Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

O Ieova o Lo‘u Malu ma le Malosi

O Ieova o Lo‘u Malu ma le Malosi

Talaaga o le Soifuaga

O Ieova o Loʻu Malu ma le Malosi

UA FAAMATALAINA E MARCEL FILTEAU

“Afai e te faaipoipo ia te ia, o le a tuuina ai oe i le falepuipui.” O le tala lena na fai atu e tagata i le fafine lea na ou fuafua ou te faaipoipo i ai. Seʻi oʻu faamatala atu le māfuaaga ua latou fai atu ai lena tala.

INA ua ou fanau i le 1927, sa avea le itumalo o Quebec i Kanata ma nofoaga e matuā malosi ai faiga faa-Katoliko. Pe tusa ma le fa tausaga mulimuli ane, na amata ai ona asiasi atu Cécile Dufour i o matou aiga i le aai o Montreal, o ia o se faifeʻau faataimi atoa a Molimau a Ieova. O le māfuaaga lena sa masani ona faamataʻuina ai o ia e o matou tuaoi. O le mea moni, sa puʻe faapagotaina o ia ma faileagaina i le tele o taimi ona o le talaʻiina o le feʻau a le Tusi Paia. O lea sa leʻi pine ae matou iloaina le moni o fetalaiga a Iesu: “E inosia foi outou e nuu uma ona o loʻu igoa.”—Mataio 24:9.

I lena taimi, sa manatu le toʻatele o se tulaga e matuā lē talafeagai mo se aiga Falani o loo nonofo i Kanata ona tuua la latou lotu Katoliko. E ui sa leʻi avea lava oʻu mātua o ni Molimau papatisoina, ae sa vave lava ona la iloaina le lē ōgatasi o aʻoaʻoga a le Lotu Katoliko ma le Tusi Paia. O lea, sa la faalāʻeiʻauina ai la laʻua fanau e toʻavalu ina ia faitau i lomiga o loo lomia e Molimau, ma sa la lagolagoina i matou o ē sa tutū mo le upu moni o le Tusi Paia.

Tutū Mausalī i Taimi Faigatā

I le 1942, a o ou iai pea i le aʻoga, sa amata ai ona ou naunau moni lava i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia. I lena taimi sa faasā ai le galuega a Molimau a Ieova i Kanata talu ai lo latou mulimuli i faaaʻoaʻoga a uluaʻi Kerisiano, ma sa leʻi aafia i latou i taua a atunuu. (Isaia 2:4; Mataio 26:52) O loʻu uso matua o Roland, sa tuuina i nofoaga o faasalaga i le faia o galuega mamafa ona o lona lē manaʻo e tauaveina auupega i le taimi a o vevela le taua a le lalolagi.

I le taimi lena, na tuuina mai ai e Tamā ia te aʻu se tusi i le gagana Falani o loo faamatala mai ai mafatiaga o Molimau i Siamani ona o lo latou lē mananaʻo e lagolagoina tauiviga faavaegaʻau a Adolph Hitler. * Sa uunaʻia aʻu ina ia faailoa atu aʻu lava e pei o na faaaʻoaʻo loto tetele o le faamaoni, ma sa amata ai ona ou auai i sauniga a Molimau a Ieova sa faia i le fale o se aiga. E leʻi pine ae valaaulia aʻu ina ia ou auai i le galuega talaʻi. Sa ou talia le valaau ma loʻu iloa lelei lava e ono puʻeina foʻi aʻu ma tuuina i le falepuipui.

Ina ua uma ona tatalo mo le malosi, sa ou tuʻituʻi ai loa i laʻu fale muamua. Na tatala mai e se tamaʻitaʻi agalelei le faitotoʻa, ma ina ua uma ona faailoa atu aʻu, sa ou faitauina ia te ia upu i le 2 Timoteo 3:16: “O tusi paia uma lava e mai le Agaga o le Atua ia, [ma] e aoga.”

Sa ou fesili atu: “Faamata e te fiafia e aʻoaʻo atili e uiga i le Tusi Paia?”

Na tali mai le tamaʻitaʻi: “Ioe.”

O lea na ou taʻu atu ai ia te ia e faapea o le a ou sau ma aumai laʻu uō o lē e sili atu lona iloa o le Tusi Paia i lo o aʻu, ma na ou faia faapena i le vaiaso na sosoo ai. Ina ua uma lena mea muamua na tupu, sa ou lagona le matuā mautinoa, ma sa ou iloa e faapea e lē mafai ona tatou faaauau e faia le faiva i so tatou lava malosi. E pei ona faapea mai le aposetolo o Paulo, e tatou te mafaia ona o le fesoasoani mai ia Ieova. O le mea moni, e matuā tāua lo tatou iloa e faapea, e “i le Atua le matua tele o le mana, ae e le mai ia i [tatou].”—2 Korinito 4:7.

Mulimuli ane, sa avea ai le galuega talaʻi ma vaega faifai pea o loʻu olaga, ma sa faapena foʻi ona puʻeina ma tuuina ai aʻu i le falepuipui. E lētioa ona taʻu atu i le tamaʻitaʻi lea na tuu ou te faaipoipo atu i ai e faapea, “Afai e te faaipoipo ia te ia, o le a tuuina ai oe i le falepuipui”! Peitaʻi, o na mea na tutupu sa lē matuā faigatā naʻuā. Ina ua uma ona faaaluina se po i le falepuipui, e iai se uso Molimau sa masani ona ia tatalaina i maʻua i tua.

Filifiliga Tāua

Ia Aperila 1943, na ou tuuina atu ai aʻu ia Ieova ma faailogaina lea e ala i le papatisoga i le vai. O lea ia Aokuso i le 1944, na ou auai ai i laʻu uluaʻi tauaofiaga tele, i Buffalo, Niu Ioka, i le Iunaite Setete o Amerika, e latalata ane i le tuaoi o Kanata. E toʻa 25,000 i latou na auai, ma na faagaeeina e le polokalame loʻu naunau e avea ma paeonia, e pei ona taʻua ai faifeʻau faataimi atoa a Molimau a Ieova. Na aveesea le faasāsāga i le galuega a Molimau a Ieova i Kanata ia Me 1945, ma na amata ona ou paeonia i le masina na sosoo ai.

Ae peitaʻi, a o faateleina le faia o loʻu sao i le faiva, sa faateleina ai foʻi ona tuuina o aʻu i le falepuipui. I le tasi taimi na tuuina ai aʻu i se potu simā faatasi ma Mike Miller, o se auauna faamaoni ua loa ona auauna ia Ieova. Sa ma nonofo i luga o le fola simā ma talatalanoa. O a ma talanoaga faaleagaga e ati aʻe ai na matuā faamalosia ai aʻu. Ae ui i lea, mulimuli ane, na oso mai ai se fesili i loʻu mafaufau e faapea, ‘E faapefea pe a tulaʻi mai se lē femalamalamaaʻi i lo ma va ma lē toe fetautalaaʻi ai?’ O le taimi na faaaluina ma lenei uso pele i le falepuipui na aʻoaʻo mai ai ia te aʻu se tasi o lesona aupito sili ona lelei i loʻu olaga—e tatou te manaʻomia o tatou uso, o le mea lea e tatau ai ona maua le loto faamagalo ma feagaleleiaʻi. Auā a lē faia faapea, ona pei lea o le mea na tusi mai ai le aposetolo o Paulo: “A e afai tou te feūtai ma feʻainai, ia outou ina neʻi faaumatia outou ia te outou.”—Kalatia 5:15.

Ia Setema 1945, na valaaulia ai aʻu ou te auauna i le ofisa o le lālā o le Sosaiete o le Olo Matamata i Toronto, i Kanata, lea tatou te taʻua o Peteli. O le polokalame faaleagaga iinā, o le mea moni sa atiina aʻe ai ma faamalosia ai le faatuatua. I le tausaga na sosoo ai, na tofia ai aʻu ou te galue i le faatoʻaga a Peteli, pe ā ma le 25 maila [40 kilomita] i mātū o le ofisa o le lālā. A o ma tauina strawberries ma le tamaʻitaʻi talavou o Anne Wolynec, sa ou mātauina ai e lē gata i lona lalelei i le tino ae o lona alofa foʻi ma le māʻelegā mo Ieova. Na ati aʻe ai iinā se faiā alofa faaleuō ma na ma faaipoipo ai loa ia Ianuari 1947.

Mo le isi lua ma le ʻafa tausaga, na ma paeonia ai i Lonetona, i Ontario, ma ina ua mavae lena na ma ō atu ai i Cape Breton Island, o iinā na ma fesoasoani ai i le faavaeina o se faapotopotoga. Ona oo lea i le 1949, na valaaulia ai i maʻua ina ia auai i le vasega lona 14 o le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata, o iinā na toleni ai i maʻua e avea ma misionare.

Galuega Faamisionare i Quebec

O tagata aʻoga mai Kanata na faauuina i vasega na muamua atu o Kiliata, sa tofia atu e tatalaina le galuega talaʻi i Quebec. I le 1950, na ma aufaatasi atu ai ma le isi toʻa 25 mai la matou vasega lona 14 ia i latou. O le faatelega o le galuega a misionare iinā na matuā faatetele ai sauāga ma faiga tetee mai vaega faatupu vevesi, na faaoso e taʻitaʻi o le Lotu Katoliko Roma.

I le lua aso talu ona ma taunuu i le aai o lo ma uluaʻi tofiga faamisionare, o Rouyn, na puʻeina ai faapagota Anne ma tuu i tua o le taavale a leoleo. O se mea muamua faapea lea na oo ia te ia, talu ai o ia e sau mai se nuu laitiiti i le itumalo o Manitoba, i Kanata, o iinā sa seāseā lava ona ia vaai ai i se leoleo. O le tulaga masani, sa ia lagona le fefe ma toe tomānatu ai i upu ia na fai atu muamua ia te ia e faapea, “Afai e te faaipoipo ia te ia, o le a tuuina oe i le falepuipui.” Ae peitaʻi, a o leʻi alu ese atu le taavale, na maua ai foʻi aʻu e leoleo ma ave faatasi ai i maʻua ma Anne i le taavale. Na faapea mai o ia: “Maʻeu loʻu fiafia ina ua ou vaai atu ia te oe!” Peitaʻi, sa matuā uiga ese lava lona toʻafilēmū, i le iloa e faapea, “O le mea foʻi lea e tasi na tupu i le au aposetolo ona o le talaʻi e uiga ia Iesu.” (Galuega 4:1-3; 5:17, 18) Mulimuli ane i lena aso na tatalaina ai i maʻua i lalo o ni tuutuuga.

Pe tusa ma se tausaga ua mavae talu lena mea na tupu, a o auai i le faiva mai lea fale i lea fale i lo ma tofiga fou i Montreal, na ou faalogoina ai se feʻei mai i le auala ma na ou vaaia ai se motu o tagata faatupu vevesi o tauʻai mai ni maa. A o ou alu atu ou te fesoasoani ia Anne ma lana paga, ae taunuu mai loa ma leoleo. Na i lo o le puʻeina o tagata faatupu vevesi, na ave faapagota e leoleo ia Anne ma lana paga! A o iai i le falepuipui, na faamanatu atu e Anne i lea Molimau fou e faapea, o lea ua la tofo i le moni o fetalaiga a Iesu e faapea: “E inosia foi outou e tagata uma ona o loʻu igoa; a o lē tumau seia oo atu i le gataaga, e faaolaina o ia.”—Mataio 10:22.

I se tasi taimi, sa iai ni moliaga e 1,700 faasaga i Molimau a Ieova sa faatalitali mo faamasinoga i Quebec. O le tulaga masani lava, sa molia i matou e faapea ua tufatufaina atu ni lomiga e tetee ai i le malo po o le tufaina atu o lomiga e aunoa ma se laisene. O le iʻuga, na faia ai loa e le Matāgaluega Tau Tulafono a le Sosaiete o le Olo Matamata gaoioiga faasaga i le malo o Quebec. Ina ua mavae le tele o tausaga o fetauiga faaletulafono, na tuuina mai ai e Ieova ia i matou ni manumalo tetele lava se lua i luma o le Faamasinoga Sili a Kanata. Ia Tesema 1950, na taʻumamāina ai i matou mai le moliaga e faapea o a matou lomiga sa tetee i le malo, ma ia Oketopa 1953, na faamaonia ai la matou aiā e tufatufaina atu ai lomiga faale-Tusi Paia e aunoa ma se laisene. I lea na matou matuā iloa manino ai le avea moni o Ieova ma o “tatou malu ia ma lo tatou malosi, e fai o ia ma fesoasoani silisili i puapuaga.”—Salamo 46:1.

O se mea e matuā mataʻina lava le faateleina o le aofaʻi o Molimau i Quebec mai le 356 i le 1945 i le taimi na faatoʻā amata ai ona ou paeonia iinā, i le sili atu i le 24,000 i aso nei! Ua matuā pei lava o le mea na valoia e valoaga o le Tusi Paia: “O auupega uma e faia e tau ma oe e le manuia ia; o laulaufaiva uma e finau atu ia te oe i le faamasinoga e te faasalaina ia.”—Isaia 54:17.

La Ma Galuega i Falani

Ia Setema 1959, na valaaulia ai i maʻua ma Anne ma te auauna i Peteli i Pale, i Falani, o iinā na tofia ai aʻu ou te vaaia le lomiaina o lomiga. I le taimi ae ma te leʻi taunuu atu ia Ianuari 1960, sa faaaogāina ai se fale lomitusi faapisinisi e lolomia ai lomiga. Talu ai sa faasāina Le Olomatamata i Falani i lena taimi, na matou lolomiina ai le mekasini i masina taʻitasi e pei o se tamaʻi tusi e 64 itulau. Sa faaigoaina lea tamaʻi tusi The Interior Bulletin of Jehovah’s Witnesses, ma sa iai mataupu mo suʻesuʻega a faapotopotoga mo le masina. Mai le 1960 i le 1967, na faateleina ai le aofaʻi o i latou na auai i le galuega talaʻi i Falani mai le 15,439 i le 26,250.

Mulimuli ane, na toe tofia atu ai le toʻatele o misionare i isi nofoaga, na ō atu isi i atunuu o Aferika e tāutala i le gagana Falani ae toe foʻi atu isi i Quebec. Talu ai sa lē malosi Anne ma sa manaʻomia ona faia se taotoga, na ma toe foʻi atu ai i Quebec. Ina ua mavae le tolu tausaga o togafitiga faafōmaʻi, na toe maua ai le malosi o Anne. O lea na tofia ai aʻu i le galuega matāgaluega, e asiasia faapotopotoga eseese i vaiaso taʻitasi ina ia avatua faalāʻeiʻauga faaleagaga.

Galuega Faamisionare i Aferika

I ni nai tausaga mulimuli ane, i le 1981, na matuā faafiafiaina ai i maʻua ina ua maua se tofiga fou e avea ma misionare i Sāʻia, ua avea i aso nei ma Democratic Republic of Congo. Sa matitiva tagata, ma sa pagatia i latou i le tele o tulaga faigatā. Ina ua ma taunuu atu, sa iai Molimau e 25,753, ae i aso nei, ua faateleina lena fuainumera i le sili atu i le 113,000 ma le 446,362 na auai i le Faamanatuga o le maliu o Keriso i le 1999!

I le 1984 na matou maua ai mai le malo se fanua e 500 eka (200 hekatea) e fausia ai se ofisa fou o le lālā. Ona oo lea ia Tesema 1985, na faia ai se tauaofiaga faava-o-atunuu i le aai laumua, o Kinshasa, ma e 32,000 sui usufono mai le tele o vaega o le lalolagi na auai. Ina ua mavae lena mea, na faalavelavea ai la matou galuega i Sāʻia i se tetee na faapogaia e failotu. Ia Mati 12, 1986, na avatu ai i uso taʻimua se tusi e faailoa atu ai e faapea e lē faaletulafono le faavaeina o le faapotopotoga a Molimau a Ieova i Sāʻia. O lenei faasāsāga i vala uma o la matou galuega na sainia e lē sa avea ma peresitene o le atunuu i lena taimi, o Mobutu Sese Seko, lea e leʻi leva ona maliu.

Ona o na mea na tutupu faafuaseʻi, sa matou faatatauina ai le fautuaga a le Tusi Paia e faapea: “O le ua faautauta, na te iloa atu le leaga, ma lafi ai.” (Faataoto 22:3) Sa matou maua ni auala e maua mai ai i fafo atu o le atunuu pepa, vaitusi, film, o uʻamea lomitusi (printing plates), ma vailaau ina ia lolomiina ai a matou lomiga i Kinshasa. Sa matou faia foʻi e i matou lava le auala e tufatufa atu ai a matou lomiga. Ina ua maopoopo la matou taumafaiga, sa sili atu ai ona lelei la matou gaoioiga na i lo o le auaunaga tau i meli a le malo!

E faitau afe Molimau na puʻe faapagotaina, ma e toʻatele na matuā faasalaina ma le lē alofa. Peitaʻi, e toʻaitiiti na lolo atu, ae toʻatele na tūtūmau ma tausia lo latou faamaoni i lalo o na faiga lē alofa. Na puʻeina foʻi aʻu ma sa ou vaai i le tulaga mataʻutia na oo i uso i totonu o falepuipui. E tele taimi sa faatigāina ai i matou i so o se auala e leoleo nanā ma taʻitaʻi o le malo, ae sa saunia pea e Ieova se auala matou te sao ai.—2 Korinito 4:8.

Sa matou nanāina le tusa ma le 3,000 pusa o lomiga i se fale teuoloa o se tamāloa fai pisinisi. Ae peitaʻi, mulimuli ane, na faailoa atu e se tasi o lana ʻaufaigaluega i leoleo nanā ma na latou puʻeina ai le tamāloa faipisinisi. A o latou agaʻi atu i le falepuipui, na teʻi ai lava ua matou fetaui i le auala a o ou alu atu i laʻu taavale. Na faailoa i ai e le tamāloa faipisinisi e faapea, o aʻu lea na faia le fuafuaga ma ia ina ia teuina ia lomiga i lona fale. Na tu le taavale a leoleo ma fesili mai ia te aʻu e uiga i lea mea, na molia ai aʻu ona o le tuu o lomiga e lē tusa ma le tulafono i le fale teuoloa o lenei tamāloa.

Sa ou fesili atu: “O iai ia te outou se tusi?”

Na latou tali mai: “Ioe, o lea e iai.”

Sa ou fai atu: “E mafai ona ou vaai i ai?”

Na latou aumai ia te aʻu se kopi, ona ou faaali atu lea ia i latou o le itulau i totonu, lea e faapea mai: “Lomia i le Iunaite Setete o Amerika e le Watch Tower Bible & Tract Society.”

“O tusi na e ia te outou o mea totino a Amerika ma e lē o ni mea a Sāʻia,” sa ou faamanatu atu ia i latou. “Ua faasāina e lo outou malo le faavaeina faaletulafono o le faalapotopotoga a Molimau a Ieova i Sāʻia ae lē o le Watch Tower Bible & Tract Society o le Iunaite Setete. O lea e ao lava ona outou matuā faaeteete i mea tou te faia i nei lomiga.”

Sa faatagaina aʻu ou te alu talu ai e leai se poloaʻiga a le faamasinoga e puʻeina ai aʻu. I lena po, na matou ave ai ni loli se lua i le fale teuoloa ma aveese lomiga uma. Ina ua ō atu ia alii ofisa o le malo i le aso na sosoo ai, na matuā lē fiafia i latou ina ua tau atu ua gaogao le fale. I lena taimi na latou saili ai ia te aʻu, talu ai o lea ua ia i latou se poloaʻiga a le faamasinoga ina ia puʻeina aʻu. Na latou maua aʻu, ae talu ai sa leai sa latou taavale, o lea sa ou alu ai i laʻu lava taavale i le falepuipui! Sa ma ō faatasi ma se tasi Molimau ina ia aveese mai laʻu taavale ae latou te leʻi faia se poloaʻiga e taofia ai.

Ina ua uma se suʻesuʻega mo le valu itula, na latou filifili ai e toe faafoʻi atu aʻu i loʻu atunuu. Ae na ou faaali atu ia i latou se kopi o se tusi mai le malo e faamautinoa ai le tofia o aʻu ina ia faatau atu mea uma lava a le Faalapotopotoga a Molimau a Ieova lea ua faasāina nei i Sāʻia. I lea, na faatagaina ai aʻu ina ia faaauau laʻu galuega i Peteli.

Ina ua mavae le fa tausaga o auauna i lalo o omiga ona o le faasāina o le galuega i Sāʻia, na maua ai aʻu i le maʻi o le puta papala lea sa lamatia ai loʻu ola. Ma sa faia se faaiʻuga e tatau ona ou alu e saili ni togafitiga i Aferika i Saute, o iinā na tausia lelei ai aʻu i le lālā, ma na oo ai ina ou toe malosi. Ina ua mavae le valu tausaga na ou auauna ai i Sāʻia lea sa avea moni o ni taimi fiafia e lē mafaagaloina, na ma siitia atu ai i le lālā i Aferika i Saute i le 1989. I le 1998 na ma toe foʻi ai i lo ma atunuu ma toe auauna ai i le Peteli i Kanata.

Loto Faafetai e Auauna

Pe a ou toe tepa i tua i le 54 o tausaga sa ou iai i le auaunaga faataimi atoa, ou te matuā loto faafetai ona sa ou faaaogāina loʻu malosi faatalavou i le auaunaga tāua a Ieova. E ui sa manaʻomia ona onosaʻia e Anne le tele o tulaga faigatā, e leʻi faaseā lava o ia ae sa matuā lagolagosua i a ma galuega uma. Ua ma maua faatasi le faaeaga o le fesoasoani atu i le toʻatele ina ia iloa Ieova, o le toʻatele o i latou ua iai nei i le faiva faataimi atoa. O se mea e matuā olioli ai le vaai atu i nisi o a latou fanau, e oo lava i fanau a ā latou fanau o auauna atu i lo tatou Atua silisili, o Ieova!

Ou te mautinoa e leai se mea e mafai e le lalolagi ona ofoina mai e mafai ona faatusatusa atu i faaeaga ma faamanuiaga ua foaʻiina mai e Ieova ia i maʻua. E moni, ua ma onosaʻia le tele o tofotofoga, ae ua avea na mea uma ma auala e ati aʻe ai lo ma faatuatua ma le mautinoa ia Ieova. Ua faamaonia le avea moni o ia ma ʻolo malosi, o se mea e malu ai, ma fesoasoani e mafai ona maua i le taimi o mafatiaga.

[Faamatalaga pito i lalo]

^ pala. 9 O le tusi, sa muaʻi lomia i le gagana Siamani e faapea, Kreuzzug gegen das Christentum (Taua Faasaga i le Faa-Kerisiano). Sa faaliliuina i le gagana Falani ma le gagana Polani ae leʻi faaliliuina i le gagana Peretania.

[Ata i le itulau 26]

Paeonia faatasi i le 1947; o maʻua ma Anne i aso nei

[Ata i le itulau 29]

Tagata na ma feiloaʻi atu i ai i Sāʻia sa alolofa i upu moni o le Tusi Paia