Ia Faateleina Pea Lou Pulea Totino
Ia Faateleina Pea Lou Pulea Totino
“Ia faaopoopoina . . . i lo outou faatuatua, . . . le le gaoiā [“pulea totino,” NW].”—2 PETERU 1:5, 6.
1. O le ā se tulaga uigaese e ono molimau atu ai se Kerisiano?
NA FETALAI Iesu: “E taʻitaʻiina atu foi outou i luma o alii ma tupu ona o aʻu, e fai ma molimau ia te i latou atoa ma nuu ese.” (Mataio 10:18) Afai sa manaomia ona e tulai i luma o se kovana, se faamasino, po o se peresitene, o le ā sau tala o le a fai atu? Atonu o le mea muamua lava, o le pogai o lou oo atu, le tuuaiga e faasaga ia te oe. O le a fesoasoani le agaga o le Atua ina ia e faia ai faapea. (Luka 12:11, 12) Ae pe mafai ea ona e vaai faalemafaufau i le tautala atu e uiga i le pulea totino? Pe e te manatu ea o se vala tāua lena o la tatou feau faa-Kerisiano?
2, 3. (a) O le ā le mea na tupu na mafai ai ona molimau atu Paulo ia Filiki ma Tusila? (e) Aisea na avea ai le pulea totino o se mataupu na fetaui lelei ona talanoa atu ai Paulo i lena tulaga?
2 Seʻi manatunatu i se faaaoaoga o se mea moni na tupu. Sa iai se Molimau a Ieova na pueina faapagota ma molia i le faamasinoga. Ina ua ia maua se avanoa e tautala atu ai, sa ia manao e faamatala atu ona talitonuga i le avea ma Kerisiano, e fai ma molimau. E mafai ona e iloiloina le faamaumauga ma o le a e iloa ai na ia tuuina atu se molimau aloaia e uiga “i le amiotonu, ma le le gaoiā [“pulea totino,” NW], ma le faamasinoga atali.” O loo tatou talanoaina le mea na tupu i le aposetolo o Paulo i Kaisareia. Na amata i le tuʻiina i fesili. Mulimuli ane, ona oo atu ai lea o Filiki ma lana avā Iutaia o Tusila, ma sa amia e Filiki Paulo ina ia faalogologo atu i ai a o faamatalaina lona talitonuga e uiga ia Keriso Iesu.” (Galuega 24:24) Ua taʻua i talafaasolopito e faapea, “sa faia e Filiki faiga sauā uma ma le lē mafaufau, i le faaaogāina o lana aiā o se tupu e pule ai ma ni uiga e pei o se pologa.” Sa faalua ona faaipoipo muamua o ia a o ia leʻi maileia Tusila ina ia faatea i lana tane (ma solia ai le tulafono a le Atua) ae avea ma ana avā lona tolu. Atonu po o Tusila na fia faalogo atu i le lotu fou, le Faa-Kerisiano.
3 Na talanoa atili atu Paulo e uiga “i le amiotonu, ma le le gaoiā [“pulea totino,” NW], ma le faamasinoga atali.” (Galuega 24:25) Sa ono manino atu ai, le feteenai o tapulaa tonu a le Atua ma le faasaua ma faamasinoga lē tonu a Filiki ma Tusila. Atonu sa talotalo Paulo e talosia ia faia e Filiki le faamasinoga tonu i lona moliaga. Ae aisea ua taʻua ai le “pulea totino ma le faamasinoga atali”? Sa fia iloa e lenei ulugalii amioleaga mea e manaomia i le “talitonu ia Keriso Iesu.” Sa manaomia ai la ona la iloa e faapea, o le mulimuli atu ia te ia e manaomia ai le taofiofia e se tasi o ona manatunatuga, o ana faamatalaga, ma ana gaoioiga, ia e faauiga i ai le pulea totino. Ua nofo aitalafu tagata uma i le Atua ona o o latou mafaufauga, o a latou upu, ma a latou gaoioiga. O le mea la na sili ona tāua i so o se faamasinoga e faia e Filiki ia Paulo, o le faamasinoga lea na fesagai ma le kovana ma lana avā i luma o le Atua. (Galuega 17:30, 31; Roma 14:10-12) E manino lava, ina ua faalogo atu i le feau a Paulo, “ona gatete ai lea o Filiki.”
E Tāua ae Lē Faigofie
4. Aisea ua avea ai le pulea totino o se vaega tāua o le Faa-Kerisiano moni?
4 Na ioe le aposetolo o Paulo, o le pulea totino o se vala e matuā tāua o le Faa-Kerisiano. Na faamautinoa mai lenei mea e le aposetolo o Peteru, o se tasi o aumea vavalalata a Iesu. Ina ua tusi atu ia i latou o ē o le a “tofusia faatasi . . . i le amio Atua” i le lagi, na uunaia ai e Peteru le faaalia o ni uiga sa manaomia, e pei o le faatuatua, le alofa, ma le pulea totino. O lea la, sa aofia ai le pulea totino i lenei faamautinoaga e faapea: “Pe a maua e outou ia mea, ma ua faateleina, ona avea ai lea o outou ma e ua le paie, a o e fua mai le iloa lelei o lo tatou Alii o Iesu Keriso.”—2 Peteru 1:1, 4-8.
5. Aisea e ao faapitoa ai ona tatou manatu mamafa i le pulea totino?
5 Peitai, ua e silafia, e sili atu ona faigofie le fai atu, e ao ona tatou faaalia le pulea totino, na i lo o le faatinoina moni i o tatou olaga i aso taitasi. O se tasi o mafuaaga, talu ai o le pulea totino o se uiga e seāseā ona faaalia. I le 2 Timoteo 3:1-5 na faamatala ai e Paulo uiga o le a taatele i o tatou aso, i “aso e gata ai.” O se tasi o uiga o le a mataulia ai lo tatou vaitaimi, o le toatele lea o tagata o le a [“aunoa ma se pulea totino,” NW]. Ua tatou faamaonia le moni o lenei mea i o tatou vaipanoa uma.
6. Ua faapefea ona mataulia le leai o se pulea totino i aso nei?
6 E toatele tagata ua talitonu, e sili ona lelei le “faaalia atu o ou lagona e aunoa ma le faatautu” po o le “matuā sasaa atu o lou ita.” Ua faamalosia o latou manatu e tagata tautaua i le lautele o ē e foliga mai latou te matuā lē amanaia le pulea totino, ae na ona faamalieina lava o o latou tuinanauga. O se faataitaiga: O le toatele o ē e fiafia i taaloga faapolofesa, ua matuā masani i le faaalia o faalogona malolosi, ua oo lava i lagona lotoa o le faasaua. Pe e te lē o manatua ea i faasalalauga, ni faataitaiga o mea na iai ni fetauaiga faamasaatoto po o ni vaega tetele sa latou faatupuina vevesi i taimi o taaloga? Peitai tatou te lē o fia faaaluina tele se taimi e toe manatunatu ai i faaaoaoga o le leai o se pulea totino. E mafai ona e taʻua le tele o vaega tatou te manaomia ai ona faaalia le pulea totino—lo tatou faaaogāina o meaai ma meainu, o a tatou amioga i le va ma tagata o le isi ituaiga, ma le taimi ma tupe tatou te faaaluina i mea tatou te fiafia i ai. Ae na i lo le faataetaealuga i le tele o na vala, seʻi o tatou iloiloina se vala autū e tasi e tatau ona tatou faaalia ai le pulea totino.
Le Pulea Totino i o Tatou Faalogona
7. O le ā le vala o le pulea totino ua talafeagai ona tatou uai faapitoa atu i ai?
7 O le toatele o i tatou ua feololo le taulau manuia i le puleaina po o le taofiofia o a tatou gaoioiga. Tatou te lē gaoi, e lē lolo atu i amioga lē mamā, pe fasioti tagata; ua tatou iloa le tulafono a le Atua i na mea sese. Peitai, o le ā le manuia o iai lo tatou puleaina o o tatou faalogona? E iai taimi e lē pulea totino ai gaoioiga a i latou o ē lē taulau ona latou puleina totino o latou faalogona. O lea la, seʻi taulai atu ai la tatou vaai i o tatou faalogona.
8. O le ā ua faatalitalia mai e Ieova ia i tatou e tusa ai ma o tatou faalogona?
8 E lē o faatalitalia e Ieova le Atua i tatou ina ia pei o ni masini, e peiseai e leai ni o tatou faalogona ma e lē mafai foi ona tatou faaaliina atu. Ina ua taunuu Iesu i le tuugamau o Lasalo, “ona tiga tele lea o lona finagalo, ma ua ātu lava o ia.” Ona “tagi” ai lea o Iesu. (Ioane 11:32-38) Ae sa ese ona faalogona na faaalia, ma sa matuā lelei foi ona pulea ana gaoioiga, i le taimi na ia tutuliesea ai le au faatauoa mai le malumalu. (Mataio 21:12, 13; Ioane 2:14-17) Sa matuā ootia foi faalogona o ona soʻo faamaoni. (Luka 10:17; 24:41; Ioane 16:20-22; Galuega 11:23; 12:12-14; 20:36-38; 3 Ioane 4) Peitai, na latou iloa le manaomia ona pulea totino ina ia lē taitaiina atu ai i latou e o latou faalogona i le faia o le agasala. Ua faamanino lelei mai e le Efeso 4:26 lenei mea e faapea: “A outou ita, aua le agasala ai; aua neʻi goto le la o ita pea outou.”
9. Aisea ua tāua tele ai le puleaina o o tatou faalogona?
9 E iai se lamatiaga pe afai e faafoliga mai o loo pulea totino se Kerisiano, ae o le mea moni, e lē o matuā puleaina ona faalogona. Seʻi manatu i le iuga ina ua talia e le Atua le taulaga a Apelu: “Ona ita tele ai lea o Kaino, ua faaūū lava ona mata. Ona fetalai atu lea o Ieova ia Kaino, Se a le mea ua e ita ai? Se a foi ua faaūū ai ou mata? Pe afai e te amio lelei e te le maua ea le fiafia? a e afai e te le amio lelei o loo taoto i le faitotoa le agasala.” (Kenese 4:5-7) Sa leʻi puleaina e Kaino ona faalogona, lea na taitaiina atu ai i lona fasiotia o Apelu. O faalogona e lē pulea sa oo atu ai i se gaoioiga lē pulea.
10. O le ā ua e iloa mai le faaaoaoga a Hamanu?
10 Seʻi manatu foi i se faaaʻoaʻoga i aso o Moretekai ma Eseta. Na toatamai Hamanu, o se tagata maualuga o le malo, ona o le lē ifo atu o Moretekai ia te ia. Mulimuli ane na sese mafaufauga o Hamanu faapea o le a viiviia o ia. “Ona alu atu lea o Hamanu i lena aso ma le olioli ma le loto fiafia; a ua vaai atu Hamanu ia Moretekai i le faitotoa o le tupu, ua le tulai, ua le faaaloalo foi ia te ia, ona tele ai lea o le ita o Hamanu ia Moretekai. A ua oono Hamanu; ua alu atu foi i lona fale.” (Eseta 5:9, 10) Sa vave ona ia lagona le olioli. Peitai sa vave foi ona ia lagona le tetele o lona ita, i le na ona vaai atu i lē sa ita i ai. Pe e te manatu ea, ina ua fai mai le Tusi Paia faapea sa “oono” Hamanu, o lona uiga la sa fai o ia ma faaaoaoga o le pulea totino? E leai. Mo lena taimi, na pulea ai e Hamanu ana gaoioiga ma ona faalogona, ae na lē taulau ona ia puleaina lona ita ona o le matauʻa. O ona lagona na taitaia ai o ia e faia se mailei mo le fasioti tagata.
11. I le faapotopotoga i Filipi, o le ā le faafitauli na tupu aʻe ma o le ā na faapogaia ai?
11 I se tulaga tutusa, o le lē puleaina o faalogona i aso nei e mafai ona matuā faaleagaina ai Kerisiano. Atonu e manatu nisi ‘Se, e lē o aafia ai le faapotopotoga i lena mea.’ Peitai ua tupu. Sa iai se feeseeseaiga matuia i le va o ni Kerisiano faauuina se toalua i Filipi, lea e lē o faamatalaina mai e le Tusi Paia. Seʻi faapea la o le mea lenei na tupu: Na valaaulia e Evotia ni uso ma ni tuafāfine mo se taumafataga po o se faatasitasiga fiafia. Sa leʻi valaauliaina ai Sunetui, ma na tiga ai lona loto. Atonu na ia taui atu i ai, i lona lē valaauliaina o Evotia i se isi faatasitasiga na sosoo ai. Ona tau fai vaavaai masei ai lea o i laua uma; ma mulimuli ane, na seāseā toe fetautalaai. I se tulaga faapena, po o le faafitauli autū ea, o le lē valaauliaina i se taumafataga? E leai. Atonu sa na o sina aloiafi itiiti lena. Ae ina ua lē puleaina e nei tuafāfine faauuina e toalua o la faalogona, na avea ai loa lena aloiafi itiiti ma afi tele ua sasao aʻe. Na tuputupu pea le faafitauli ma faateteleina seia oo ina ua faatoatoaina e se aposetolo.—Filipi 4:2, 3.
O Ou Faalogona ma Ou Uso
12. Aisea ua fautuaina ai i tatou e le Atua e pei ona taʻua i le Failauga 7:9?
12 Ua ioeina, e lē faigofie ona pulea e se tasi ona faalogona, pe afai ua lē amanaia o ia, ua tiga, po o le lē tonu o ni faiga ia te ia. Ua silafia e Ieova lena mea, auā ua ia silafia faiā faaletagata talu mai lava lo latou amataga. Ua fautua mai le Atua ia i tatou: “Aua le faataalise ona ita o lou loto; auā e tumau le ita i loto o e valelea.” (Failauga 7:9) Ia mātau, e muai silasila atu le Atua i faalogona ae lē o gaoioiga. (Faataoto 14:17; 16:32; Iakopo 1:19) Fesili ifo ia te oe lava, ‘Pe ao ea ona ou matuā uai atu i le puleaina o oʻu faalogona?’
13, 14. (a) O ā mea ua masani ona tutupu i le lalolagi, ona o le lē puleaina o faalogona? (e) O ā mea e ono feitagai ai ni Kerisiano?
13 O le toatele o tagata o le lalolagi e lē o puleaina o latou faalogona, latou te amataina ni misa faifaipea—e lotoa, e faasaua foi, e matuā toatamai ona o se sese po o sina sasi atu ia i latou lava po o se tauaiga. O le taimi lava e lē pulea ai faalogona, ona faateteleina loa lea o o latou aafiaga leaga mo se taimi umi. (Faatusatusa i le Kenese 34:1-7, 25-27; 49:5-7; 2 Samuelu 2:17-23; 3:23-30; Faataoto 26:24-26.) E mautinoa, e tusa lava po o le ā le lanu po o le atunuu o se Kerisiano, ae e tatau ona iloa, o na faalogona lotoa po o ni lagona ita, e sese, e leaga, ma e tatau ona alofia. (Levitiko 19:17) Pe e te manatu ea, o lou alofiaina o ni lagona ita o se vaega lea o lou puleaina totino o ou faalogona?
14 E pei lava ona iai ia Evotia ma Sunetui, o le lē puleaina o faalogona e mafai ona oo atu ai i faafitauli i le taimi nei. Atonu e manatu se tuafafine ua lē amanaia o ia ona sa lē valaauliaina i le ʻaiga o se faaipoipoga, po o sana tama foi po o sē la te tausoga sa lē valaauliaina. Pe atonu foi na faatau mai e se uso se taavale tuai mai se isi uso Kerisiano, ma e leʻi umi ona faaaogā ae toe leaga. Po o le ā lava le mafuaaga, e mafai e nei mea ona faapogaia ai lagona tiga, e lē pulea ai faalogona, ma e lē fiafia ai i latou e aafia ai. O le ā e ono oo i ai?
15. (a) O ā āuga faanoanoa ua iu i ai ona o ni lagona tiga i le va o Kerisiano? (e) O le ā le fautuaga a le Tusi Paia e faatatau i le faanaunauga o le faatumauina o ni lagona ita?
15 Afai e lē taumafai le tagata o loo ita ina ia puleaina ona faalogona ma tausia le filemu ma lona uso, o le a mafai la ona tuputupu aʻe se lagona tiga. Ua iai ni tulaga ua talosaga atu ai se Molimau ina ia lē tofiaina o ia i se vaega o Suesuega Tau Tusi a le Faapotopotoga ona sa “lē fiafia o ia” i nisi Kerisiano po o se aiga o loo auai i lena vaega. Pagā se faanoanoa o lena mea! Ua taʻua i le Tusi Paia o se toilalo mo ni Kerisiano pe a latou fefaamasinoai i faamasinoga a le lalolagi, ae po ua lē tutusapau ea foi lena ma le toilalo pe afai tatou te alofiaina se uso ona o ni ona uiga i le taimi ua mavae ia i tatou po o nisi o tatou tauaiga? Po o faaalia ea i o tatou faalogona lo tatou faasilisilia o a tatou faiā faaleaiga, i lo le filemu ma o tatou uso ma tuafāfine? Po o tatou fai atu ea o le a tatou lotomalie e oti mo so tatou tuafafine, ae ona o o tatou faalogona, ua matuā lē mafai ai i le taimi nei ona tatou tautatala atu ia te ia? (Faatusatusa i le Ioane 15:13.) Ua matuā faamamafa mai ia i tatou le fetalaiga a le Atua e faapea: “Aua le taui atu le leaga i le leaga i se tasi; . . . Afai e mafaia ia te outou, ia outou nofo lelei ma tagata uma lava. Le au pele e, aua le taui atu ma sui, a ia outou tuu atu i le toasa.”—Roma 12:17-19; 1 Korinito 6:7.
16. O le ā le faaaoaoga lelei na faataatia e Aperaamo i le feagai ai ma faalogona?
16 O le laasaga i le toe puleaina o o tatou faalogona, o le tausia lea o le filemu po o le foiaina o le pogai o le faitioga, na i lo le faatagaina o lagona ita e tuputupu aʻe pea. Seʻi manatu i le mea na tupu ina ua lē lava le telē o le fanua e tausia ai lafu manu e tele a Aperaamo ma Lota, ma na amata foi ona fefinauai a la tagata faigaluega. Pe na faatagaina ea e Aperaamo ona lagona e puleaina o ia? Pe na ia faaalia ea le pulea totino? O se mea lelei, ona sa ia filifilia se vaifofo filemu mo le fefinauaiga; ma tofu ai i laua ma Lota ma fanua. Ma sa ia tuu atu foi ia Lota ina ia faia muamua lana filifiliga. Na faamaonia sa leai se lagona tiga o Aperaamo, auā mulimuli ane sa alu atu o ia ina ia tau se taua mo le faasaoina o Lota.—Kenese 13:5-12; 14:13-16.
17. O le ā na lē taulau ona fai e Paulo ma Panapa i se tasi taimi, ae o le ā na toe iu mulimuli ane i ai?
17 E mafai foi ona tatou aʻoaʻoina le pulea totino mai le mea na tupu, na aafia ai Paulo ma Panapa. E tele tausaga o la galulue faatasi, ae na iai se mea na la feeseeseai ai i le lē mautinoa pe tatau ona ave Mareko i se tasi o malaga. “Ona tiga tele lea o loto, ua teʻa eseese ai i laua; ona la o lea o Panapa ma Mareko ua folau atu i Kuperu.” (Galuega 15:39) O le lē puleaina e nei tane taumatuaina o o la faalogona i lena mea, e ao ona lapataia ai i tatou. Auā afai sa mafai ona tupu ia i laua, e mafai foi la ona tupu ia i tatou. Peitai, la te leʻi faatagaina se taimi umi e faatuputupulaia ai le eseesega faifaipea. Ua faamaonia e le tala e faapea, sa toe puleaina e na uso o la faalogona, ma mulimuli ane sa la toe galulue faatasi i le filemu.—Kolose 4:10; 2 Timoteo 4:11.
18. Afai e tiga faalogona, o le ā e mafai ona fai e se Kerisiano taumatuaina?
18 E mafai ona tatou faatalitalia le iai o ni lagona tiga, po o le feitagai foi i tagata o le Atua. Sa iai na lagona i taimi o Kerisiano i Eperu ma taimi foi o le au aposetolo. Ua tutupu foi i auauna a Ieova i o tatou aso, auā o i tatou uma e lē lelei atoatoa. (Iakopo 3:2) Sa uunaia e Iesu ona soʻo ina ia vave ona gaoioi e foia ni faafitauli faapena i le va o uso. (Mataio 5:23-25) Ae e sili atu ona lelei pe ana aua lava neʻi tupu lena mea, e ala i le faaleleia o lo tatou pulea totino. Afai e te lagona e lē o amanaiaina oe po o e tiga i sina mea faatauvaa sa tautala pe fai atu e sou uso po o sou tuafafine ia te oe, aisea e lē pulea ai ou faalogona ma tau ina faagalo lena mea? Po o matuā manaomia moni ona e alu atu e fesagaia le isi tagata, e peiseai o le a lē faamalieina oe seiloga lava e tautino mai e lena tagata o ia e sese? O le ā le tele o loo e puleaina ai ou faalogona?
E Mafai!
19. Aisea ua fetaui ai ona faaautu la tatou talanoaga i le puleaina o faalogona?
19 E na o le tasi le vala o le pulea totino lea ua tatou matuā talanoaina, o le puleaina lea o o tatou faalogona. Ma o le vala autū lena, auā o le lē puleaina o o tatou faalogona, e mafai ona iu ai i le lē pulea o o tatou laulaufaiva, o tatou faanaunauga faaleituaiga, la tatou taumafa, ma isi vala e tele o le olaga e tatau ona tatou faaalia ai le pulea totino. (1 Korinito 7:8, 9; Iakopo 3:5-10) Ae ia lototele, auā e mafai ona e faaleleia le tausisia o le pulea totino.
20. E mafai faapefea ona tatou mautinoa e mafai ona faaleleia?
20 O loo naunautai Ieova e fesoasoani mai ia i tatou. E mafai faapefea ona tatou mautinoa lena tulaga? Manatua, o le pulea totino o se tasi lea o fua o lona agaga. (Kalatia 5:22, 23) O lea la, o le tele tatou te taumafai ai ia agavaa mo le mauaina o le agaga paia mai ia Ieova ma ia faaalia ona fua, o le tele foi lena e mafai ona tatou faatalitalia ina ia atili ai ona tatou pulea totino. Aua lava neʻi faagaloina le faamautinoaga a Iesu e faapea: ‘O le a foaiina mai e le Tamā i le lagi le agaga paia ia i latou e ole atu ia te ia!’—Luka 11:13; 1 Ioane 5:14, 15.
21. O le ā ua e filifili e faia i le lumanai, i le pulea totino ma ou faalogona?
21 Aua e te manatu faapea o le a faigofie. Ma e ono sili atu ona faigata mo nisi o ē sa tutupu aʻe faatasi ma tagata sa lē pulea o latou faalogona, o nisi sa vave lo latou ita, po o nisi sa matuā leai lava se pulea totino. O se Kerisiano faapena atonu o se lui tele ia te ia le mauaina ma le faateleina o lona pulea totino. Peitai, e mafai lava. (1 Korinito 9:24-27) A o tatou lalata atu pea i le iuga o le faiga o mea o iai nei, o le a faateleina foi mafatiaga ma omiga. E lē faaitiitia ai la lo tatou manaomia o le pulea totino ae e faateleina! Suesue ifo ia te oe lava po o ā mai lou pulea totino. Afai o e iloa ni vaipanoa e manaomia ai se faaleleiga, ia e galue i ai. (Salamo 139:23, 24) Ole atu i le Atua ina ia faateleina ia te oe lona agaga. O le a faafofoga o ia ia te oe ma fesoasoani mai ia te oe ina ia e maua ai le pulea totino ma faateleina ai pea.—2 Peteru 1:5-8.
Manatu Autū e Toe Tepa i Ai
□ Aisea ua tāua tele ai le puleaina o ou faalogona?
□ O le ā ua e aʻoaʻoina mai faaaoaoga a Hamanu ma le faaaoaoga a Evotia ma Sunetui?
□ O le ā o le a e taumafai moni e fai pe a tupu aʻe se mea e te tiga ai?
□ E mafai faapefea e le pulea totino ona fesoasoani ia te oe e alofiaina so o se lagona ita?
[Fesili mo le Suʻesuʻega]
[Ata i le itulau 18]
A o iai Paulo i luma o Filiki ma Tusila, sa ia tautala atu ai e uiga i le amiotonu ma le pulea totino