Talaaga o le Soifuaga

O se Feʻau na Suia ai Loʻu Olaga

UA FAAMATALAINA E IRENE HOCHSTENBACH

Na tupu lenei mea i le afiafi o se Aso Lua, i le 1972. Sa na o le 16 oʻu tausaga ma na matou ō ma oʻu mātua i se sauniga faalelotu i Eindhoven, o se aai i le itumalo o Brabant i Holani. Sa ou lagona le lē mautonu ma moomoo ai maʻimau pe ana ou iai i se isi mea. Ona tuu mai lea e ni tamaʻitaʻi talavou se toʻalua se fasi pepa o loo iai se feʻau: “Peleina Irene, e ma te fiafia lava e fesoasoani atu iā te oe.” Sa aunoa ma sina oʻu iloa le telē o le a suia ai e lenā feʻau loʻu olaga. Ae peitaʻi, ae ou te leʻi faamatalaina atu le isi mea na tupu, seʻi oʻu faamatalaina atu se tala e uiga i loʻu talaaga.

NA OU fanau i le motu o Belitung i Initonesia. Ou te manatua pea nisi o leo o lenā motu o le teropika, le gāsēsē o lau o niu i le savili, le tafelemū o vai o se vaitafe e latalata ane, le taliē o tamaiti o loo taaalo faataamilo i lo matou fale, faapea le leo o musika ua faatumulia ai lo matou aiga. I le 1960, ina ua fā oʻu tausaga, na ō atu ai lo matou aiga i Holani mai Initonesia. Na matou ō atu i lenei malaga umi i se vaa, ma ou te manatua faapitoa lava le leo o se mea taalo sa sili ona ou fiafia i ai lea na ou alu ma ave, o se tamaʻi faaaluma ma ni ana tagipalau. Ae ina ua fitu oʻu tausaga, na ou logonoa ai ona o se maʻi, ma talu mai lenā taimi, ua lē mafai ai lava ona ou toe lagonaina se mea. E na o le pau lava le mea e iā te aʻu, o le manatuaina pea o leo.

Ola Aʻe ua Logonoa

Ona o le tausiga alofa a oʻu mātua, i le taimi muamua ou te leʻi malamalama atoatoa ai i āuga o le logonoa. A o oʻu laʻitiiti, sa ou manatu ai e pei o se mea mālie laʻu mea faalogo lapoʻa lea sa iai, e ui sa itiiti sona aogā iā te aʻu. Ina ia  matou talanoa la ma tamaiti o o matou tuaoi, e tusia ai e tamaiti i panisina ni tala atoa i luga o le auala e savavali ai, ma ou te tali atu ai iā i latou e ui lava e lē mafai ona ou lagonaina loʻu leo.

A o faasolo ina ou matua, na oo ai ina ou iloa, e lē tutusa aʻu ma isi tagata. Sa ou mātauina ai foʻi le ula mai o isi tagata iā te aʻu ona ou te logonoa, a o isi e latou te faaesea aʻu mai i a latou aufaatasiga. Sa amata loa ona ou lagona ai ua faaesea aʻu ma ua tuua toʻatasi. Sa ou iloa ai foʻi le uiga o le logonoa o se tasi, ma a o faasolo ina ou matua, sa ou lagona ai le fefe e faatasitasi ma tagata e lē logonoa.

Ina ia mafai ona ou auai i se aʻoga faapitoa mo tagata logonoa, na siitia atu ai lo matou aiga atoa mai se nuu i le itumalo o Limburg, ma ō atu i le aai o Eindhoven. Na maua ai se galuega a loʻu tamā i inā, ma na ō atu ai loʻu tuagane ma oʻu uso i se aʻoga fou. Ou te matuā faafetai tele ona o fesuiaʻiga uma na latou faia ona o aʻu. I le aʻoga, sa aʻoaʻoina ai aʻu ina ia faafetauia le malosi o loʻu leo ina ia mafai ona faaleoina i se auala manino. Ma e ui lava e leʻi faaaogāina e faiaʻoga se gagana e faaaogā ai tāga, ae na aʻoaʻo aʻu e tamaiti o laʻu vasega e faaaogā tāga.

Faigatā Ona Feutagaʻi ma Isi

A o oʻu tuputupu aʻe, sa taumafai malosi lava oʻu mātua e talanoa mai iā te aʻu, ae sa tele lava ni mea sa ou lē malamalama ai. Mo se faaaʻoaʻoga, ou te leʻi malamalama sa suʻesuʻeina e oʻu mātua le Tusi Paia ma Molimau a Ieova. Ae ou te manatua, sa asiasi atu lo matou aiga i se tasi aso i se nofoaga sa toʻatele ai lava tagata na nonofo i nofoa. Sa faasasaga uma lava i latou i luma, i nisi taimi, e latou te patipati ai, ma i nisi taimi e latou te tutū ai i luga; ae ou te leʻi iloa pe aiseā na faia ai e nei tagata na mea uma. I se taimi mulimuli ane, sa ou iloa ai o lea sa ou auai i se tauaofiaga a Molimau a Ieova. Sa masani foʻi ona ave aʻu e oʻu mātua i se maota laʻitiiti i le aai o Eindhoven. Sa ou lagona le fiafia i inā ona sa agalelei tagata uma ma sa foliga mai sa fiafia loʻu aiga, ae ou te leʻi iloa le māfuaaga na matou ō ai i inā. O lea la ua ou iloa nei, o le tamaʻi fale lea, o se Maota o le Malo a Molimau a Ieova.

O se mea na leaga ai, ona sa leai se tasi i inā na te faamatalaina mai le polokalame iā te aʻu. O lea la ua ou iloa, sa mananaʻo i latou na auai ina ia fesoasoani mai iā te aʻu ae latou te leʻi iloa se auala e feagai ai ma loʻu tulaga logonoa. Sa ou lagona e lē o faaaofia ai aʻu i nei sauniga, ma manatu ai, ‘maʻimau pe ana o oʻu iai i le aʻoga na i lo o i inei.’ Ae peitaʻi, a o faasolosolo na mafaufauga, na tusia ai e ni tamaʻitaʻi talavou se toʻalua ni upu i se fasi pepa ma tuu mai iā te aʻu. O le feʻau lenā na ou taʻua i le amataga o le mataupu. E leʻi iai lava ma soʻu manatu o le a avea lenei feʻau ma amataga o se faauōga tāua na lē toe oo ai iā te aʻu se lagona tuua toʻatasi.

Atiina Aʻe se Faigāuō Māfana

O Colette ma Hermine ia na auina mai le feʻau, e sili atu i le taʻi luasefulu o la tausaga. Na ou iloa mulimuli ane, na la ō mai i le faapotopotoga a Molimau a Ieova lea na ou alu atu i ai, ina ia auauna ai o ni paeonia sauatoa, po o faifeʻau faataimi atoa. E ui lava sa lē iloa e Colette ma Hermine le gagana e faaaogā ai tāga, ae sa mafai ona ou malamalama atu i le memumemu mai o la laugutu, ma o le auala lenā na matou fesootaʻi ai.

Sa faafiafiaina oʻu mātua ina ua fesili atu i ai ia Colette ma Hermine pe mafai ona matou suʻesuʻe i le Tusi Paia, ae sa sili atu mea na faia e nei tamaʻitaʻi talavou na i lo o le na ona suʻesuʻe. Sa la taumafai malosi lava e faaliliu sauniga i le Maota o le Malo mo aʻu ma faaaofia foʻi aʻu i aufaatasiga ma isi i le faapotopotoga. Sa matou faataʻitaʻia taulimaga faale-Tusi Paia ina ia ou faaaogāina i le galuega talaʻi, sa la fesoasoani mai  foʻi iā te aʻu e sauniuni aʻu lauga o le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate. Seʻi manatu la i le lototele lea ua ou maua nei e fai atu ai se lauga i luma o tagata e lē logonoa!

E lē gata i lea, sa taumafai foʻi Colette ma Hermine ina ia ou faatuatuaina i laʻua. Sa la maua le onosai ma faalogologo lelei mai iā te aʻu. E ui lava e matou te toē i nisi taimi ona o aʻu mea sesē, ae la te lē taitai lava ona ula mai iā te aʻu; pe māasiasi foʻi ona o aʻu. Sa la taumafai ina ia malamalama i oʻu faalogona, ma faia aʻu e pei lava o isi tagata. Na aumaia e nei teine agalelei iā te aʻu se meaalofa matagofie, o lo la alofa ma le faauōoga.

O le mea e aupito sili ona tāua, o le aʻoaʻoina lea o aʻu e Colette ma Hermine ina ia ou iloa lo tatou Atua o Ieova, o se uō e mafai ona tatou faatuatua atu i ai. Na la faamatala mai e faapea, ua silafia mai e Ieova aʻu lea ou te nofo i le Maota o le Malo ma e malamalama o ia i tulaga o se tagata e logonoa. Maʻeu loʻu loto faafetai ona o lo matou alolofa mo Ieova ua mafai ai ona avea i matou e toʻatolu ma uō! Sa faagaeetia aʻu i le tausiga a Ieova mo aʻu, ma ona o loʻu alofa mo ia, na faailogaina ai loʻu tuuina atu iā te ia e ala i le papatisoina o aʻu iā Iulai 1975.

Ō Faatasi ma se Uō Faapitoa

I tausaga mulimuli ane, na oo ai ina matuā toʻatele uso ma tuafāfine Kerisiano ou te masani i ai. Sa iai se tasi uso sa avea ma aʻu uō faapitoa, na ma faaipoipo i le 1980. E leʻi umi lava se taimi mulimuli ane, na ou auauna ai loa o se paeonia, ma i le 1994 na tofia ai i maʻua ma laʻu tane o Harry e auauna o ni paeonia faapito i le oganuu e faaaogā ai le Gagana faa-Holani e faaaogā ai tāga. I le tausaga na sosoo ai, na ou feagai ai ma se tofiga faigatā. Sa manaʻomia ona ma ō faatasi ma laʻu tane e lelei lana faalogo, a o ia asiasia faapotopotoga eseese e avea o se ovasia suitulaga o le matagaluega.

O le auala lenei na ou taulimaina ai lea tofiga. O le taimi muamua lava e ma te asia ai se faapotopotoga, e vave lava ona ou alu atu i le toʻatele o uso ma tuafāfine ma faailoa atu i ai aʻu. Ou te fai atu iā i latou o aʻu, ou te logonoa ma talosaga atu iā i latou ina ia tilotilo mai iā te aʻu ma tautala faagesegese mai ina ia ou malamalama ai i mea o latou fai mai ai. Sa ou taumafai foʻi e vave ona fai atu se tali i sauniga a le faapotopotoga. Ma sa ou talosaga atu, pe iai se tasi e fia avea ma faamatala upu mo aʻu i sauniga ma le auaunaga i le fanua i lenā vaiaso o le asiasiga.

Sa matuā sologa lelei lenā fuafuaga, o lea i nisi taimi, na galo ai i oʻu uso ma tuafāfine o aʻu e logonoa, ma iʻu ai i ni tulaga mālie. Mo se faataʻitaʻiga, na latou fai mai iā te aʻu, pe a latou vaaia aʻu o savali i le taulaga, e faaʻeʻē mai pu o  a latou taavale e faafeiloaʻi mai ai aʻu, ae o le mea moni, ou te lē ano atu. Ae i nisi taimi, e galo ai foʻi iā te aʻu oʻu tapulaa, e pei o le taimi ou te taumafai ai e musumusu atu i le taliga o loʻu toʻalua se tala e lē tatau ona iloa e nisi. Pe a ou vaai atu ua faafuaseʻi ona mūmū ona foliga, ona ou iloa lea sa leotele laʻu “musumusu.”

Sa fesoasoani foʻi tamaiti i ni auala e leʻi faatalitalia. I se tasi o faapotopotoga na ma asiasi i ai mo le uluaʻi taimi, na mātauina ai e se tamaitiiti e iva tausaga e fai si faatalatū o tagata i le Maota o le Malo e talanoa mai iā te aʻu, ma sa ia manatu ai e faia se gaoioiga. Na sau o ia, uʻu loʻu lima ma taʻitaʻi aʻu i le ogatotonu o le Maota o le Malo, ma alaga leotele atu ina ia lagona mai e tagata uma: “Ou te fiafia e faafeiloaʻi atu ia Irene iā te outou, e logonoa o ia!” Na ō mai i latou na iai ma faailoa mai o latou igoa iā te aʻu.

A o ma ō atu faatasi ma laʻu tane i le galuega matagaluega, ua faatoʻateleina ai foʻi ma aʻu uō. Maʻeu le ese o loʻu olaga i aso nei mai tausaga sa oo ai iā te aʻu se lagona tuua toʻatasi ma le faaesea! Talu mai lenā afiafi na tuu mai ai e Colette ma Hermine lenā feʻau puupuu i loʻu lima, ua ou lagona ai le malosi o faigāuō ma ua feiloaʻi atu ai i tagata na oo ina avea o ni uō faapitoa iā te aʻu. O le mea e aupito sili ona tāua, ua ou iloa ai Ieova, le Uō aupito silisili i uō uma. (Roma 8:38, 39) Maʻeu le auala na suia ai e lenā feʻau puupuu loʻu olaga!

[Ata i le itulau 24]

Ou te manatua le leo o laʻu mea taalo sa sili ona ou fiafia i ai

[Ata i le itulau 25]

I le faiva, ma o i maʻua ma laʻu tane, o Harry