Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Po o E Manao i le Ola?

Po o E Manao i le Ola?

Po o E Manao i le Ola?

“SEʻI oʻu vaai atu i le malamalama.” O upu nei na lipotia mai faapea na saunoa atu ai le fatusolo Italia o Giacomo Leopardi ia i latou na vaaia o ia a o toeitiiti lava maliu. Ua faailoa mai e na upu le matuā naunau o le tagata i le ola, lea ua faaāta mai e le malamalama.

O le naunau atu i le ola o se faalogona tāua lea na te uunaia le toatele o tagata ina ia alofia lamatiaga ma ia faia mea uma latou te mafaia ina ia faaauau ai ona ola. I lenei itu, e lē o matuā tuese ai le tagata mai meaola, lea foi o loo iai so latou faanaunauga malosi i le fia ola.

Ae o le ā le ituaiga olaga e aogā moni ona ola ma manao i ai? E lē na o le ola masani faalenatura—na ona mānava ma gaoioi. E faapena foi ona lē maua se faamalieina lautele i le manatu faapea ia matuā fuli e faamalie le olaga manū o maua le avanoa. O le filosofia faa-Epikuro, “ina tatou aai ma inu, auā o a taeao tatou te oti ai,” ua lē aumaia ai le faamalieina i tagata i le tele o taimi. (1 Korinito 15:32) E ui ina iai i le tagata nisi o manaoga autū faaletino, ae e iai foi ona manaoga tau agaifanua ma manaoga masani, faatasi ai ma manaoga faaleagaga, lea e fesootai atu i le faatuatua i Sē Pule Silisili Ese. O le mea e faanoanoa ai, e faitau selau miliona, po o le faitau piliona, tagata o loo fiafia i le tau lava ina ola, ona o le tulaga matautia tau i le soifuaga ma tau i le siosiomaga i le tele o vaipanoa o le kelope. O i latou e fai ma manatu autū le na o le faamalieina o o latou manaoga faaletino—ʻai, inu, mauaina o ni mea faitino, po o le faamalieina o tuinanauga faaleituaiga—ua tali tutusa lava ma le ola a le manu, lea e itiiti sina faamalieina latou te maua mai ai. O lona uiga, ua latou lē faaaogaina ma le atamai fesoasoani latou te maua i le olaga ina ia faamalieina ai mafaufauga ma faalogona faaletagata. E sili atu i lena, o i latou e saili ina ia faamalieina tau lava o o latou faanaunauga manatu faapito e lē gata ua lē taulau ai i le mauaina o mea silisili i le olaga ae ua latou faaleagaina ai foi le siomaga o loo latou ola ai, ma latou lē faaauilumaina ai mea e fiafia i ai isi.

O se faamautinoaga o lenei mea, ua faapea mai se faamasino e feagai ma tamaiti solitulafono “o faafitauli ona o mea ua faatāua, le viiviia o tagata amio lē taupulea, ma le vave taulau manuia i ni auala vave” ua tauau ina “faaauilumaina ai le agaga taatele o le faatautavā.” O lenei mea ua taʻitaʻia atu ai i amioga e faaleagaina ai sosaiete ma e faatamaiaina ai talavou, ae maise lava pe a latou liliu atu i fualaau faasāina.

Ua e silafia ua ofoina mai e le olaga le tele o faatosinaga—o malologa i nofoaga matagofie, o mea e mālie i le faitau pe faia i ai ni sailiiliga atili, ni mafutaga lelei, o musika mananaia. Ma e iai foi nisi gaoioiga e aumaia ai le faamalieina pe itiiti pe tele foi. O i latou e iai se faatuatuaga loloto i le Atua, ae maise lava le Atua o le Tusi Paia, o Ieova, e tele mafuaaga e mananao ai i le ola. O le faatuatua moni o le puna o le malosi ma le toafilemu lea e mafai ona fesoasoani i tagata ina ia feagai ai ma taimi faigata. O ē talitonu i le Atua moni e mafai ona faapea mai ma le mautinoa: “O le Alii [Ieova] o loʻu fesoasoani ia, ou te le fefe lava.” (Eperu 13:6) O tagata ua masani i le alofa o le Atua latou te lagonaina le alofaina o i latou e ia. Latou te tali atu i lona alofa, e mauaina mai ai le olioli tele. (1 Ioane 4:7, 8, 16) E mafai ona latou ola ai i se olaga olaola ma le lē manatu faapito e avea o se puna o le faamalieina. E pei lava ona fetalai mai Iesu Keriso: “E sili le manuia [fiafia] o le na te foai atu, i lo le na te talia mai.”—Galuega 20:35.

E faanoanoa lava, ona e iai se isi vala i le olaga o iai nei. Ua salalau atu mafatiaga, faamasinoga lē tonu, mativa, maʻi, ma le oti—ua na o nisi na o vala tugā ua masani ona faafaigata ai ona onosaia le olaga. O le tupu tamaoaiga, malosi, ma le atamai o le nuu o Isaraelu anamua o Solomona, sa ia mauaina mea uma e mafai ona faafiafia ai le tagata. Peitai, sa iai se mea na atuatuvale ai o ia—o le iloaina faapea a oo mai le oti ona ia tuua lea o mea uma na ia maua ona o ‘ana galuega mamafa,’ na ia faia “ma le poto, ma le iloa, ma le manuia,” e fai ma se isi tagata.—Failauga 2:17-21.

E pei o Solomona, e toatele ua nofouta i le puupuu o le olaga, lea e faafuasei lava ona mou ese atu. Ua fai mai le Tusi Paia o le Atua ‘ua na ia tuuina le faavavau i o tatou mafaufau.’ (Failauga 3:11, Byington) O lenei uiga o le faavavau ua uunaia ai le tagata e tōmanatu i le puupuu o le olaga. O lea la, o le lē mauaina o tali mautinoa e faatatau i le uiga o le olaga ma le oti, e mafai ona lofituina ai se tasi i faalogona gaogao ma le lē aogā. E mafai e lenei mea ona avea ai le olaga ma mea e faanoanoa ai.

Pe e iai ea ni tali i fesili ua fai ma faatiga i le tagata? Pe o le a iai ea ni tulaga o le a mafai ai ona avea le olaga o se mea e sili atu ona manaia ma tumau?