corabia i a latou aʻoaʻoga, i le taumafai e suia tapuaiga a tagata. Na faaauau pea osofaiga, ma le manatu e taofia le galuega ma faaleagaina le igoa lelei o Molimau i lena vaipanoa. Na matuā faatitino nei faiga a o auai atu uso i le tauaofiaga itumalo i Bucharest. Na faia e le patele o le Lotu Orthodox i Corabia se faasalalauga malosi ina ua uma lana lotu: “E tatau ona tatou faia se faatasiga i le auala ina ia uunaia ai leoleo e matuā tetee atu i Molimau, o ē ua faaleagaina le aai atoa i a latou lomiga ma ua faaonāina ai tagata.” Ae o le po tonu lava lea, a o leʻi oo i le taimi na fuafua e fai ai le faatasiga, na tupu ai se mea uigaese. Sa faatamaʻia e se vaega o tagata talepe fale le fale e fai ai lotu, atoa ma le Fale mo Mea Faaleaganuu (City Cultural Home). O lea, na lē taulau ai ona faia lea faatasiga tetee!

Oganuu sa Taʻua Muamua o Yugoslavia

O le tausaga faaleauaunaga o le 1992, sa avea o se tausaga e sili ona faigata mo uso i Yugoslavia. Ae ui i lea, i lena lava taimi e tasi, sa latou olioli ai i ni mea na tutupu. E faafetaia, ona e lē mafai ona faagaloina e Ieova la latou galuega ma le alofa na latou faaalia mo lona suafa.

Na amata gapā le taua i Slovenia, ona faasolo ane ai lea i Croatia ma mulimuli ane i Bosnia ma Herzegovina. Mai se atunuu e tasi, sa taumafai ai ni Setete fou e lima e faatutū a latou lava tuaoi, o tulafono, ni faatulagaga fou i se tausaga e tasi. E faitau selau Molimau a Ieova sa tatau ona tuua o latou aiga ma aumau faatasi ai ma o latou uso i isi nofoaga. E faapena foi i isi atunuu i Europa i Sasae, sa tofia ai ni komiti mo faalavelave faafuaseʻi i aai tetele latou te vaaia apitaga, o meaʻai ma lavalava mo o tatou uso sa iai manaoga. A o faasolo  le tausaga faaleauaunaga o le 1992, e tusa ma le 55 tone o meaʻai sa tufatufaina atu i uso i faapotopotoga i nei aai sa pagatia. E tele ni tusi na mauaina e faaalia ai lo latou agaga talisapaia.

Sa faaalia e uso i Dubrovnik lo latou matuā faafetai mo le fesoasoani sa latou mauaina. A o agaʻi atu se tasi tuafafine i lona fale ma lana afifi o meaʻai, na fesiligia o ia e lona tuaoi po o fea na faatau mai ai ana fuāmoa. Na fai atu le tuafafine sa faamomoli mai e ona uso faaleagaga i le isi atunuu. Na maofa lona tuaoi. I se isi mea na tupu, sa iai se tamaloa mai Slovenia e leiloa po o ai, na vili atu i se toeaina ma fai atu faapea: “Ua ou faalogo o loo tufatufaina meaʻai a Molimau a Ieova mai o latou uso i se auala talafeagai. E tele ni aʻu afifi sa lafo atu i tagata; peitai e leai se afifi na taunuu atu ia i latou. Pe e mafai ona avatu ia te outou aʻu fesoasoani ina ia outou tufatufaina?” E lē gata i lea, sa taʻuleleia foi e nusipepa ma leitio la tatou galuega fesoasoani.

Sa iai se tasi uso na papatiso i le tauaofiaga faavaomalo i Zagreb i le 1991, na nofouta i faafitauli na tulai mai, ma o lea na ia faatauina ai se faleoloa atoa o meaʻai. Na ia teuina meaʻai i lona fale e latalata i le nofoaga sa fai ai le taua. A o faateteleina le lē lava o meaʻai, sa avea lenei fuafuaga o se faamanuiaga sili i le au uso.

Sa mafai ona mauaina se pemita mo se loli tele e ave ai meaʻai manaomia mo nai uso puapuagatia i Sarajevo. Matou te fiafia e faapea atu na faamanuiaina lenei felaʻuaiga.

Na faaauau pea nei vesiga ma ua oo ina aafia ai tagata lautele. I le iʻuga o lena tausaga faaleauaunaga, e toaono o tatou uso ma tuafāfine, ma tagata fiafia e toalua na maliliu ai, a o nisi sa manunuʻa.

Peitai ane e tele mea na tutupu, ua faaalia ai o se puipuiga le avea ma Molimau a Ieova. O se tasi o mea, a o faimalaga atu uso i se tauaofiaga itumalo i Belgrade, na taofia le pasi e fitafita ma fesiligia po o iai faatasi ma i latou ni sui o se lotu sa latou sailia. Na tali atu le au uso e leai. Sa faatonuina ina ia faaalia a latou pepa faamaonia, ma o igoa o nisi o i latou sa iloa ai atonu e ō mai i latou i lena lotu. Na tuuaʻia i latou e fitafita i le pepelo, ae peitai na iai i uso a latou pepa e faamaonia ai lo latou ō ese mai lena lotu; e ui ina sa fananau mai ai i latou i lena lotu. Sa latou taʻu atu i fitafita, o lea ua avea i latou ma Molimau a Ieova, ma o loo latou malaga atu mo la latou tauaofiaga. I le iʻuga, na faataga loa i latou e fitafita e ō.

O loo faaauau pea le auaunaga ma le lē faavaivai a paeonia, ma ua avea lenei o se faagaeega moni i le galuega. Ua faaliliuina Le Olomatamata i gagana autū uma a le atunuu i le tulaga e ōgatusa ai ma Le Olomatamata faa-Peretania, ma ua iai foi lanu eseese matagofie i ona faavaa. O loo aumaia ai pea le ‘anoanoai o meaʻai faaleagaga e fetaui ma le taimi’ mo ē alolofa i le upu moni ma le amiotonu. (Luka 12:42) I lena lava tausaga faaleauaunaga o le 1992, e 674 uso ma tuafāfine fou na papatisoina.

Ma le mautinoa, e lē mafai ona faagaloina e le Atua le galuega a uso i Europa i Sasae ma le alofa na latou faaalia mo lona suafa. E lē gata i lena, e finagalo o ia i ona tagata tapuai uma lava, e tusa lava po o fea o latou nonofo ai, ina ia mulimuli i le isi fautuaga lelei a le aposetolo o Paulo na ia aumaia, i le Eperu 6:11, o loo faapea mai: “A ua matou mananao tele ina ia outou taitasi ma faaali mai lea lava filigā, ina ia mautinoa le faamoemoe e oo i le gataaga.”