O Ai le Atua?

“O LE Atua, o le suafa lea e masani ona tuuina atu i se puna silisili ma le malosi i le vateatea aoao ma o loo taulaʻi atu i ai tapuaʻiga a lotu,” ua faapea mai ai le Encyclopedia Americana. Ua faamatalaina e le lomifefiloi le faaupuga “Atua” o “le aoao po o le silisili.” O le ā le talaaga o lē ua moni ona maualuga?

Po o le Atua ua na o se malosiaga po o se peresona moni? Pe e iai sona suafa? Po o ia o se Tasitolu, e pei ona talitonu i ai le toʻatele? E mafai faapefea ona tatou iloaina le Atua? Ua saunia e le Tusi Paia tali moni ma le faamalieloto i nei fesili. O le mea moni, ua faalaeiauina i tatou e le Tusi Paia e saʻili i le Atua, i le faapea mai: “E le mamao o ia ma i tatou taitoatasi.”—Galuega 17:27.

Pe ua na o se Malosiaga po o se Peresona Moni?

O le toʻatele o ē e talitonu i le Atua e manatu iā te ia o se malosi, ae lē o se peresona. I nisi o atunuu patino, mo se faaaʻoaʻoga, ua faavasega faatasi ai atua ma malosiaga faalenatura. Ua faapea mai nisi o ē na suʻesuʻeina faamaoniga na aoaoina mai i saʻiliʻiliga faasaienisi e tusa ai o le foafoaina o le vateatea ma le uiga o le ola i luga o le lalolagi, e tatau ona iai se Puna o Mea o Loo Iai. E ui i lea, ua latou faatalatū e faapipii atu i ai se uiga totino i lenei Puna.

Peitaʻi, pe lē avea ea le lavelave o le foafoaga e faailoa mai ai o le Puna o Mea o Loo Iai e tatau ona iai sona atamai silisili? E manaʻomia e le atamai se mafaufau. O le peresona o le Atua e ana le finagalo poto lea na faia aʻe ai foafoaga uma. Ioe, o le Atua e iai lona tino, e lē o se tino faaletino e pei o i tatou, ae o se tino faaleagaga. Ua faapea mai le Tusi Paia: “E i ai le tino faaletino, e i ai foi le tino faaleagaga.” (1 Korinito 15:44) I le faamatalaina o le tulaga moni o le Atua, ua taʻua ma le manino mai ai e le Tusi Paia: “O le Atua o le agaga lava ia.” (Ioane 4:24) O le agaga o se ituaiga o ola lea e matuā eseese lava ma i tatou, ma e lē vaaia i mata faaletagata. (Ioane 1:18) E iai foʻi foafoaga agaga lē vaaia. O i latou o agelu—“atalii o le Atua [“moni,” NW ].”— Iopu 1:6; 2:1.

Talu ai o le Atua o se peresona e leʻi foafoaina e se tasi, ae e iai sona tino faaleagaga, e manino lava la le iai o sona afioaga. E faasino atu i le nofoaga o agaga, ua taʻu mai ai e le Tusi Paia iā i tatou e faapea o le lagi o ‘le mea o loo afio ai’ le Atua. (1 Tupu 8:43) E lē gata i lenā, ua taʻua mai  e le tusitala o le Tusi Paia o Paulo e faapea: ‘Ua ulu atu Keriso i le lagi lava, ina ia iloa ai nei o ia i luma o le Atua mo i tatou.’—Eperu 9:24.

O le upu “agaga” ua faaaogāina foʻi i le Tusi Paia i se isi ona uiga. A o tatalo atu le faisalamo i le Atua na ia faapea atu: “E te auina atu lou Agaga, ua faia ai i latou.” (Salamo 104:30) O lenei agaga e lē o le Atua lava ia , ae o se malosi lea na auina mai e le Atua, po o loo faaaogāina foʻi e faataunuuina ai so o se mea lava o loo ia finagalo i ai. E ala i lenei agaga, na foafoaina ai e le Atua le lagi faitino, le lalolagi, ma meaola uma lava. (Kenese 1:2; Salamo 33:6) Na taʻua lona agaga o le agaga paia. Na faaaogā e le Atua lona agaga paia e faagaeeina ai tane na tusia le Tusi Paia. (2 Peteru 1:20, 21) O lea la, o le agaga paia o le malosi galue lē vaaia lea e faaaogāina e le Atua e faataunuuina ai ana fuafuaga.

E Iai le Suafa Tutasi o le Atua

Na faapea mai le tusitala o le Tusi Paia o Akuru: “O ai ea ua faapotopotoina le matagi i ona lima? O ai ea ua fusifusi vai i le ofu? O ai ea na faatuina tuluiga uma o le lalolagi? O ai ea lona igoa? o ai foi le igoa o lona atalii?” (Faataoto 30:4) O le iʻuga, na fesili atu ai Akuru, ‘Pe e te iloaina le suafa po o le tupuaga mai o lē na faia nei mea?’ E na o le Atua e iai lona mana e puleaina ai malosiaga faalenatura. A o matuā faamaonia mai i le foafoaga o loo soifua le Atua, e lē o faailoaina mai po o ai le suafa o le Atua. O le mea moni, e lē mafai ona tatou iloaina le suafa o le Atua seʻi vaganā ua faailoa mai e le Atua lava ia iā i tatou. Ma na ia faaalia mai. Ua tulei mai Lē na Foafoaina Mea: “O aʻu o Ieova, o loʻu igoa lea.”—Isaia 42:8.

O le suafa tutasi o le Atua, e aliali mai toetoe lava 7,000 taimi i uluaʻi Tusitusiga Eperu lava ia. Na faailoa atu e Iesu Keriso lenā suafa i isi ma viiviia ai i o latou luma. (Ioane 17:6, 26) O lenei suafa o loo mauaina i le tusi mulimuli o le Tusi Paia o se vaega o le faaupuga “Aleluia” o lona uiga “vivii iā Ioa.” Ma o Ioa o le faapuupuuga lenā o “Ieova.” (Faaaliga 19:1-6) Peitaʻi, ua seāseā ona faaaogāina e Tusi Paia i ona pō nei lenā suafa. Ua masani ona latou faaaogāina le upu “ALII” po o le “ATUA” e tusia uma i mataʻitusi lapopoʻa e faaeseese ai mai i taʻu masani “Alii” ma le “Atua.” O isi tagata popoto ua faapea mai o le suafa o le Atua atonu e faaleoina o le Iāuē.

 Aiseā ua eseese ai nei manatu e faatatau i le suafa o le Peresona silisili i le vateatea? Na amata mai lava lenei faafitauli i senituri ua mavae ina ua taofia e tagata Iutaia ona o a latou uputuu le faaleoina o le suafa o le Atua ae amata ona suitulaga ai le upu Eperu mo le “Alii Silisili Ese,” po o le ā lava le taimi e tau atu ai i le suafa o le Atua pe a faitauina le Tusi Paia. Talu ai o Tusitusiga Paia Eperu sa tusia e aunoa ma ni vaueli, e lē mafai la ona iloa tonu pe sa faapefea ona faaleoina e Mose, Tavita, ma isi, mataʻitusi ia o loo faia aʻe ai le suafa o le Atua. Peitaʻi, o le faaleoga faa-Samoa Ieova ua faitau sefulu tausaga talu ona faaaogāina, ma ua tele foʻi ina faaaogāina i aso nei lenei suafa i isi gagana.—Esoto 6:3, LT; Isaia 26:4.

E ui lava e lē o mautinoa le auala na faaleoina ai le suafa o le Atua i le faa-Eperu i aso anamua, ae e lē o natia atoatoa ai lona uiga. O le uiga o lona suafa, “O Ia Lava ua Māfua ai Ona Iai.” O lea na faailoaina atu ai e Ieova o ia lava o Lē Fai Fuafuaga Sili. O ia lava e māfua ai ona taunuu ana fuafuaga ma ana folafolaga. E na o le Atua moni e mafai ona tauaveina lenā suafa, auā e iai lona malosi e māfua ai ona faia faapea.—Isaia 55:11.

Ma le mautinoa lava, o le suafa o Ieova ua faaesea ai le Atua e Ona le Malosi Uma Lava mai isi atua uma. O le māfuaaga lenā ua aliali soo mai ai lenā suafa i le Tusi Paia. A o lē taulau ona faaaogāina e le tele o faaliliuga le suafa o le Atua, ua taʻua mai ai ma le manino e le Salamo 83:18 e faapea: “Ina ia iloa e i latou, o oe, e ou le suafa o Ieova, na o oe lava o le Silisili ese i le lalolagi uma.” A o iai i lana faiva, na aʻoaʻoina ai e Iesu ona soo: “O lenei, ia faapea outou ona tatalo, Lo matou Tamā e, o i le lagi, Ia paia lou suafa.” (Mataio 6:9) O lea, e tatau ai ona tatou faaaogā le suafa o le Atua pe a tatou tatalo, talanoa e uiga iā te ia, ma vivii iā te ia i luma o isi.

Po o Iesu o le Atua?

O Ieova le Atua lava ia na faailoaina manino maia le tulaga moni o lona Alo. O le faamatalaga a le Evagelia a Mataio ua faamatalaina mai ai e faapea ina ua uma ona papatisoina Iesu, na iai “le siufofoga mai le lagi, ua faapea mai, ‘O loʻu Atalii pele lena, ua ou fiafia lava ia te ia.’” (Mataio 3:16, 17) O Iesu Keriso o le Alo o le Atua.

Peitaʻi, o nisi o tagata lotu ua faapea mai o Iesu o le Atua. O isi ua faapea mai o le Atua o le Tasitolu. E tusa ai o lenei talitonuga, “o le Atua o le Tamā, le Atua le Alo, ma le Atua le Agaga Paia, peitaʻi e lē toʻatolu ni Atua, ae na o le tasi lava le Atua.” E taofi faapea o le toʻatolu lenei “e faavavau ma e tutusa uma.” (The Catholic Encyclopedia) Pe e saʻo ea na manatu?

E tusa ai ma Ieova, ua faapea mai le Tusi Paia faagaeeina: “O le Atua oe mai le vavau e oo i le faavavau.” (Salamo 90:2) O ia o le “Tupu o le vavau,”—e leai se amataga po o se gataaga. (1 Timoteo 1:17) I le isi itu, o Iesu “o le ulumatua o mea uma lava ua faia” “o le amataga o mea na faia e le Atua.” (Kolose 1:13-15; Faaaliga 3:14) E faasino atu i le Atua ma lona Tamā, na fetalai ai Iesu e faapea: “E sili loʻu Tamā ia te au.” (Ioane 14:28) Na faamatala foʻi e Iesu e iai mea e lē silafia e ia po o agelu ae na o le Atua na te silafiaina. (Mareko 13:32) E lē gata i lenā, na tatalo atu Iesu i lona Tamā, e faapea: “Aua le faia loʻu loto, a o lou finagalo.” (Luka 22:42) O ai la na ia tatalo i ai pe afai sa leʻi tatalo atu o ia i se Peresona e sili aʻe i lo ia? Ma o le Atua na toe faatūina aʻe Iesu mai le maliu, ae e lē o Iesu lava ia.—Galuega 2:32.

O lea ua faaali mai ai e le Tusi Paia o Ieova o le Atua e Ona le Malosi Uma Lava, ae o Iesu o lona Alo. Sa leʻi tutusa muamua i laʻua i le taimi a o leʻi afio mai Iesu i le lalolagi pe a o soifua ai o ia i le lalolagi; sa leʻi tutusa foʻi Iesu ma lona Tamā ina ua mavae le toe faatūina aʻe i le lagi. (1 Korinito 11:3; 15:28) E pei ona tatou iloa, o le peresona lona tolu o le Tasitolu, lea e taʻua o le agaga paia, e lē o se peresona. Na i lo lea, o se malosi e faaaogāina e le Atua e faataunuuina ai so o se mea e finagalo i ai. O lea la, o le Tasitolu e lē o se aʻoaʻoga faale-Tusi Paia. * Ua faapea mai le Tusi Paia: “O Ieova lo tatou Atua, o Ieova e toatasi lava ia.”—Teuteronome 6:4.

Ia Iloa Lelei le Atua

Ina ia alofa i le Atua ma tuuina atu iā te ia le  tuutoina atoatoa lea e tatau ai, e manaʻomia ona tatou iloa o ia i lona tulaga moni. Ae faapefea ona tatou iloaina lelei le Atua? Ua faapea mai le Tusi Paia: “O ana mea e le vaaia talu ona faia o le lalolagi, e vaaia lava ia i le mafaufau i mea na faia, o lona mana faavavau lava lea ma lona Atua.” (Roma 1:20) O le isi auala e iloa lelei ai le Atua e ala lea i le mātauina ma manatunatu loloto ma le talisapaia o mea na ia foafoaina.

Peitaʻi, e lē o faailoaina uma mai e le foafoaga ia mea uma e manaʻomia ona tatou iloa e faatatau i le Atua. Mo se faaaʻoaʻoga, ina ia malamalama o ia moni o le Peresona agaga e iai sona suafa tutasi, e tatou te manaʻomia ai la ona suʻesuʻe i le Tusi Paia. O le mea moni, o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia, o le auala sili lea e iloa lelei ai le Atua. I le Tusi Paia, ua taʻu mai ai e Ieova iā i tatou mea e tele e uiga i le ituaiga o Atua e iai o ia. Ua ia faailoa mai foʻi ana foafoaga iā i tatou ma aʻoaʻoina i tatou i ona ala. (Amosa 3:7; 2 Timoteo 3:16, 17) Maʻeu lo tatou fiafia ona e finagalo le Atua e tatou te ‘mauaina le poto saʻo i le upu moni’ ina ia mafai ai ona tatou mauaina aogā mai i ana sauniuniga alofa. (1 Timoteo 2:4) O lea, seʻi o tatou faia taumafaiga uma e aʻoaʻoina ai mea uma e tatou te mafai e uiga iā Ieova.

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 5]

Na faaaogā e le Atua lona agaga paia e foafoaina ai le lalolagi ma faagaeeina ai tane e tusiaina le Tusi Paia

[Ata i le itulau 5]

Na faapea mai se leo mai le lagi: “O loʻu Atalii pele lena”

[Ata i le itulau 7]

Na tatalo atu Iesu i le Atua—o le Peresona e sili aʻe i lo ia

[Ata i le itulau 7]

Na faalauiloa e Iesu le suafa o le Atua i isi

[Ata i le itulau 7]

E mafai ona tatou iloa lelei le Atua