Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Avatu ia Ieova Mea e Tatau mo Ia

Avatu ia Ieova Mea e Tatau mo Ia

Avatu ia Ieova Mea e Tatau mo Ia

UA FAAMATALAINA E TIMOLEON VASILIOU

Na puʻea faapagota aʻu ona o le aʻoaʻoina o le Tusi Paia i le nuu o Aidhonochori. Na talai e leoleo oʻu seevae ma sasa oʻu alofivae. A o faaauau pea le sasaina, sa oo ina pepē oʻu vae ma ou lē lagona ai se tigā. A o oʻu leʻi faamatalaina atu le pogai o lenei faiga sauā, ona o se mea lava na masani ai i na taimi i Eleni, seʻi oʻu faamatala atu le auala na avea ai aʻu ma sē e aʻoaʻo atu o le Tusi Paia.

E LEʻI pine lava talu ona ou fanau i le 1921, ae siitia atu loa lo matou aiga i se aai e igoa ia Rodholívos, i Eleni i mātū. I le taimi a o oʻu talavou, sa ou ola ai i se olaga lē pulea. Ina ua 11 oʻu tausaga, sa amata ai ona ou ulaula. Mulimuli ane na avea ai aʻu o se tagata e inu tele i le ʻava malosi ma le pelē tupe, ma sa toetoe lava o po uma na ou alu ai i pātī soona pisapisaō e lē pulea. Sa iai soʻu naunau i mea tau musika, o lea na ou ʻauai ai i se faaili a lo matou nuu. I le pe tusa ma se tausaga, ae ua mafai ona ou tāina le tele o mea fai faaili. Ae peitaʻi, i le taimi lava e tasi, sa ou naunau e suʻesuʻe ma fiafia i le faia o le mea tonu.

I le amataga lava o le 1940, a o vevela le Taua Lona Lua a le Lalolagi, na valaaulia ai la matou faaili e tātā i le maliu o se teineitiiti. I tafatafa o le tuugamau, sa fetagisi ai aiga ma uō ma le matuā faavauvau lava. O le matuā leai o so latou faamoemoe na oo ai ia te aʻu se faalogona uigaese. Sa amata ona ou tuufesili, ‘Aisea ua tatou feoti ai? Po o iai se isi mea e sili atu i le olaga na i lo o le tau ina tatou ola mo sina taimi puupuu? O fea e mafai ona ou maua ai ni tali?’

I ni nai aso mulimuli ane, na tau atu ai laʻu vaai i se kopi o le Feagaiga Fou i luga o se fata i loʻu fale. Sa ou tago atu ma aumai ma amata ona faitau i ai. Ina ua ou faitauina upu a Iesu i le Mataio 24:7 e uiga i taua i se tulaga lautele e faapea o se vaega o le faailoga o lona faatasi mai, na vavala mai ai ia te aʻu e faapea, o ana fetalaiga e tatau ona faatatauina i o tatou aso. I vaiaso na sosoo ai, sa tele ina ou faitauina ai lenei kopi o Tusitusiga Kerisiano Eleni.

Ona oo lea ia Tesema i le 1940, sa ou asiasi atu ai i se aiga tuaoi—o se fafine ua oti lana tane ma lana fanau e toʻalima. I se tamaʻi potu i luga o lo latou fale, na ou maua ai i se faaputuga o ni tamaʻi tusi, se tusi ua faaigoaina, A Desirable Government, na lomia e le Watch Tower Bible and Tract Society. Sa ou nofo ai i le potu ma faitau le tusi atoa. Sa oo ina ou matuā talitonu i mea na ou faitauina e faapea, ua tatou iai moni lava i le mea ua taʻua e le Tusi Paia “o aso e gata ai” ma ua lē o toe umi se taimi ona aumaia lea e Ieova le Atua le iuga i lenei faiga o mea ma suia i se lalolagi fou amiotonu.—2 Timoteo 3:1-5; 2 Peteru 3:13.

O le mea sa sili ona ou fiafia ai, o le faamaninoga a le Tusi Paia e faapea, o ē faamaoni o le a ola e faavavau i se parataiso faalelalolagi ma o le a lē toe iai ni puapuaga ma le oti i lena lalolagi fou i lalo o le pulega a le Malo o le Atua. (Salamo 37:9-11, 29; Faaaliga 21:3, 4) A o oʻu faitauina, sa ou faafetai atu i le Atua i le tatalo mo nei mea, ma sa ou talosaga atu ia te ia ina ia faailoa mai ia te aʻu po o ā mea o ia manaʻomia. Sa oo ina manino mai ia te aʻu e faapea, e tatau ona tuutōina atu loʻu tagata atoa ia Ieova le Atua.—Mataio 22:37.

Gaoioi e Tusa ma Mea ua Ou Aʻoaʻoina

Mai lava i lena taimi ma agaʻi atu ai, na tuu laʻu ulaula, ou te leʻi toe onā, ma sa taofia foi loʻu pelē tupe. Sa ou faapotopoto faatasi le fanau e toʻalima a le fafine lea ua oti lana tane ma oʻu tei laiti e toʻatolu, ma sa ou faamatala atu ia i latou mea na ou iloa mai le tamaʻi tusi. Sa leʻi pine ae amata loa ona matou faasalalau atu nai mea laiti ia na matou iloa. Sa oo ina lauiloa i matou i le nuu o ni Molimau a Ieova, e ui lava e matou te leʻi feiloai i ni Molimau. Mai lava i le amataga, sa ou tuutōina atu le silia ma le selau itula i masina uma i le taʻuina atu lea i isi o mea mananaia ia na ou aʻoaʻoina.

Na alu atu se tasi o patele a le Lotu Orthodox a Eleni o le nuu ma faitio atu i le pulenuu e uiga ia i matou. Ae i ni aso na muamua atu matou te leʻi iloa, na maua ai e se Molimau talavou se solofanua na leiloa ma na toe faafoʻi atu le solofanua i ē e ana. Ona o lena gaoioiga faamaoni, na faaaloalogia ai e le pulenuu Molimau, ma sa leʻi fia faalogo ai o ia i lea patele.

I le tasi aso pe tusa o Oketopa 1941, a o oʻu molimau atu i le maketi, na talanoa mai ai se tasi e uiga i se Molimau a Ieova o lē e nofo i se taulaga e latalata ane. Sa avea muamua o ia ma leoleo, e igoa ia Christos Triantafillou. Sa ou alu e vaai o ia ma iloa ai na avea o ia ma Molimau talu mai le 1932. Maʻeu loʻu fiafia ina ua ia aumaia ia te aʻu le anoanoaʻi o lomiga tuai a le Olo Matamata! Na matuā fesoasoani nei mea ia te aʻu e agaʻigaʻi ai i luma faaleagaga.

I le 1943, na faailogaina ai loʻu tuuina atu i le Atua e ala i le papatisoga i le vai. I lena taimi, sa ou faia ai ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia i nuu tuaoi e tolu—o Dhravískos, Palaeokomi, ma Mavrolofos. Sa ou faaaogāina le tusi The Harp of God o se fesoasoani i le faia o a matou suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Mulimuli ane, na faaeaina ai aʻu e vaai i le faavaeina o faapotopotoga e fā o Molimau a Ieova i lena vaipanoa.

Talaʻi e Ui i Toʻatugā

I le 1944, na lē toe nofoia ai Eleni e Siamani, ma i se taimi mulimuli ane, sa mafai ai ona faia fesootaʻiga ma le ofisa o le lālā a le Sosaiete o le Olo Matamata i Atenai. Na valaaulia ai aʻu e le ofisa o le lālā ina ia ou auai i le talaʻiga i se oganuu sa seāseā lava faalogo ai se tasi i le feʻau o le Malo. Ina ua ou siitia atu iinā, sa ou galue ai i se faatoaga mo le tolu masina ma faaalu masina na totoe o le tausaga i le faiva.

I lena tausaga, na faamanuiaina ai aʻu e vaai ua papatisoina loʻu tinā, faapea le fafine ua oti lana tane ma lana fanau e toʻalima, seʻi vaganā ai lana tama teine laitiiti, o Marianthi, o lē na papatiso i le 1943 lea na avea ma aʻu avā pele ia Novema o le tausaga lava lena. I le tolu sefulu tausaga mulimuli ane, i le 1974, na avea ai foi loʻu tamā ma Molimau papatisoina.

I le amataga lava o le 1945 na matou maua ai mai le ofisa o le lālā le uluaʻi lomiga na tāina i se laau lomitusi ma faia i ai nisi kopi o Le Olomatamata. O le mataupu autū na faamatuaina “Ō Atu, ia Fai Nuu Uma ma Soo.” (Mataio 28:19, The Emphatic Diaglott) Na ma tuua loa lava ma Marianthi lo ma aiga ina ia galulue i oganuu mamao ese i le itu i sasaʻe o le vaitafe o le Strymon. I se taimi mulimuli ane, na aufaatasi mai ai isi Molimau ia i maʻua.

Sa masani ona ma savavali atu i se nuu e leai ni o ma seevae, sa savalia ai le faitau fia maila, e ui atu i vanu ma mauga. Sa ma faia faapea ina ia faasaoina ai o ma seevae auā pe a masaesae, e leai nisi o ma seevae e sui ai. Talu mai tausaga mai le 1946 e oo i le 1949, na vevela ai le taua a tagata Eleni lava latou, ma sa matuā lamatia ai faigā malaga. Sa masani ona vaaia tino oti o tagata o taatitia i tafatafā ala.

Na i lo o le faalotovaivaia i na mea faigatā, sa faaauau pea ona ma auauna ma le maelega. O le tele o taimi sa oo ai ia te aʻu le lagona e pei o le faisalamo o lē na tusia e faapea: “E ui lava ina ou savali i le vanu o le ata o le oti, ou te le fefe lava i se mea leaga; auā o oe ta te faatasi ma aʻu; o lau laau ma lou tootoo e faamafanafanaina ai aʻu.” (Salamo 23:4) I lena vaitaimi sa masani lava ona ma lē iai i le aiga mo le tele o vaiaso, ma i nisi taimi, sa ou faaalu ai le 250 itula i le masina i le faiva.

La Ma Faiva i Aidhonochori

O se tasi o nuu na ma asiasi atu i ai i le 1946 o Aidhonochori, e tū maualuga i se mauga. Iinā na ma feiloai ai i se tamaloa na ia taʻu mai ia i maʻua e faapea, sa iai ni tamaloloa se toʻalua i le nuu o ē o loo fia faalogo i le feʻau a le Tusi Paia. Ae peitaʻi, ona o le fefe i ona tuaoi, sa lē manaʻo ai le tamaloa e faasino i maʻua i na tagata. Ae ui i lea, na ma maua lava o la fale ma na talia ma le agalelei i maʻua. O le mea moni, e leʻi umi lava se taimi, ae faatumulia le potu mālōlō i tagata! O nei tagata, a lē o tauaiga o ni uō mamae a nei tamaloloa. Sa ou matuā ofo lava e vaai atu i lo latou nonofo lelei ma uaʻi mai ma faalogologo ia i maʻua. Sa leʻi umi ae ma iloaina e faapea, sa latou faatalitali ma le naunau e fia feiloaʻi ma Molimau a Ieova, ae talu ai le nofoia e Siamani o Eleni, sa leai ai ni Molimau i lea vaipanoa. O le ā na faagaeeina lo la naunau fiafia?

O ulu o aiga e toʻalua sa lauiloa i le vaega faa-Komunisi i le nuu lea, ma sa la faaofi atu manatu faa-Komunisi i tagata. Ae peitaʻi, na la tau mulimuli ane i se kopi o le tusi o le Government, na lomia e le Sosaiete o le Olo Matamata. Ina ua la faitauina, na iʻu ai ina la mautinoa e faapea, e na o le pau lava le faamoemoe mo se pulega lelei atoatoa ma amiotonu, e na o le Malo o le Atua.

Na ma nonofo ma talanoa atu i nei tamaloloa ma a la uō seʻia oo i le tulua o po ma ao. Sa matuā faamalieina i latou i tali mai le Tusi Paia o a latou fesili. Ae peitaʻi, e leʻi pine lava mulimuli ane, na taupulepule ai tagata Komunisi i le nuu e fasiotia aʻu ona sa latou manatu o aʻu ua faaliulotuina o latou uluaʻi taʻitaʻi. E lē gata i lea, ia i latou na ʻauai i lena po muamua, na iai ma le tamaloa lea na ia faailoa mai ia te aʻu e uiga i tagata fiafia ia e i le nuu. I le iʻuga sa ia agaʻigaʻi i luma i le poto o le Tusi Paia, ma mulimuli ane avea o se toeaina Kerisiano.

Sauāga Lē Alofa

E leʻi umi se taimi talu ona matou feiloaʻi ma nei tagata na avea muamua ma Komunisi, ae osofaʻi mai e ni leoleo se toʻalua le fale lea na faia ai la matou sauniga. Na la puʻea le toʻafā o i matou ma fana e faalālā mai ma ave i matou i le ofisa o leoleo. Iinā, na otegia ai i matou e se taʻitaʻi leoleo o lē e iai se faiā lelei ma le failotu o le Lotu Orthodox i Eleni. Mulimuli lava na fai lana fesili faapea, “Ia, o le ā le mea o le a ou faia ia te outou?”

Ae na alalaga faatasi mai isi leoleo ia sa tutū i o matou tua: “Seʻi tatou matuā sasaina i latou!”

O le taimi lena, ua leva le po. Na loka i matou e leoleo i le potu taofia ae ō atu i le falepia lea e latalata ane. Ina ua matuā onanā i latou, na toe foi mai ma ave aʻu i le fogafale i luga.

I le vaai atu i le tulaga lea na iai i latou, na ou iloa ai e latou te ono fasiotia lava aʻu i so o se taimi. O lea na ou tatalo ai i le Atua ina ia foaʻi mai ia te aʻu le malosi e tumau ai i so o se mea o le a ou puapuagatia ai. Na latou avatu ni laau ma sasaina ai oʻu alofivae e pei ona ou faamatala atu i le amataga. Ina ua uma lena, sa latou sasaina loʻu tino atoa, ona latou toe togi atu lea o aʻu i le potu taofia. Ona sosoo ai lea ma lo latou aumaia o le isi o i matou ma sasa foi ia te ia.

I le taimi lena, sa ou faaaogā ai le avanoa e sauniunia ai isi Molimau talavou e toʻalua ina ia faafesagaʻia le tofotofoga o loo i luma. Ae peitaʻi, na filifili leoleo e toe avatu aʻu i luga. Na latou toese oʻu ofu, ma e toʻalima i latou na sasaina aʻu pe tusa ma se itula, na latou soli loʻu ulu i o latou seevae ami. Ona latou togi ifo lea o aʻu i le faasitepu, o iinā na ou taatia ai ua lē iloa se mea pe tusa ma le 12 itula.

Ae ina ua tatalaina i matou mulimuli ane, na ave ai i matou e se aiga o le nuu i lo latou fale ma tausia ai i matou mo le po. I le aso na sosoo ai, na matou ō ese ai ma toe foi atu i o matou aiga. Na matuā gapelu ma vāivai i matou ona o nei faiga sauā, o lea, o le malaga sa masani ona savavali ai mo le lua itula, na matou faaaluina ai le valu itula e savavali ai. Sa matuā fulafula uma loʻu tino ona o le sasaina na faapea ona tau leiloa mai ai aʻu e Marianthi.

Tuputupu Aʻe e Ui i Teteega

I le 1949, a o vevela pea le taua i le va o tagata lava o le atunuu, na ma siitia atu ai i Tesalonia. Na tofia aʻu e avea o se auauna fesoasoani i le tasi o faapotopotoga e fā i le aai. Ina ua mavae le tausaga e tasi, sa faateleina ai le faapotopotoga i se tulaga sa manaʻomia ai ona faavaeina se isi faapotopotoga, ma sa tofia aʻu e avea ma auauna o le faapotopotoga, po o le ovasia taʻimua. Ina ua mavae se tausaga, na toetoe lava faaluaina le aofaʻi o le faapotopotoga fou, ma o lea na faavaeina ai foi se isi faapotopotoga!

Na feita tagata tetee i le faatuputeleina o Molimau a Ieova i Tesalonia. I se tasi aso i le 1952 ina ua ou foʻi atu i le fale mai le galuega, na ou tau atu ai ua matuā susunuina uma lava lo ma fale e leai se mea na totoe. Na toetoe lava a lē mafai ona sola ese mai ai Marianthi ma faasaoina ai lona ola. I le sauniga i lena po, sa ma faamatala atu le māfuaaga na ma ō atu ai i le sauniga ma o ma ofu eleelea—ua leai uma ni a ma mea. Sa matuā tigāalofa ma lagolagosua o ma uso Kerisiano.

I le 1961, na tofia ai aʻu i le galuega femalagaaʻi, e asiasia isi faapotopotoga i vaiaso taʻitasi ina ia faamalosia faaleagaga ai le auuso. Mo le isi 27 tausaga na sosoo ai, na ma asiasia ai ma Marianthi ia matagaluega ma itumalo i Maketonia, Thrace, ma Thessaly. E ui lava ina a toetoe tauaso si aʻu pele o Marianthi talu mai le 1948, ae sa auauna pea o ia ma le lototele faatasi ma aʻu, i le onosaʻia o le tele o tofotofoga o le faatuatua. Sa puʻea foi o ia, suʻesuʻeina, ma faafalepuipuiina i le tele o taimi. Sa amata ai iinā ona faaletonu lona soifua mālōlōina, ma na maliu ai o ia i le 1988 ina ua umi se taimi o tauivi ma le kanesa.

O le tausaga lava lena na tofia ai aʻu e auauna o se paeonia faapito i Tesalonia. I le taimi nei, ina ua mavae le sili atu i le 56 tausaga o auauna ia Ieova, o loo mafai pea ona ou galue malosi ma faia se sao i vala uma o le faiva. I nisi taimi sa ou faia ai le tele o ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia ma tagata fiafia e oo atu lava i le 20 i vaiaso taʻitasi.

Ua ou matuā iloa lelei ua tatou iai moni lava i le amataga o se polokalame tele faaleaʻoaʻoga lea o le a faaauau pea e oo atu i le lalolagi fou a Ieova ma agaʻi atu ai lava i le afe o tausaga. O lea, ou te lagona ai e lē o le taimi lenei tatou te faifaiaga ai, pe fai mea tuu ai, pe faaalu ai foi o tatou taimi i le faamalieina o o tatou tuʻinanauga o le tino. Ou te faafetai i le Atua ona o le fesoasoani mai ia te aʻu e tausia le folafolaga lea na ou faia i le amataga lava auā o le mea moni, ua tatau lava ona avatu ia Ieova mea e tatau mo ia, o la tatou auaunaga ma lo tatou tuutōina atoatoa.

[Ata i le itulau 24]

Faia se lauga i le taimi a o faasāina la matou galuega talaʻi

[Ata i le itulau 25]

Ma laʻu avā, o Marianthi