Talaaga o le Soifuaga

Manatuaina o Lē na Faia i Tatou Mai le Talavou ma Faasolo Atu Ai

UA FAAMATALAINA E DAVID Z. HIBSHMAN

“Pe a oo mai le iʻuga o loʻu ola, ou te faamoemoe moni lava ua ou faamaoni ia Ieova. Ou te ōle atu ia te ia ina ia tausi atu i si aʻu pele o Tavita. Ieova e, faafetai lava ona o ia, ma la ma faaipoipoga. E maʻeu le matagofie, maʻeu le fiafia!”

SEʻI faaāta i mafaufau oʻu lagona ootia ina ua mavae ona teuina le tino maliu o laʻu avā ia Mati i le 1992, ae ou mauaina lenei faamaumauga na ia tusia mulimuli i lana api. I le lima masina na muamua atu a o leʻi maliu, na ma faamanatuina ai le 60 tausaga talu ona auai Elena i le faiva faataimi atoa.

Ou te manatua lelei le aso i le 1931 na ma nonofo faatasi ai ma Elena i le tauaofiaga i Columbus, Ohio, i le Iunaite Setete o Amerika. E leʻi atoa lelei le 14 tausaga o Elena i lena taimi, ae na ia talisapaia le tāua o lena tauaofiaga na i lo aʻu. E leʻi umi se taimi mulimuli ane, ae faaalia le maelegā o Elena i le faiva ina ua avea o ia ma lona tinā ua oti lana tane ma paeonia, e pei ona taʻua ai le ʻau faievagelia faataimi atoa a Molimau a Ieova. Na la tuua lo la fale lelei ina ia mafai ai ona talaʻi i nuu maotua i le itu i saute o le Iunaite Setete.

Loʻu Tofi Faa-Kerisiano

I le 1910 na siitia atu ai oʻu mātua ma le la fanau laiti e toʻalua mai le itu i sasaʻe o Pennsylvania agaʻi i Groove City, i le vaega i sisifo o le setete. Na la totogi atu ai se vaega o le tau o se fale lelei ma avea ma sui maelegā o le Lotu Toe Fuataʻiga. E leʻi umi ae asia loa i latou e William Evans, o se Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, e pei ona taʻua ai Molimau a Ieova i lena vaitaimi. Na faalogo atu Tamā ua silia ma le 25 tausaga i lena taimi, ma Tinā o lē e lima tausaga e laitiiti ai, i lenei tagata faaleuō mai Uelese ma la valaaulia ai o ia mo se taumafataga. E leʻi pine ae o la taliaina upu moni o le Tusi Paia na la aʻoaʻoina.

 Ina ia latalata atu i le faapotopotoga, na siitia atu ai Tamā ma le aiga pe tusa o le 25 maila [40 kilomita] i le taulaga o Sharon. I ni masina mulimuli ane, i le 1911 po o le 1912, na papatisoina ai Tamā ma Tinā. Na faia e Charles Taze Russell, le uluaʻi peresitene o le Sosaiete o le Olo Matamata le lauga o le papatisoga. Na ou fanau ia Tesema 4, 1916, ae ua maua lena o le fanau e toʻafā a oʻu mātua. Ina ua ou fanau mai, na faasilasila atu ai: “O se isi uso e tatau ona faaalia i ai le alofa.” O lea la, o loʻu igoa o Tavita, o lona uiga “o lē ua Alofagia.”

Ina ua fā vaiaso loʻu matua, na avatu ai aʻu i laʻu tauaofiaga muamua lava. I na uluaʻi aso, e savavali atu ai loʻu tamā ma oʻu uso matutua mo ni maila [kilomita] se tele i sauniga a le faapotopotoga a o matou ō atu ma Tinā ma loʻu tuafafine i le taavale laʻu pasese i le taulaga. Sa faia vaega o le sauniga i le taeao ma le afiafi. I le aiga, e masani ona faaautū talanoaga i mataupu o i Le Olomatamata ma le Golden Age, lea sa faaigoa muamua ai le Ala Mai!

Mauaina Aogā Mai Faaaʻoaʻoga Lelei

Sa asia la matou faapotopotoga e le toʻatele o failauga femalagaaʻi. Sa masani lava ona latou faaalu se aso se tasi pe lua ma i matou. O se tasi o failauga ou te manatua lelei o Walter J. Thorn, o lē na ia manatuaina Lē Sili na Faia o ia ‘i aso o lona taulealea.’ (Failauga 12:1) A o avea aʻu ma tamaitiiti, sa ma ō faatasi ma Tamā ina ia faaalia le “Photo-Drama of Creation,” o se āta e fā ona vaega na faaalia ai ni vaaiga faatasi ma ni faamatalaga na puʻeina e uiga i le talafaasolopito o le tagata.

E ui sa leai se fanau a le uso o Evans ma lana āva o Miriama, ae na avea i laʻua ma mātua ma mātua o mātua faaleagaga i lo matou aiga. E valaau e Viliamu Tamā i taimi uma o “Atalii,” ma o i laʻua ma Miriama na faamautūina i lo matou aiga le agaga faaevagelia. I le tau amataga o le 20 senituri, na fai ai ma malaga atu le uso o Evans i Uelese ina ia faailoa atu le upu moni o le Tusi Paia i le vaipanoa e latalata i Swansea. Na lauiloa ai o ia iinā o le tagata talaʻi mai Amerika.

I le 1928, na tuua ai e le uso o Evans lana galuega totogi ae amata ona talaʻi i atumauga o West Virginia. Sa ō faatasi ma ia oʻu uso matutua e toʻalua, o Clarence e 21 tausaga le matua ma Carl e 19 tausaga le matua. Sa faaalu e i matou uma o tama e toʻafā le tele o tausaga i le faiva faataimi atoa. O le mea moni, na matou auauna uma o ni ovasia femalagaaʻi a Molimau a Ieova a o matou talavou. E leʻi leva tele atu, na tusi mai ai ia te aʻu le uso laitiiti o Tinā, o Maria, ua ivasefulu ma ona tupu nei ona tausaga e faapea: “Maʻeu lo tatou loto faafetai uma ona sa iai i le uso o Evans le maelegā i le faiva ma asiasi ai i Grove City!” O Maria le uso o loʻu tinā o se tasi na manatuaina Lē na Faia o ia talu mai lona teine talavou.

Auai i Tauaofiaga

Sa na o Tamā ma Clarence sa mafai ona auai i le tauaofiaga iloga i le talafaasolopito, i Cedar Point Ohio, i le 1922. Peitaʻi, e oo ane i le 1924, ua iai la matou taavale, ma na ō atu ai lo matou aiga uma i le tauaofiaga i Columbus, Ohio. Sa faatalitalia i matou le fanau e faaaogā a matou lava tupe sa faaputuputu e totogi ai a matou meaʻai a o faagasolo aso e valu o le tauaofiaga. O le vaaiga sa iai i oʻu mātua e faapea e tatau i tagata uma o le aiga ona aʻoaʻoina ia iloa ona tausi i latou lava. O lea na fai ai ni a matou lafumoa ma lapiti ma tausi ni faamoega lagomeli, ma sa tofu i matou o tama ma le vaipanoa e tufa atu i ai nusipepa.

E oo mai i le taimi o le tauaofiaga i Toronto i Kanata, i le 1927, ua iai so matou uso pepe e ono masina le matua e igoa ia Paulo. Sa tofia aʻu e nofo i le fale ma vaai Paulo faatasi ai ma le fesoasoani a le uso laitiiti o loʻu tinā ua faaipoipo, a o ō atu oʻu mātua i Toronto ma isi tamaiti. Na totogi aʻu i le  sefulu tālā, ma sa ou faaaogāina e faatau ai soʻu suti fou. Na lē aunoa ona toleniina i matou ina ia fai lelei lavalava i sauniga ma ia tausi lelei o matou ofu.

E oo ane i le taimi o le tauaofiaga e lē mafaagaloina i le 1931 i Columbus, Ohio, ua uma ona faaipoipo Clarence ma Carl ma ua paeonia ma a la avā. Na tofu i laʻua ma fale sa mafai ona fetosoaʻi e taavale na nonofo ai. Na faaipoipo atu Carl ia Claire Huston mai Wheeling, West Virginia, ma o le māfuaaga lena sa ou nofo ai i tafatafa o Elena, le uso laitiiti o Claire i le tauaofiaga i Columbus.

Le Faiva Faataimi Atoa

Na ou faauu mai le aʻoga maualuga i le 1932 ina ua 15 oʻu tausaga, ma i le tausaga na sosoo ai na ou faaooina atu ai se taavale tuai i loʻu uso o Clarence, o lē sa paeonia i South Carolina. Na ou talosaga atu mo le auaunaga paeonia ma amata ai ona matou galulue faatasi ma Clarence ma lana āva. O le taimi lena sa paeonia ai Elena i Hopkinsville, Kentucky, ma na avatu i ai laʻu tusi muamua lava ia te ia. I lana tali mai, sa fesili mai o ia faapea: “Po o oe o se paeonia?”

I laʻu tusi—na teuina e Elena seʻia oo i lona maliu i le toetoe 60 tausaga mulimuli ane ai—na ou tali atu i ai: “Ioe, o aʻu o se paeonia, ma ou te faamoemoe ia ou tumau ai pea.” I lena tusi, sa ou faamatalaina atu ai ia Elena le tufatufaina o le tamaʻitusi The Kingdom, the Hope of the World i faifeʻau ma tagata sa faigaluega i le matāgaluega o faamasinoga i laʻu ogānuu o loo oʻu talaʻi ai.

I le 1933, na fau ai e Tamā se faleʻie mo aʻu e mafai ona fetosoaʻi—e valu futu [2.4 mita] le umi, ono ma le ʻafa futu le lautele [2 mita], na puipui i le tapoleni e lauiti e fālō i luga ma lalo ma faamalama i le pito i luma ma le pito i tua. Sa avea lena ma oʻu āpitaga faatauvaa mo le isi fā tausaga o laʻu paeonia.

Ia Mati 1934, na ō atu ai le toʻavalu o i matou—o Clarence ma Carl ma a la āva, o Elena ma lona tinā, o le uso o le toʻalua o Clarence ma aʻu—i le itu i sisifo ina ia auai i le tauaofiaga i Los Angeles, i Kalifonia. Na tietie atu ma momoe isi i laʻu taavale toso. Sa ou moe i le taavale, a o isi sa mau i āpitaga totogi. Talu ai sa iai ni faalētonu i le matou taavale, na matou taunuu atu ai i Los Angeles i le aso lona lua o le tauaofiaga e ono aso le umi. O iinā, ia Mati 26, na faatoʻa mafai ai e maʻua ma Elena ona faailogaina lo ma tuuina atu ia Ieova e ala i le papatisoina i le vai.

I le tauaofiaga na feiloaʻi totino ai le peresitene o le Sosaiete o le Olo Matamata i lena taimi o Joseph F. Rutherford, ma paeonia uma lava. Na ia faamalosia i matou, i le faapea mai o i matou o tagata totoa e tau mo le upu moni o le Tusi Paia. I lena feiloaʻiga, na faia ai ni sauniuniga ina ia tuuina atu i paeonia ni fesoasoani tau seleni ina ia mafai ai ona latou faaauau i la latou faiva.

Se Aʻoaʻoga mo le Olaga

Ina ua matou toe taliu mai le tauaofiaga i Los Angeles, na matou taufai tufa atu ai le feʻau o le Malo i tagata i itumalo uma o South Carolina, Virginia, West Virginia, ma Kentucky. I tausaga mulimuli ane na tusi ai Elena e faatatau i lena taimi: “E leai se faapotopotoga na iai e faalagolago i ai, e leai foʻi ni uō e fesoasoani mai, auā o i matou moni lava o ni tagata ese i se nuu ese. Ae ua ou iloa nei o lea sa ou maua ai se aʻoaʻoga. Sa avea ai aʻu ma tagata mauʻoa.”

Na ia fesili e faapea: “O le ā e faia e se teine talavou e faaalu ai lona taimi pe a alu ese mai ana uō ma le nofoaga na tupuga ane ai? Ia e leʻi leaga tele lava. Ou te leʻi manatua lava se taimi na ou lagona ai le fiu. Sa tele mea na ou faitauina. E leʻi iai lava foʻi se taimi na ma lē taulau ai i le faitauina o a tatou lomiga faale-Tusi Paia ma suʻesuʻega. Sa ou vāvālalata atu i loʻu tinā, i le aʻoaʻoina o le faasoasoaina lelei o le tupe sa ma maua, le faia o faatauga,  sui paʻu ua pāpā o le taavale, kuka, suʻisuʻi, ma talaʻi. Ou te leʻi faanoanoa lava i na tulaga ma ou te fiafia lava e toe fai.”

Sa fiafia lava Elena ma lona tinā e nonofo i se tamaʻi taavale toso i na tausaga, e ui lava ina iai se fale manaia o lona tinā. Ina ua maeʻa le tauaofiaga i Columbus, i Ohio i le 1937, na oo ai i se tulaga faalētonu le soifua mālōlōina o le tinā o Elena, ma taofia ai i le falemaʻi. Na maliu o ia i lona tofiga i Philippi, i West Virginia, ia Novema i le 1937.

Faaipoipoga ma Faaauau Pea i le Auaunaga

Ia Iuni 10, 1938, na ma faaipoipo ai ma Elena i se sauniga puupuu i le fale sa fanau ai o ia i Elm Grove, e latalata i Wheeling, i West Virginia. O lo matou uso pele o Evans, o lē na faailoaina mai i lo matou aiga le upu moni i ni nai tausaga ae ou te leʻi fanau mai, na ia faia le lauga o le faaipoipoga. Ina ua mavae le faaipoipoga, na ma fuafua ai ma Elena e toe foʻi atu i le galuega paeonia i Kentucky i sasaʻe, peitaʻi o se mea e sili ona faateʻia ai i maʻua, o le valaaulia lea o i maʻua ina ia faia le auaunaga i le sone. O lenei galuega e aofia ai le asia o vaega o Molimau a Ieova i le itu i sisifo o Kentucky ma ni vaega o Tennessee ina ia fesoasoani atu ia i latou i la latou faiva. E tusa pe ā o le 75 i latou e faalauiloa atu le Malo sa iai i lena taimi i na vaipanoa uma na ma asia.

I lena taimi, sa matuā taaʻina manatu o le toʻatele e le lotonuu, ma na ou faatalitalia ai le vave ona faafalepuipuiina o aʻu ona o loʻu solitū faa-Kerisiano. (Isaia 2:4) Peitaʻi, ona o loʻu talaaga e faatatau i le galuega talaʻi, na ou maua ai se faamatalaga mai le auaunaga faafitafita e faatagaina ai aʻu ina ia faaauau pea i le auaunaga faataimi atoa.

Ina ua ma amata i le faiva femalagaaʻi, toeitiiti lava o tagata uma na mātauina lo ma talavou. I Hopkinsville, i Kentucky, na faafeiloaʻi ai e se tuafafine Kerisiano Elena i le matuā fusi mau ma fesili ane: “O e manatua aʻu?” I le 1933, na talaʻi atu ai Elena ia te ia i se faleoloa i nuu i tua sa pulea e lona toʻalua. Sa avea o ia ma faiaʻoga o se aʻoga Aso Sa, ae ina ua maeʻa ona ia faitauina le tusi na tuu i ai e Elena, na ia tulaʻi atu ai i luma o lana vasega ma faatoese atu ona o lona aʻoaʻoina o i latou i aʻoaʻoga e lē faale-Tusi Paia. Ina ua maeʻa ona faamavae mai le lotu, ona amata loa lea ona ia faalauiloa atu upu moni o le Tusi Paia i lona vaipanoa. Na ma auauna ma Elena i Kentucky i sisifo mo le tolu tausaga, ma na masani ai lava ona ma nonofo i le fale o lena tuafafine ma lana tane.

I na aso e toʻalaiti lava fonotaga i lo matou vaipanoa, ma na auauna ai A. H. Macmillan i se tasi o na fonotaga. Sa nofo o ia i le fale o mātua o Elena a o laitiiti lava Elena, o lea i le tauaofiaga, na ia filifili ai matou te nonofo faatasi i lo ma fale e mafai ona fetosoaʻi e 16 futu [5 mita] le umī, lea sa iai ma le moega faaleoleo. Na ia manatuaina foʻi Lē Sili na Faia o ia i aso o lona talavou, lea na tuuina atu ai lona ola ia Ieova i le 1900, ina ua 23 tausaga o lona matua.

Ia Novema i le 1941 na taofia ai mo se vaitaimi lē tumau le galuega a uso femalagaaʻi, ma na tofia ai aʻu e avea o se paeonia i le aai o Hazard, i Kentucky. Na matou toe galulue ai ma loʻu uso o Carl ma lona toʻalua o Claire. Iinā, na faatasi ane ai ia i matou Joseph Houston, o le atalii o le tuagane matua o Elena ma amata ai ona paeonia. Na ia faaauau i le faiva faataimi atoa mo le toetoe 50 tausaga, ma maliu faafuaseʻi ona o le fatu pē i le 1992 a o auauna pea ma le faamaoni i le ofisa ulu o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao i Brooklyn, i Niu Ioka.

I le 1943 na tofia ai i maʻua i le aai o Rockville, i Connecticut. Sa avea lenei vaipanoa o se olaga e ese ia Elena faapea ma aʻu auā ua ma masani i le talaʻi i le vaega i saute. I Rockville, sa faia ai e lē aunoa e Elena le silia ma le 20 suʻesuʻega faale-Tusi Paia i aiga i le vaiaso. O le iʻuga, na ma lisiina se tamaʻi potu talafeagai e fai ma Maota o le Malo, ma na faatulaga ai loa se nofoaga mo se tamaʻi faapotopotoga.

A o auauna ai i Rockville, na valaaulia i maʻua ina ia auai i le vasega lona lima o le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata i South Lansing, i Niu Ioka. O se mea sa faafiafiaina ai, le iloaina faapea o Aubrey ma Bertha Bivens, o ni uō i le vaitaimi o ma paeonia i Kentucky, o le a iai i le aʻoga.

Le Aʻoga ma lo Ma Tofiga Fou

E ui o loo fai si o ma talavou, ae o le toʻatele o a ma uō aʻoʻoga e sili atu ona laiti. Ioe, na latou manatua Lē Sili na Faia i latou i lo latou talavou. Na faia lo matou faauuga ia Iulai 1945, a o toeitiiti lava faaiʻuina le Taua Lona Lua a le Lalolagi. A o faatalitali mo o matou tofiga faamisionare, sa matou galulue ai ma le faapotopotoga a  Flatbush i Brooklyn, i Niu Ioka. Mulimuli ane, ia Oketopa 21, 1946, faatasi ai ma isi aumea aʻoʻoga e toʻaono e aofia ai ma le uso ma le tuafafine o Bivens, na matou faimalaga atu i lo matou aiga fou i Guatemala City, i Kuatemala. I lena taimi, e itiiti ifo i le 50 Molimau a Ieova i lena atunuu atoa o loo i Amerika Tutotonu.

Ia Aperila i le 1949 na siitia atu ai nisi o i matou misionare i Quetzaltenango, o le aai e tulaga lua i lona telē ma lona tāua i le atunuu. E tu lenei aai i se ogaeleele e silia ma le 7,500 futu [2,300 mita] le maualuga, ma o le ea o le mauga e fou ma mamā. Na tāaofaʻi e Elena a matou galuega iinā, i le tusi e faapea: “O se faaeaga mo i matou le talaʻi atu i le tele o taulaga ma nuu. Matou te feala pe ā o le fā i le vaveao ma faimalaga atu i le pasi (lea e masani ona leai ni faamalama ae e pupuni e tapoleni) i se taulaga e mamao ese atu. Iinā matou te talaʻi ai pe ā ma le valu itula a o leʻi toe foʻi mai i le afiafi.” I aso nei ua iai faapotopotoga i le tele o na vaipanoa, e aofia ai ma le ono i Quetzaltenango.

E leʻi umi ae iai se valaaulia mo ni misionare e auauna i Puerto Barrios i le talafatai o le Karipiane, le aai e lona tolu lona telē i Kuatemala. O a ma uō pele le ʻau Bivens, lea sa matou auauna mo le lima tausaga i Kuatemala, sa aofia ai ia i latou na siitia atu i lenei tofiga fou. E tigā lo la toesea ma na mapuna aʻe ai ni faalogona gaogao i o ma olaga. I le iai na o Elena ma aʻu i le fale o misionare, na ma siitia atu ai i se tamaʻi fale mautotogi. I le 1955, na ma taliaina ai ma Elena se tofiga fou i le aai e sili atu ona vevela lona tau o Mazatenango. O loʻu uso pito laitiiti lava, o Paulo ma lona toʻalua o Dolores, o ē na faauu mai Kiliata i le 1953, e leʻi leva ona auauna ai iinā ae ma taunuu atu loa.

E oo mai i le 1958 ua iai le silia i le 700 Molimau, 20 faapotopotoga, ma matāgaluega e tolu i Kuatemala. Na ma toe auai foʻi ma Elena i le galuega femalagaaʻi, i le asiasi atu i vaega laiti o Molimau ma nisi o faapotopotoga, e aofia ai le faapotopotoga i Quetzaltenango. Ina ua oo ia Aokuso i le 1959, na valaaulia ai i maʻua e toe foʻi atu i Guatemala City, lea na ma nonofo ai loa i le ofisa o le lālā. Na tofia aʻu e galue i le lālā, a o faaauau pea Elena i le auaunaga faamisionare mo le isi 16 tausaga. Ona amata foʻi lea ona ia galue i le ofisa o le lālā.

Faamanuiaga Faaopoopo

I tausaga ua tuanaʻi e foliga mai sa masani lava o aʻu e pito laitiiti ai lava i ē auauna ia Ieova. I le taimi nei o aʻu e matua ai lava, e faapena foʻi i le tulaga o loʻu auai ai i le aʻoga mo sui o lālā i Patterson, i Niu Ioka, i le 1996. E pei lava ona ou mauaina le tele o fesoasoani a o oʻu talavou mai ē matutua, ua avea foʻi o se faaeaga mo aʻu i le faitau sefulu o tausaga ua mavae atu le fesoasoani i le toʻatele o talavou o loo faanaunau e manatua Lē na Faia i latou i lo latou talavou.

Ua faaauau pea ona liligi mai e Ieova faamanuiaga i ona tagata iinei i Kuatemala. I le 1999 e silia i le 60 faapotopotoga i Guatemala City. Ma i le itu i mātū, saute, sasaʻe, ma sisifo, o loo tele lava isi faapotopotoga o loo iai ma le faitau afe o ē faalauiloa le tala lelei o le Malo o le Atua o loo iai. O le itiiti ifo i le 50 ē faalauiloa le Malo ina ua matou taunuu i le 53 tausaga ua tuanaʻi ua faateleina nei i le silia i le 19,000!

Mea e Tele e Ao Ona Faafetai Ai

E leai ma se tasi e sao mai e aunoa ma ni faafitauli i le olaga, ae e mafai lava ona lafo atu o tatou ‘popolega ia Ieova.’ (Salamo 55:22) E masani ona ia faatumauina i tatou e ala i le lagolagosua a aumea alolofa. Mo se faaaʻoaʻoga, i ni nai tausaga a o leʻi maliu Elena, na ia aumai ai ia te aʻu se tamaʻi laupapa ua uma ona faavaaina o loo tāina ai le mau o le Tusi Paia o loo i le Eperu 6:10: “E lē amiolētonu le Atua i lona lē faagaloina o lau galuega ma lou alofa ua faaalia ia te Ia i le ofoina atu lea o le auaunaga i Ona tagata ma  le faaauau pea ona ofoina atu o lena auaunaga.”—Weymouth.

O lana faamatalaga na faapipii i ai e faitauina faapenei sona vaega: “Laʻu pele ea, e itiiti lava se mea e mafai ona ou avatua mo oe, vaganā ai LOʻU ALOFA ATOA . . . E talafeagai lelei lenei mau mo oe, ma ou te talosaga atu ia te oe ina ia tuu i luga o lau kesi, e lē ona ua ou avatuina ia te oe, ae ona e faatatau ia te oe i lau auaunaga i tausaga e tele.” E oo mai lava i le asō, o loo iai pea lenei laupapa i luga o laʻu kesi i loʻu ofisa i le lālā i Kuatemala.

Sa ou auauna ia Ieova talu mai loʻu talavou, ma i le taimi lenei ua ou matua, ou te faafetai ai ia Ieova i loʻu soifua mālōlōina lelei ua faataga ai aʻu e faataunuuina oʻu tiute ua tofia i ai. A o oʻu faitauina e lē aunoa le Tusi Paia, e masani lava ona ou tau i mau ou te manatu e ono vaseina e laʻu ava pele o Elena i lana Tusi Paia. Na oo lena mea ia te aʻu ina ua ou toe faitauina le Salamo 48:14: “O lenei Atua, o lo tatou Atua lava ia e faavavau faavavau lava; o ia lava na te taʻitaʻiina i tatou e oo lava i le oti.”

O se faaeaga ia te aʻu le tufa atu i isi o le vaaiga e faatatau i le aso o le toetū pe a faafeiloaʻi e tagata o atunuu uma lava ē pele ia i latou nai le oti i le lalolagi fou. Maʻeu se faamoemoe! Maʻeu ni loimata o le olioli o le a maligi i lena taimi i lo tatou manatuaina faapea e moni lava o Ieova o le Atua “na te faamafanafanaina e ua faamaulaloina”!—2 Korinito 7:6.

[Ata i le itulau 25]

Amata mai le itu agavale i luga: Tinā, Tamā, Eva le tuafafine o loʻu tamā, ma oʻu uso o Carl ma Clarence, i le 1910

[Atas i le itulau 26]

O maʻua ma Elena i le 1947 ma i le 1992