Auauna i so o se Mea sa Mana‘omia ai A‘u
Talaʻaga o le Soifuaga
Auauna i so o se Mea sa Manaʻomia ai Aʻu
UA FAAMATALAINA E JAMES B. BERRY
O le tausaga lena e 1939. O le Paʻū o le Tamaoaiga sa faafaigatā ai le olaga i le Iunaite Setete, ma sa faaloloʻi mai le taua i Europa atoa. Sa ma faimalaga ma loʻu uso laʻitiiti o Bennett mai lo matou aiga i Mississippi agaʻi atu i Houston, i Texas, i le saʻilia o ni galuega.
I SE tasi aso a o latalata ina faaiʻuiʻu le tau māfanafana, na ma faalogo atu ai i se faasalalauga tau lē lagona mai le leitiō e faapea: Ua agaʻi atu nei ʻautau a Hitila i Polani. Na alaga loʻu uso e faapea: “Ua amata Amaketo!” Na ma faamavae loa mai a ma galuega. Na ma ō atu i le Maota o le Malo latalata ane ma auai loa mo la ma uluaʻi sauniga. Aiseā na ma ō atu ai i se Maota o le Malo? Seʻi oʻu faamatala atu mai le amataga.
Na ou fanau i Hebron, i Mississippi, i le 1915. Sa matou nonofo i se nuu maotua o faatoaga. E faatasi i le tausaga ona asia e Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, lea sa faaigoa ai Molimau a Ieova i lena vaitaimi lea vaipanoa, ma faia se lauga i le fale o se tasi. O le iʻuga, na maua ai e oʻu mātua le tele o lomiga faale-Tusi Paia. Sa oo ina ma talitonu ma Bennett i mea na aʻoaʻoina i nei tusi: E lē vevela ia hele, e oti le solu, o tagata amiotonu o le a ola i le lalolagi e faavavau. Ae o loo iai pea le tele o mea sa tatau ona ma aʻoaʻoina. A o mavae atu se taimi ina ua uma laʻu aʻoga, na ma agaʻi atu ai ma loʻu uso i Texas e saʻili ni galuega.
Ina ua matou feiloaʻi mulimuli ane ma Molimau i le Maota o le Malo, na latou fesili mai po o i maʻua o ni paeonia. Ma te leʻi iloa i lena taimi faapea o se paeonia o se faifeʻau faataimi atoa a Molimau a Ieova. Ona latou fesili mai lea ia i maʻua pe ma te fia talaʻi. Na ma tali atu, “Ioe!” Sa ma manatu o le a latou auina atu se tasi e matou te ō faatasi e faasino mai ia i maʻua le auala e faia ai le
galuega. Na i lo lea, sa na ona latou tuu mai ia i maʻua se faafanua o le oganuu, ma faapea mai ia i maʻua, “Galulue iinā!” Oi, e ma te leʻi iloa lava ma Bennett se mea e tasi e uiga i le auala e talaʻi ai, ma sa ma lē fiafia e faamasiasia i maʻua. Na iʻu loa ina na ona ma toe lafo atu o le faafanua i se pusa meli ma toe foʻi atu i Mississippi!Avea o le Upu Moni ma a Maʻua Meatotino
Ina ua ma toe foʻi atu i le aiga, na toetoe lava atoa le tausaga o ma faitau i lomiga a Molimau i aso uma. Sa leai se eletise i lo matou fale, o lea i le pō e faitau ai a ma tusi i le malamalama o le afi. I na aso, na asiasi atu ai ovasia femalagaaʻi i faapotopotoga a Molimau a Ieova faapea ma Molimau sa nonofo mamao ese ina ia faamalosia faaleagaga i latou. O le tasi o nei ovasia, o Ted Klein, na asiasi atu i la matou faapotopotoga ma matou ō faatasi ma Bennett i le galuega talaʻi mai lea fale i lea fale, e masani ona ia ave faatasi i maʻua i le taimi e tasi. Sa ia faamatala mai ia i maʻua le uiga o le galuega faapaeonia.
O le galulue faatasi ma ia na ma matuā mafaufau ai e uiga i le faia o ni mea e sili atu e auauna ai i le Atua. O lea, ia Aperila 18, 1940, na papatisoina ai e le uso o Klein i maʻua ma Bennett, ma lo ma tuafafine o Velva. Sa iai o matou mātua i le aso o lo matou papatisoga, ma sa faafiafiaina i laʻua i la matou filifiliga. I le tusa ma le lua tausaga mulimuli ane, na papatisoina ai foʻi i laʻua. Sa tumau pea lo la faamaoni i le Atua seʻia oo ina la maliliu—na maliu Tamā i le 1956 a o Tinā i le 1975.
Ina ua fesili mai le uso o Klein ia te aʻu pe mafai ona ou paeonia, sa ou fai atu, ou te manaʻo i ai, ae e leai ni aʻu tupe, leai ni lavalava, leai se mea e tasi. Na ia faapea mai: “E lē āfaina. O le a faitalia aʻu ma lena mea.” Na faapena ona ia faia. Na ia auina atu muamua laʻu tusi talosaga mo le auaunaga paeonia. Mulimuli ane, ona ia aveina lea o aʻu i New Orleans, e tusa ma le 200 maila [300 kilomita] le mamao, ma sa faasino ia te aʻu nisi o fale mautotogi mananaia i luga aʻe o se Maota o le Malo. Na faia mo paeonia. E leʻi pine lava ae ou siitia atu loa iinā ma amata ai laʻu galuega o se paeonia. Sa fesoasoani mai Molimau i New Orleans i le aumaia o lavalava, tupe, ma meaʻai mo paeonia. I le ao, e aumai ai e uso ia meaʻai ma tuu i le faitotoʻa pe tuu foʻi i totonu o le pusa aisa mo i matou. O se uso sa latalata ane sa iai se faleʻaiga, sa ia valaaulia i matou e lē aunoa i taimi e tapuni ai le faleʻaiga e aumai ni meaʻai fou—e pei o fasipovi, falaoa, o ni meaʻai feū, ma pai—e totoe o le aso.
Fesagaʻi ma Faiga Sauā a Tagata Faatupu Leaga
Ina ua mavae se taimi, na tofia ai aʻu i Jackson, i Mississippi, ina ia paeonia ai. Na fetaiaʻi ai i maʻua ma laʻu paga talavou ma faiga sauā mai tagata faatuputupu leaga iinā, ma na foliga mai sa lagolagoina ia tagata e sui o le matagaluega a leoleo i le aai! Sa faapena foʻi i le isi o ma tofiga na sosoo ai—i Columbus, i Mississippi. Talu ai sa ma talaʻi i tagata o ituaiga uma ma atunuu, na ʻinoʻino ai nisi o tagata papaʻe ia i maʻua. E toʻatele na talitonu e faapea, sa ma nofosala i le tetee i le malo. O le manatu lena sa iai i le taʻitaʻi o le faalapotopotoga e matuā lotonuu, o le American Legion. E iai ni taimi sa ia faaoso ai na tagata lotoa faatupu vevesi e osofaʻia i maʻua.
O le taimi muamua na osofaʻia ai i maʻua i Columbus, o ni tagata faatupu vevesi na mulimuli mai ia i maʻua a o ma ofoina mekasini i le auala. Sa latou tūleia i maʻua agaʻi i se faamalama tioata o se faleoloa. Na lolofi mai tagata e fia iloa po o le ā le mea lea e tupu. E leʻi pine ae taunuu mai loa leoleo ma ave i maʻua i le fale faamasino. O tagata ia na mulimuli mai ia i maʻua e oo lava i le fale faamasino, na latou faalauiloa atu i luma o tagata ofisa uma i le fale faamasino iinā e faapea, afai e ma te ō ese mai le aai i se aso ua faatulagaina, o le
a ma ō ese a o ma feola. Afai e teʻa lena aso ae ma te leʻi ō ese lava, o le a āfaina i maʻua pe oo lava ina ma feoti ai! Sa ma manatu ai loa, e sili pe a tuua le aai mo sina taimi. Ae ina ua mavae ni nai vaiaso mulimuli ane, na ma toe foʻi atu ma toe faaauau le talaʻiga.E leʻi leva lava mulimuli ane, na osofaʻia ai i maʻua e se kegi o ni tamāloloa se toʻavalu ma ave faamalosi i maʻua i totonu o a latou taavale e lua. Na latou ave i maʻua i le togavao ma talai ese o ma lavalava, ma sasa i maʻua i loʻu fusipaʻu e taʻi 30 o ma tā! Sa iai a latou fana e oo lava i maea, ma ou te fai atu na oo le fefe ia i maʻua. Na ou manatu o le a latou saisaia i maʻua ma togi i maʻua i le vaitafe. Sa latou saei a ma lomiga ma faasalalau solo ma na oo foʻi ina talepe ma nutililii la ma fonokalafi i se pogati laau.
Ina ua uma ona latou sasaina i maʻua, na latou faatonu i maʻua e fai o ma lavalava ma savavali i se auala i le togavao ae aua neʻi toe tepa mai i tua. A o ma savavali, sa ma manatu e faapea, afai e ma te toe tetepa i tua o le a latou tafanaina i maʻua ia feoti—ma lē faasalaina ai i latou! Ae ina ua mavae sina taimi puupuu, na ma faalogoina ua ō ese i latou.
I se isi taimi, na tulitā ai i maʻua e ni tagata faatupu vevesi lotoa, ma sa ma nonoa o ma lavalava i o ma ua ma feʻausi i le vaitafe ina ia ma sao ai. E leʻi umi talu ona mavae lena mea, na puʻeina ai i maʻua ma molia e faapea ua ma fouvale i le malo. E tolu vaiaso na ma nonofo ai i le falepuipui ae faatoʻā faia le faamasinoga. Sa faasalalau lelei lava le faamasinoga i Columbus. E oo lava i tamaiti aʻoga i se iunivesite latalata ane, sa faatagaina ina ia vave tuua le aʻoga ina ia auai i le faamasinoga. Ina ua oo mai le aso, na matuā patutuʻi le fale faamasino—sa na o le tūtū lava na maua ai le avanoa! O i latou na molimau mo le Setete na aofia ai ni faifeʻau se toʻalua, le pulenuu, ma leoleo.
Na aauina mai se lōia Molimau o G. C. Clarke ma lona soa e tutū mo i maʻua. Na la talosaga atu ina ia soloia moliaga o le fouvale i le malo ona e leai se faamaoniga. O le lōia lea sa galulue ma le uso o Clarke, e ui e lē o ia o se Molimau a Ieova, ae sa ia finau malosi lava mo i maʻua. I se tasi o manatu na ia faapea atu ai i le faamasino, “E fai mai tagata o Molimau a Ieova e vālea. Vālea? Sa tuuaʻia foʻi Thomas Edison e valea!” Ona ia faasino atu lea i se molī ma faapea atu, “Ae seʻi tagaʻi i lena matāuila!” Atonu sa manatu nisi ia Edison, o lē na muaʻi faia le matāuila e faapea e valea, ae e leai se tasi e mafai ona tetee atu i mea na ia ausia.
Ina ua uma ona faalogo atu i le molimau, ona faalauiloa mai loa lea e le faamasino sili o le matagaluega i le lōia a le malo e faapea: “E leai ma sina faamaoniga laʻitiiti lava o e aumaia e uiga i le fouvale i le malo, ma e iai ia i laʻua le aiā e faia ai lenei galuega. Aua lava neʻi e toe aumaia i laʻua i totonu o lenei potu faamasino ma e maʻimau ai le taimi ma tupe a le Setete faapea ma loʻu taimi, seʻi vaganā ua e maua ni faamaoniga!” O se manumalo mo i matou!
Ae ui i lea, na valaauina ai i maʻua mulimuli ane e le faamasino i lona ofisa. Sa ia iloa ua matuā tetee uma le aai i lana faaiʻuga. O lea na ia lapataʻia ai i maʻua e faapea: “O mea na ou fai atu ai sa tusa ma le tulafono, ae o laʻu fautuaga totino lava ia te oulua uma e faapea: Ō ese ma iinei, ina neʻi latou fasiotia oulua!” Sa ma iloa e saʻo o ia, o lea na ma tuua ai loa le aai.
E mai iinā sa ou aufaatasi atu ai ia Bennett ma Velva, o ē sa auauna i Clarksville, i Tennessee, i le avea o ni paeonia faapito. Ina ua mavae ni nai masina, na tofia ai i matou i Paris, i Kentucky. E tasi ma le ʻafa tausaga mulimuli ane, a o toeitiiti lava
faavaeina se faapotopotoga iinā, ae ma maua loa ma Bennett se valaaulia matuā faapitoa lava.I le Auaunaga Faamisionare
Ina ua ma vaai i le tusi valaaulia ina ia ma auai i le vasega lona lua o le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata, sa ma manatu e faapea, ‘Ua sesē la latou filifiliga! Aiseā o le a latou valaaulia ai ni tama talavou lē taualoa se toʻalua mai Mississippi i lena aʻoga?’ Sa ma manatu e latou te manaʻomia ni tagata sa lelei aʻoaʻoga, ae ui lea, na ma ō lava. E toʻa 100 tagata aʻoga sa iai i le vasega, ma e lima masina na faia ai le aʻoga. Na fai le faauuga ia Ianuari 31, 1944, ma sa ma naunau lava e fia auauna i se isi atunuu. Ae i na taimi, sa tele se taimi e faaalu i le mauaina o tusi folau ma visa, o lea sa tofia ai tagata aʻoga mo se taimi lē tumau i le Iunaite Setete. Ina ua mavae sina taimi na paeonia ai i Alabama ma Georgia, na iʻu lava ina maua lo ma tofiga ma Bennett—i Barbados, i Initia i Sisifo.
Sa faia pea le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ma na faasā ai le galuega ma lomiga a Molimau i le tele o nofoaga, e aofia ai ma Barbados. I le fale tiute iinā, e talai ai e alii ofisa a ma ato ma suʻe, ma maua ai lomiga sa ma nanāina i le ato. Sa ma manatu, ‘O le iʻuga lea o i maʻua.’ Ae na i lo o lea, sa na ona faapea mai lava o se tasi alii ofisa ia i maʻua: “E faamalie atu ona o le suʻeina o a lua ato; o nisi o nei lomiga e faasāina i Barbados.” Ae na ia faatagaina lava i maʻua e ma te ō ma ave a ma lomiga uma lava na avatu! Mulimuli ane ina ua ma talaʻi atu i tagata maualuluga o le malo, na latou faapea mai latou te leʻi iloaina pe aiseā na faasā ai lomiga. Ina ua mavae ni nai masina, na tatala ai loa le faasāsāga.
E tele ni mea na ma taulau manuia ai i le faiva i Barbados. Na ma faia ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia a itiiti mai e 15 suʻesuʻega a le tagata e toʻatasi, ma o le toʻatele o tagata suʻesuʻe sa agaʻigaʻi i luma faaleagaga. Sa ma lagona le fiafia e vaai atu ua ō mai nisi i sauniga a le faapotopotoga. Ae peitaʻi, talu ai sa faasāina ia lomiga mo se taimi, sa leai ai se malamalama auiluma o uso iinā i le auala e faia ai sauniga. E ui i lea, e leʻi pine ae mafai ona ma toleniina nisi o uso agavaa. Sa ma fiafia lava e fesoasoani atu i le toʻatele o a ma tagata suʻesuʻe e amata ona faia le faiva faa-Kerisiano ma i le vaai atu i le tuputupu aʻe o le faapotopotoga.
O le Tausia Aʻe o se Aiga
Ina ua mavae le tusa ma le 18 masina i Barbados, sa manaʻomia ona faia soʻu taotoga ma sa ou toe foʻi atu ai i le Iunaite Setete. A o iai iinā sa ou faaipoipo atu ai i se Molimau e suafa ia Dorothy o lē sa ma fetusiaʻi. O lea na ma paeonia ai ma laʻu avā i Tallahassee, i Florida, ae ina ua mavae le ono masina na ma siitia atu ai i Louisville, i Kentucky, o iinā na ofo mai ai e se Molimau se galuega mo aʻu. Sa faaauau pea le auaunaga a loʻu uso o Bennett i Barbados mo le tele o tausaga. Sa ia faaipoipo atu mulimuli ane i se tuafafine misionare ma auauna ai i le galuega femalagaaʻi i na atumotu. Na iʻu ina la toe foʻi atu i le Iunaite Setete ona o tulaga o le soifua mālōlōina. Sa faaauau ona la auauna i le galuega femalagaaʻi i faapotopotoga e tautatala i le gagana Sepania
seʻia oo i le maliu o Bennett i le 1990 ina ua 73 ona tausaga.I le 1950, na fanaua ai e Dorothy la ma tama muamua, o se pepe teine na ma faaigoaina ia Daryl. Sa iʻu ina maua la ma fanau e toʻalima. O la ma tama lona lua, o Derrick, na maliu ona o le fiva faiʻai i le maea ario (cerebrospinal meningitis) ina o na o le lua ma le ʻafa tausaga le matua. Ae na fanau Leslie i le 1956, sosoo ai ma Everett i le 1958. Sa ma taumafai lava ma Dorothy e tausi aʻe la ma fanau i ala o upu moni o le Tusi Paia. E ma te taumafai pea e faia se suʻesuʻega faale-Tusi Paia faalevaiaso a le aiga ma faia ina ia fiafia i ai tamaiti uma. A o laiti lava ia Daryl, Leslie, ma Everett, sa ma tuuina atu ia i latou taʻitoʻatasi ia fesili i vaiaso taʻitasi e faia i ai ni a latou saʻiliʻiliga loloto ma tali mai i le vaiaso e sosoo ai. E latou te faataʻitaʻia foʻi le talaʻi mai lea fale i lea fale. E alu le isi i totonu o le potu e tautau ai lavalava ma faafoliga e faapea o lē e ona le fale. E tū le isi i fafo ma tuʻituʻi le faitotoʻa. E latou te faaaogāina ia tala mālie ina ia faamā ma faafefe ai e le tasi le isi, ae sa fesoasoani lenei mea ia i latou e ati aʻe ai le naunau mo le galuega talaʻi. Sa matou talaʻi foʻi e lē aunoa ma i latou.
Ina ua fanau mai la ma tama tama aupito laʻitiiti o Elton i le 1973, o le taimi lena ua toeitiiti lava atoa le 50 tausaga o Dorothy, a o aʻu ua latalata i le 60. Sa faaigoa maʻua e le faapotopotoga o Aperaamo ma Sara! (Kenese 17:15-17) E masani lava ona ave e tama matutua ia Elton ma latou ō faatasi i le faiva. Sa ma lagona e faapea, sa avea lea o se molimau malosi i tagata pe a vaai mai i aiga—o uso ma tuafafine, o mātua ma fanau—o galulue faatasi, i le tufaina atu o upu moni o le Tusi Paia i isi. E auauaʻi uso matutua o Elton e ave o ia i luga o o latou tauʻau, ae tuu se sāvali faale-Tusi Paia i lona lima. E toetoe lava o tagata uma e faalogo pe a latou tatalaina mai le faitotoʻa ma vaaia lenei alii laʻitiiti aulelei o tietie i luga o le tauau o lona uso matua. Sa aʻoaʻo e tama ia Elton e ave le sāvali i le tagata pe a uma se talanoaga ma fai atu ni nai upu puupuu. O le auala lena na amata ai ona ia talaʻi.
I le faagasologa o tausaga, ua mafai ona ma fesoasoani atu i isi ina ia latou iloa Ieova. I le faaiʻuga o tausaga o le 1970, na matou siitia atu ai mai Louisville i Shelbyville, i Kentucky, ina ia auauna ai i se faapotopotoga sa manaʻomia se fesoasoani. A o matou iai iinā, sa lē gata ina matou vaaia ai le tuputupu aʻe o le faapotopotoga, ae sa fesoasoani atu foʻi i le saʻilia o se fanua ma le fausiaina o le Maota o le Malo. Mulimuli ane na talosagaina i matou e auauna i se isi faapotopotoga e lē mamao tele.
Mea Lē Mautinoa o le Olaga Faaleaiga
O oʻu moomooga, maʻimau pe ana tumau la ma fanau uma i le ala o Ieova, ae e lē o le tulaga lena ua iai. Ina ua latou matutua aʻe ma ō ese atu mai le aiga, o la ma fanau e toʻatolu mai tamaiti e toʻafā o loo feola, sa latou tuua le ala o le upu moni. Ae peitaʻi, o la ma tama tama o Everett na mulimuli i laʻu faaaʻoaʻoga ma ulu atu i le faiva faataimi atoa. Na auauna mulimuli ane o ia i le ofisa ulu o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao i Niu Ioka ma i le 1984, na valaaulia ai e auai i le vasega lona 77 o Kiliata. Ina ua uma le faauuga, na alu atu ai o ia i lona tofiga i Sierra Leone, i Aferika i Sisifo. I le 1988 na ia faaipoipo ai ia Marianne, o se paeonia mai Peleseuma. Talu mai lena taimi, ua la auauna faatasi ai o ni misionare.
I loʻu lava mafaufau e pei foʻi o isi mātua, sa avea o se mea e faavaivai loto ia i maʻua le vaai atu i le toʻatolu o la ma fanau ua lafoaʻia le ala o le ola o loo faamalieina ai i le taimi nei, ma o loo iai le faamoemoe matagofie o le ola e faavavau i le lalolagi parataiso i le lumanaʻi. I nisi taimi, sa ou tuuaʻia ai lava aʻu. Ae na ou maua faamāfanafanaga i le iloa e faapea, e oo lava i nisi o fanau agaga lava a Ieova po o agelu, na latou tuua le auauna atu ia te ia—e ui lava ua faia aʻoaʻiga a Ieova i le alofa ma le agalelei ma e leʻi faia lava ni mea sesē. (Teuteronome 32:4; Ioane 8:44; Faaaliga 12:4, 9) Na faamamafa mai ai e lenei mea ia te aʻu e faapea, po o le ā lava le taumafai malosi o mātua e tausia aʻe a latou fanau i le ala o Ieova, ae ui i lea, e ono iai lava nisi o le a mumusu e talia le upu moni.
I le pei o se laau ua loʻu i matagi malolosi, e manaʻomia lava ona tatou fetuunaʻi atu i faigatā ma faafitauli eseese e fetaiaʻi ma i tatou. I le faagasologa o tausaga, na ou iloa ai e faapea, o le suʻesuʻeina e lē aunoa o le Tusi Paia ma le auai i sauniga, ua aumaia ai ia te aʻu lena malosi ina ia fetuunaʻi ma ia tumau ai i le itu faaleagaga. A o agaʻi ina ou matua ma vaai atu i mea sesē na ou faia i aso Iakopo 1:2, 3.
ua mavae, ou te taumafai lava e vaai i le itu lelei. I nei mea uma lava, afai e tumau lo tatou faamaoni, o na mea tutupu o le a na ona faaleleia atili ai lo tatou tulaga ati aʻe faaleagaga. Afai e tatou te aʻoaʻo mai na mea na tutupu, ona mafai lea ona avea vala faalēmanuia o le olaga ma nisi o vala mautinoa e aʻoaʻoina ai i tatou.—I le taimi nei, ua lē o toe maua e i maʻua ma Dorothy le soifua mālōlōina ma le malosi e faia ai mea ma te mananaʻo e fai i le auaunaga a Ieova. Ae ma te faafetai tele lava i le lagolagosua alofa a o ma uso ma tuafāfine Kerisiano pele. I le toetoe lava o sauniga uma, e taʻu mai ai e uso ia i maʻua le tele o lo latou talisapaia o lo ma auai iinā. E latou te faasalafa mai foʻi la latou fesoasoani ia i maʻua i so o se auala e mafaia—e oo lava i le toe faaleleia o le fale ma le taavale.
I nisi taimi, e mafai ai lava ona ma auai i le auaunaga paeonia lagolago, ma o loo ma faia suʻesuʻega ma tagata lotofiafia. O se mea faapitoa lava e ma te fiafia ai pea o le maua mai lea o tala mai la ma tama lena o loo auauna i Aferika. E faia pea a ma suʻesuʻega faaleaiga e ui lava e na o le toʻalua i maʻua i le taimi nei. Ua ma fiafia ona o le tele o tausaga na ma tuutoina atu i le auaunaga a Ieova. Ua ia faamautinoaina mai i maʻua e faapea, o le a ia lē ‘faagaloina la ma galuega ma le alofa na ma faaalia i lona suafa.’—Eperu 6:10.
[Ata i le itulau 25]
O Velva, Bennett, ma aʻu o loo papatisoina e Ted Klein ia Aperila 18, 1940
[Ata i le itulau 26]
I maʻua ma laʻu avā o Dorothy, i le amataga o vaitausaga o le 1940 ma i le 1997
[Ata i le itulau 27]
Le lauga lautele, “The Prince of Peace,” (Le Alii o le Filemu) na faasalalauina i tua o se pasi i se aai i Barbados
[Ata i le itulau 27]
O loʻu uso o Bennett i luma o le fale o misionare