Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Fata Faitaulaga i se Atua e Lē Iloa

Fata Faitaulaga i se Atua e Lē Iloa

Fata Faitaulaga i se Atua e Lē Iloa

NA ASIASI atu le aposetolo o Paulo i Atenai i Eleni, i le tusa o le 50 T.A. I inā na ia vaaia ai se fata faitaulaga na faia mo se atua e lē iloa ma na ia taʻua mulimuli ane a o avatu se molimau lelei e faatatau iā Ieova.

I le amataina o lana lauga i luga o le Mautiʻetiʻe o Mars, po o Areopako, na faapea atu ai Paulo: “O outou Atenai e, ua ou iloa i mea uma lava ua sili la outou tapuai i atua. Auā na ou ui ane, ma ou matamata i a outou mea paia, ona ou iloa atu lea o le fata ua tusi i ai, MO LE ATUA E LE ILOA. O lenei, o ia ua outou tapuai i ai ma le le iloa, ou te faailoa atu ai ia te outou.” —Galuega 17:22-31.

E ui e leʻi maua lava lenā fatafaitaulaga i Atenai, ae o loo iai isi fata faitaulaga faapena i isi vaega o Eleni. Mo se faataʻitaʻiga, na taʻua e se tagata Eleni o o lona lua o senituri e suafa iā Pausanias, o lē sa suʻesuʻe i mea tau i le eleele ma ola o iai e faapea, sa iai fata faitaulaga i “atua e Lē Iloa” i Phaleron, e lē mamao mai Atenai. (Description of Greece, Attica I, 4) E tusa ai ma lea lava tusi e faapea, sa iai i Olympia “se fata faitaulaga mo atua e Lē Iloa.”—Eleia I, XIV, 8.

I lana tusi, The Life of Apollonius of Tyana (VI, III), na taʻua ai e le tusitala Eleni o Philostratus (c. 170-c. 245 C.E.) e faapea, i Atenai “e faatutū ai fata faitaulaga e faamamaluina ai e oo lava i atua e lē iloa.” Ma i le tusi, Lives of Philosophers (1.110), Diogenes Laertius (c. 200-250 C.E.) na tusia ai e faapea, sa mafai ona vaaia “fata faitaulaga e leai ni igoa” i itu eseese o Atenai.

Sa faatutūina foʻi e tagata Roma ia fata faitaulaga i atua tolutasi e leai ni igoa. I inei o loo faaalia ai se fata faitaulaga a lē mai le senituri muamua, o le senituri lona lua T.L.M., ma o loo teuina i le fale mataaga i Palatine Antiquarium i Roma i Italia. O tusitusiga faa-Latina o loo faamatalaina ai lenei ata, ua faaalia ai e faapea, o lenei fata faitaulaga, sa faapaiaina a lē mo “se atua, o se atua fafine” —o lenei fuaitau “sa masani ona maua i tatalo po o tusitusiga paia.”

O loo lē iloa pea e le toʻatele o tagata “le Atua na faia le lalolagi ma mea uma lava o i ai.” Ae e pei ona taʻu atu e Paulo i tagata Atenai e faapea o lenei Atua, o Ieova,“ e le mamao o ia ma i tatou taitoatasi.”—Galuega 17:24, 27.

[Faamatalaga i Ata i le itulau 32]

Fata faitaulaga: Soprintendenza Archeologica di Roma