Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Fiafia Auā Ua Faailoa Mai e Ieova ia i Tatou Lana Ala

Fiafia Auā Ua Faailoa Mai e Ieova ia i Tatou Lana Ala

Fiafia Auā Ua Faailoa Mai e Ieova ia i Tatou Lana Ala

“O le Atua e sao lava lona ala; ua se ario ua teʻa ma le otaota afioga a Ieova.”—2 SAMUELU 22:31.

1, 2. (a) O le ā ua avea ma manaoga autū mo tagata uma lava? (e) O le faaaoaoga a ai e lelei ona tatou faataitai i ai?

O TAGATA uma lava e ia i latou le manaoga autū mo taiala. O le mea moni, tatou te manaomia fesoasoani mo le taitaia o i tatou a o faagasolo le olaga. E moni, ua foai mai e Ieova ia i tatou se atamai ma se loto fuatiaifo e fesoasoani ia i tatou e iloa ai le saʻo mai le sese. Peitai e manaomia ona toleniina o tatou lava loto fuatiaifo ina ia avea o se taiala e maufaatuatuaina. (Eperu 5:14) Ma e manaomia e o tatou mafaufau ni faamatalaga saʻo—faapea foi ma se toleniga e fuafua lelei ai na faamatalaga—ina ia tatou faia ai ni faaiuga lelei. (Faataoto 2:1-5) Ae ui lava i na taumafaiga, talu ai tulaga lē mautinoa o le olaga, e ono lē taulau ai a tatou faaiuga ma lē iu ai i le tulaga sa faanaunau i ai. (Failauga 9:11) Ia i tatou lava ia, e lē o ia i tatou se ala maufaatuatuaina e iloa ai po o le ā o taatia mai i le lumanai.

2 O nei mafuaaga ma le tele o isi foi mafuaaga, na tusi ai le perofeta o Ieremia: “Ieova e, ua ou iloa e le o i le tagata lona ala, e le o i le tagata e savali ona faatonuina le mea e ui ai o ia.” (Ieremia 10:23) Sa talia e Iesu Keriso, o le tagata silisili i ē uma na soifua mai, ia taiala. Na ia fetalai: “E le mafai e le Atalii ona fai o se mea, na o ia lava; a o mea na te vaai atu i le Tamā o faia; o mea foi o faia e ia, o loo faia foi ia lava mea e le Atalii.” (Ioane 5:19) Maeu la le atamai o le faataitai atu ia Iesu ma saili atu ia Ieova mo fesoasoani i le taitaia o o tatou ala! Na pese le tupu o Tavita: “O le Atua e sao lava lona ala; ua se ario ua teʻa ma le otaota afioga a Ieova, o le talita o ia i e faatuatua uma lava ia te ia.” (2 Samuelu 22:31) Pe afai tatou te saili e savavali i le ala a Ieova na i lo le mulimuli i lo tatou lava atamai, o le a tatou maua le taitaiga lelei atoatoa. O le teena o le ala a le Atua e taitaia ai i mala.

E Faasino Mai e Ieova le Ala

3. Na faapefea ona taitaia e Ieova Atamu ma Eva, ma o ā faamoemoega na ofoina atu mo i laua?

3 Seʻi manatu i le tulaga o Atamu ma Eva. E ui sa leai ni a la agasala, ae sa la manaomia taiala. Sa lei tuua e Ieova Atamu na te fuafuaina na o ia mea uma lava i le faatoaga matagofie o Etena. Na i lo lea, na tuu atu e le Atua ni galuega na te faia. Muamua, sa tatau ia Atamu ona ia faaigoa manu. Ona tuu atu lea e Ieova ia Atamu ma Eva ni sini e galulue i ai mo se taimi umi. Sa tatau ona la faatoʻaina le eleele, ia faatumu ia la fanau, ma tausia meaola o le eleele. (Kenese 1:28) O se galuega telē lenei, peitai o le a iu ai i se parataiso i le lalolagi atoa ua faatumulia i tagata lelei atoatoa, o loo ola fifilemu faatasi ma manu. Maeu se faamoemoe matagofie! E lē gata i lea, a o savavali faamaoni Atamu ma Eva i le ala a Ieova, sa la maua se fesootaiga ma ia. (Faatusatusa i le Kenese 3:8.) Maeu se faaeaga ofoofogia—le iai o se faiā totino faifai pea ma Lē na Foafoaina Mea!

4. Na faapefea ona faaalia e Atamu ma Eva le leai o se faatuatua ma se alofa faamaoni, e faatasi ai ma ā iuga matautia?

4 Na faasāina e Ieova le uluai ulugalii faaletagata mai le ʻaina o le laau e iloa ai le lelei ma le leaga lea sa i Etena, ma na avatu ai ia i laua e lenei mea se avanoa tuusaʻo e faaalia ai lo la usiusitai—lo la faanaunauga ina ia savavali i le ala a Ieova. (Kenese 2:17) Peitai, e lei umi, ae tofotofoina lena usiusitai. Ina ua fai mai e Satani ni upu taufaaʻoleʻole, sa manaomia e Atamu ma Eva ona faaalia lo la alofa faamaoni ia Ieova ma faatuatua atu i Ana folafolaga pe afai e tumau pea lo la usitai. Ae faanoanoa lava, sa lei iai so la alofa faamaoni ma se faatuatua. Ina ua ofo atu e Satani ia Eva le tulaga tutoatasi ma tuuaʻia sese Ieova i le pepelo, sa faaseseina o ia ma lē usiusitai ai i le Atua. Na mulimuli atu ai Atamu ia te ia i le faia o le agasala. (Kenese 3:1-6; 1 Timoteo 2:14) Sa matuā ogaoga lo la sala na oo i ai. O le savavali i le ala a Ieova na semanū la te maua ai le olioli tele e lē gata mai a o faasolosolo ona la faataunuuina lona finagalo. Ae na i lo lea, na faatumulia o la olaga i le lē fiafia ma le tiga seia oo ina la oti.—Kenese 3:16-19; 5:1-5.

5. O le ā le fuafuaga mamao na fuafua e Ieova, ma ua faapefea ona ia fesoasoani i tagata faatuatua ina ia latou vaai i le faataunuuga o lena fuafuaga?

5 E ui i lea, sa lei suia ai e Ieova lana fuafuaga e iai se aso, o le a avea ai le lalolagi ma aiga parataiso mo tagata lelei atoatoa, e lē agasala. (Salamo 37:11, 29) Ma e lei faatalatū lava o ia e tuuina mai lana taiala lelei atoatoa ia i latou o ē savavali i lona ala ma faamoemoe e vaai atu i le faataunuuga o lena folafolaga. Mo i tatou o loo iai taliga e faalogo ai, ua tatou lagona nei le siufofoga o Ieova i o tatou tua, o loo fetalai mai: “O le ala lava lenei, ia outou savavali ai.”—Isaia 30:21.

Sa Savavali Nisi i le Ala a Ieova

6. O ai tane e toalua o aso anamua na savavali i le ala a Ieova, faatasi ai ma ā iuga?

6 E tusa ai o faamaumauga a le Tusi Paia, e na o se vaega toaitiiti o le fanau a Atamu ma Eva na savavali i le ala a Ieova. O Apelu le tagata muamua o i latou nei. E ui sa vave ona oti o ia, ae na oti o ia ua ia maua le finagalo malie o Ieova ma maua ai lona faamoemoe mautinoa o le iai i le “toe tutū mai [o] e ua amiotonu” i le taimi atofaina a le Atua. (Galuega 24:15) O le a ia vaai ai i le faataunuuga o le fuafuaga sili a Ieova mo le lalolagi ma tagata. (Eperu 11:4) O le isi tagata sa savali i le ala a Ieova, o Enoka, o lē ana le valoaga e faatatau i le iuga faaiu o lenei faiga o mea, lea ua faasaoina mai i le tusi o Iuta. (Iuta 14, 15) Sa lei mafai foi e Enoka ona ola umi i le taimi sa ono tatau ona ola ai. (Kenese 5:21-24) Peitai, ‘na taʻua lava o ia o lē sa fiafia i ai le Atua.’ (Eperu 11:5) Ina ua oti o ia, i le pei o Apelu, sa ia te ia le faamoemoe mautinoa o le toetu, ma o le a iai o ia faatasi ma i latou o ē o le a vāai atu ua faataunuuina fuafuaga a Ieova.

7. Na faapefea ona faaalia e Noa ma lona aiga le alofa faamaoni ia Ieova ma faatuatua atu ia te ia?

7 A o matuā faateteleina le amioleaga o le lalolagi i ona po a o lei oo mai le Lolo, sa faapena ai foi ona matuā avea le usiusitai ia Ieova ma tofotofoga o le alofa faamaoni. A o agaʻi atu i le iuga o lena lalolagi, e na o le tasi lava se vaega toaitiiti na maua o savavali i le ala a Ieova. Sa usiusitai Noa ma lona aiga i le Atua ma faatuatua atu i mea na ia fetalaia. Sa latou faataunuuina ma le faamaoni galuega na faataatitia mo i latou ma latou teena le maileia o i latou i faiga leaga a le lalolagi i na aso. (Kenese 6:5-7, 13-16; Eperu 11:7; 2 Peteru 2:5) E mafai foi ona tatou loto faafetai mo lo latou alofa faamaoni ma le usiusitai atoatoa. Ona o na uiga, na faasaoina ai i latou mai le Lolo ma ua avea ai ma o tatou tuaa.—Kenese 6:22; 1 Peteru 3:20.

8. Mo le nuu o Isaraelu, o le ā na aofia ai i le savavali i le ala a le Atua?

8 Mulimuli ane, sa faia e Ieova se feagaiga ma ē na tupuga mai i le tagata faatuatua o Iakopo, ma avea ai i latou mona nuu faapitoa. (Esoto 19:5, 6) Sa foai mai e Ieova taiala mo ona tagata o le feagaiga e ala i le Tulafono tusitusia, i le vaega faaositaulaga, ma taiala faavaloaga sa tuuina mai pea. Peitai sa tuu i le faitalia a tagata Isaraelu pe latou te mulimuli atu i lena taiala. Na poloaia e Ieova lana perofeta e taʻu atu i le fanauga a Isaraelu e faapea: “Faauta mai, ou te tuuina atu i o outou luma i le aso nei le manuia ma le malaia; o le manuia pe afai tou te faalogo i poloaiga a Ieova lo outou Atua, ou te fai atu ai ia te outou i le aso nei; a o le malaia pe afai tou te le faalogo i poloaiga a Ieova lo outou Atua, a e o ese i le ala ou te fai atu ai ia te outou i le aso nei, tou te mulimuli ai i atua ese ua outou le iloa.”—Teuteronome 11:26-28.

Le Pogai na Lafoai ai e Nisi le Ala a Ieova

9, 10. Ona o le ā le tulaga na manaomia ai e le fanauga a Isaraelu ona faatuatua atu ia Ieova ma ati ae le alofa faamaoni ia te ia?

9 I le pei o Atamu ma Eva, sa faapena ona manaomia e le fanauga a Isaraelu ona faatuatua atu ia Ieova ma faamaoni ia te ia pe afai latou te tumau ona usiusitai. O Isaraelu o se nuu laitiiti sa siosiomia e ni nuu tuaoi faamimisa. O le itu i saute i sisifo sa iai Aikupito ma Aitiope. O le itu i mātū i sasaʻe sa iai Suria ma Asuria. Na sili ona latalata ane i ai nuu o Filisitia, Amoni, Moapi, ma Etoma. Mai lea taimi i lea taimi, sa avea uma ai nei nuu o ni fili ia Isaraelu. E lē gata i lea, sa auai uma nei nuu i le faia o lotu sese, sa iloa i le tapuai atu i atua e faia i tupua, o valovaloga i fetu, ma i nisi tulaga sa iai ni faiga matagā faaleituaiga ma faigā taulaga lē alofa sa faia i tamaiti. Sa faamoemoe nuu tuaoi o Isaraelu i o latou atua ina ia maua mai ai ni o latou aiga toatele, ni seleselega tetele, ma le manumalo i faiga taua.

10 E na o Isaraelu lava sa tapuai atu i le Atua e toatasi, o Ieova. Na ia folafola ia i latou faamanuiaga o le iai o ni o latou aiga toatele, ni seleselega tetele, ma le saogalemu mai o latou fili pe a latou usiusitai i ana tulafono. (Teuteronome 28:1-14) O se tulaga faanoanoa ona e toatele tagata sa i Isaraelu na lē taulau ona latou faia lenei mea. Mai ia i latou o ē na savavali i le ala a Ieova, e toatele sa mafatia ona o lo latou alofa faamaoni. O nisi na oo lava ina faataugaina, amusia, sasaina, faafalepuipui, tauai i maa, ma fasiotia e isi lava o latou tagata Isaraelu. (Galuega 7:51, 52; Eperu 11:35-38) Pagā se tofotofoga sa tofotofoina ai ē faatuatua! Ae aisea na toatele ai i latou na ō ese mai le ala a Ieova? E lua faaaoaoga mai le talafaasolopito o Isaraelu e fesoasoani ia i tatou ina ia iloa ai o latou mafaufauga sese na iai.

Le Faaaoaoga Leaga a Aasa

11, 12. (a) Ina ua faamataʻu ane Suria, o le ā na musu Aasa e fai? (e) O ā puna e lua na saili atu i ai Aasa mo le saogalemu?

11 Na avea Aasa ma tupu o le malo i saute o Iuta i le senituri lona valu T.L.M. Sa lei iai se filemu i lana nofoaiga. I se tasi taimi, na aufaatasi ai Suria ma le malo i mātū o Isaraelu e siitaua atu ia te ia, ona “gatete ai lea o lona loto, ma loto o lona nuu.” (Isaia 7:1, 2) Peitai, ina ua ofo ane e Ieova lana lagolagosua ma valaaulia Aasa e tofotofo atu ia te ia, sa matuā musu lava Aasa! (Isaia 7:10-12) O le iuga, na toilalo Iuta i le taua ma e tele ni mafatiaga mai le taua na oo i ai.—2 Nofoaiga a Tupu 28:1-8.

12 E lē gata na musu Aasa e tofotofo ia Ieova, ae sa ia talosaga atu i le tupu o Asuria mo se fesoasoani. Ma na faapea ai lava ona mafatia Iuta mai ona tuaoi. Ina ua faasagatau mai foi Asuria ia Aasa ma “faatiga [ai] ia te ia,” ona amata lea e le tupu ona ‘faia taulaga i atua o Tamaseko o ē na fasi ia te ia; ua ia faapea atu, Auā o atua o tupu o Suria o loo fesoasoani ia te i latou, ou te fai taulaga ia te i latou ina ia latou fesoasoani mai ia te au.’—2 Nofoaiga a Tupu 28:20, 23.

13. O le ā na faaalia e Aasa e ala i lona liliu atu i atua o Suria?

13 I se taimi mulimuli ane, na fetalai atu ai Ieova ia Isaraelu: “O aʻu o Ieova, o lou Atua, o loo aʻoaʻo ia te oe i mea e aoga, o loo taʻitaʻiina oe i le ala e te ui ai. E! ana uai mai ou taliga i aʻu poloaiga, po ua tusa ma se vaitafe lou manuia; ma lau amiotonu, e tusa lea ma peau o le sami.” (Isaia 48:17, 18) O le liliu atu o Aasa i atua o Suria na ia faaalia ai lona matuā mamao ese mai ‘le savali i le ala sa tatau ona ia ui ai.’ Na matuā taitaiseseina o ia i mafaufauga o nuu ese, ma saili atu ai i puna sese o lo latou saogalemu na i lo le saili atu ia Ieova.

14. Aisea na leai ai se faamolemolega mo Aasa ina ua ia liliu atu i atua sese?

14 O atua o nuu ese, e aofia ai atua o Suria, ua leva lava ona faaalia mai o ni “atua e leai se aogā.” (Isaia 2:8, NW) Muamua atu, i le taimi o le nofoaiga a le tupu o Tavita, sa iloa manino ai le malosi atu o Ieova na i lo atua o Suria, ina ua avea tagata Suria ma auauna a Tavita. (1 Nofoaiga a Tupu 18:5, 6) E na o Ieova lava, “le Atua o atua ia, o le Alii o alii, o le Atua silisili, e mamana o ia ma le matautia,” e mafai ona aumaia le saogalemu moni. (Teuteronome 10:17) Peitai, na fulitua Aasa ia Ieova ae saili atu i atua o nuu ese mo se saogalemu. O lena mea na oo ane ai tulaga malaia ia Iuta.—2 Nofoaiga a Tupu 28:24, 25.

O Tagata Iutaia sa Iai Faatasi ma Ieremia i Aikupito

15. I le ā le itu na agasala ai tagata Iutaia o ē na iai i Aikupito i aso o Ieremia?

15 Ona o le matuā lē faamaoni o ona tagata, na faataga ai e Ieova autau a Papelonia e faaumatia Ierusalema ma lona malumalu i le 607 T.L.M. O le toatele o tagata o le nuu na faatafea atu i Papelonia. Peitai, sa iai nisi na totoe pea i le nuu, e aofia ai ma le perofeta o Ieremia. Ae ina ua fasiotia le kovana o Ketalia, ona sosola ai lea o lenei vaega i Aikupito ma ave ai ma Ieremia. (2 Tupu 25:22-26; Ieremia 43:5-7) O iina na amata ai ona latou faia taulaga i atua sese. Sa taumafai malosi Ieremia e fautuaina tagata Iutaia lē faamaoni, peitai sa latou faauamaaa. Na latou mumusu e liliu atu ia Ieova ae sa maumauai mai faapea, o le a latou faamu pea mea manogi i le “tupu fafine o le lagi.” Aisea? Auā o le mea lena sa latou faia ma o latou augātamā ‘i aai o Iuta, ma ala o Ierusalema, o ona po sa maoona ai i latou i mea e ʻai, sa manuia foi, ma latou lē iloa se malaia.’ (Ieremia 44:16, 17) Na finau mai foi tagata Iutaia: “Talu ina matou tuua ona faamu o mea manogi i le tupu fafine o le lagi, ma sasaa atu ia te ia taulaga i mea e inu, ua matou matitiva i mea uma, ua faaumatia foi i matou i le pelu ma le oge.”—Ieremia 44:18.

16. Aisea na matuā sese ai tagata Iutaia o ē na i Aikupito i o latou mafaufauga?

16 Pagā le leaga o le manatuaina na o mea o loo fetaui ma o latou tuinanauga ma faanaunauga! Ae o ā mea moni na iai? Sa faia moni lava e tagata Iutaia taulaga i atua sese i le laueleele na foai atu e Ieova ia i latou. O nisi taimi, e pei o le taimi o Aasa, na latou mafatia ai ona o lena liliu ese mai le tapuaiga moni. Ae peitai, sa ‘telegese le toasa’ o Ieova i le nuu o lana feagaiga. (Esoto 34:6; Salamo 86:15) Na ia aauina atu ana perofeta e aioi atu ia i latou ina ia salamō. I nisi taimi, pe a faamaoni se tupu, ona faamanuia lea o ia e Ieova, ma maua ai e tagata manuia mai lena faamanuiaga, e ui lava o le toatele o i latou sa lē faamaoni. (2 Nofoaiga a Tupu 20:29-33; 27:1-6) Pagā le sese o na sā Iutā sa i Aikupito, i lo latou manatu faapea o se olaga sololelei na latou olioli ai i tuā i lo latou nuu moni sa puna mai o latou atua sese!

17. Aisea na aveesea ai le laueleele ma faaleagaina ai le malumalu o tagata Iutaia?

17 A o lei oo i le 607 T.L.M., na augani ane ai Ieova i tagata Iutaia: “Ia outou faalogo mai i loʻu leo, ona fai ai lea o aʻu mo outou Atua, e fai foi outou moʻu nuu; ma ia outou savavali i le ala uma na ou poloai atu ai ia te outou, ina ia manuia ai outou.” (Ieremia 7:23) Na matuā faaleagaina le malumalu o tagata Iutaia ma lo latou laueleele, talu ai lo latou mumusu e savavali ‘i ala uma na poloai Ieova ia i latou e savavali ai.’ Tau ina ia faamautinoa lo tatou alofia o lena mea sese matautia.

E Faamanuia e Ieova i Latou o Ē Savavali i Lona Ala

18. O le ā e tatau ona fai e i latou o ē savavali i le ala a Ieova?

18 I aso nei, e pei ona sa iai i aso ua teʻa, o le savavali i le ala a Ieova e manaomia ai le alofa faamaoni—se filifiliga maumauai e auauna atu tau lava o ia. E manaomia ai le faalagolago—le faatuatua atoatoa faapea e maufaatuatuaina folafolaga a Ieova ma o le a oo moni mai. O le savali i ala o Ieova e manaomia ai le usiusitai—le mulimuli atu i ana tulafono e aunoa ma le pio ese mai ai ma tausisia ana tapulaa maualuluga. “O Ieova [o] lē amiotonu e fiafia o ia i le amiotonu.”—Salamo 11:7.

19. O ā atua o loo tapuaia e le toatele o tagata i aso nei, faatasi ai ma ā iuga?

19 Sa saili atu Aasa i atua o Suria mo le saogalemu. Sa tuu atu e tagata Isaraelu na iai i Aikupito lo latou faamoemoe i le “tupu fafine o le lagi,” o se atua fafine na tapuaia e le toatele i Sasaʻe Tutotonu anamua, o le a ia aumaia se tamaoaiga faaletino mo i latou. I aso nei, o le tele o atua e lē o ni tupua e fai moni ni tino. Na lapatai Iesu faasaga i le auauna atu i “Mamone” po o le oa na i lo le auauna atu ia Ieova. (Mataio 6:24) Na taʻua e le aposetolo o Paulo faapea o le “matapeapea, o le ifo i tupua lava lea.” (Kolose 3:5) Na ia tautala foi e uiga ia i latou ua avea “le manava, o lo latou atua.” (Filipi 3:19) Ioe, o tupe ma mea faitino ua aofia ai i atua autū o loo tapuaia i aso nei. O le mea moni, o le toatele lava—e aofia ai le toatele o tagata lotu—‘ua latou faatuatua atu i le oloa e faaletumau.’ (1 Timoteo 6:17) E toatele ua galulue mamafa i le auauna atu i nei atua, ma ua iai nisi ua latou selesele mai ai ni taui—i le nonofo i ni fale sili ona mananaia, le faaaogaina o mea sili ona taugata, ma le aai i meaʻai sili ona lelei. Peitai, e lē o i latou uma o olioli ai i lena tamaoaiga. Ma e oo lava foi ia i latou o olioli ai e mulimuli ane o latou iloa le leai o so latou faamalieina e maua mai nei mea. E lē ni mea e mautinoa, e lē tumau, ma e lē faamalieina ai manaoga faaleagaga.—Mataio 5:3.

20. O le ā le tulaga paleni e manaomia ona tatou tausisia?

20 E moni, e tatau ona tatou fuafua tatau a o tatou ola i aso e gata ai o lenei faiga o mea. E manaomia ona tatou uia laasaga talafeagai e tausia ai o tatou aiga i le itu faaletino. Peitai, pe afai tatou te faasilia le tāua o se soifuaga lelei faaletino, le sailia o tupe, po o isi mea faapena na i lo le auauna atu i le Atua, o lona uiga ua tatou paʻūū atu i se ituaiga o ifoga tupua, ma tatou lē toe savavali ai i le ala a Ieova. (1 Timoteo 6:9, 10) Ae faapefea la, pe afai tatou te fesagai ma ni faafitauli i le soifua maloloina, i tulaga tautupe, po o isi faafitauli? Tau ina ia lē pei i tatou o na tagata Iutaia i Aikupito, o ē na latou tuuaʻia le auauna atu i le Atua i o latou faafitauli. Na i lo lea, seʻi tatou tofotofo ia Ieova, o se mea na lē taulau ona faia e Aasa. Ia liliu atu ma le faamaoni ia Ieova le Atua mo taitaiga. Ia faatatauina ma le maufaatuatuaina lana taitaiga, ma tatalo atu mo le malosi ma le atamai e taulima ai tulaga uma. Ona e faatalitali ai lea ma le mautinoa mo le faamanuia a Ieova.

21. O ā faamanuiaga e maua e i latou o ē savavali i le ala a Ieova?

21 I le gasologa mai o le talafaasolopito o Isaraelu, sa matuā faamanuia ai e Ieova i latou o ē na savavali i lona ala. Na pese le tupu o Tavita e faapea: “Ieova e, ia e taʻitaʻi mai ia te au i lau amiotonu, ona o e ita mai ia te au.” (Salamo 5:8) Na tuuina atu e Ieova ia te ia manumalo i taua ma nuu tuaoi ia na mulimuli ane latou faatiga ia Aasa. I le nofoaiga a Solomona, sa faamanuia ai Isaraelu i le filemu ma le tamaoaiga lea na mulimuli ane toe moomoo i ai tagata Iutaia a o iai i Aikupito. Mo Esekia le atalii o Aasa, na tuuina atu foi e Ieova ia te ia le manumalo i le taua ma le nuu malosi o Asuria. (Isaia 59:1) Ioe, sa lei puupuu le aao o Ieova i ana auauna faamaoni, o ē na lei tutū “i le ala o ē agasala” ae sa latou naunau i tulafono a le Atua. (Salamo 1:1, 2) O le tulaga moni foi lena o loo iai pea. Peitai, e mafai faapefea e i tatou i aso nei ona faamautinoa o loo tatou savavali i le ala a Ieova? O le mataupu lenei o le a talanoaina i le mataupu o sosoo mai.

E te Manatua?

□ O ā uiga e matuā tāua pe afai tatou te fia savavali i le ala a Ieova?

□ Aisea na sese ai mafaufauga o Aasa?

□ O le ā na sese ai manatunatuga o tagata Iutaia o ē na i Aikupito?

□ E mafai faapefea ona tatou faamalosia la tatou filifiliga maumauai ina ia savavali i le ala a Ieova?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 13]

Na saili atu Aasa i atua o Suria na i lo le saili atu ia Ieova