Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

‘O le Atamai o le a Faateleina ai o Tatou Aso’

‘O le Atamai o le a Faateleina ai o Tatou Aso’

‘O le Atamai o le a Faateleina ai o Tatou Aso’

O AI na te faafitia le mea moni faapea e matuā manaʻomia lava le atamai i le faafetaiaʻia o faafitauli o le olaga? O le atamai moni, o le tomai lea e faaaogā tatau ai le poto ma le malamalama. O le tuufaafeagai moni o le lē mafaufau, le valea, ma le matuā valea lava. Ua timaʻia ai la i tatou e le Tusi Paia ina ia tatou maua le atamai. (Faataoto 4:7) O le mea moni, o le pogai autū na tusia ai le tusi o le Tusi Paia o Faataoto, ina ia faaoo mai ai le atamai ma aʻoaʻoina ai. E faitauina faapenei ona upu amata: “O faataoto a Solomona le atalii o Tavita, le tupu o Isaraelu; ina ia iloa ai le poto [“atamai,” NW ] ma ia aʻoaʻoina.”—Faataoto 1:1, 2.

Mo se faaaʻoaʻoga, seʻi tau ina tatou iloiloina aʻoaʻoga aogā mai nai uluaʻi mataupu o le Faataoto. Ua faapei Solomona o se tamā alofa o loo augani atu i lona atalii, i lona ʻaiʻoi atu i lana ʻaufaitau ina ia latou talia aʻoaʻoga ma uaʻi atu i le atamai. (Mataupu 1 ma le 2) Ua ia faaali mai ia i tatou le auala e ati aʻe ai se faigauō māfana ma Ieova ma le auala e malupuipuia ai o tatou loto. (Mataupu 3 ma le 4) Ua apoapoaʻia i tatou ina ia tumau i le amio mamā. (Mataupu 5 ma le 6) Ioe, e matuā tāua ia i tatou le faailoa mai o le auala o loo gaoioi ai se tagata e amio lē mamā. (Mataupu 7) Maʻeu foʻi le faafiafiaina o tagata uma ona o le augani mai a le atamai e pei o se peresona! (Mataupu 8) A o leʻi see atu i faataoto pupuu taʻitasitasi i mataupu o loo sosoo mai, ae ua faailoa mai e le tupu o Solomona se aotelega faagaeeloto o mea ua uma ona ia talanoaina.—Mataupu 9.

‘O Mai ia, Ina Aai i Laʻu Areto ma Inu i Laʻu Uaina’

O le faaiʻuga o le vaega muamua o le Faataoto ua lē na o se aotelega e tau ina fai e toe otooto mai ai fautuaga na muaʻi taʻua. Na i lo lea, ua tusia mai o se talafaatusa mataʻina ma le matagofie, e faagaeetia ai le tagata faitau ina ia saʻili atu mo le atamai.

E amata le mataupu lona 9 o le tusi o Faataoto i le Tusi Paia, i upu nei: “O le poto [atamai] ua faia e ia lona fale; ua ia talai ona pou e fitu.” (Faataoto 9:1) O le faaupuga “pou e fitu,” e manatu se tasi alii poto e faapea, “o loo faasino i se fale telē o loo fausia e faaogatotonu ai se lotoā, ma o lena fausaga o loo lalago e ni pou tetele se tolu i ona itu e lua ma le pou e tasi o loo faatū i le ogatotonu o le itu lona tolu, o loo faasaga saʻo mai i le faitotoʻa e ulu atu ai.” E tusa lava pe moni pe leai lenei faamatalaga, ae mautinoa lava, ua uma ona fausia e le atamai se fale malosi mo le taliina o le tele o ni mālō.

Ua māeʻa saunia mea uma o iai mo se tausamiga. Ua iai iinā le aano o le manu, faapea foʻi le uaina. O le atamai ua mafai ai ona uaʻi totino atu i le sauniuniga o le taumafataga ma le laulauina o le laoʻai. “Ua na fasia ana manu; ua na suia lana uaina; ua na laulau atu foi mea i lana laoai.” (Faataoto 9:2) E foliga mai o loo maua i lenei laoʻai faafaatusa, meaʻai faaleagaga e faamalamalamaina ai e ao ona iloiloina lelei.—Isaia 55:1, 2.

O ai e valaaulia i le faigaʻai ua saunia e le atamai moni? “Ua ia auina atu lona galu teine; ua talaʻi i mea maualuluga o le aai, Ai se faigofie, ia afe mai o ia iinei; o le ua leai sona mafaufau, ua ia faapea atu i ai, O mai ia, ina aai laʻu areto, ma inu i laʻu uaina ua ou suia. Ia outou tuulafoai atu i e valelea, tou te ola ai; ma ia outou ui atu i le ala e atamai ai.”Faataoto 9:3-6.

Ua aauina atu e le atamai ana auauna teine e faaoo atu le valaaulia. Ua latou ō atu i nofoaga lautele na e mafai ona latou valaau atu ai i se aofaʻiga tele o tagata. Ua valaaulia tagata uma—i latou ‘ua leai ni mafaufau,’ po o i latou e lē o iai se malamalama, faapea i latou e lē o iai se potomasani. (Faataoto 9:4) Ma ua folafola atu ia i latou le faamoemoe o le ola. O le atamai o loo iai i le Afioga a le Atua, e aofia ai le atamai o loo taʻua i le tusi o Faataoto, e mautinoa lava le faaavanoa atu i le toetoe o tagata uma. I aso nei, i le avea o Molimau a Ieova o ni avefeʻau o le atamai moni, ua latou pisi ai i le valaauliaina o tagata, i so o se mea lava e maua atu i ai, ina ia suʻesuʻeina le Tusi Paia. O le mea moni, o le taliaina o lenei poto, e mafai ona taʻitaʻia atu ai i le ola e faavavau.—Ioane 17:3.

E ao i Kerisiano ona talia ma le lotomaulalo aʻoaʻiga a le atamai. Ua patino le moni o lenei mea i talavou, ma i latou e leʻi leva ona aʻoaʻoina e uiga i a Ieova. Ona o le lē lava o lo latou potomasani e faatatau i ala o le Atua, atonu ai ua ‘leai ni o latou mafaufau.’ E lē faapea ua leaga uma lava uunaʻiga o a latou gaoioiga, peitaʻi, e alu ai se taimi ma ni taumafaiga ina ia iai le loto i se tulaga e matuā faafiafiaina ai Ieova le Atua. E manaʻomia ai i lenei itu le aumaia o mafaufauga, faanaunauga, faalogona māfana ma sini, ina ia ōgatusa ma mea e finagalo malie i ai le Atua. Maʻeu le matuā tāua o lo latou “naunau [atu] i le suāsusu e le suia o le upu.”—1 Peteru 2:2, LT.

O le mea moni, pe lē tatau ea ia i tatou uma ona tatou aʻoaʻoina atili isi mea e ese mai i “aʻoaʻoga muamua”? E mautinoa tatou te mananaʻo e faatupu aʻe se naunau i ‘mea loloto a le Atua’ ma taumamafa i meaʻai aano ua saunia mo tagata matutua. (Eperu 5:12–6:1, LF; 1 Korinito 2:10, LT) O loo mataala “le auauna faamaoni ma le mafaufau” lea e faatonutonuina patino e Iesu Keriso, i le saunia maia o meaʻai tatau faaleagaga mo tagata uma. (Mataio 24:45-47) Tau ina ia tatou aai i le laoʻai a le atamai e ala i lo tatou naunautaʻi e suʻesuʻeina le Afioga a le Atua, faatasi ai ma lomiga faale-Tusi Paia ua saunia mai e le vasega auauna.

“Aua Neʻi Aoai Atu i Lē Tauemu”

O aʻoaʻoga a le atamai e aofia ai foʻi faasaʻoga ma aʻoaʻiga. E lē o tagata uma latou te talia lenei vala o le atamai. O le ala lea ua faaofi mai ai i le faaiʻuga lava o le vaega muamua o le tusi o Faataoto, se lapataʻiga e faapea: “O le na te aoai atu i lē tauemu e maua e ia le faamāina; ma le la te finau ma le tagata amio leaga e maua e ia le ila. Aua neʻi aoai atu i lē tauemu, neʻi inosia oe e ia.”Faataoto 9:7, 8a.

E masani i le tagata faatauemu ona ita ma ʻinoʻino i lē o loo taumafai e fesoasoani atu e faasaʻo ona ala. O le tagata amioleaga e na te lē talisapaia le tāua o aʻoaʻiga. Pagā se lē atamai o le taumafai e aʻoaʻo atu upu moni matagofie o le Afioga a le Atua, i se tasi e ʻinoʻino mai i le upu moni pe na o le fia faatauemu mai i ai! A o talaʻi atu le aposetolo o Paulo i Anetioka, sa fetaiaʻia ai o ia ma se vaega o tagata Iutaia o ē sa leai so latou alofa mo le upu moni. Sa latou taumafai e faaaafia o ia i se finauga e ala i lo latou upu ese mai i upu na ia fai mai ai, ma upu leaga ia te ia, peitaʻi sa na ona faapea mai lava o Paulo: “A ua outou tetee mai i [le afioga a le Atua], ma ua taʻuleaogaina outou e outou i le ola e faavavau, faauta, o le mea lea ma te liliu atu ai i tagata o nuu ese.”—Galuega 13:45, 46.

I la tatou taumafaiga e faaoo atu le tala lelei o le Malo i tagata lotofaamaoni, seʻi o tatou faaeteete ina ia tatou lē aafia i ni taugaupu ma ni finauga ma tagata tauemu. Na faatonu atu e Keriso Iesu ona soo: “A outou ulufale atu i se aiga, ia outou ofo alofa atu i ai. Pe afai foi ua tatau lea aiga, ia oo atu i ai la outou faamanuia; a e afai ua le tatau, ia toe foi mai ai ia te outou la outou faamanuia. Ai se le talia outou, pe le faalogo i a outou upu, a outou o atu nai lea fale po o lea aai, ia outou tūtū atu le eleele nai o outou vae.”—Mataio 10:12-14.

E tuufaafeagai le tali mai a le tagata atamai i aʻoaʻiga, ma le tali mai a le tagata tauemu. Ua faapea mai Solomona: “Aoai atu i le ua [atamai], ona alofa mai lea o ia ia te oe. Aʻoaʻo atu i le ua [atamai] e atili [atamai] ai o ia.” (Faataoto 9:8e, 9a) O le tagata atamai na te iloa “o aoaiga uma foi a o i ai, e le manatu i ai o se mea e olioli ai, a o le mea e faanoanoa ai; a e mulimuli ane e fua mai ai le fua o le amiotonu e manuia ai e ua aʻoaʻoina ai.” (Eperu 12:11) E ui atonu e tigā le aʻoaʻiga, ae aiseā o le a tatou fia tauimasui ai fua pe faasagatau atu i ai, pe afai o le taliaina o lena fautuaga e oo ina atili faaatamaiina ai i tatou?

Ua faaauau mai upu a le tupu atamai: “Aʻoaʻo atu i le ua amiotonu e tupu ai pea lona poto.” (Faataoto 9:9e) E leai lava se tasi ua ova sona atamai po ua matua naʻuā ua lē toe mafai ai ona aʻoaʻoina ni mea. Maʻeu le matagofie o le vaai atu, e oo lava ia i latou ua pulapula lāgoto lo latou soifua, ae o loo latou taliaina pea le upu moni ma faia se tuuina atu i a Ieova! Tau ina ia tatou taumafai foʻi e faatumauina lo tatou naunau e aʻoaʻo atili ma faamaʻai pea le mafaufau.

“E Faaopoopoina ai Foi Tausaga i Lou Olaga”

I le faamamafaina o le manatu autū o le mataupu o loo talanoaina, ua faaaofia ai e Solomona le mea e sili ona manaʻomia mo le atamai. Ua ia tusi mai: “O le mataʻu ia Ieova, o le amataga o le poto [atamai] lea; ia iloa foi le Paia, o le atamai [malamamala] lava lea.” (Faataoto 9:10) E lē mafai ona iai se atamai faale-Atua pe a aunoa ma le mataʻu talafeagai ma le faaaloalo mo le Atua moni. E mafai ona matuā tumu le mafaufau o se tagata i le poto, peitaʻi afai e lē mataʻu i a Ieova, o le a lē taulau la ona ia faaaogā lena poto i se auala e faamamaluina ai Lē na Foafoaina Mea. E na te ono faia ai foʻi ni faaiʻuga sesē mai mea moni ua iloa, ma faamatagā ai o ia. E lē gata i lea, e manaʻomia tele le poto e uiga i a Ieova, o Lē Silisili Ona Paia, ina ia maua ai le malamalamaga, o se uiga matilatila o le atamai.

O le ā le fua e fuaina mai e le atamai? (Faataoto 8:12-21, 35) Ua faapea mai le tupu o Isaraelu: “O aʻu e faateleina ai ou aso; e faaopoopoina ai foi tausaga i lou olaga.” (Faataoto 9:11) O le iai o le atamai o le a iʻu ai i le faateleina o aso ma tausaga o le olaga. Ioe, “o le [atamai] ua maua, e ola ai e ua i ai.”—Failauga 7:12.

O le faia o ni taumafaiga ina ia maua le atamai o se tiute tauave e patino ia i tatou lava. I le faamamafaina o lenei mea moni, ua taʻua ai e Solomona faapea: “Afai e te [atamai], mo oe lava e te [atamai] ai; afai e te tauemu, na o oe lava e nofo sala ai.” (Faataoto 9:12) O le tagata atamai e maua e ia le manuia i lona lava atamai, ae o le tagata tauemu e tuuaʻia lava ia te ia lona lava mafatiaga. O le mea moni lava, e tatou te selesele i mea na tatou lūlūina. O lea, tau ina ia tatou, ‘uai atu o tatou taliga i le [atamai].’—Faataoto 2:2.

“O le Fafine Valea, ua Leoleoa Lava Ia”

I se faaeseesega, ua sosoo mai upu a Solomona: “O le fafine valea, ua leoleoa lava ia, e faigofie lava o ia, na te le iloa se mea. Ua nofo o ia i le faitotoa o lona fale, i luga lava o le nofoa i mea maualuga i le aai; ina ia valaau i e ui ane i le ala, o e savavali tonu i o latou ala. O sē faigofie, ia afe mai o ia iinei.”Faataoto 9:13-16a.

Ua faamatalaina le valea, e pei o se fafine leoleoā, e lē aʻoaʻia ma e faavalevalea. Ua ia fausia foʻi se fale. Ma ua ia faia le galuega o le tauvalaau solo i so o se tagata e leai sona potomasani. E iai la i tagata o loo ui ane se filifiliga e fai. Po o le a latou talia ea le valaaulia a le atamai pe talia le valaaulia a le valea?

“E Suamalie le Vai ua Gaoia”

Ua taufai valaaulia uma e le atamai ma le valea tagata faalogologo ina ia ‘afe mai iinei.’ Ae peitaʻi, e eseese mea o loo faatosina mai ai. E valaaulia e le atamai tagata i se tausamiga o uaina, o aano o manu, ma le areto. O le faatosinaga o loo ofo atu e le valea, ua faamanatu mai ai ia i tatou togafiti a se fafine amioleaga. Ua faapea mai Solomona: “O le ua leai sona mafaufau, ua ia faapea atu i ai, E suamalie le vai ua gaoia, e manogi foi le areto ua natia.”Faataoto 9:16e, 17.

Na i lo o le uaina ua suia, ae ua ofo mai e “le fafine Valea” vai ua gaoia. (Faataoto 9:13, New International Version) I le Tusi Paia, o le olioli o se tasi i a la feusuaʻiga ma lana avā pele, ua faatusaina i le inuina o vai mamā e faafouina ai. (Faataoto 5:15-17) O lona uiga la, o vai ua gaoia, e faatusa i ai feusuaʻiga lē mamā e faia faalilolilo. O na vai e foliga manaia mai—e sili atu na i lo o le uaina—auā na gaoia ma o loo iai le manatu e lē taitai iloa e se isi. O le areto ua ʻaina faananā ua faafoliga mai e sili atu lona manogi lelei na i lo o le areto ma le aano o manu o le atamai, auā ua maua mai auala lē faamaoni. O le manatu i mea ua faasāina ma mea faananā, e faapea o ni mea mananaia o se faailoga lena o le valea.

A o aofia i le valaaulia a le atamai le folafolaga o le ola, peitaʻi o le fafine valea e lē taitai ona manatunatu i āuga o le mulimuli atu i ona ala. Peitaʻi ua lapataʻi mai Solomona: “Ua le iloa e ia o i lea mea agaga o e ua oti; ua i mea maulalo o seoli e ua valaauina e ia.” (Faataoto 9:18) Ua tusi mai se alii atamai: “O le fale o le Tamaʻitaʻi Valea ua lē o se aiga ae o se fale e tuu ai ē ua feoti. Afai e te ulu atu i ai, e te lē toe foʻi mai i fafo o e ola pea.” O le ola i se olaga o amioga lē mamā e lē atamai; o se olaga e oti ai.

Na fetalai mai Iesu Keriso: “Ia outou ulu atu i le faitotoa va apiapi; auā e va tele le faitotoa, e lautele foi le ala e tau atu i le malaia, e toatele foi i latou o e ui atu ai. Auā e va apiapi le faitotoa, e lauitiiti foi le ala e tau atu i le ola, e toaitiiti foi i latou o e maua.” (Mataio 7:13, 14) Tau ina ia tatou taumamafa pea i le laoʻai o le atamai ma ia iai faatasi ma i latou o loo savavali i le ala e tau atu i le ola.

[Ata i le itulau 31]

O le tagata atamai e fiafia e taliaina faasaʻoga

[Ata i le itulau 31]

O le mauaina o le atamai o se tiute tauave a le tagata lava ia