Taumafai e Vaai i Isi e Pei Ona Silasila Ieova iā i Latou

‘E lē silasila Ieova pei o le vaai o tagata.’—1 SAMUELU 16:7.

1, 2. E faapefea ona eseese le silasila a Ieova ma le vaai a Samuelu, ma o le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i lenā mea?

I LE senituri e 11 T.L.M., na auina ai e Ieova lana perofeta o Samuelu i se tofiga faalilolilo. Na faatonuina e Ieova le perofeta e alu i le fale o le tamāloa e igoa iā Iese, ma faauuina se tasi o ona atalii e avea ma tupu o Isaraelu i le lumanaʻi. Ina ua vaai atu Samuelu i le atalii ulumatua o Iese e igoa iā Eliapo, na mautinoa e Samuelu faapea ua ia mauaina lē sa filifilia e le Atua. Peitaʻi, na fetalai atu Ieova: “Aua e te vaai i lona tino, po o le maualuga o lona tino, auā ua ou tetee iā te ia; auā e lē vaai Ieova pei o le vaai o tagata, auā e vaai tagata i le tino, a e vaai Ieova i le loto.” (1 Samuelu 16:6, 7) E leʻi vaai Samuelu iā Eliapo e pei ona silasila i ai Ieova. *

² E faigofie tele ona sesē la tatou vaai i isi tagata! Atonu e faasesēina i tatou e tagata e foliga mai e lelei, ae o le mea moni e lē lelei a latou amio. I le isi itu, tatou te ono vaai ma le inainā i tagata faamaoni tatou te lē fiafia i o latou uiga.

3, 4. (a) Pe afai e iai se faafitauli i le va o ni Kerisiano se toʻalua, o le ā le mea e ao ona naunau le tagata lava ia e fai? (e) O ā fesili e tatou te fesili ifo iā i tatou lava, pe afai e tulaʻi mai ni feeseeseaʻiga matuiā i lo tatou va ma se isi uso talitonu?

³ E tulaʻi mai faafitauli pe a vave ona tatou faamasinoina isi—e oo iā i latou ua leva ona tatou masani i ai. Atonu sa iai se taimi na lua finau ai ma se Kerisiano e māfana la oulua faauōga. Faamata e te manaʻo e toe faaleleia la oulua faiā? O le ā o le a mafai ona fesoasoani iā te oe e toe faaleleia ai?

⁴ Aiseā e te lē tagaʻi lelei ai ma vaai totoʻa i lou uso po o lou tuafafine Kerisiano? Ia manatu i le mea lenā a o e mafaufau i fetalaiga a Iesu: “E lē mafai se tasi ona sau iā te aʻu, pe a lē tosina mai e le Tamā ua auina mai aʻu.” (Ioane 6:44) Ona fesili ifo lea iā te oe lava: ‘Aiseā na tosina mai ai e Ieova le tagata lenei i Lona Alo? O ā uiga lelei o lenei tagata? Faamata ua ou manatu faatauvaa i uiga na? Aiseā na lelei ai la ma faauōga i le taimi muamua? Aiseā na ou fia uō ai i lea tagata?’ Atonu e faigatā ona e mafaufau i ni ona uiga lelei i le taimi muamua, aemaise pe afai ua leva ona tigā ou faalogona. Peitaʻi, e tāua tele ona e mafaufau i lenā tulaga, ina ia toe faaleleia ai la oulua faauōga. Ina ia fai se faataʻitaʻiga i lea tulaga, seʻi o tatou vaai i uiga lelei o ni tane se toʻalua, ia atonu e  masani ona tatou uaʻi atu i o la vaivaiga. O i laʻua o le perofeta o Iona ma le aposetolo o Peteru.

Se Vaaiga Saʻo iā Iona

5. O le ā le tofiga na tuu atu iā Iona, ma na faapefea ona ia tali atu i ai?

⁵ Na auauna le perofeta o Iona a o nofotupu Ierepoamo II le atalii o Ioasa, i le malo i mātū o Isaraelu. (2 Tupu 14:23-25) I se tasi aso, na faatonu ai e Ieova Iona e tuua Isaraelu ae malaga atu i Nineva, le laumua o le Emepaea malosi o Asuria. O le ā lona tofiga? E lapataʻi atu i tagata Nineva o le a faaumatia lo latou aai malosi. (Iona 1:1, 2) Na i lo le usitai i le faatonuga a le Atua, na sola Iona! Na alu atu o ia i se vaa o loo folau atu i Tasesa, o se nuu e mamao mai Nineva.—Iona 1:3.

6. Aiseā na filifilia ai e Ieova Iona e alu i Nineva?

⁶ O le ā e oso aʻe i lou mafaufau pe a e manatu iā Iona? Pe e te manatu faapea o Iona o se perofeta e lē usiusitai? Atonu tatou te faia se faaiʻuga faapena, pe afai e lē lava le taimi e faaaluina e suʻesuʻe ai le tala iā Iona. Peitaʻi, faamata na tofia e Ieova Iona e fai ma perofeta ona o le lē usiusitai? E mautinoa lava e leai! Na tatau ona iai ni uiga lelei o Iona. Seʻi manatu foʻi i lona talaaga o se perofeta.

7. E faapeʻī tulaga na auauna ai Iona iā Ieova i Isaraelu, ma e faapefea i le mea lenā ona aafia ai lau vaaiga iā te ia?

⁷ O le mea moni, na auauna ma le faamaoni Iona i le nuu ʻuamaaa o Isaraelu. Na faamatalaina e le perofeta o Amosa, lea atonu na soifua foʻi i le vaitaimi o Iona, ia tagata Isaraelu i le taimi lenā faapea o ni tagata e pupū i meafaitino ma faafiafiaga. * Na taatele le amioleaga i le nuu, ae e leʻi ano ai tagata Isaraelu. (Amosa 3:13-15; 4:4; 6:4-6) E ui i lea, na faaauau pea ona faatino ma le faamaoni e Iona lona tofiga, o le talaʻi atu iā i latou. Afai o oe o sē e talaʻia le tala lelei, o le a e malamalama la i le faigatā o  le talanoa atu i tagata ua matuā faamalieina i mea ua maua, ma e lē ano mai. O lea la, e ui tatou te iloaina vaivaiga o Iona, peitaʻi seʻi o tatou manatuaina pea lona faamaoni ma lona tumau, a o talaʻi atu i tagata lē faatuatua o Isaraelu.

8. O ā tulaga faigatā o le a fetaiaʻi ma se perofeta Isaraelu i Nineva?

⁸ E sili atu ona faigatā le tofiga i Nineva. Na tatau ona savali Iona pe tusa ma le 500 maila i le aai o Nineva, o se malaga fitā e tusa ma le masina ona faatoʻā taunuu lea. Pe a taunuu i Nineva, sa tatau ona talaʻi atu le perofeta i tagata Asuria o ē na lauiloa i o latou uiga sauā. Na masani ona latou matuā faataugāina tagata i se auala matagā, i a latou taua. Na latou mitamita foʻi i a latou faiga sauā. E lētioa lava taʻua Nineva o “le aai o ē fasi tagata!”—Nauma 3:1, 7.

9. Ina ua lamatia ola o le ʻauvaa i matagi tetele, o ā uiga na faaalia e Iona?

⁹ Ona o le musuā e usiusitai i le faatonuga a Ieova, na alu ai Iona i se vaa o folau atu i se nofoaga e mamao lava mai le nuu na tofiaina ai o ia. E ui i lea, e leʻi fiu Ieova i lana perofeta pe faapea foʻi e toe filifilia se isi tagata e suitulaga iā Iona. Na i lo lea, na taumafai Ieova e fesoasoani iā Iona ina ia iloa le tāua o lona tofiga. Na faapogaia e Ieova ni matagi tetele e agi ifo i le sami. Ua fesouaʻiina le vaa sa iai Iona i peau o le sami. O le a tauau ina maumau fua ola o tagata, ona o Iona! (Iona 1:4) O le ā se mea o le a fai e Iona? Talu ai e leʻi manaʻo e lamatia ola o le ʻauvaa ona o le mea na ia faia, na faapea atu Iona iā i latou: “Inā sii ia iā te aʻu, ma lafo ifo iā te aʻu i le sami, ona malū ai lea o le vasa iā te outou.” (Iona 1:12) Ina ua lafoina e le ʻauvaa Iona i le sami, e leʻi manatu Iona o le a laveaʻiina o ia e Ieova. (Iona 1:15) Peitaʻi, na lotomalie Iona e oti ina ia faasaoina ai ola o le ʻauvaa. Pe tatou te lē vaaia ai ea mai gaoioiga nei, le lototele, agamalu ma le alofa o Iona?

10. O le ā na tupu ina ua toe tofiaina e Ieova ia Iona?

¹⁰ Na laveaʻi e Ieova, Iona. Talu ai na sola ese Iona, po o lona uiga ea e lē toe mafai ona avea o ia ma sui o le Atua? E leai, e ala i lona alofa mutimuti vale, na toe tofiaina ai e Ieova lenei perofeta ina ia talaʻi i Nineva. Ina ua taunuu, na faailoa atu ai ma le lototele e Iona i tagata Nineva faapea ua silafia e le Atua le leaga o a latou amio, ma ua toe 40 aso ona faaumatia lea o lo latou aai. (Iona 1:2; 3:4) Ina ua faalogo la tagata Nineva i le feʻau tuusaʻo a Iona, na latou salamō ai ma o lea na faasaoina ai lo latou aai.

11. O le ā e faaalia ai, na aʻoaʻoina e Iona se lesona tāua?

¹¹ Peitaʻi, e leʻi saʻo lava le vaaiga a Iona. O lea la, na fesoasoani ma le onosai Ieova iā Iona e ala i se faataʻitaʻiga ina ia mafai ona ia iloa ai, e ati le silafaga a Ieova i tagata ma e silasila i o latou loto. (Iona 4:5-11) Na aʻoaʻoina e Iona se lesona aogā lea e faamaonia i le tala na ia tusiaina ma le faamaoni. O se isi faamaoniga o le lotomaulalo o Iona, o le mafai lea ona ia tusiaina tala faamāsiasi tagata e faatatau i ona vaivaiga. E moomia foʻi le agamalu ina ia taʻutino atu ai ni mea sesē!

12. (a) E faapefea ona tatou iloa e tutusa le silafaga a Iesu ma Ieova i tagata? (e) O le ā le vaaiga ua faalaeiauina ai i tatou ia maua pea, e faatatau i tagata o tatou talaʻi atu i ai le tala lelei? (Tagaʻi i le pusa i le itulau e 18.)

¹² I senituri mulimuli ane, na fetalai ai Iesu Keriso i se tala faalaeiau e faatatau i se tasi o mea na tupu a o soifua Iona. Na faapea mai: “E pei o Iona sa i le manava o le iʻa tele i ao e tolu ma pō e tolu, e faapea foʻi ona i ai o le Atalii o le tagata i lalo i le eleele i ao e tolu ma pō e tolu.” (Mataio 12:40) A oo ina toetū mai Iona, o le a iloa ai na faatusaina e Iesu aso na maliu ai i le tuugamau, ma le taimi e leʻi mafai ai ona gaoioi le perofeta a o iai i le manava o le iʻa. Pe  lē o se mea ea e faagaeetia ai, lo tatou auauna atu i se Atua e lē fiugofie i ana auauna pe a latou faia ni mea sesē? Na tusi le faisalamo e faapea: “E faapei ona alofa mutimuti vale o le tamā i lana fanau, e faapea lava ona alofa mutimuti vale o Ieova i ē matataʻu iā te ia. Auā ua silafia lava e ia le mea na fai aʻi i tatou; ua manatu ia o le efuefu lava i tatou.” (Salamo 103:13, 14) O le mea moni, e mafai e lea “efuefu”—e aofia ai tagata lē lelei atoatoa i aso nei—ona faataunuuina le tele o mea e ala i le fesoasoani mai o le agaga paia o le Atua!

Le Vaaiga Tatau iā Peteru

13. O ā uiga o Peteru atonu e oso aʻe i o tatou mafaufau, peitaʻi aiseā na filifilia ai o ia e Iesu e avea ma se tasi o aposetolo?

¹³ Seʻi o tatou iloiloina puupuu le faataʻitaʻiga lona lua, i le aposetolo o Peteru. A faapea e fesili atu iā te oe e faamatala mai uiga o Peteru, faamata e te manatu loa i uiga e pei o le osovale ma le faamaualuga? E moni na faapena uiga o Peteru i nisi taimi. Peitaʻi, faamata e filifilia e Iesu Peteru e avea ma se tasi o ona aposetolo e toʻa 12, pe ana faapea o Peteru o se tagata e osovale ma faamaualuga? (Luka 6:12-14) E mautinoa lava e leai! Sa leʻi uaʻi totoʻa Iesu i vaivaiga o Peteru, na i lo lea na taulaʻi atu i ona uiga lelei.

14. (a) O le ā atonu e faamalamalama ai le māfuaaga e tautala saʻo ai Peteru? (e) Aiseā e tatau ona tatou talisapaia ai le tele o fesili a Peteru?

¹⁴ I nisi taimi, na avea ai Peteru ma fofoga taumomoli mo isi aposetolo. Atonu e manatu nisi faapea, o se faamaoniga lenā o le leai o se agamalu o Peteru. Ae faamata o le tulaga moni lenā sa iai? Ua faapea mai isi atonu e matua atu Peteru i lo isi aposetolo—atonu e matua atu foʻi iā Iesu. A faapea o le tulaga lenā, e ono fesoasoani lenei manatu e faamalamalama ai le māfuaaga e masani ona tautala muamua ai Peteru. (Mataio 16:22) Peitaʻi, e iai se isi vala e moomia ona manatunatu i ai. O Peteru o se tagata e tinoū i mea faaleagaga. E māfua ona fai atu ana fesili, ona o le naunau e fia malamalama i se mea. E tele aogā o fesili a Peteru mo i tatou. Na fetalai Iesu i ni faaupuga tāua, e tali atu ai i fesili a Peteru lea o loo faamauina i le Tusi Paia. O se faaaʻoaʻoga, na taʻua e Iesu le faaupuga ‘le auauna faamaoni’ a o tali atu i se faamatalaga a Peteru. (Luka 12:41-44) Seʻi manatu foʻi i se tasi o fesili a Peteru: “Faauta, ua matou tuua mea uma, a e matou mulimuli atu iā te oe; se ā foʻi se mea matou te maua?” O lea na tali atu ai Iesu i le folafolaga faalaeiau lenei: “Ai se tasi ua ia tuua o fale, po o uso, po o tuafāfine, po o le tamā, po o le tinā, po o le fanau, po o fanua ona o loʻu igoa, e maua e ia e taʻisautuaselau, e fai foʻi mona tofi le ola faavavau.”—Mataio 15:15; 18:21, 22; 19:27-29.

15. Aiseā e mafai ona faapea atu ai sa faamaoni Peteru?

¹⁵ Na iai foʻi se isi uiga lelei o Peteru—o ia o se tagata faamaoni. Ina ua lē toe mulimuli le toʻatele o soo iā Iesu ona e leʻi malamalama i se tasi o ana aʻoaʻoga, na tautala ai Peteru e avea ma sui o le ʻauaposetolo e toʻa 12 ma faapea  atu: “Le Alii e, a matou ō ea iā te ai? O iā te oe upu o le ola faavavau.” (Ioane 6:66-68) Maʻeu le faamāfanafana loto o upu na iā Iesu! Mulimuli ane ina ua ō mai tagata e puʻeina le Matai, na sosola le toʻatele o ona aposetolo. Peitaʻi, na mulimuli mamao atu Peteru i le solo a le motu o tagata, ma alu atu ai i le lotoā a le ositaulaga sili. Na māfua ona alu atu Peteru i inā ona o le lototele, e lē o se tagata palaai. I le taimi na tuufesiligia ai Iesu, na faalatalata ai Peteru i tagata o tutū i tafatafa o se afi ina ia māfanafana ai. Na mātauina Peteru e se tasi e auauna i le ositaulaga, o lea na ia tuuaʻia ai Peteru o sē na auaufaatasi ma Iesu. E moni na faafitia e Peteru lona Matai, ae aua neʻi galo iā i tatou na palaaai le toʻatele o isi aposetolo ma sosola ese, ae na alu atu pea Peteru i le nofoaga lea semanū e lamatia ai lona ola, ona o lona alofa ma le faamaoni iā Iesu.—Ioane 18:15-27.

16. O le ā le māfuaaga tāua ua tatou iloiloina ai uiga lelei o Iona ma Peteru?

¹⁶ Na sili atu ona tele uiga lelei o Peteru na i lo o ona vaivaiga. E faapena foʻi Iona. Ua tatou vāai i uiga lelei o Iona ma Peteru, lea e ese mai i le vaaiga masani tatou te vāai iai iā i laʻua. E tatau foʻi ona tatou aʻoaʻoina i tatou lava, ia taumafai e vaai i uiga lelei o o tatou uso ma tuafāfine faaleagaga i aso nei. O le faia faapea, o le a faaleleia ai a tatou faiā ma i latou. Aiseā e tatau ai ona vaai i uiga lelei o o tatou uso ma tuafāfine?

Le Faatatauga o le Lesona i Aso Nei

17, 18. (a) Aiseā o ono tulaʻi mai ai ni feeseeseaʻiga i le va o Kerisiano? (e) O ā fautuaga a le Tusi Paia e fesoasoani iā i tatou, ina ia mafai ona foʻia ai ni tulaga faigatā ma uso talitonu?

¹⁷ I aso nei, o loo auauna ma le autasi iā Ieova ia tane, fafine ma fanau e eseese o latou tulaga tau tamaoaiga, o aʻoaʻoga ma lanu. (Faaaliga 7:9, 10) Maʻeu le tele o uiga eseese tatou te vaaia i le faapotopotoga Kerisiano! Talu ai tatou te auaufaatasi vavalalata i le tatou auaunaga i le Atua, e lē maʻalofia la le aliaʻe mai o ni feeseeseaʻiga i nisi taimi.—Roma 12:10; Filipi 2:3.

¹⁸ E ui tatou te iloa atu vaivaiga o o tatou uso, ae e lē faamamafaina i o tatou mafaufau. Tatou te taumafai e faataʻitaʻi iā Ieova, o lē na taʻua e le faisalamo i lana pese faapea: “Ioa e, afai e te mātaulia le amio leaga, le Alii e, o ai sē na te mafaia ona tulaʻi?” (Salamo 130:3) Na i lo le uaʻi atu i uiga o isi ia atonu e fevaevaeaʻi ai, tatou te “tausisi i mea e tupu ai le filemu, ma mea e fefaamāfanafanaʻi.” (Roma 14:19) E tatou te taumafai e vaai i isi e pei ona silasila Ieova iā i latou, aua le vaavaai masei ae ia uaʻi atu i uiga lelei. O le tatou faia faapea, o le a fesoasoani iā i tatou e “fefaapalepaleaʻi, ma ia fefaamagaloaʻi” ai.—Kolose 3:13.

19. Faailoa mai ni laasaga aogā e mafai ona uia e se Kerisiano, ina ia foʻia ai ni feeseeseaʻiga matuiā.

¹⁹ Ae faapefea pe a tulaʻi mai ni feeseeseaʻiga ma o loo faaauau pea ona tigā o tatou loto? (Salamo 4:4) Faamata na tupu se tulaga faapena i le lua va ma se isi uso talitonu? Aiseā la e lē taumafai ai e foʻia le faafitauli? (Kenese 32:13-15) Muamua lava, ia tatalo atu iā Ieova mo lana fesoasoani. A o e manatuina pea uiga lelei o lea uso, ia alu lua te talanoa i se auala “agamalu o i ai le poto.” (Iakopo 3:13) Faamatala i ai lou faanaunauga ina ia toe faalelei le lua faiā. Ia manatua le fautuaga a le Tusi Paia: “[Ia] faataalise ona faalogologo, ia faagesegese ona tautala atu, ia faagesegese ona ita.” (Iakopo 1:19) O le fautuaga “ia faagesegese ona ita,” e faailoa mai ai e ono fai e lea tagata se tala po o se mea e te ita ai. A tupu lenā tulaga, ia talosaga atu iā Ieova mo le fesoasoani ina ia e onosai pea. (Kalatia 5:22, 23) Tuu atu le avanoa i lou  uso e faaali mai ai le mea ua lē malie ai, ae ia e faalogologo lelei. Aua e te faasalavei atu, tusa pe e te lē ioe uma i tala o fai mai ai. Atonu e sesē lona manatu, peitaʻi e tatau ona e amanaʻia pea ona manatu. Ia taumafai e vaai i le faafitauli e pei ona vaai i ai lou uso. Atonu e moomia ona tuu oe i le tulaga o lou uso.—Faataoto 18:17.

20. A o taumafai e foʻia le feeseeseaʻiga, o ā isi laasaga e toe maua ai se faaleleiga?

²⁰ A oo i le taimi e faaali atu ai ou manatu, ia fai ma le alofa. (Kolose 4:6) Ia faailoa atu i lou uso ona uiga e te fiafia i ai. Ia faatoese i se mea na e faia lea ua māfua ai le feeseeseaʻiga. A faapea e toe faaleleia la oulua faiā ona o au taumafaiga lotomaulalo, ia faafetai atu iā Ieova. Peitaʻi a faapea e leai, ia talosaga atu pea i le fesoasoani a Ieova a o e saʻili nisi avanoa e toe faaleleia ai.—Roma 12:18.

21. E faapefea ona fesoasoani lenei talanoaga iā te oe ina ia vaai ai i isi e pei ona silasila Ieova iā i latou?

²¹ E alofa Ieova i ana auauna uma. E finagalo malie Ieova e faaaogā i tatou uma i lana auaunaga, e ui i o tatou vaivaiga. O le a tuputupu aʻe lo tatou alofa mo o tatou uso ma tuafāfine, pe a tatou aʻoaʻoina atili le auala e silasila ai Ieova i tagata. A faapea ua malili lo tatou alofa mo se uso Kerisiano, e mafai ona toe faaleleia. Maʻeu lo tatou manuia pe afai tatou te maumauaʻi e vaai i uiga lelei o isi—ioe, vaai iā i latou e pei ona silasila i ai Ieova!

[Faamatalaga pito i lalo]

O le a Faapefea Ona E Tali?

• O le ā le silasila a Ieova i vaivaiga a ana auauna faamaoni?

• O ā uiga lelei o Iona ma Peteru e mafai ona e taʻu maia?

• O le ā lau vaaiga maumauaʻi e faatatau i ou uso Kerisiano?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

Ia Mafaufau i le Auala e Silasila ai le Atua i Tagata

A o e tōmanatu i le tala a le Tusi Paia iā Iona, po o e mātau ai le manaʻoga ina ia maua se vaaiga fou agaʻi i tagata tatou te talaʻi soo i ai le tala lelei? Atonu e foliga mai e matuā faamalieina i latou i mea ua maua ma e lē ano mai e pei o tagata Isaraelu, pe tetee foʻi i le feʻau a le Atua. Peitaʻi, o le ā le auala e silasila ai Ieova le Atua iā i latou? Atonu e liliu mai nisi o tagata aloaʻia i lenei faiga o mea ma saʻili ai iā Ieova, e faapei o le tupu o Nineva lea na salamō ona o le talaʻiga a Iona.—Iona 3:6, 7.

[Ata i le itulau 15]

Faamata e te vaai i isi e pei ona silasila Ieova iā i latou?

[Ata i le itulau 16, 17]

Na iai se tala faalaeiau na fetalai i ai Iesu e faatatau iā Iona