Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Aiseā ua Tele Na‘uā ai Faiga Pi‘opi‘o?

Aiseā ua Tele Na‘uā ai Faiga Pi‘opi‘o?

Aiseā ua Tele Naʻuā ai Faiga Piʻopiʻo?

“Aua e te taliaina se mea faatogafalea, auā o le mea faatogafalea e faatauasoina ai tagata faautauta ma e mafai ona mimilosesē ai upu a tagata amiotonu.”—Esoto 23:8, NW.

I LE toluafe limaselau tausaga ua mavae, na taʻusalaina ai e le Tulafono a Mose faiga faatogafalea. I le faitau senituri talu mai lena taimi, o loo faatuputupulaʻia pea tulafono e tetee atu ai i faiga piʻopiʻo. E ui lava i lea, ua lē o taulau manuia tulafono i le taofia o faiga piʻopiʻo. E faitau miliona faiga faatogafalea o loo faatino i aso taʻitasi, ma le faitau piliona o tagata o loo mafatia ai i āuga o na faiga.

Ua matuā salalau atu ma sili ona lavelave faiga piʻopiʻo, ua foliga e ono faavaivaia ai le tulaga lelei o le sosaiete o tagata. I nisi atunuu, e toetoe lava leai se mea e mafai ona faatinoina seʻi vaganā ua faia i se faiga faatogafalea. Pe a saʻo le tagata e avatu i ai se mea faatogafalea o le a mafai ai e se tasi ona pasi sana suʻega, maua sona laisene avetaavale, maua se konekarate, pe manumalo i se faamasinoga. “O faiga piʻopiʻo ua pei o se polusione sili ona mataʻutia e faavaivaia ai faamoemoega o tagata,” o le tagi talatala mai lea a Arnaud Montebourg, o se lōia mai Pale.

E sili ona sasao faiga faatogafalea i faiga faapisinisi. O nisi kamupanī ua matuā faataatia ese lava le tasi vaetolu o a latou polofiti uma, mo le tau lava ina faatogafalea ai ni tagata ofisa piʻopiʻo a le mālō. E tusa ai o se faamatalaga a le mekasini Peretania o le Economist, e tusa o le 10 pasene o le $25 piliona Amerika lea e faaalu i tausaga taʻitasi i fefaatauaʻiga o meatau faava-o-malo, ua fuafuaina e faatogafalea ai i latou e ono faatauina na meatau. A o faatupulaʻia le telē o lenei faiga faapiʻopiʻo, ua faapena foʻi ona matuā faaleagaina āuga ua oo i ai. A o faagasolo le sefulu tausaga ua tuanaʻi atu, o faiga “faaituʻau”—o faiga pisinisi faapiʻopiʻo o loo faia ina ia manuia ai na o i latou e lelei a latou faiā faapisinisi—ua taʻua le faaleagaina ai o tamāoʻāiga o atunuu atoa.

E lē ʻalofia le mea moni, o i latou o loo sili ona mafatia mai faiga piʻopiʻo ma mala tau tamāoʻāiga e tupuga mai ai, o tagata matitiva ia—i latou e seāseā mafai ona latou gafatia le faatogafalea o se tasi. E pei ona taʻu ʻotoʻoto mai e le Economist, “o faiga piʻopiʻo o se tasi lea o faiga faatigā.” Pe mafai ea ona foʻia lenei ituʻāiga o faiga faatigā, pe o le mea ua lē mafai ona toe taofia faiga piʻopiʻo? Ina ia tali lena fesili, e tatau ona tatou muaʻi mātauina nisi o pogai autū o faiga piʻopiʻo.

O ā Māfuaʻaga o Faiga Piʻopiʻo?

Aiseā e filifilia ai e tagata faiga piʻopiʻo na i lo le faamaoni? I nisi tagata, o le faia o faiga piʻopiʻo atonu o le auala lea e sili ona faigofie—pe ua na o le pau lava foʻi lea o le auala—e maua ai mea o loo latou mananaʻo ai. I nisi taimi, o le faatogafalea atonu e maua ai se auala faigofie e ʻalofia ai se faasalaga. O le toʻatele o tagata o ē latou te mātauina le lē manatu mamafa o le ʻaufaipolotiki, o leoleo, o faamasino i faiga piʻopiʻo, pe o loo faia foʻi e i latou, ua faapena foʻi ona latou faataʻitaʻi atu i ai.

A o faateteleina faiga piʻopiʻo, ua atili ai lava ona taliaina seʻia oo ina manatu i ai ua na o se isi lava vala masani o le olaga. O tagata e itiiti o latou totogi ua latou lagona faapea ua leai se isi mea latou te mafaia. E tatau ona latou faia le faatogafalea pe afai latou te fia maua sina olaga talafeagai. Ma ona o le lē faasalaina o i latou o ē taliaina pe tuuina atu mea faatogafalea mo ni manuia lē talafeagai, ua tau leai ai nisi e mananaʻo e tetee atu i faiga piʻopiʻo. Na mātauina e le tupu o Solomona e faapea: “Auā ua le vave faaootia le sala i le amio leaga, o le mea lea ua matuā naunau ai loto o tagata e fai mea leaga.”—Failauga 8:11.

E lua lava uunaʻiga mālolosi o loo faatupuina atili le mataʻutia o faiga piʻopiʻo: le manatu faapito ma le matapeʻapeʻa. Ona o le manatu faapito, ua lē popole ai tagata piʻopiʻo, i mafatiaga ua aafia ai isi ona o a latou faiga piʻopiʻo, ma ua latou taʻutonuina ai faiga faatogafalea ona o loo latou manuia ai. O le atili tele lava o manuia faaletino latou te maua, o le atili foʻi lea ona matapeʻapeʻa i latou o loo faatinoina faiga piʻopiʻo. Ua faapea mai Solomona: “O le ua manao i le ario, e le malie o ia i le ario; o le ua manao foi i le oloa tele, e leai sana mea e maua ai.” (Failauga 5:10) Ioe, atonu e lelei le matapeʻapeʻa mo le sāʻilia o tupe, ae mautinoa lava o loo manatu māmā ai i faiga piʻopiʻo ma faiga solitulafono.

O le isi vala e lē tatau ona faagaloina, o le matāfaioi a le pule lē vaʻaia o lenei lalolagi, o lē o loo faaigoaina e le Tusi Paia o Satani le Tiapolo. (1 Ioane 5:19; Faaaliga 12:9) O Satani lea na te uunaʻia mālosi faiga piʻopiʻo. O le faatogafalea sili lava o loo iai i faamaumauga, o lea na ofo atu e Satani ia Keriso. ‘Ou te avatua malo uma ia te oe, pe afai e te faapaū ma ifo mai ia te au.’—Mataio 4:8, 9.

Peitaʻi, sa matuā lē mafai lava ona faia e Iesu ni faiga piʻopiʻo, ma na ia aʻoaʻoina ona soo ina ia faapena foʻi ona latou amioaʻi. Faamata e mafai ona avea aʻoaʻoga a Keriso o se meafaigaluega aogā mo le foʻiaina o faiga piʻopiʻo i aso nei? O le a iloiloina i le matāʻupu o sosoo mai lenei fesili.