Le Faaleaga Fua o Mea—Aisea?

“E LEAI saʻu tala e fai atu.” O nei upu na tusia i mataitusi matamata tetele i se puipui na faatoʻā uma lava ona valiina i se vaipanoa i le aai o São Paulo. Atonu e te mafaufau o se gaoioiga o le faaleaga fua o mea. Ma o le tusitusia solo o upu ma ata i nofoaga faitele o se tasi o gaoioiga o le faaleaga fua o mea.

Seʻi mafaufau faapea ua faaleaga fua e le au faaleaga mea lē kea lau taavale fou. Ia po ua e matauina foi i mea totino a le lautele—e aogā i le toatele—ua faaleagaina ma faatamaia e le au faaleaga mea. Aisea? Ioe, aisea? Pe sa e tau mānatu pe aisea ea ua taatele ai faiga o le faaleaga fua o mea? I le tele o vaipanoa, e foliga mai e fiafia tele le au faaleaga mea e faamatagā pe talepe foi fale e fai ai telefoni. O auala o femalagaaiga i le lautele, e pei o nofoaafi po o pasi, e masani ona taulai i ai a latou osofaiga. E foliga mai, e leai ma se mea e tasi e popole i ai le au faaleaga mea. Ae o le ā ua māfua ai le tele o faiga o le faaleaga fua o mea ua tatou vaaia po ua tatou mafatia ai foi i aso nei?

O Marco, * o se talavou mai le aai o Rio de Janeiro, na matuā lē fiafia ina ua malolo lana au i se taaloga soka—o lona lē fiafia tele na ia tauaia ai i maa le pasi na faatumulia i le au tapuai a le au taalo na manumalo. Ia po o le manatu foi ia Claus. Ina ua lē faamanuiaina ana taumafaiga i le aʻoga, na oo ia te ia le ita tele ma ia tuʻimaa ai le faleaʻoga ma taei faamalama. Ae peitai, na uma le “mālie” ina ua faatonuina lona tamā e totogi mea ua faaleagaina. O se tasi o talavou o Euini, sa aʻoga ma faigaluega. O ia ma ana uo sa foliga mai o ni talavou amio pulea. Peitai, o le mea sa fiafia e faaalu ai o latou taimi paganoa o le faaleaga fua lea o mea a o latou tuaoi. E lei iloa e mātua o Euini se tasi o nei mea. O Vasa o se tamaitiiti matuaoti, ma talu ai lea tulaga sa avea magaala o São Paulo ma ona aiga. O ana aumea vavalalata lava o se kegi faaleaga mea, ma sa ia auai atu ia i latou ma ia aʻoaʻoina ai foi le karate. O na faataitaiga ua faaalia ai o loo iai tagata ua māfua ai faiga faaleaga mea, ma e eseese uma lava uunaiga, po o faalogona o loo aafia ai, i faiga o le faaleaga fua o mea.

“E mafai ona avea le faaleaga fua o mea o se gaoioiga o le taui ma sui po o se auala e faaoo atu ai se manatu i faiga faapolotiki. I nisi o taimi e faia ai e talavou ma tagata matutua lenei solitulafono e tau lava ina ia maua ai se ‘fiafiaga,’” ua faapea mai ai le World Book Encyclopedia. Ae peitai, na i lo le  avea e tau o se mea e faafiafia ai talavou, e mafai ona avea le faaleaga mea o se gaoioiga e matuā faaleagaina ai, e oo ai foi lava i le oti. Sa mananao se vaega o ni talavou e “fai ni mea e taliē ai,” ma ina ua latou vāai atu i se tamaloa o loo moe, na latou sasaaina i lona tino se vai e mugofie ma tutu loa i ai se afi. O lenei tagata na afaina, o se Initia mai Pasili, na maliu mulimuli ane i le falemai. E tusa ai ma se lipoti, “na faapea mai se manatu o nei alii talavou latou te lei mafaufau o le a ano i ai se tasi i lenei mea auā e iai foi isi tagata āisi na susunuina i auala, ae sa leai lava ni gaoioiga faaletulafono na faia i ai.” E tusa lava pe leai ni tagata na lavevea i faiga o le faaleaga fua o mea pe na iai foi, ae o aafiaga, i le itu tau tupe ma tau i faalogona, e lē mafai ona faatusalia. O lea, o le ā e mafai ona pulea pe faamutaina faiga o le faaleaga fua o mea?

O Ai e Mafai Ona Taofia Faiga o le Faaleaga Fua o Mea?

Pe e mafai e leoleo ma aʻoga ona taofiofia le faiga o le faaleaga fua o mea? O se tasi o faafitauli ona o pulega faalemalo atonu ua pisi tele i isi solitulafono matuia, e pei o fefaatauaiga o fualaau faasāina po o moliaga tau fasioti tagata, na i lo solitulafono e lē o “lavevea ai ni tagata.” E tusa ai ma le faamatalaga a se tasi leoleo, pe a oo se talavou i se faafitauli, e masani lava i mātua ona “tuuaia tamaiti o loo latou auaumea faatasi, po o le aʻoga, ia po o leoleo foi talu ai lo latou puea o ia.” Atonu e mafai e aʻoaʻoga ma le faamalosia o le tulafono ona faaitiitia faiga o le faaleaga fua o mea; ae peitai, e faapefea pe afai e lē suia amioga a mātua? Ua fai mai se tamaitai leoleo e galue i le nofoaga o loo vaavaaia ai fanau solitulafono: “O le pogai o le faafitauli o le fiu i le olaga ma le maua o le taimi e fai ai. Ua umi ona [tafafao tamaiti], ua leai ni a latou mea e fai. Ma e foliga e lē o lelei ona vaavaaia i latou—auā ana faia faapea semanu e lē tafafao vale i latou.”

E ui lava o le faaleaga fua o mea o se faafitauli matuia i le tele o vaipanoa, ae mātau i le auala e ono suia ai tulaga. O le au talavou faaleaga mea na taʻua i le amataga ua sui; ua latou matuā alofia nei ituaiga o amioga e inosia e le toatele o tagata. O le ā na mafai ai e nei tamaiti lē taupulea ona suia o latou olaga? E lē gata i lena, pe o le a faateia ea oe pe afai e lē gata ina faaitiitia faiga o le faaleaga fua o mea ae o le a aveesea foi? Matou te valaauliaina oe e faitau i le mataupu o sosoo mai.

[Faaopoopoga i lalo]