Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Lagolagoina e le Faamasinoga Maualuga le Tapua‘iga Moni i “Ararata”

Lagolagoina e le Faamasinoga Maualuga le Tapua‘iga Moni i “Ararata”

Lagolagoina e le Faamasinoga Maualuga le Tapuaʻiga Moni i “Ararata”

O se tamāloa Aminia ua sinasina lona lauao ma e toʻatolu ona alo, o loo tū i luma o le faamasinoga maualuga a lona lava atunuu. Talu ai ona ua lamatia lona saʻolotoga faapea foʻi ma ona uso talitonu. O loo faalogologo le faamasinoga a o ia siiina mai mau o le Tusi Paia e faamalamalamaina ai ona talitonuga. Ina ia iloa le auala na iʻu i ai lenei faamasinoga i se manumalo sili o le tapuaʻiga moni i lenā atunuu, seʻi o tatou iloiloina taualumaga na māfua ai lenā faamasinoga.

O AMINIA, e i le itu i sasaʻe o Take ma e i le itu i saute o le atumauga o Caucasus ma o loo alaala ai le sili atu ma le tolu miliona tagata. E matuā matagofie se vaaiga mai i Yerevan le laumua o le atunuu, i tumutumu mauga e lua o le Mauga o Ararata, e tusa ai ma uputuu a le atunuu, o i inā na toʻa ai le vaa o Noa i le taimi o le Lolo i le lalolagi atoa.—Kenese 8:4. *

Talu mai le 1975, o loo faia ai pea e Molimau a Ieova la latou galuega faa-Kerisiano i Aminia. Ina ua maua e Aminia lona tutoʻatasi mai iā Rusia i le 1991, na faavaeina ai loa se Komiti a le Malo mo Mataupu Faalelotu, ina ia lesitalaina faalapotopotoga faalelotu. Ae peitaʻi, sa teena pea e lenei komiti ia le lesitalaina o Molimau a Ieova, aemaise lava i le mataupu e uiga i le solitū faa-Kerisiano. O le iʻuga, talu mai le 1991, e sili atu i le 100 uso Molimau talavou i Aminia na molia, ma i le tele lava o tulaga, na faafalepuipuiina ai i latou ona o lo latou solitū e faavae mai i le Tusi Paia, e tusa ai ma auaunaga faavaegāʻau.

Sa talosagaina foʻi e le Komiti le ofisa o loia a le malo ina ia suʻesuʻeina ia gaoioiga faalelotu a Lyova Margaryan, o se toeaina Kerisiano, ma o se loia maelega e faigaluega i le fale o le malosi faaeletise. Mulimuli ane, na molia ai le uso o Margaryan i lalo o le Vaega 244, o se tulafono ua leva a Rusia na pasia a o pule Khrushchev, sa taumafai e faavaivaia ai ma le faamoemoe ia soloiesea Molimau a Ieova ma isi vaega faalotu.

Ua taʻua e lenā tulafono e faapea, o se solitulafono le faamaopoopoina pe taʻitaʻia se vaega faalotu e faafoliga o se talaʻiga o ni talitonuga faalotu, ‘ua maileia ai le ʻautalavou ina ia auai i sauniga faalelotu a se lotu e leʻi lesitalaina aloaʻia’ ma ‘teena ai e tagata le faia o o latou tiute faalemalo.’ Ina ia lagolagoina lona manatu, na taʻua ai e le loia a le itu tagi le auai o tamaiti laiti i sauniga na faia e le uso o Margaryan i le aai o Metsamor. Na taʻua foʻi e le loia e faapea, na faamalosia e le uso o Margaryan ia sui talavou o le faapotopotoga ina ia teena le avea o i latou ma nisi e auauna i le vaegāʻau.

Ua Amata le Faamasinoga

Na amata le faamasinoga i le Aso Faraile, Iulai 20, 2001, i le faamasinoga itumalo i Armavir, ma sa faafoeina e le Faamasino o Manvel Simonyan. Sa faaauau le faamasinoga e oo atu lava iā Aokuso. I a latou faamatalaga, na iʻu ina taʻua ai e molimau mo le loia a le itu tagi e faapea, na taʻu atu e sui o le Matagaluega mo le Puipuiga a le Atunuu (lea na taʻua muamua o le KGB) iā i latou le vaega o le faamatalaga tusitusia e faasaga i le uso o Margaryan ma faamalosia i latou ina ia sainia na faamatalaga. Na taʻutino e se tasi fafine e faapea, na faatonuina faamalosi o ia e se tasi o le Matagaluega mo le Puipuiga ina ia taʻu atu e faapea, “e faasagatau Molimau a Ieova i lo tatou malo ma la tatou lotu.” Sa taʻutino foʻi e le fafine e na te lē iloa lava ma se Molimau a Ieova se toʻatasi, ae sa na o tuuaʻiga faasaga iā i latou na ia faalogo ai i le televise.

Ina ua oo i le taimi e fai ai lana faamatalaga, na molimau atu le uso o Margaryan e faapea, o tamaiti laiti ia e auai i sauniga a Molimau a Ieova, e latou te faia faapea ona o le faatagaga a o latou mātua. Sa ia faamalamalama atu foʻi e faapea, o le auai i le auaunaga faavaegāʻau, o le filifiliga lenā e fitoi tonu i le tagata lava ia. Sa faaauau pea ona tuʻifesili e le loia a le itu tagi le uso o Margaryan mo ni nai aso. Ae sa ia faaaogāina le Tusi Paia e tali filemu ai fesili e uiga i ona talitonuga, a o siakiina e le loia i lana lava Tusi Paia ia mau sa ia siiina atu.

Iā Setema 18, 2001, na faalauiloa atu ai e le faamasino le “lē sala” o Margaryan i le faapea atu, “e leai se faailoga o se solitulafono” i lana galuega. Na faaalia i se lipoti na faamatalaina mai i le Associated Press e uiga i le faamasinoga e faapea: “E leʻi taʻusalaina se tasi o taʻitaʻi o Molimau a Ieova i Aminia i le asō i moliaga na faia faasaga iā te ia i le faaliulotuina ma le uunaʻia faamalosi o tagata talavou ina ia ʻaloese mai le auaunaga faavaegāʻau. Ina ua mavae le lua masina na faia ai le faamasinoga, na faapea mai le Faamasino, e leʻi lava ni faamaoniga o le moliaga faasaga i le taʻitaʻi o Levon Markarian [Lyova Margaryan]. Sa ono mafai ona faasalaina o ia i le lima tausaga i le falepuipui. . . . E ui lava ua faamaonia i le Tulafono Faavae a Aminia le saʻolotoga mo tapuaʻiga, ae ua faigatā lava ona lesitalaina ni lotu fou, ma sa faaʻauʻau le tulafono i le lotu o loo taatele i Aminia o le Lotu Aposetolo.” I faamatalaga aloaʻia na tuuina atu i le lautele iā Setema 18, 2001, na taʻua ai e le Faalapotopotoga mo le Saogalemu ma le Felagolagomaʻi i Europa (FSFE) e faapea: “E ui lava ina talia fiafia le iʻuga o le faamasinoga, ae o loo faanoanoa pea le ofisa o le FSFE ona o le tausolomua i le faamaʻiteina o lenei moliaga.”

Faaauau le Faamasinoga

Ae peitaʻi, na apili e loia a le itu tagi ma toe faaauau ai le faamasinoga mo le isi fā masina. I le amataga o le faamasinoga, ina ua oo i le taimi e tuuina atu ai le molimau a le uso o Margaryan, na fesiligia muamua lava o ia e se faamasino o le laulau a faamasino. A o tau amata atu le tali a le uso o Margaryan, na faasalavei ane le tamaʻitaʻi faamasino o lē sa taʻitaʻifono ma taofia o ia. Mulimuli ane, na te leʻi toe tuuina atu ai se avanoa i le uso o Margaryan e faauma ai ona tali e oo lava i se fesili se tasi. E aunoa ma ni māfuaaga, sa ia aveesea foʻi mai faila le tele o fesili na fesiligia ai le uso e le itu tetee. A o faagasolo le faamasinoga, sa upuleaga ma faitioina pea le uso o Margaryan e tagata lotu maʻelegā valea e feita i Molimau a Ieova ia sa faatumulia ai le fale faamasino. Ina ua uma le faamasinoga, na faasalalauina ai i televise ma alāleo eseese ia ni tala sesē faapiʻopiʻo e uiga i le faamasinoga, na taʻua ai mo se faaaʻoaʻoga e faapea, ua iʻu ina ioeina e le uso o Margaryan lona lava nofosala.

Pe tusa o le ogatotonu o le faamasinoga, na faateʻia ai e le taʻitaʻifono o le laulau a faamasino e toʻatolu le ʻaumaimoa i le tuuina mai o se tusi, mai le Komiti a le Malo mo Mataupu Faalelotu e tāpā ai le ofisa o loia a le malo ina ia faia ni fuafuaga e faatatau i le uso o Margaryan. Na faateʻia uma le ʻaufaalogologo i le faamasinoga mai malo eseese i lenei gaoioiga. I le faatatauina i sui o le Komiti i Europa, ua faailoa atu ai e Aminia o le a latou “faamautinoa ua mafai e Lotu po o tagata lotu uma, aemaise lotu ua faapea mai e ‘lē faaleaganuu,’ ona faia a latou lotu e aunoa ma le faailoga tagata.”

A o faaauau le faamasinoga e oo atu i isi vaiaso, sa matuā gugulu tagata i le fale faamasino. Sa faaauau pea ona faatupuina e tagata tetee ia faafitauli ma osofaʻia Molimau i totonu ma fafo o le fale faamasino. Sa feaʻa e tagata ia tuasivi o vae o fafine Molimau. Ina ua osofaʻia se tasi Molimau ae sa lē manaʻo e taui atu, na tāina ai e se tasi lona tuāua mai tua ma sa faataotolia ai i le falemaʻi.

I le taimi lea, na tofia ai se isi faamasino fou e faia le faamasinoga. E ui i taumafaiga a ni nai tagata toʻaitiiti i le aofia e faafefe le loia na tū mo le itu tetee, ae sa mafai e lenei faamasino fou ona faafilemu ma oo loa ina poloaʻiina leoleo ina ia ave i fafo mai le potu se fafine na alaga atu i ni upu faamataʻu i le loia a le itu tetee.

Oo Atu i le Faamasinoga Maualuga a Aminia

Mulimuli ane, iā Mati 7, 2002, na lagolagoina ai e le faamasinoga mo apili le faaiʻuga a le faamasinoga muamua. O se mea na faateʻia ai, ina ua faataape le Komiti a le Malo mo Mataupu Faalelotu i lea aso, a o leʻi lauina mai le faaiʻuga. O lea na toe apili ai e le loia a le itu tagi le faaiʻuga i le taimi lea i le faamasinoga maualuga i Aminia—le Faamasinoga o Cassation. Ua talosagaina ai nei e loia a le itu tagi ina ia toe tuuina atu e le Faamasinoga le mataupu e toe iloiloina mo le “tuuina mai o se faaiʻuga.”

Iā Aperila 19, 2002, i le 11 i le taeao, na tauaofia ai ni faamasino se toʻaono na taʻitaʻia e le Faamasino o Mher Khachatryan. Na taʻua e se tasi o loia a le itu tagi i lana lauga amata lona matuā lē fiafia ona o le lē mafai e faamasinoga e lua muamua ona maua se mea e faasalaina ai le uso o Margaryan. Ae peitaʻi, i le taimi lea, na faasalavei ane ai ia faamasino e toʻafā ma matuā tuʻi fesili le loia a le itu tagi. Na otegia e se tasi faamasino le loia a le itu tagi ona o lona taumafai e taʻuleagaina le faamasinoga e faapea e faaituʻau, i le faaaofia ai o le galuega talaʻi ma le leʻi lesitalaina o Molimau a Ieova i lana tautalaga faasaga i le uso o Margaryan, ona e lē o faamatalaina i le Vaega e 244 na mea o se solitulafono. Ona faamatalaina lea e le faamasino ia gaoioiga a le loia a le itu tagi e faapea, “o se faiga sauā ona o lona faapogaia o lenei faamasinoga.” Na taʻua e se tasi faamasino le tele o faamasinoga o Molimau a Ieova i Europa ia na manumalo ai ma faailoa aloaʻia ai o se “lotu autū” e tatau ona puipuia e le Faalapotopotoga o Maliega mo Aiā Tatau a Tagata i Europa. I le taimi lenā, na alaga ai se faifeʻau i totonu o le potu faamasino e faapea, ua fevaevaeaʻi le atunuu ona o Molimau a Ieova. Na poloaʻiina o ia e le faamasino ina ia filemu.

Ona valaaulia loa lea e le faamasino ia le uso o Lyova Margaryan mai le aofia, o se gaoioiga sa leʻi faia muamua e lenei faamasinoga maualuga. Na avatu e le uso o Margaryan se molimau lelei e faatatau i le tulaga faa-Kerisiano o Molimau a Ieova i le tele o mataupu eseese. (Mareko 13:9) Ina ua uma sina mālōlōga puupuu, na toe taliu mai le faamasinoga ma ua ioe faatasi e lagolagoina le faaiʻuga “e lē sala.” Sa vaaia lava le mapu o le uso o Margaryan. I la latou faaiʻuga tusitusia, na taʻua ai e le Faamasinoga e faapea: “I le tulafono lea o loo i ai nei, e lē o taʻua ai o se solitulafono lenei gaoioiga [a Lyova Margaryan], ma o lenei ituaiga o moliaga, e feteenaʻi ma le Vaega 23 o le Tulafono a Aminia ma le Vaega 9 o le Maliega mo Aiā Tatau a Tagata i Europa.”

Iʻuga Lelei o le Faamasinoga

Pe ana taulau ia loia a le itu tagi, semanū e maua ai foʻi le avanoa mo ni gaoioiga faaletulafono faasaga i isi toeaina Molimau i faapotopotoga i Aminia atoa. Talosia o le a taofia e lenei faaiʻuga manino a le Faamasinoga na faiga faasoesa. E mafai foʻi ona avea se faaiʻuga lē manuia ma māfuaaga e faaauau ai ona teena le lesitalaina o Molimau a Ieova. Ae e faafetai tele ona ua aveesea e le Faamasinoga lea moliaga sesē.

O le a tatou iloa i le faagasologa o taimi po o le a mafai ona lesitalaina faaletulafono ia le sili atu i le 7,000 Molimau a Ieova i lenei atunuu. I le taimi nei, o loo sologa lelei pea ma olaola le tapuaʻiga moni i “Ararata.”

[Faamatalaga pito i lalo]

^ pala. 3 O se māfuaaga lea ua faafesootaʻi ai e tagata Aminia lo latou atunuu ma le Mauga o Ararata. I aso anamua, sa avea ai le atunuu o Aminia ma malo tele, ma sa aofia ai na atumauga i ona oganuu. O lea, i le faaliliuga a le Greek Septuagint o le Tusi Paia i le Isaia 37:38, o loo faaaogā ai le faaupuga “le nuu o Ararata” e faapea o “Aminia.” O loo iai nei la ia le Mauga o Ararata e latalata i le tuaoi i sasaʻe o Take.

[Ata i le itulau 12]

O Lyova Margaryan i lona faamasinoga

[Ata i le itulau 13]

Le uso o Margaryan ma lona aiga