Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Aga‘i Atu i le Manumalo Faai‘u!

Aga‘i Atu i le Manumalo Faai‘u!

Agaʻi Atu i le Manumalo Faaiʻu!

“Faauta foi, o le solofanua sinasina, ua i ai le aufana i lē o tietie ai; ua avatu foi ia te ia le palealii; ona alu atu lea o ia, o loo manumalo, o le a manumalo pea ia.”—FAAALIGA 6:2.

1. O ā mea o le a tutupu i le lumanaʻi lea na vaaia e Ioane i le faaaliga?

SA MAFAI e le aposetolo o Ioane, ina ua faagaeeina e le Atua, ona vaai atu i le tusa ma le 1,800 tausaga o i luma ma ia faamatala mai ai le faanofotupuina o Keriso e avea ma Tupu. Sa manaʻomia e Ioane le faatuatua ina ia talitonu ai i mea na ia vaaia i le faaaliga. Ua i a i tatou i aso nei se faamaoniga manino e faapea, o lenei faanofotupuina na valoia mai, sa tupu i le 1914. E ala i o tatou mata o le faatuatua, ua tatou vaai atu ai i a Iesu Keriso o loo agaʻi atu “o loo manumalo, o le a manumalo pea ia.”

2. Na faapeʻī le tali mai a le Tiapolo ina ua fanau mai le Malo, ma o le ā ua faamaonia ai iinei?

2 Ina ua mavae le fanau mai o le Malo, sa tuliesea Satani mai le lagi, ma atili ai ona ia tau malosi ma le matuā lotoa tele, ae na matuā lē taulau lava ana taumafaiga. (Faaaliga 12:7-12) O lona lotoa tele lea ua atili ai ona mataʻutia tulaga o le lalolagi. E foliga mai ua faasolo ina taape le sosaiete o tagata. Ua faamaonia manino ai nei i Molimau a Ieova e faapea o loo agaʻi atu lo latou Tupu ina ia “manumalo pea ia.”

Ua Faavaeina se Sosaiete o le Lalolagi Fou

3, 4. (a) O ā suiga tau i le faalapotopotoga ua faia i le faapotopotoga Kerisiano talu mai ona faavaeina le Malo, ma aiseā na talafeagai ai? (e) O ā aogā o nei suiga, e pei ona valoia mai e Isaia?

3 O le taimi lava na faavaeina ai le Malo, o le taimi foʻi lena na atili faaōgatusa ai faatulagaga a le faapotopotoga Kerisiano lea ua toe faafoʻisia—faatasi ai ma ona tiute tauave ua faateleina o le Malo—ma le faatulagaga sa iai le faapotopotoga Kerisiano i le uluaʻi senituri. O lea, i lomiga o Le Olomatamata faa-Peretania o Iuni 1, ma le 15, 1938, na talanoaina auʻiliʻili mai ai le auala e tatau ona faagaoioi ai le faalapotopotoga Kerisiano. Mulimuli ane, i le lomiga o Tesema 15, 1971, sa faamalamalama atili mai ai le Vaega Pule i ona pō nei, i le mataupu “O se Vaega Pule e Ese Mai le Faalapotopotoga Faaletulafono” (A Governing Body as Different From a Legal Corporation). I le 1972, na tofia ai ʻautoeaina e latou te saunia maia fesoasoani ma taʻiala mo faapotopotoga i o latou vaipanoa.

4 O le toe faatulagaina o le vaavaaiga tatau sa matuā faamalosia ai le faapotopotoga Kerisiano. Sa fesoasoani foʻi i ai sauniuniga na faia e le Vaega Pule e aʻoaʻoina ai toeaina i o latou tiute, e aofia ai le toleniina o i latou i mataupu tau faamasinoga. I le Isaia 60:17, na valoia mai ai tulaga o le a faasolosolo mālie ona tulaʻi mai, e aafia ai le faatulagaga a le faalapotopotoga a le Atua i le lalolagi ma iʻuga lelei e maua mai ai. Na valoia mai e faapea: “Ou te aumaia le auro e sui aʻi le ʻapa memea; ou te aumaia foi le ario e sui aʻi le uamea, ma le ʻapa memea e sui aʻi laau, ma uamea e sui aʻi maa; e avea foi e aʻu ou alii ia filemu, ma ou faipule ia amiotonu.” O nei suiga lelei ua atagia mai ai le faamanuiaga tauatua ma faamaonia mai ai le finagalo malie o le Atua i a i latou o ē na lagolagoina ma le maelega lona Malo.

5. (a) Na faapeʻī le tali atu a Satani i le faamanuiaga a Ieova i ona tagata? (e) I le ōgatusa ma le Filipi 1:7, e faapeʻī uiga faaalia o tagata o Ieova i le lotoa o Satani?

Sa leʻi tuumāmāina foʻi e Satani le tausiga alofa ma le taʻitaʻiga a le Atua mo ona tagata ina ua mavae ona faavaeina le Malo. Mo se faaaʻoaʻoga, i le 1931, na faalauiloa ai i le lautele e faapea, o lenei vaega toʻaitiiti o Kerisiano sa lē na o ni Tagata Aʻoga o le Tusi Paia. I le ōgatusa ma le Isaia 43:10, o i latou o Molimau a Ieova! I lena lava foʻi taimi, na faamatuu mai ai e le Tiapolo le anoanoaʻi o sauāga e lē mafaatusalia i le lalolagi aoao. E oo lava i atunuu e masani ona lauiloa ona o lo latou tuuina atu o le saʻolotoga i lotu, e pei o le Iunaite Setete, Kanata, ma Siamani, sa tatau lava i Molimau ona latou uia ni ala faaletulafono ina ia maua ai lo latou saʻolotoga e tapuaʻi ai. E oo ane i le 1988, ua māeʻa ona toe autaluina e le Faamasinoga Sili a le Iunaite Setete moliaga e 71 sa aafia ai Molimau a Ieova, ma o le luavaetolu o nei moliaga sa latou manumalo ai. I aso nei, i le lalolagi aoao, o loo faaauau pea ona faia finauga faaletulafono, ma i le pei o le uluaʻi senituri, o loo taumafai lava e ‘tu atu e faamaonia [“faaletulafono,” NW] le tala lelei.’—Filipi 1:7.

6. Pe na taofia ea e faasāsāga ma taofiofiga tagata o Ieova mai le agaʻi i luma? Aumai se faataʻitaʻiga.

6 A o faagasolo le vaitausaga e amata mai le 1930 e oo atu i le 1939, i le vaitaimi e oo atu i le Taua Lona Lua a le Lalolagi, sa faia ai e faiga malo faatautalatasi ni faasāsāga po o taofiofiga i le galuega a Molimau a Ieova i Siamani, Sepania, Iapani ma isi. Peitaʻi i le tausaga e 2000, e toetoe lava 500,000 tagata talaʻi maelega o le Malo o le Atua ua iai i na o nei lava atunuu e tolu. E toeitiiti lava faasefulu taimi e sili atu ai lena fuainumera na i lo le aofaʻiga o Molimau i le lalolagi aoao i le 1936! E manino la, e lē mafai e faasāsāga ma taofiofiga ona taofia tagata o Ieova mai le agaʻi i luma e ala i le taʻitaʻiga a lo latou Taʻitaʻi manumalo, o Iesu Keriso.

7. O le ā se mea matilatila na tupu i le 1958, ma o le ā se suiga mataʻina na tupu talu mai lena taimi?

7 Maʻeu se faailoaga sa iai o lenei gaoioiga agaʻi i luma, ina ua oo i le 1958, na faia ai i le aai o Niu Ioka le tauaofiaga e pito sili ona telē a Molimau a Ieova, le Fonotaga Faava-o-atunuu o le Finagalo Tauatua, faatasi ai ma se tumutumuga o le aofia, e 253,922. E oo ane i le 1970, ua iai le faatagaga o la latou galuega i atunuu e tolu ia na taʻua i luga, seʻi vaganā ai vaipanoa sa taʻua i na taimi o Siamani i Sasaʻe. Peitaʻi, sa faasāsāina pea Molimau i le oganuu tele a le Soviet Union ma ona malo sa soofaatasi i le Warsaw Pact. I aso nei, i nei malo sa avea muamua ma malo Komunisi, ua iai le silia ma le ʻafa miliona Molimau maelega.

8. O le ā ua avea ma iʻuga o le faamanuiaga a Ieova i ona tagata, ma o le ā se faamatalaga a Le Olomatamata faa-Peretania i le 1950 e uiga i lenei mataupu?

8 Ua faamanuiaina Molimau a Ieova i se faatelega, talu ai lo latou faaauau ona ‘muai saili le malo [o le Atua] ma lana amiotonu.’ (Mataio 6:33) I se uiga moni lava, ua vaaia le faataunuuga o le valoaga a Isaia: “O le toaitiiti e fai ma toaafe, ma le ua faatauvaa e fai ma nuu malosi; o aʻu o Ieova, ou te faavave ona fai i ona lava aso.” (Isaia 60:22) Ae e leʻi oo mai le iʻuga. I le sefulu tausaga talu ai, na faateleina aʻe ai i le silia ma le 1,750,000 tagata e lagolagoina malosi le pulega o le Malo. Ua lotomalilie lava nei tagata e avea i latou o se vaega lea na taʻua e Le Olomatamata faa-Peretania i le 1950 e faapea: “O loo sauniunia nei e le Atua se sosaiete o le lalolagi fou. . . . O le a sao atu lenei vaega i a Amaketo, . . . o le uluaʻi vaega lea o le a gaoioi i totonu o le ‘lalolagi fou’ . . . , ua faamaopoopoina faatiokarate, ua latou masani i faatulagaga a le faalapotopotoga.” Na faaiʻu mai le mataupu e faapea: “O lea, seʻi o tatou agaʻi atu i luma ma le mautū, o i tatou uma lava, o se sosaiete o le lalolagi fou!”

9. Ua aogā faapefea mea ua aʻoaʻoina e Molimau a Ieova i le faagasologa mai o tausaga?

9 A o faagasolo le taimi seʻia oo mai nei, ua aʻoaʻoina ai e lenei sosaiete o le lalolagi fou ua matuā faatuputupulaʻia, auala e faia ai mea i se tulaga sologa lelei, ma ua faamaonia le aogā tele i aso nei ma atonu foʻi o le a atili atu ona aogā a o faagasolo galuega toe faaleleia pe a mavae Amaketo. Mo se faaaʻoaʻoga, ua aʻoaʻoina e Molimau le auala e faamaopoopo ai tauaofiaga tetele, e ofo faavave atu ai fesoasoani laveaʻi mo faalavelave faafuaseʻi, ma fausia ai fale mo fausaga faavavevave. O lenei galuega ua avea ma pogai o le viiviia ma le faaaloalogia o Molimau a Ieova e le toʻatele o tagata.

Le Faasaʻoina o Manatu Sesē

10, 11. Aumai se faataʻitaʻiga o le auala ua faasaʻoina ai manatu sesē sa iai e faatatau i Molimau a Ieova.

10 O loo iai pea tagata ua latou tuuaʻia Molimau a Ieova e faapea, e latou te lē o autasi ma le sosaiete o tagata. O le māfuaaga autū o lenei mea ona o le tulaga e faavae mai i le Tusi Paia o Molimau i mataupu e pei o tuiga toto, le solitū, le ulaula, ma amioga tatau. Peitaʻi ua faateteleina ona ioe le lautele i le aogā o manatu o Molimau i na mataupu. Mo se faaaʻoaʻoga, na telefoni atu se tamaʻitaʻi fomaʻi i Polani i le ofisa e faatautaia le galuega a Molimau a Ieova ma faapea atu, sa umi se taimi na latou finau ai i le falemaʻi ma isi ana uō fomaʻi i le mataupu o tuiga toto. Na māfua le talanoaga ona o se mataupu na lomia i lena aso i le nusipepa o aso taʻitasi a Polani, le Dziennik Zachodni. Na taʻutino mai e le fomaʻi e faapea: “Ia te aʻu lava ia, e ese loʻu faanoanoa i le soona faaaogā o le toto i togafitiga faafomaʻi. Ua tatau ona sui lenei faiga, ma ua ou fiafia ina ua iai se tasi ua ia lāgā maia le mataupu. Ou te manaʻomia nisi faamatalaga atili.”

11 I se fonotaga na faia i le tausaga talu ai, na talanoaina ai e faauluuluga o mataupu faafomaʻi mai Europa, Iunaite Setete, Isaraelu ma Kanata, se mataupu sa fuafuaina e fesoasoani ai i fomaʻi ina ia togafitia maʻi e aunoa ma le faaaogāina o le toto. Na taʻua i lenei fonotaga, sa faia i Suisilani, e faapea i le ese ai mai le talitonuga taatele, e sili atu ona maualuga le aofaʻiga o maʻi na faia i ai tuiga toto ua maliliu, na i lo maʻi sa leʻi tuiina i ai le toto. Sa masani lava ona vave teteʻa maʻi o Molimau mai le falemaʻi na i lo maʻi sa faaaogā le toto i o latou togafitiga, lea e masani foʻi ona faaitiitia ai ma le totogi o togafitiga.

12. Taʻu mai se faaaʻoaʻoga o le viiviia e ni tagata iloga o le tulaga o Molimau a Ieova e tusa ai o lo latou solitū faapolotiki.

12 E tele foʻi faamatalaga lelei na faia e faatatau i le tulaga solitū na tutū ai Molimau a Ieova, a o leʻi faia ma ina ua faagasolo foʻi le Taua Lona Lua a le Lalolagi ina ua latou onosaia osofaʻiga ogaoga a le ʻau Nasi. E tele ni faamatalaga o le talisapaia na faia mai, ona o le vitiō Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault, na saunia e Molimau a Ieova ma muaʻi faaalia i le nofoaga o faasalaga mamafa o Ravensbrück i Siamani i a Novema 6, 1996. I le tatalaina o se faaaliga faapena i le nofoaga mataʻutia o faasalaga mamafa i Bergen-Belsen i a Aperila 18, 1998, na taʻutino ai e Dr. Wolfgang Scheel, o le faatonusili o le Nofoaga Tutotonu mo Aʻoaʻoga Faapolotiki i Lower Saxony, e faapea: “O se tasi o mea moni na tupu i le talafaasolopito e sili ona masiasi ai, o le sili mamao atu lea ona maumauaʻi o Molimau a Ieova e teena Pulega Faasosalisi a Malo, na i lo le maumauaʻi o lotu Kerisiano. . . . E tusa lava po o ā o tatou lagona e uiga i aʻoaʻoga ma le maelega faalotu o Molimau a Ieova, ae ua matuā onomea ona tatou faaaloalogia lo latou tutū mausalī i le taimi o pulega a Nasi.”

13, 14. (a) O le ā se faamatalaga poto e uiga i uluaʻi Kerisiano na sau mai se puna sa leʻi faatalitalia? (e) Taʻu mai ni faaaʻoaʻoga o ni faamatalaga lelei ua faia e uiga i tagata o le Atua i aso nei.

13 Pe a oo ina lagolagoina e tagata iloga po o faaiʻuga a faamasinoga Molimau a Ieova i ni mataupu tugā faapea, e ono faaitiitia ai uiga faailogatagata o loo faaalia i a i latou, ma amata ai ona saʻo le vaaiga i Molimau. E masani i lenei tulaga ona latou maua ai se avanoa e talanoa atu ai i ni tagata sa leʻi naunau muamua e faalogo mai. O ni gaoioiga e lelei tele na, ma e matuā talisapaia e Molimau a Ieova. E faamanatu mai ai i a i tatou le mea na tupu i Ierusalema i le uluaʻi senituri. Ina ua mananaʻo le ʻau Saniterini, o le faamasinoga sili lea a Iutaia, e fasiotia Kerisiano ona o la latou talaʻiga maelega, sa taʻu atu ai e Kamalielu, “o le aʻoaʻo i le tulafono, ua viia e le nuu uma lava,” se lapataʻiga i le faapea atu: “Outou Isaraelu e, ia outou ma mea a outou faia i nei tagata. . . . faamamao ia ma nei tagata, ma ia tuu pea ia te i latou; auā afai ua tupu mai tagata lena sauniga ma lena galuega, e faaumatia ia; a e afai ua tupu mai le Atua, tou te le mafai ona faaumatia; ina neʻi iloa ua outou fai taua i le Atua lava.”—Galuega 5:33-39.

14 I le pei o Kamalielu, e talu ai nei lava na tautatala ai foʻi faapena ni tagata iloga e lagolagoina le saʻolotoga tau i le tapuaʻiga mo Molimau a Ieova. Mo se faaaʻoaʻoga, na finau mai le taʻitaʻifono sa iai muamua o le Faapotopotoga Faava-o-malo mo le Saʻolotoga o Lotu ma Talitonuga e faapea: “E lē tatau ona teena aiā tatau faalelotu a se tapuaʻiga ona e faapea e lē talia e tagata lautele ona talitonuga, pe e lē ōgatusa foʻi ma talitonuga taatele.” Ma o se alii polofesa i suʻesuʻega faasaienisi i mataupu faalotu, i le iunivesite o Leipzig, na ia laga maia se fesili tāua e tusa ai o se komisi a le faiga malo a Siamani sa faatulaga latou te vaʻiliʻilia vaega ua taʻua o lotu mavae, i lona fesili mai: “Aiseā e matuā suʻesuʻe totoʻa ai na o vaega faalotu laiti, ae e lē o faia faapea i lotu tetele e lua [le Lotu Katoliko Roma ma le Lotu Luteru]?” E lava ma totoe upu a se tagata ofisa sinia i Siamani e maua ai le tali ina ua tusi mai: “E matuā leai ma se masalosalo, o na gaoioiga uma e faapogaia uma lava e le ʻaufailotu ua soona maelega naʻuā, o loo latou faatonutonuina le ala faapolotiki lea o loo faatino e le komisi a le malo.”

O Ai Tatou te Faatalitali Atu i ai mo se Mapusaga?

15, 16. (a) Aiseā na gata mai ai le aogā o le gaoioiga a Kamalielu? (e) Na faapefea ona gata mai foʻi mea sa mafai e isi tagata taualoa e toatolu ona latou faia mo Iesu?

15 O faamatalaga na taʻua e Kamalielu ua faamatilatila mai ai le mea moni e faapea, e matuā lē mafai lava ona lē taulau se galuega o loo lagolagoina tauatua. Sa mautinoa na manuia ai uluaʻi Kerisiano i nei upu na ia fai atu ai i le ʻau Saniterini, peitaʻi sa leʻi galo i a i latou le moni foʻi o fetalaiga a Iesu e faatatau i le sauāina o ona soo. O le gaoioiga a Kamalielu na taofia ai faufauga a taʻitaʻi lotu ina ia fasiotia i latou, peitaʻi e leʻi aveesea atoatoa ai sauāga mai i a i latou, auā ua tatou faitau i ai e faapea: “Ua usiusitai i latou ia te ia; ua aami foi le au aposetolo, ua sasa ia te i latou, ma fai atu, ia soia le tautala i le igoa o Iesu; ona tuuina atu lea ia te i latou e ō.”—Galuega 5:40.

16 A o faamasinoina Iesu, sa taumafai Ponotio Pilato e toe faasaʻoloto o ia, auā e na te leʻi maua se mea e sala ai o ia. Peitaʻi sa leʻi taulau ana taumafaiga. (Ioane 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) E oo lava i sui e toʻalua o le ʻau Saniterini, o Nikotemo ma Iosefa le Arimataia, o ē sa fiafia i a Iesu, sa gata foʻi se mea na mafai ona la faia e taofia ai le faamasinoga mai le tuuina atu o se faasalaga i a Iesu. (Luka 23:50-52; Ioane 7:45-52; 19:38-40) O le mapusaga lea e maua e ala mai i tagata pe a latou taumafai e puipuia tagata o Ieova—e tusa lava po o le ā le māfuaaga—e gata mai. O le a ʻinoʻino mai pea le lalolagi i soo moni o Keriso, e pei lava ona latou ʻinoʻino i a te ia. E na o Ieova lava e mafai ona maua mai ai le mapusaga atoatoa.—Galuega 2:24.

17. O le ā le manatu mautinoa o loo iai i Molimau a Ieova, ae aiseā ua latou lē faavaivai ai i la latou filifiliga ina ia talaʻi atu pea le tala lelei?

17 E mautinoa lava la, ua iloa e Molimau a Ieova o le a faaauau pea sauāga. O le a faatoʻā uma lava teteega pe a oo mai le faatoʻilaloina mulimuli o le faiga o mea a Satani. Peitaʻi, e ui lava ina lē lelei lenei sauāga, ae e lē taofia ai Molimau mai le faataunuuina o lo latou tofiga ina ia talaʻi atu le Malo. Aiseā o le a taofia ai, ae o lea e lagolagoina i latou e le Atua? E latou te vaavaai atu i lo latou Taʻitaʻi lototele, o Iesu Keriso, e fai ma faaaʻoaʻoga talafeagai.—Galuega 5:17-21, 27-32.

18. O le ā le faafitauli lea o loo taatia mai pea i le lumanaʻi mo tagata o Ieova, peitaʻi o le ā le iʻuga ua latou mautinoa i ai?

18 Mai lava i lona amataga, ua fesagaʻia ai e le tapuaʻiga moni teteega malolosi. Ua lē o toe mamao ona avea lea ma taulaʻiga o le osofaʻiga atoatoa a Koku, o Satani lea i lona tulaga malaia ua iai talu ona tuliesea mai le lagi. Peitaʻi, o le a faasaoina le lotu moni. (Esekielu 38:14-16) O “tupu o le lalolagi ma le atu laulau uma,” e taʻitaʻia e Satani, o le a ‘latou tau le taua ma le Tamai Mamoe, a e manumalo le Tamai Mamoe ia te i latou, auā o le Alii ia o alii ma le Tupu o tupu.’ (Faaaliga 16:14; 17:14) Ioe, o loo agaʻi atu lo tatou Tupu i le manumalo faaiʻu ma o le a lē pine ona ‘manumalo pea lea o ia.’ Maʻeu se faaeaga o le agaʻi atu faatasi ma ia, i le iloaina ua toe o se aga ona lē toe iai lava lea o se tasi e tetee atu i tagata tapuaʻi o Ieova pe a latou faapea mai: “Ua ʻau ma i tatou le Atua”!—Roma 8:31; Filipi 1:27, 28.

Pe Mafai Ona E Faamatala?

• O le ā ua faia e Ieova e faamalosia ai le faapotopotoga Kerisiano talu mai ona faavaeina le Malo?

• O le ā ua faia e Satani e taumafai e taofia ai Keriso mai lona manumalo pea, faatasi ai ma ā iʻuga?

• O le ā le vaaiga paleni e tatau ona tatou vaai ai i gaoioiga lelei a tagata e lē o ni Molimau?

• O le ā ua toe o se aga ona faia lea e Satani, faatasi ai ma le ā le iʻuga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 18]

O tauaofiaga o se faamaoniga lea o le agaʻigaʻi i luma o tagata o Ieova

[Ata i le itulau 20]

O le solitū o Molimau i le vaitaimi o le Taua Lona Lua a le Lalolagi o loo viiviia ai pea Ieova