Se Tofi Faa-Kerisiano Uigaese

E PEI ONA FAAMATALAINA E BLOSSOM BRANDT

Na toulu le kiona i San Antonio i Texas, ia Ianuari 17, 1923, i le aso na ou fanau mai ai. Sa malulu fafo, ae na talisapaia ma faamafanafanaina aʻu i lima o oʻu mātua alolofa faa-Kerisiano, o Judge ma Helen Norris. O mea muamua lava o loo oʻu manatuaina, o mea uma na faia e oʻu mātua sa faaautu lava i le la tapuaiga ia Ieova le Atua.

I LE 1910 ina ua valu tausaga o loʻu tinā, na siitia atu ai ona mātua mai le nofoaga e latalata i Pittsburgh, i Pennsylvania, i se faatoaga i tua o Alvin, i Texas. O i inā na la fiafia ai e aʻoaʻoina upu moni o le Tusi Paia mai se tuaoi. Sa faaaluina e Mama taimi na totoe o lona olaga e sailia ai tagata loto naunau i le faamoemoe o le Malo. Sa papatiso o ia i le 1912 ina ua siitia atu le aiga i Houston i Texas.

O le taimi muamua lava na feiloai ai loʻu tinā ma ona mātua ia Charles T. Russell, le uluai peresitene o le Watch Tower Bible and Tract Society, ina ua asiasi atu o ia i la latou faapotopotoga i Houston. Sa masani ona talia i lo latou aiga sui femalagaai o le Sosaiete, o ē na taʻua i lena taimi o tagata femalagaai i atunuu i fafo. I ni nai tausaga mulimuli ane, na siitia atu ai Mama ma ona mātua i Chicago, i Illinois, ma na asiasi atu foi i ai le uso o Russell i le faapotopotoga i inā.

I le 1918, na maua ai le tinā o loʻu tinā i le fulū Sepania, ma talu ai ona o aafiaga faigata i lona soifua maloloina, na fautuaina ai e fomai e tatau ona ola o ia i se nofoaga e tau mafanafana. Talu ai ona sa faigaluega le tamā o loʻu tinā i le kamupani o nofoaafi e taʻu o le Pullman i le 1919, na faafaigofie ai ona maua le avanoa e toe faigaluega ai o ia i Texas. I inā i San Antonio, na fetaui ai Mama ma se sui talavou maelega o le faapotopotoga e igoa ia Judge Norris. Na fetosinaai i laua i le taimi lava lena, ma iu ai ina la faaipoipo, ma avea ai Judge ma oʻu tamā.

Aʻoaʻoina e Loʻu Tamā Upu Moni o le Tusi Paia

Na faaigoaina Judge (Faamasino) i lena igoa e lē masani ai ina ua fanau mai. Ina ua faatoʻā vaai lava lona tamā ia te ia, ona ia faapea mai lea: “E ese le pāū o lena pepe e pei o se faamasino,” ma na faaigoaina ai loa o ia faapena. I le 1917, ina ua 16 tausaga o Papa, na ia maua ai le sāvali o le Where Are the Dead? ma le What Is the Soul? na lomia e le Watch Tower Bible and Tract Society. Na maliu le tamā o Papa i le lua tausaga muamua atu, ma na saunia ai e sāvali ni tali mo le mea na ia fia iloaina e faatatau i le tulaga o ē ua oti. E leʻi leva ae amata ona auai o ia i sauniga a Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, e pei ona taʻua ai Molimau a Ieova i lena vaitaimi.

Sa manao loa Papa i le taimi lena, e fia auai i galuega a le faapotopotoga. Na ia maua se oganuu e mafai ona ia talaʻi atu ai, ma pe a tuʻua le aʻoga, ona ia tietie atu lea i lana uila vilivae e tufatufaina atu sāvali. Sa matuā uai atu o ia i le folafolaina o le faamoemoe o le Malo, ma ia Mati 24, 1918, na faatinoina ai lona tuuina atu ia Ieova e ala i le papatisoga.

I le tausaga na sosoo ai ina ua siitia atu Mama i San Antonio, na tosina ai loa Papa i se mea na ia taʻua o “laufofoga sili ona ʻataʻata ma mata e  sili ona lanu moana” na te leʻi vaai lava i ai muamua. E leʻi leva ae la faailoa atu ua fia faaipoipo, ae sa faigata tele mo i laua ona maua se ioega a mātua o loʻu tinā. E ui i lea, ia Aperila 15, 1921, na faia ai loa le faaipoipoga. Na taufai sini uma i laua i le faiva faataimi atoa.

Uluai Amataga i le Faiva

A o faia tapenapenaga a Mama ma Papa ina ia auai i le tauaofiaga i Cedar Point, Ohio, i le 1922, na la iloaina mulimuli ane ua maito Mama. E leʻi leva talu ona ou fanau mai, ina ua faatoʻā 22 tausaga o Papa, ae tofia loa o ia e avea ma faatonu o le auaunaga a le faapotopotoga. O lona uiga, na te faia fuafuaga uma mo le auaunaga i le fanua. I ni nai vaiaso talu ona ou fanau mai, na alu ai Mama ma ave aʻu i le faiva i lea fale ma lea fale. O le mea moni, sa mananao foi mātua o loʻu tinā la te ō ma ave aʻu i le faiva i le fanua.

Ina ua faatoʻā lua oʻu tausaga, na siitia atu ai oʻu mātua i Dallas, i Texas, ma na amata ai ona la auauna o ni paeonia faataimi atoa i le faiva, i le tolu tausaga mulimuli ane ai. A oo i le po, ona la momoe lea i se tamai fale i tafatafa o le auala, ae tuu aʻu i le nofoa pito i tua o le taavale. O le mea moni, sa ou manatu o se mea lelei lea, ae mulimuli ane e foliga mai la te leʻi sauniuni mo le olaga faapaeonia i lea taimi. O lea na amata ai se pisinisi a Papa. E leʻi leva ae ia faia se taavale toso, o se sauniuniga lea mo le toe amataina o le galuega paeonia.

Ae ou te leʻi alu i le aʻoga, na aʻoaʻoina aʻu e loʻu tinā ia iloa faitau ma tusitusi, ma na ou iloaina mai ai i lena taimi le faatele numera tasi e oo i le faafa. O lona sini o le fesoasoani pea ia te aʻu ina ia ou aʻoaʻoina se mea. Na te faatuina aʻu i luga o se nofoa e sosoo atu ma ia, ina ia mafai ona ou soloa faamamago ipu o loo ia fufuluina, ma na te aʻoaʻoina aʻu ina ia ou taulotoina mau o le Tusi Paia, ma usu pese o le Malo o le Atua, po o pese lotu e pei ona matou taʻua ai i na aso.

Auauna i le Atua Faatasi ma Oʻu Mātua

I le 1931, na matou auai uma atu ai i le tauaofiaga faagaee loto na faia i Columbus, Ohio, lea na tatou mauaina ai le igoa o Molimau a Ieova. E ui lava sa na o le valu oʻu tausaga, ae sa ou manatu, faatoʻā ou faalogo lava lea i se igoa e sili atu ona manaia. E leʻi leva lava talu ona matou toe foi i le aiga, ae mu uma loa le pisinisi a Papa, ma sa manatu i ai Papa ma Mama “o le finagalo lea o le Alii” ina ia toe amata la laua galuega paeonia. Ma i le amataga o le taumafanafana o le 1932, na matou olioli ai i le tele o tausaga i le faiva faataimi atoa.

Sa paeonia oʻu mātua i le ogatotonu o Texas ina ia latalata i mātua o Mama, sa iai pea i San Antonio. O le siitia atu i lea tofiga mai lea tofiga, o lona uiga o le suia foi lena o laʻu aʻoga i taimi uma. I nisi taimi, e lē manatunatu ai nisi o uso ma fai mai, “Aisea tou te lē nonofo lelei ai i se nofoaga e tasi ma faia se fale lelei mo lena teineitiiti,” e pei e foliga e lē o lelei le tausiga o aʻu. Peitai sa ou manatu o loo matou ola i se olaga fiafia ma o loo oʻu fesoasoani ia Mama ma Papa i la laua faiva. O le mea moni, sa toleniina ma sauniunia aʻu i le ituaiga o olaga o le a ou ola ai mo aso o i luma.

Mo le tele o masina, sa faaauau ai pea ona ou taʻu atu ia Papa ma Mama ua ou fia papatiso, ma sa masani ona la talanoa mai ia te aʻu e uiga i ai. Sa la fia mautinoa po ua ou iloaina le mamafa o laʻu faaiuga ua fai. Ia Tesema 31, 1934, o le aso lea na faataunuu ai lenei mea tāua i loʻu olaga. Peitai, i le po a o lumanai loʻu papatisoga, na faamautinoa ai e Papa ua ou faailoa atu ia Ieova i le tatalo. Ona ia faia lea o se mea aupito sili ona tāua. Na ia faatonuina i matou ina ia matou tootutuli uma, ona ia ofoina atu lea o se tatalo. Na ia taʻu atu ia Ieova ua matuā faafiafiaina lava o ia e uiga i le faaiuga ua faia e si ona afafine laitiiti ina ia tuuina atu lona ola mo Ia. E mafai ona e mautinoa, i tausaga uma o loo sau, o le a lē mafai ona ou faagaloina lena po!

Toleniga Mai Mātua o Loʻu Tinā

I le va o le 1928 ma le 1938, na ou faaaluina ai le tele o taimi e asiasi atu ai i mātua o loʻu tinā i San Antonio. O la matou faasologa ma i laua, sa talitutusa lava ma le mea sa matou faia ma oʻu mātua. Sa avea le tinā o loʻu tinā ma faifeau sauatoa, e pei ona taʻua ai o paeonia, ma mulimuli ane avea ma paeonia faavaitaimi. Na avea le tamā o loʻu tinā ma paeonia ia Tesema 1929, o lea sa avea ai le auaunaga i le fanua o se galuega faifai pea i aso uma.

Sa mafai e le tamā o loʻu tinā ona taʻitaʻi aʻu i fafo i le po ma aʻoaʻo mai ia te aʻu igoa o fetu. Sa  ia faamatala mai foi ia te aʻu ni solo na ia manatuaina. Ma te malaga soo foi ma ia i le nofoaafi o le Pullman a o faigaluega o ia i auala o nofoaafi. O ia foi sa masani ona ou alu i ai pe afai e iai soʻu faafitauli; e faamafanafana mai ia te aʻu ma soloi oʻu loimata. Peitai, pe a aoaia aʻu ona o se amioga lē lelei na ou faia ma saili atu ia te ia mo se faamafanafanaga, e na ona ia fai mai lava o ni upu ou te leʻi malamalama ai i lena taimi, ae sa ou matuā lagonaina lelei: “Pele ea, afai e faia e se tasi se mea sese, e afaina ai ia lava.”

Tausaga o Sauaga

I le 1939, na amata ai le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ma sa puapuagatia ai tagata o Ieova i sauaga ma faiga a tagata sauā. I le faaiuga o le 1939, sa matuā maʻi tigaina ai lava Mama ma sa oo ai ina manaomia se taotoga, o lea na matou toe foi ai i San Antonio.

E faapotopoto faatasi se vaega o tagata sauā pe a matou ō atu mo le galuega mekasini i magaala o San Antonio. Ae i vaiaso taitasi, sa matou iai i inā i le galulue o se aiga, e tu lava le tagata ia i lona tulimanu e tofia i ai. Sa masani ona ou vaavaai atu a o latou aveina atu Papa i le ofisa o leoleo.

Sa taumafai Papa e faaauau pea lana paeonia e ui lava ina tuu le paeonia a Mama. Ae peitai, sa lē lava le tupe na maua mai i lana galuega faavaitaimi, o lea na tuu ai foi lana paeonia. Sa ou faigaluega foi ina ua uma laʻu aʻoga i le 1939.

Sa faamaonia le aogā o le igoa o Papa o Judge (Faamasino) i na tausaga. Mo se faaaoaoga, na ō atu se vaega o uso e talaʻi atu i se aai e i le itu i matū o San Antonio, ma na maua i latou e se leoleo ma tuuina uma ai i le falepuipui. E toʻa 35 i latou na pueina, e aofia ai ma mātua o loʻu tinā. Na logotala Papa i le mea ua tupu, ona ia alu atu loa lea i ai. Na savali atu o ia i le ofisa o le alii leoleo ma fai atu: “O aʻu o Judge Norris mai San Antonio.”

Na fesili atu le leoleo: “Ia, lau Susuga a le Faamasino, o le ā se mea ou te faia mo oe?”

Na tali atu Papa: “Ua ou sau e aveese tagata ia o loo i le falepuipui.” Ona tatala loa lea e le leoleo o i latou e aunoa ma se mea na totogia—ma sa leai foi ma nisi fesili!

Sa fiafia tele Papa e molimau atu i fale e iai ofisa i le taulaga, ae maise lava e fiafia tele o ia e asiasi atu i faamasino ma loia. Na te taʻu atu i le tagata tali telefoni: “O aʻu o Judge (Faamasino) Norris, ma ou te sau e vaai le Faamasino e suafa ia Pai ma Lafai.”

Ma, pe a la feiloai ma se faamasino, e masani  lava ona ia fai atu muamua: “Ia, ae ou te leʻi talanoa atu e uiga i le mafuaaga o laʻu asiasiga, ou te manao e faailoa atu, e tele tausaga o avea aʻu ma Faamasino na i lo oe. Ua avea aʻu ma faamasino i loʻu olaga atoa.” Ia ona ia faamatala atu loa lea pe na faapefea ona ia mauaina lona igoa. Ma sa avea lena feiloaiga o se faatomuaga faaleuo, ma sa ia atiina aʻe ai ni faiā lelei ma faamasino i na aso.

Loto Faafetai mo le Taitaiga a Mātua

Sa ou iai i na tausaga o le malaulau o le talavou, ma sa ou iloaina le tele o mea na faapopoleina ai Papa ma Mama a o la vaavaai ma manatunatu po o le ā le isi mea e sosoo ai ou te faia. E pei o le masani a tamaiti uma, sa ou tofotofoina Papa ma Mama i le tele o taimi, i le faanoi atu lea e fai se mea, po o le ō foi i se mea ae ua leva lava ona ou iloaina la te tali mai e leai. I nisi taimi e maligi ai lava loimata. O le mea moni, semanu ou te matuā lē fiafia lava pe ana fai e mao mai sina la faamatalaga ia te aʻu: “Alu oe, fai le mea e te manao i ai. Ma te lē popole i ai.”

I le iloaina e lē mafai ona ou uunaia faamalosi i laua ina ia suia o la tapulaa, sa ou lagona ai le saogalemu. O le mea moni, sa faafaigofie ai foi ia te aʻu pe afai e fai mai nisi talavou matou te ō i ni faafiafiaga e lē tatau, auā e mafai ona ou faapea atu: “E lē faatagaina aʻu e loʻu tamā.” Ina ua 16 oʻu tausaga, sa faamautinoa lelei e Papa ua ou iloa ave taavale, ma ia fai soʻu laisene ave taavale. E lē gata i lea, o le taimi foi lena na ia tuu mai ai ia te aʻu se ki o le fale. Sa ou matuā fiafia lava ona sa ia faatuatuaina aʻu. Sa ou lagona ua ou matua, ma ua aumaia ai ia te aʻu le lagona o le tauaveina o avega tauave ma se faanaunauga ina ia aua neʻi oʻu faalataina lo la faatuatuaina o aʻu.

I na aso, sa lē tele ni fautuaga na aumaia e faatatau i faaipoipoga, ae sa iloa lelei e Papa le faamatalaga a le Tusi Paia e faatatau i le faaipoipo “tau lava i le ua le Alii.” (1 Korinito 7:39) Na ia faamanino mai ia te aʻu e faapea, o le taimi lava ou te aumaia ai se tama o le lalolagi i le fale, pe manatu e tuutala ma se tama o le lalolagi, o le a matuā lē fiafia lava o ia. Na ou iloa le saʻo o le mea na ia fai mai ai, auā sa ou vaai i le fiafiaga ma le autasi i le la faaipoipoga ona sa la faaipoipo “i le ua i le Alii.”

I le 1941, ina ua 18 oʻu tausaga, sa ou manatu ua ou alofa i se tama talavou i le faapotopotoga. Sa paeonia o ia ma sa fai foi ana suesuega ina ia avea ma loia. Sa ou fiafia tele. Ina ua ma fai atu i oʻu mātua ua ma mananao ma te faaipoipo, na i lo le faaali mai o le lē fiafia po o le faalotovaivai, sa la fai mai: “E tasi lava le mea lea ma te molimanao atu ai ia te oe, Blossom. Ma te mafaufau ua e laitiiti tele, ma ma te fia talosagaina oe ina ia faatali mo se isi tausaga. Afai ua e matuā alofa moni lava, o le a leai la se eseesega o le faatali mo se tausaga.”

Ou te matuā loto faafetai ona sa ou faalogo i lena fautuaga poto. I le tausaga e tasi, sa faasolo ina ou matua ma amata ai ona ou iloa faapea e lē o iai i lenei tama talavou uiga e tatau mo se paaga faaipoipo e lelei. Mulimuli ane, na ia tuua le faalapotopotoga, ma sa ou sao ai mai ni faalavelave e ono tutupu i loʻu olaga. Maeu le matagofie o le iai o ni mātua atamamai e mafai ona faatuatuaina a la faaiuga!

Le Faaipoipoga ma le Galuega Femalagaai

I le tau malulu o le 1946, ina ua mavae le ono tausaga o oʻu paeonia ma galue faavaitaimi, na oo mai ai se tama talavou ou te leʻi feiloai muamua lava i ai i lo matou Maota o le Malo. Sa tofia Gene Brandt e galulue faatasi ma la matou auauna femalagaai mo uso, e pei ona sa taʻua ai ovasia matagaluega i na aso. Sa fetaui lelei lo ma fetosinaai, ma na ma faaipoipo ai loa ia Aokuso 5, 1947.

E leʻi leva lava, ae amataina loa e Papa ma Gene se pisinisi mo faamaumauga o mea tautupe. Ae na fai atu Papa ia Gene: “O le aso lava ta te lē ō ai i le sauniga pe lē faia ai foi se tofiga faatiokarate ona o lenei pisinisi, o le a tapuni ai loa.” Na faamanuiaina e Ieova lenei vaaiga saʻo faaleagaga, ma sa saunia ai e le pisinisi mea faaletino sa matou manaomia ma sa maua ai foi le taimi e paeonia ai. Sa avea Papa ma Gene o ni tagata faipisinisi lelei, ma sa ono faigofie lava ona avea ai i matou o ni tagata mauoa, ae peitai sa lē o lo la sini lena.

I le 1954, na valaaulia ai Gene i le galuega mo le matagaluega, o lona uiga o se matuā suiga tele lava i o matou olaga. O le a se tali a oʻu mātua? O le mea mautinoa, sa la lē manatu mo i laua lava, ae mo manaoga o le Malo o le Atua, ma le lelei  faaleagaga o le la fanau. Sa lē taitai lava ona la fai mai faapea ia i maʻua: “Aisea e lē faia ai ni lua fanau ina ia maua ai ni fanau a ma fanau?” Na i lo lena, sa masani ona la faapea mai: “O le ā se mea e mafai ona ma faia e fesoasoani atu ai ia te oulua i le auaunaga faataimi atoa?”

Ina ua oo mai le aso ma te ō ese ai, sa na o upu o faalaeiauga ma le fiafia ona o lo ma faaeaga matagofie. E lē mafai ona la faia se mea e ma te manatu ai faapea ua ma tuulafoaia i laua, ae na tuuina atoatoa mai le la lagolagosua. Ina ua ma tuua i laua, sa la faaaluina le tele o taimi i le galuega paeonia i le isi sefulu tausaga. Na tofia Papa e avea ma ovasia i le aai atoa o San Antonio, ma na ia tauaveina lena tofiga mo le 30 tausaga. Sa olioli o ia i le vaai atu i le tuputupu aʻe mai le faapotopotoga e tasi i le aai i tausaga mai le 1920 e oo atu i le 71 faapotopotoga a o leʻi maliu o ia i le 1991.

Sa faatumuina o ma olaga ma Gene i le fiafia. Sa ma olioli i le auauna mo uso ma tuafāfine pele i setete eseese e 31 o le atunuu, ae atonu o le sili o na mea uma, o le faaeaga lea e auai i le vasega lona 29 o le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata i le 1957. Na ma toe foi i le galuega femalagaai ina ua uma le aʻoga. I le 1984, ina ua mavae le 30 o tausaga i le galuega o le matagaluega ma le itumalo, na tofia ai ma le agalelei e le Sosaiete Gene i se tofiga o le matagaluega i San Antonio, talu ai ona ua silia i le taʻi 80 tausaga o oʻu mātua, ma ua lē lelei lo la soifua maloloina.

Le Tausiaina o Mātua

Pe tusa o le tausaga ma le ʻafa talu ona ma foi mai i San Antonio ae faataotolia loa Mama i le tulaga ua tau lē mafai ona gaoioi ma ua lē mautonu foi le mafaufau, ma na maliu ai lava. Ona o le faafuasei ona maliu o ia, sa lē mafai ai ona ou talanoa i ai e uiga i mea sa ou manao e taʻu ia te ia. Na aʻoaʻoina ai aʻu e lenei mea, ina ia faatele le taimi ou te talatalanoa atu ai ia Papa. Ina ua mavae tausaga e 65 o le la faaipoipoga, sa ia matuā misia lava Mama, ae sa ma iai i inā e fesoasoani ma avatu le alofa ma le lagolagosua ia te ia.

Sa faaauau pea le faaaoaoga lelei a Papa mo le tele o tausaga i sauniga faa-Kerisiano, suesuega, ma le auaunaga seia oo lava ina maliu o ia. E fiafia tele o ia e faitau tusi. Pe a nofo na o ia a e ma ō i le auaunaga, ou te foi mai loa i le fale oʻu fesili loa lea i ai, “Pe sa e faanoanoa ona sa na o oe?” Ae ona o lona fiafia tele e faitau tusi ma suesue, sa leʻi oso aʻe ai lava i lona mafaufau lena lagona.

Sa iai foi se isi tu masani o le olaga sa matou tausisia pea. E tausisi pea Papa ina ia matou aai faatasi uma, ae maise lava i le taumafataga i le taeao pe a talanoaina le mau o le aso. A o oʻu laitiiti, e lē taitai faatagaina aʻu ou te alu ese ma le fale a o leʻi faia le mau. I nisi taimi ou te fai atu ai: “Ae Papa, ou te tuai nei la i le aʻoga ia (po o le galuega foi).”

Ae fai mai o ia: “E lē o le mau e ala ai ona e tuai; a o lou moe umi.” Ia ona ou nofo lava lea e faalogo i le mau. Sa ia faamautinoaina le pipii pea i lea faataitaiga lelei seia oo lava i le aso mulimuli o lona olaga. O se tasi lea o tofi na ia tuu maia ia te aʻu.

Na tumau pea le mataala o le mafaufau o Papa seia oo lava i lona maliu. O le mea sa faafaigofie ai lona tausiga ona sa lē taitai ona ia faameo pe faitio. Oi, na te taʻua mai ia te aʻu i nisi taimi lona maʻi nunu, ae sa ou faamanatu atu ia te ia e faapea, o le mea o loo tupu ia te ia o le faa-Atamu, ona soisoi lea o ia. Na maliu filemu lava Papa a o ma nonofo ma Gene i ona autafa i le taeao o le aso 30 o Novema, 1991.

Ua sili atu nei ma le 70 oʻu tausaga, ae o loo oʻu maua pea aogā mai le faaaoaoga lelei a oʻu mātua Kerisiano alolofa. Ma o laʻu tatalo ma le naunautai, o le a ou faamaonia loʻu talisapaia atoatoa o lenei tofi e ala i le faaaogāina tatau i tausaga uma o loo sau.—Salamo 71:17, 18.

[Ata i le itulau 5]

O maʻua ma Mama

[Ata i le itulau 7]

1. Laʻu uluai tauaofiaga: i San Marcos, Texas, ia Setema 1923

2. Le tauaofiaga mulimuli a Papa: i Fort Worth, Texas, ia Iuni 1991 (o loo nofo Papa i lalo)

[Ata i le itulau 9]

O Gene ma Blossom Brandt