Saunia o Fesoasoani e Atagia ai le Alofa Faa-Kerisiano

“NA UUNAIA e Peteru ona uso Kerisiano e faapea: “Ia alolofa atu i le au uso.” (1 Peteru 2:17) O le alofa lea sa tatau ona aofia ai so o se ituaiga, so o se tulaga, ma so o se atunuu, ina ia autasia ai tagata i se au uso moni. Pe afai sa iai se manaoga mo mea faaletino i totonu o uluai Kerisiano, sa uunaia e le alofa le toatele ina ia avatu meaalofa i aposetolo mo le tufatufaina atu ia i latou sa iai le manaomia. Ua fai mai le tala tusia “ua tuu tele a latou mea uma lava.”—Galuega 2:41-45; 4:32.

O le alofa lava lea e tasi na faatinoina ina ua valaauliaina e le Vaega Pule o Molimau a Ieova i le faaiʻuga o le 1991, lālā eseese o le Sosaiete o le Olo Matamata i Europa i Sisifo ina ia saunia ni meaʻai ma lavalava mo o latou uso o loo manaomia le fesoasoani i Europa i Sasae, e aofia ai ma nisi vaega na taʻua muamua o le Soviet Union. Seʻi o tatou faalogo atu nei la i se faasologa o lipoti mai nisi o lālā na aafia ai.

Suetena

Ia Tesema 5, 1991, na lafo atu ai se tusi i faapotopotoga uma e 348 i Suetena e taʻu atu ai mea sa manaomia. Sa vave ona tali mai. I ni nai aso, na alu atu ai le loli tele ua tumu i meaʻai e agaʻi atu i St. Petersburg, i Rusia. E 15 tone o falaoamata, o gaʻo e fai ai meaʻai, pisupo, susu pauta, ma isi mea faapena. Sa laʻu ese e Molimau a Ieova le uta a le loli ma vave loa ona tufaina atu le 750 o taga meaʻai mo ē sa iai le manaomia. Mulimuli ane, ae taunuu foi isi loli tetele e lua ma ni meaʻai mo Rusia. O le tuufaatasiga e sili atu i le 51.5 tone o meaʻai na auina atu mai Suetena.

Sa matuā maoaʻe le agaga o le naunau e foai atu lavalava ma seevae i lo mea sa faatalitalia. Sa sili foi ona vave le teuina o taga e tele o lavalava i le Maota o le Malo. O le toatele o Kerisiano na latou foai ane o latou lava lavalava. O isi sa latou faatauina ni mea fou. Na faatauina e se tasi uso ni suti se lima. Na faateʻia le faatauoloa ina ua ia iloaina le fuafuaga mo lea faatatauga, o lea na ia foai ane ai foi nisi suti se lima. Sa faatauina e le tasi uso se pusa o totini seevae, totini lima ma sikafu (scarves). Ina ua ia faamatalaina le fuafuaga mo nei mea, sa ofoina ane loa i ai e lē ona le faleoloa ni suti fou e 30 i se tau e tutusa ma le tau e faatauina ai ni suti se lua. Sa ofoina ane foi e lē ona se faleoloa o mea tau taaloga, le 100 pea fou o seevae ma seevae faigaluega (boots).

O nei mea uma na laʻuina atu i le lālā mo le faavasegaina, le toe teuina, ma le utaina i taavale. O lavalava—e tutusa lelei le mamafa ma ni uta a ni loli tetele e 40—na faatumuina ai vaipanoa tetele o le lālā! Sa galulue ai uso ma tuafāfine mo ni vaiaso i le faavasegaina o lavalava mo tane, o fafine, ma fanau ma tuuina i totonu o pusa. E sefululima loli tetele na faaaogā e laʻuina atu ai ma le saogalemu lavalava i Rusia, Ukraine, ma Estonia.

Na faapea mai se uso o lē sa ia aveina faavalu se tasi o loli a le Sosaiete i atunuu sa taʻua muamua o le Soviet Union e faapea: “Sa o se taui tele na tuuina mai e o matou uso ia i matou i lo latou faafeiloaia o i matou ina ua matou taunuu atu. Sa latou fusi ma sogi mai ia i matou, ma e ui lava i le faaletonu o o latou tulaga tau tamaoaiga, ae na latou aumaia ia i matou se lesona sili ona tāua o le agaga foai faa-Kerisiano.”

Finilani

E ui lava i tulaga faigata o le tamaoaiga i Finilani, le taatele o le leai o ni galuega, ma faafitauli tau tupe, ae ua faasilisilia e o tatou uso e tusa ma le 18,000 i Finilani le agaga naunau e foai atu e fesoasoani ai i o latou uso i atunuu sa taʻua muamua o le Soviet Union. Na latou aauina atu le sili atu i le 58 tone o meaʻai i pusa e tusa ma le 4,850 i St. Petersburg, Estonia, Latvia, Lithuania ma  Kaliningrad. Sa latou faatutumuina foi avanoa o le loli i le tusa ma le 420 futu [12 mita] le mafiafia i le uta o lavalava. E 25 ni taavale ua faaaogā ma ni tamai pasi (vans) na foai ane foi ina ia faaaogāina mo galuega o le Malo.

Na auina atu mo se faapotopotoga e toʻa 14 le au talaʻi i Slanti i le vaipanoa o St. Petersburg nisi o pusa meaʻai. Sa faailoa mai lo latou matuā talisapaia i se tusi. “E toasefulu tuafāfine matutua i la matou faapotopotoga. O le toatele o i matou e matuā mamaʻi lava ma e lē mafai ona matou tutū umi i le laina e faatali ai mo meaʻai. Ae peitai, e lē aumaia e lo tatou Tamā faalelagi ia i matou se mafuaaga e faavaivai ai i nei taimi faigata, ae na te faatumuina o tatou loto i le olioli. O loo faia ni a matou suesuega faale-Tusi Paia e 43 i aiga.” Ina ua mauaina e se tuafafine i St. Petersburg sana afifi o meaalofa fesoasoani, sa matuā ootia o ia ma tagi ai mo le lua itula a o leʻi tatalaina lana afifi.

Tenimaka

I lenei atunuu itiiti e tu latalata ane i le mea e ui atu ai agaʻi i le Sami Palatika (Baltic Sea), sa faapotopoto ai ni Molimau a Ieova e 16,000 ina ia auina atu i Ukraine loli e 19 sa iai tone e 64 o meaʻai i pusa e 4,200; e 4,600 pusa o lavalava mananaia; ma le 2,269 pea o seevae fou. Na faatagaina e se uso i Siamani le lālā latou te faaaogāina ni loli se lima, ia na mulimuli ane ona ia foai atu lea mo uso i Ukraine. Ina ua foi mai i le fale, sa faapea mai se tasi o avetaavale: “Ua matou iloaina e sili atu ona tele mea na matou toe aumaia na i lo mea na matou aveina. O le alofa ma le agaga faataulagaina na faaalia e o tatou uso i Ukraine sa matuā faamalosia ai lo matou faatuatua.”

Sa matuā mataala lava avetaavale mo ni tagata faomea i le auala i atunuu sa taʻua muamua o le Soviet Union. I ni nai aso a o leʻi alu atu le isi loli mai Tenimaka, sa taʻua ai le iai o ni au faomea i lena vaega o le auala. Sa taofia e le au faomea e ala i vaalele helikopa ma fana (submachine gun), loli e lima o loo aumaia ai ni meaʻai mai se tasi o faalapotopotoga o meaalofa fesoasoani. Na latou aveina uma loli e lima, ae tuu ai na o avetaavale i le auala. E ui i ia tulaga mataʻutia, ae sa taunuu ma le manuia i uso meaʻai uma mai le lālā i Tenimaka. Ina ua toe foi mai, sa aumaia e se tasi avetaavale i le lālā se  faamatalaga na tusia ma le faigata i le gagana Peretania: “Uso ma tuafāfine pele i Tenimaka: Ua matou mauaina la outou fesoasoani. O le a tauia outou e Ieova.”

Holani

Na aauina atu e le lālā a Holani tone e 52 o meaʻai ua tuuina i afifi e 2,600. Sa tufaina atu i Ukraine i solo uumi a taavale, i ni vaega se lua. O na taimi uma e lua, sa tuu ai loli e ono na foai ane e uso i Siamani mo le galuega o le Malo i le itu i Sasae. Na toe laʻuina atu e uso i Ukraine le tele o meaʻai i Moscow, Siperia, ma isi nofoaga sa sili atu ona tele ai le manaomia. Ae e lē gata i lena, e 26,000 futu [736 mita] le mafiafia o le uta o lavalava ma seevae na foai atu e uso i Holani. Na avatu i Lviv i Ukraine, i le solo a loli e 11 sa faafeao atu i se taavale totino.

Ina ua mavae se malaga umi lava e ui atu i Siamani ma Polani, na pasia ai ma le saogalemu mea uma i le ofisa o tiute i Ukraine, ma taunuu ai i le taulaga o Lviv i le 3:00 a.m. Ua lipotia mai e le au avetaavale e faapea: “E leʻi umi lava ae taunuu ane ni uso e 140 ina ia laʻu ese uta a loli. A o leʻi amataina le galuega, sa faaalia e nei uso loto maulalo lo latou faalagolago ia Ieova, i le autasi lea i le ofoina atu o le tatalo. Ina ua uma le galuega, sa latou toe faapotopotoina foi i matou mo le tatalo faafetai ia Ieova. Ina ua uma ona matou fiafia faatasi i le agaga talimālō o nei uso, o ē sa latou ofoina ma le lē taofiofia ni meaʻai na latou maua, ona toe momolia lea o i matou i le auala, o inā na toe faia ai le isi a latou tatalo ae latou te leʻi tuua i matou.

“A o alu pea lenei faigamalaga umi i le aiga, e tele nisi o mea sa toe mafaufau i ai—i le agaga talimālō o uso i Siamani ma Polani, ma e faapena foi i o tatou uso i Lviv; le malosi o lo latou faatuatua ma le uiga o le faatumulia i le tatalo; lo latou talimālō i le saunia o mea e nonofo ai ma meaʻai a o iai i tulaga faigata o manaoga mo i latou; le faaalia o le autasi ma le vavalalata; ma lo latou loto faafetai. Sa matou manatunatu foi i o matou uso ma tuafāfine o loo i o matou aiga, o ē sa matuā foai mai ma le matamau.”

Suisilani

Na amataina le lipoti a le lālā o Suisilani e ala i le siiina mai i le Iakopo 2:15, 16 o upu e faapea: “Afai ua le ofu se uso po o se tuafafine, ua leai foi sana mea e ʻai i lea aso ma lea aso, a fai atu so outou ia te i latou, Ina o ia outou ma le manuia, ia mafanafana, ma ia maoona, a ua le foai atu ia te i latou ni mea e tatau i le tino, se a lona aoga?” Ona faaauau lea o le lipoti: “O lenei mau o le Tusi Paia na manatuaina ina ua valaaulia e le Vaega Pule o Molimau i matou e saunia ni fesoasoani faaletino mo o matou uso sa manaomia se fesoasoani.

“Sa pisi loa tagata uma! I le na o le lua lava aso, ae 12 tone o meaʻai sa tuuina i afifi e 600 na aauina atu i Ukraine i loli e tolu mai Siamani, ina ia foai atu mo le galuega i inā. Sa matuā olioli le auuso ona o le tala faapea na taunuu ma le manuia na mea uma. I lena vaitaimi, na aoina ai e faapotopotoga lavalava, ma e leʻi umi ae faatumulia la matou lālā i pusa, atopaʻu, ma taga! I taga sa iai lavalava mo tamaiti sa fafao atu i ai ma ni mea taalo mai tamaiti i Suisilani mo uō latou te lē iloa i le itu i Matu. Sa faapea foi ona momono i totonu o lavalava ni sukalati mo i latou.”

Sa faapefea ona aauina atu nei mea uma? Ua faapea mai le lipoti: “Na fesoasoani mai le lālā i Falani ia i matou e ala i le aumaia o ni loli tetele se lua ma ni avetaavale e toafā ia i matou. Na faaopoopo atu i ai ma le loli e tasi mai la matou lālā ma isi foi loli e fa mai uso lava i inei sa manaomia mo le aveina ai o le 72 tone i Ukraine.” O lenei solo a loli e 500 futu [150 mita] le umi, na taunuu ma le manuia i se nofoaga faapitoa i Lviv, o i inā sa faatali mai ai le pe tusa ma le selau uso mo le laʻuina ese o uta a loli. Na lipotia mai e avetaavale e faapea e ui i le eseese o gagana ae sa leai se toʻatugā ona sa atagia mai i o latou foliga se talisapaia loloto.

Oseteria

Sa aauina atu e uso i Oseteria, le 48.5 tone o meaʻai, 5,114 pusa  o lavalava, ma le 6,700 pea seevae mo uso i Lviv ma Uzhgorod i Ukraine. Sa latou aauina atu foi le 7 tone o meaʻai, 1,418 pusa o lavalava, ma le 465 pea o seevae mo uso i Belgrade, Mostar, Osijek, Sarajevo, ma Zagreb i le vaega sa taʻua muamua o Yugoslavia. Ua faapea mai le lipoti a le lālā: “Sa ia i matou loli tetele ua faatutumuina e 12, ma na malaga mai i le 21,000 maila [34,000 kilomita]. O le tele lava o nei felaʻuaiga sa faia e se tasi o uso ma lona atalii e fai se la pisinisi o felauʻaiga o uta.”

E tusa ai ma nei lavalava na foai atu, ua faaauau mai le lipoti: “Sa matou faaaogāina le Maota Fono e fai ma nofoaga tutotonu e tuu ai nei foai. Sa sosoo mai pea uta a loli seia oo lava ina matuā tumu atoa ua leai se avanoa. I le pei lava o aso o Mose, na iʻu ina taofia tagata mai le toe aumaia o nisi mea. (Esoto 36:6) E oo lava i tagata e lē o ni Molimau a Ieova sa latou foai  mai tupe, ‘talu ai’ na latou faapea mai, ‘ona pau lenei o le auala e mautinoa ai le maua e le tagata o loo iai se manaomia o se fesoasoani.’ Na matou mauaina foi le tele o atigi pusa e pei ona sa manaomia, mai pisinisi a le lalolagi na ofoina mai e aunoa ma ni tau.” O uso ma tuafāfine na latou teuina nei mea uma e amata mai i le taʻi 9 e oo i le taʻi 80 tausaga le matutua. Sa latou taumafai foi e faafetaui le fusiua ma le ofutino i peleue taitasi.

Ua taʻua e le lipoti e faapea: “O taʻitaʻi uma ma pule i Oseteria ma isi atunuu tuaoi sa matuā fesoasoani mai i le faafaigofieina o le felauaiʻga eseese o fesoasoani, ma le faamaoniaina o pepa talafeagai ina ia faaitiitia ai faigata mo felaʻuaiga uma.”

Italia

Mai Roma e sili atu i le 188 tone o meaʻai na aauina atu i solo a loli tetele e lua ua malupuipuia lelei e ui atu i Oseteria, Czechoslovakia, ma Polani e agaʻi atu i atunuu sa taʻua muamua o le Soviet Union. O ia solo a loli taitasi ua malupuipuia lelei, sa aofia ai avetaavale e toaono, o se inisinia, o se fai molī, o se faamatala upu, o se sui e fai ma taʻitaʻi, o se kuka, o se fomaʻi, o se tasi e taʻimua i le solo e malaga atu i se sipi, ma se uso e aveina le taavale o loo toso ai se faleie mo le tolauapi ai o le faigamalaga.

Sa talosagaina ni meaʻai mai kamupani gaosi meaʻai e fitu. Ua lipotia mai e le lālā e faapea: “Ina ua faalogo la matou au gaosi meaʻai i le mafuaaga mo le faia o lea fuafuaga, o nisi o i latou na mananao e fia auai. Sa foai mai e ni kamupani gaosi meaʻai a le lalolagi le faitau selau pauna o supoketi (pasta) ma araisa, faapea ma pusa e teu i ai. O isi foi kamupani na latou foai paʻu o loli mo le aisa pe ofoina mai ni tupe.

“Sa talisapaia e uso i Italia lenei avanoa e fesoasoani ai. Sa mananao foi tamaiti e fai sa latou foai. Sa auina atu e se tamaitiiti e lima ona tausaga se meaalofa laitiiti ma lona faamoemoe e mafai ona faatau ai se ʻapa tuna pito sili ona lapoa mo uso i Rusia.’ Ona o le lelei o ona togi i le aʻoga, sa maua ai e se teineitiiti se tupe mai mātua o lona tamā, e faatau ai sana meaalofa mo ona mātua. ‘Peitai,’ na ia tusi mai, ‘ina ua ou iloaina faapea o le toatele o oʻu uso latou te lē o maua nei meaʻai lelei uma e pei o ia ou te mauaina, na ou manatu ai o le meaalofa sili ona lelei e faatau mo oʻu mātua o le fesoasonai atu lea i na uso.’ Na ia tuuina loa se aofaʻiga tele o le tupe i le pusa o meaalofa. Sa ia faapea mai: ‘Ou te faamoemoe ia faaauau pea ona ou mauaina le tulaga lelei i le aʻoga, ina ia mafai ai pea ona ou aauina atu nisi tupe se tele.’” Ua faaiʻu mai le lipoti a le lālā i le faailoa mai faapea o tusi e faaalia mai ai le talisapaia mafana mai uso i Ukraine, le tele o upu talisapaia mai uso i Italia, ma le tele o mea lelei na tutupu i le sauniunia ma le aauina atu o foai sa matuā faagaeetia ai, sa faalaeiauina ai, ma autasia ai.

Meaʻai mo le Faitau Afe o Sui Usufono

O le uluai tauaofiaga faavaomalo o Molimau a Ieova i atunuu sa taʻua muamua o le Soviet Union sa usuia lea i le Malae Taalo o Kirov i St. Petersburg i Rusia, ia Iuni 26-28, 1992. Na auai i ai se au usufono e sili atu i le 46,200 sui mai atunuu e 28 i lenei tauaofiaga mataʻina, o lona matua “O Ē Faasusulu Atu le Malamalama.” Sa maua ai i lenei tauaofiaga se isi avanoa e faaalia ai le alofa faa-Kerisiano mo “le au uso” atoa.—1 Peteru 2:17.

Sa tufaina atu faameaalofa le tele o tone o meaʻai mai Tenimaka, Finilani, Suetena, ma isi atunuu i Europa i Sisifo, i le faitau afe o sui usufono na auai mai atunuu sa taʻua muamua o le U.S.S.R. Ina ua maeʻa le vaega faaiʻu o le tauaofiaga ma taape loa, sa tuuina atu foi ia i latou ni afifi meaʻai ma ni sauniuniga mo lo latou toe malaga atu i o latou aiga.

Ua taʻua i le lipoti i inei faapea o le faaalia o le foai atu e lē tuuina atu—faaitutasi—e lē o le itu i sasae. Sa faafesuisuiaia foai. Ioe, o meaʻai ma lavalava na foai atu mo le itu i sasae, ae mo le itu i sisifo o le lē mafaitaulia o faailoaga mafana o le alofa ma mea tutupu faagaee faatuatua na atagia ai le finafinau ma le faamaoni o le faitau afe o tagata tapuai o Ieova i le faitau sefulu o tausaga o omiga ma faigata. I lea, ua iloa lelei ai e itu uma e lua le moni o upu a Iesu: “E sili le manuia o le na te foai atu, i le manuia o le na te talia mai.”—Galuega 20:35.

[Siata/Ata i le itulau 21]

1. Mai Finilani: St. Petersburg, Rusia; Tallinn ma Tartu, Estonia; Riga, Latvia; Vilnius ma Kaunas, Lithuania; Kaliningrad, Rusia; Petrozavodsk, Karelia

2. Mai Holani: Lviv, Ukraine

3. Mai Suetena: St. Petersburg, Rusia; Lviv, Ukraine; Nevinnomyssk, Rusia

4. Mai Tenimaka: St. Petersburg, Rusia; Lviv, Ukraine

5. Mai Oseteria: Lviv, Ukraine; Belgrade, Mostar, Osijek, Sarajevo, Zagreb (i le atunuu sa taʻua muamua o Yugoslavia)

6. Mai Suisilani: Lviv, Ukraine

7. Mai Italia: Lviv, Ukraine

[Ata i le itulau 23]

Pusa o lavalava i le lālā i Suetena

Utaina o fesoasoani o mea manaomia

Meaʻai i le afifi e tasi

Fasipuaa ua uma ona faaasu mai Tenimaka

Se solo a loli e 11 ma le taavale e 1

Afifi ma atopaʻu i le lālā a Oseteria

Le laʻueseina o le uta a se loli i Lviv, i Ukraine