Ia Faaaʻoaʻo Atu i le Atua Faamaoni

“Ia faaaʻoaʻo outou i le Atua, faapei o le fanau pele.”—EFESO 5:1.

1. O ā taofi o isi e uiga i le upu moni, ma aiseā e sesē ai o latou manatu?

“PO O le ā le upu moni?” (Ioane 18:38) Pe tusa ma le 2,000 tausaga ua teʻa, na fai ai le fesili aamu lenā a Ponotio Pilato, lea ua māfua ai le manatu e faapea e faigatā tele ona maua le upu moni. I aso nei, e ioe le toʻatele o tagata i lenā manatu. Ua tau lē iloa po o fea le mea e moni. Atonu na e faalogo e faapea e filifili e le tagata lava ia po o fea e moni, pe e lē saʻo aʻiaʻi le upu moni pe e fesuisuiaʻi foʻi. E sesē manatu faapena. O le sini autū o saʻiliʻiliga ma aʻoaʻoga, o le iloaina lea o mea moni e uiga i le olaga. O le upu moni e lē fuaina i le manatu o le tagata lava ia. O se faaaʻoaʻoga, o le agaga o le tagata e ola pea pe a oti pe leai foʻi. E iai moni lava Satani pe leai foʻi. A lē o le iai o se fuafuaga o le olaga la e leai. E lē mafai ona saʻo uma manatu e pei ona taʻua i luga. E saʻo le isi ae e sesē le isi.

2. O ā vala ua avea ai Ieova ma Atua faamaoni, ma o ā fesili o le a tatou talanoaina?

² Na tatou talanoa i le mataupu na seʻi mavae atu, o Ieova o le Atua faamaoni. E silafia e Ieova le mea moni e uiga i mea uma lava. E matuā eseese lava Ieova ma lona fili taufaasesē o Satani le Tiapolo, auā e faamaoni Ieova i taimi uma. E lē gata i lea, e tele ina faailoa mai ma le alofa e Ieova le upu moni i isi. Na timaʻi atu le aposetolo o Paulo i ona uso Kerisiano: “Ia faaaʻoaʻo outou i le Atua, faapei o le fanau pele.” (Efeso 5:1) Ona o i tatou o Molimau a Ieova, e faapefea la ona tatou faaaʻoaʻo iā te ia i a tatou upu ma gaoioiga e tusa ai ma le faaalia o le faamaoni? Aiseā e tāua ai lo tatou faia faapea? O ā faamautinoaga e iloa ai e fiafia le finagalo o Ieova i ē e tausisi i se ala faamaoni? E lelei pe a tatou talanoa i ai.

3, 4. E faapefea ona faamatalaina e le aposetolo o Paulo ma Peteru mea o le a tutupu i “ona aso e gata ai”?

³ Ua tatou ola i se vaitaimi ua taatele ai aʻoaʻoga sesē a lotu. Talu ai na faagaeeina o ia e le Atua, na valoia mai ai e le aposetolo o Paulo o le toʻatele o tagata i nei “ona aso e gata ai,” o le a toʻaʻaga i lotu a o le mana ua i lea mea ua latou teena. E lē mananaʻo isi i le upu moni ona o le ‘leaga o o latou loto.’ E lē gata i lea, “o tagata amio leaga ma ē taupelopelo, e alualu pea lava lo latou leaga, o loo faasesē atu, ua faasesēina foʻi i latou.” E ui o loo faaauau ona aʻoaʻoina  e na tagata le tele o mea eseese, ae e lē mafai ona latou “iloa lelei . . . le upu moni.”—2 Timoteo 3:1, 5, 7, 8, 13.

⁴ Na faagaeeina foʻi le aposetolo o Peteru e tusi e uiga i aso e gata ai. E pei ona ia valoia mai, e lē gata e teena e tagata le upu moni ae e latou te tauemu foʻi i le Afioga a le Atua ma ē ua folafolaina upu moni o i lenā afioga. Ona “o lo latou lava tuʻinanau,” ua teena ai e nei tagata tauemu le mea moni e faapea na lofia le lalolagi i aso o Noa i le vai, ma o se faataʻimuaga lenā o le faamasinoga o le a tupu i le lumanaʻi. O le a malaia i latou i lo latou tuʻinanau, pe a faaoo mai e le Atua le faaumatiaga o tagata faalēmataʻu.—2 Peteru 3:3-7.

E Iloa e Auauna a Ieova le Upu Moni

5. E tusa ai ma le perofeta o Tanielu, o le ā o le a tupu i “ona pō o le iʻuga,” ma ua faapefea ona faataunuuina lenā valoaga?

⁵ A o faamatalaina e le perofeta o Tanielu “ona pō o le iʻuga,” na ia valoia ai le tulaga ese o le a iai tagata o le Atua, ona ua toe faaolaolaina upu moni faalelotu. Na faapea mai o ia: “E fetaufetuliaʻi tagata e toʻatele, e tupu tele foʻi le malamalama.” (Tanielu 12:4) E lē o faafenumiaʻia pe faatauasoina tagata o Ieova e Satani, le Taufaasesē sili. Ua maua e tagata o Ieova le poto saʻo e ala i le fetaufetuliaʻi, o lona uiga o le saʻiliʻili lea i le Tusi Paia. Na faamalamalamaina e Iesu ona soo i le uluaʻi senituri. Ona “tatalaina lea e ia o latou loto, ina ia latou lagona ai Tusi.” (Luka 24:45) O le mea foʻi lenā ua faia e Ieova i aso nei. E ala i lana Afioga, lona agaga ma lana faalapotopotoga, ua ia aʻoaʻoina ai le faitau miliona o tagata i le lalolagi aoao, ina ia malamalama i le mea ua uma ona ia silafia, o le upu moni lea.

6. O ā upu moni o le Tusi Paia ua malamalama ai tagata o le Atua i aso nei?

⁶ Ona o i tatou o tagata o le Atua, ua tatou malamalama ai la i le tele o mea lea na semanū e lē mafai ona tatou iloaina. Ua tatou iloaina tali o fesili ua iso ai tagata popoto o le lalolagi mo le faitau afe o tausaga. O se faaaʻoaʻoga, ua tatou iloaina le pogai ua mafatia ma maliliu ai tagata, ma le pogai e lē mafai ai ona aumaia e tagata le filemu ma le autasi i le lalolagi aoao. Ua faamanuiaina foʻi i tatou i se vaaiga o mea ua folasia mai mo le lumanaʻi—o le Malo o le Atua, o se lalolagi parataiso ma le ola e lē uma i se tulaga lelei atoatoa. Ua tatou iloaina Ieova, le Atua Silisili Ese. Ua tatou aʻoaʻoina ona uiga matagofie ma mea e tatau ona tatou faia ina ia maua ai lana faamanuiaga. O le iloaina o le upu moni, ua mafai ai foʻi ona tatou mātauina mea e lē moni. O le ola e tusa ai ma le upu moni, ua puipuia ai i tatou mai saʻiliʻiliga iʻuvale, ma ua mafai ai ona tatou maua aogā silisili i le olaga ma se faamoemoe matagofie mo le lumanaʻi.

7. O ai e mafai ona mauaina upu moni o le Tusi Paia, ae o ai e lē mafai ona mauaina?

⁷ Po o e malamalama i upu moni o le Tusi Paia? Afai o lea, ua iā te oe la le sosia o faamanuiaga. A faapea e tusia e se tusitala se tusi, e masani lava ona faapitoa se vaega o tagata e taulaʻi atu i ai. O isi tusi ua taulaʻi atu i ē atamamai, o isi tusi ua taulaʻi atu i tamaiti a o isi mo tagata i matātā faapitoa. E ui lava e faigofie ona maua e tagata uma le Tusi Paia, ae ua fuafuaina ina ia malamalama ai se vaega faapitoa. Na saunia e Ieova le Tusi Paia mo ē agamalu ma lotomaulalo i le lalolagi. Ua mafai ona malamalama tagata faapena i le uiga moni o le Tusi Paia po o le ā lava lo latou tulaga tauaʻoaʻoga, aganuu, tulaga ma atunuu e ō mai ai. (1 Timoteo 2:3, 4) I le isi itu, e lē o malamalama ē e lē o saunia o latou loto i upu moni o le Tusi Paia po o le ā lava lo latou popoto po o tulaga tauaʻoaʻoga. E lē mafai e tagata faamaualuluga ma faasausili ona malamalama i upu moni tāua o le Afioga a le Atua. (Mataio 13:11-15; Luka 10:21; Galuega 13:48) E na o le Atua lava e mafai ona saunia se tusi faapena.

E Faamaoni Auauna a le Atua

8. Aiseā na avea ai Iesu o le upu moni lava ia?

⁸ E faamaoni auauna a Ieova e pei o Ia. Na faamaonia e Iesu Keriso, le Molimau sili a Ieova, le upu moni e ala i ana aʻoaʻoga, lona soifuaga ma lona maliu. Na sapasapaia e Iesu le  moni o le afioga a Ieova atoa foʻi ma ana folafolaga. O Iesu o le upu moni lava ia, e pei ona ia fetalai i ai.—Ioane 14:6; Faaaliga 3:14; 19:10.

9. O le ā o fai mai ai le Tusi Paia e uiga i le tautala faamaoni?

⁹ O Iesu “ua tumu o ia i le alofa tunoa ma le faamaoni” ma “ua leai foʻi se pepelo i lona fofoga.” (Ioane 1:14; Isaia 53:9) Ua mulimuli Kerisiano moni i le faaaʻoaʻoga a Iesu o le faamaoni i isi. Na apoapoaʻi atu Paulo i ona uso talitonu: “Ia tautalatala faamaoni taʻitasi ma lē la te tuaoi; auā o itu tino lava i tatou o le tasi i le tasi.” (Efeso 4:25) Na tusi Sakaria i se taimi muamua atu e faapea: “Ia outou tautala i upu moni o le tasi i le tasi.” (Sakaria 8:16) E tautatala faamaoni Kerisiano ona e mananaʻo ia faafiafiaina le finagalo o le Atua. E faamaoni fetalaiga a Ieova ma na te silafia foʻi āuga leaga o le tala pepelo. Ua alagatatau la ona faatalitalia e le Atua ana auauna ina ia tautatala faamaoni.

10. Aiseā e pepelo ai tagata, ma o ā āuga leaga e oo i ai?

¹⁰ E toʻatele tagata e pepelo ona o se auala faigofie lenā e maua ai ni faamanuiaga. E pepelo tagata ina ia ʻalofia ai le faasalaga, pe ina ia manuia ai pe ina ia viia ai foʻi i latou e isi tagata. Peitaʻi, e leaga lenei masaniga o le pepelo. E lē gata i lea, e lē mafai e se tagata pepelo ona maua le finagalo malie o le Atua. (Faaaliga 21:8, 27; 22:15) A faapea e iai so tatou talaaga faamaoni, o lona uiga o le a talitonu tagata i a tatou upu ma e maufaatuatuaina foʻi i tatou. Ae afai e iloa mulimuli ane se tala pepelo na tatou faia, atonu o le a masalosalo ai isi iā i tatou pe faamata e moni a tatou tala o fai atu. E iai se alagāupu Aferika e faapea: “E tasi le pepelo e faaleagaina ai tala faamaoni e afe.” Ua faapea foʻi se isi alagāupu: “E lē talitonu se isi i se tagata pepelo, e tusa pe moni le tala o tautala ai.”

11. Aiseā e faapea atu ai o le faamaoni e lē na o le tautala faamaoni?

¹¹ O le faamaoni e lē na o le tautala faamaoni. E aofia ai ma le auala tatou te ola ai. E faaalia ai foʻi le ituaiga o tagata e iai i tatou. Tatou te faailoa atu le upu moni i isi e lē gata i a tatou upu a o mea foʻi tatou te faia. Na fesili mai le aposetolo o Paulo: “O oe lē aʻoaʻo atu i le tasi tagata, e te lē aʻoaʻo ea oe iā te oe? o oe lē lauga atu, Aua le gaoi, e te gaoi ea oe? o oe lē fai ane, Aua le mulilua, e te mulilua ea oe?” (Roma 2:21, 22) E tatau ona tatou faamaoni i mea uma lava pe afai tatou te aʻoaʻoina atu le upu moni i isi. O lo tatou faamaoni, e telē sona aafiaga i le tali mai o tagata i le feʻau o loo tatou aʻoaʻoina atu.

12, 13. O le ā na tusia e se teineitiiti e uiga i le faamaoni, ma o le ā le māfuaaga na ala ai ona matuā lelei lana amio?

¹² E iloa foʻi e auauna talavou a Ieova le tāua o le faamaoni. I le 13 tausaga o Jenny, na tusi ai sana tala i le aʻoga ma o nisi nei o upu o lana tala: “E tāua tele iā te aʻu le faamaoni. O le mea e faanoanoa ai, e toʻatele tagata i aso nei e lē faamaoni. Ae ou te fai atu o le a ou taumafai e faamaoni i loʻu olaga atoa. Ou te tautala faamaoni foʻi e tusa pe faasala ai aʻu po o aʻu uō. Ou te taumafai e faauō atu i tagata e faamaoni i a latou upu ma amio.”

¹³ Na faapea mai le faiaʻoga a Jenny e tusa ai ma lana tala: “E ese ma le malosi o ou taʻiala tau amio pe a fua atu i lou laʻitiiti. Ou te iloa o le a e pipii pea i lenā taʻiala auā e lelei tele lau amio.” O le ā le māfuaaga na ala ai ona matuā lelei le amio a lenei teineitiiti aʻoga? I le amataga o lana tala, na taʻua ai e Jenny e faapea o lana tapuaʻiga “e faatulagaina taʻiala o lona olaga.” Ua atoa nei le fitu o tausaga talu ona tusiaina e Jenny lana tala. E moni lava faamatalaga a lona faiaʻoga, auā o loo faaauau pea ona matuā lelei le amio a Jenny o se tasi o Molimau a Ieova.

Ua Faailoa Atu e Auauna a Ieova le Upu Moni

14. Aiseā e paʻū ai i auauna a le Atua le tiute tauave faapitoa o le lagolagoina o le upu moni?

¹⁴ E moni e iai tagata e ese mai i Molimau a Ieova o loo tautatala faamaoni ma taumafai foʻi e ola faamaoni. Peitaʻi ane, talu ai o i tatou o auauna a le Atua, o loo paʻū la iā i tatou le tiute tauave faapitoa o le lagolagoina o le upu moni. Ua tuuina mai iā i tatou upu moni o le Tusi Paia—o upu moni e mafai ona maua ai e tagata le ola e faavavau. O lea la, o la tatou  tiutefai o le tufatufaina atu o lenā poto ina ia maua foʻi e isi tagata. Na fetalai Iesu: “Auā o lē ua foaʻiina atu i ai o mea e tele, e suʻeina atu foʻi iā te ia o mea e tele.” (Luka 12:48) E mautinoa e ‘suʻeina mea e tele’ i ē ua faamanuiaina i lenei poto tautele i le Atua.

15. O le ā le fiafiaga ua e maua mai le tufatufaina atu o upu moni o le Tusi Paia i isi?

¹⁵ E iai le fiafiaga e maua mai le tufatufaina atu o upu moni o le Tusi Paia i isi tagata. E pei o uluaʻi soo o Iesu, ua tatou faalauiloa atu foʻi le tala lelei—o se feʻau o le faamoemoe e faamāfanafanaloto—i ē “ua lailoa i latou ma tuulafoaʻiina, e pei o mamoe e leai so latou leoleo” ma i ē ua faatauasoina ma ua fenuminumiaʻi foʻi ona o “aʻoaʻoga a temoni.” (Mataio 9:36; 1 Timoteo 4:1) Na tusi le aposetolo o Ioane e faapea: “E leai soʻu fiafia e sili i lenei, pe a ou faalogo ua savavali laʻu fanau i le upu moni.” (3 Ioane 4) Na matuā olioli Ioane ona o le faamaoni o lana “fanau”—atonu o ē na aʻoaʻo atu i ai e Ioane le upu moni. E tatou te olioli foʻi pe a tatou vaai atu ua talia ma le talisapaia e tagata le Afioga a le Atua.

16, 17. (a) Aiseā e lē taliaina ai e tagata uma le upu moni? (e) O le ā le fiafiaga e te mauaina pe a e folafolaina atu upu moni o le Tusi Paia?

¹⁶ O le mea moni, e lē taliaina e tagata uma le upu moni. Na fetalai Iesu i upu moni e uiga i le Atua e tusa pe leʻi fia faalogo i ai tagata. Na faapea atu o ia i tagata Iutaia na tetee iā te ia: “Pe se ā le mea tou te lē talitonu mai ai iā te aʻu? O lē mai le Atua, e faalogo ia i afioga a le Atua; o le mea lea tou te lē faalogo ai, auā e lē mai le Atua outou.”—Ioane 8:46, 47.

¹⁷ E pei o Iesu, tatou te lē faatalatū foʻi e taʻutaʻu atu i isi upu moni tautele e uiga iā Ieova. Tatou te lē faatalitalia o le a taliaina uma e tagata le feʻau o loo tatou folafolaina atu, talu ai e leʻi taliaina uma foʻi e tagata le feʻau a Iesu. E ui i lea, tatou te fiafia auā foʻi ua tatou iloaina, o loo tatou faia le mea e saʻo. Ona o le agalelei faifua o Ieova, ua finagalo ai o ia e faailoa atu le upu moni i tagata. Talu ai o loo i Kerisiano le upu moni, ua avea ai i latou ma malamalama i lenei lalolagi pogisa. E ala i le faasusulu atu o le malamalama o le upu moni i a tatou upu ma  amioga, ua mafai ai ona tatou fesoasoani i isi e avatu le viiga i lo tatou Tamā i le lagi. (Mataio 5:14, 16) Ua tatou faailoa atu i lumāmea lo tatou teena o talitonuga pepelo a Satani lea ua manatu i ai le toʻatele e faapea o le upu moni, ma tatou te lagolagoina le Afioga lē filogia a le Atua. O le upu moni lea ua tatou iloaina ma tufatufa atu i tagata, e mafai ona tuusaʻolotoina ai ē e taliaina.—Ioane 8:32.

Ia Tausisi Pea i le Ala Faamaoni

18. Aiseā ma na faapefea ona faaalia e Iesu lona fiafia iā Natanielu?

¹⁸ Na naunau Iesu i le faamaoni, ma na faamaoni foʻi i ana upu. A o faia lana faiva i le lalolagi, na fiafia o ia i tagata faamaoni. Na fetalai Iesu e faatatau iā Natanielu: “Faauta, o le Isaraelu moni, e leai sona pepelo.” (Ioane 1:47) Mulimuli ane, na tofiaina Natanielu lea e lē taumatea na igoa foʻi iā Patolomaio, e avea ma se tasi o aposetolo e toʻa 12. (Mataio 10:2-4) Maʻeu se faaeaga lē laumaua!

19-21. Na faapefea ona faamanuiaina se tamāloa na tauaso ona o lona loto tele e tautala faamaoni?

¹⁹ I le Tusi Paia, o loo faamatalaina ai i se tasi o mataupu o le tusi o Ioane, se tala i se tamāloa faamaoni na faamanuiaina e Iesu. Tatou te lē o iloa lona suafa. Ae o le mea ua tatou iloa, o lenei tamāloa o se tagata ʻaisi na fanau mai o se tauaso. Na maofa tagata ina ua toe faapupulaina e Iesu mata o le tamāloa. Na faalogo nisi o le ʻau Faresaio i tala o lenā vavega ma e ʻinoʻino i latou i le upu moni, ma ua uma ona fai la latou tonu e faateʻaina mai le sunako so o se tagata e faatuatua iā Iesu. Talu ai na iloa e mātua o le tagata na tauaso lenā tonu, na la fefefe ai ma pepelo atu i le ʻau Faresaio e la te lē iloaina le māfuaaga ua pupula ai la laʻua tama, ma po o ai foʻi na faia lenā vavega.—Ioane 9:1-23.

²⁰ Na toe amia le tamāloa ua faamālōlōina, i luma o le ʻau Faresaio. E leʻi popole le tamāloa po o le ā o le a oo iā te ia. Na i lo lea, na ia taʻu saʻo atu ma le loto tele le mea moni. Na ia faamatalaina le auala na faamālōlō ai o ia ma o Iesu na faia le faamālōlōga. Na maofa le tamāloa i le lē talitonu o nei tagata mautofiga ma popoto, o Iesu na auina mai e le Atua. O le māfuaaga lenā na timaʻi atu ai o ia ma le lē fefe, e ao ona talia e i latou le mea moni e faapea: “Ana lē mai le Atua lenā tagata, na te lē mafaia se mea e tasi ona fai.” Ona o le lē mautali, na tuuaʻia ai e le ʻau Faresaio le tamāloa o se tagata e faasausili ma latou tulieseina o ia.—Ioane 9:24-34.

²¹ Ina ua logotala Iesu i le mea na tupu, na ia suʻeina ai ma le alofa lenei tamāloa. Ina ua maua le tamāloa lea na faamālōlōina, na faamalosia ai loa e Iesu lona faatuatua. Na taʻu saʻo atu e Iesu i le tamāloa e faapea o ia o le Mesia. Ioe, na matuā faamanuiaina lenei tamāloa ona o lona taʻu atu o le mea moni na tupu! O lea la, e finagalo malie le Atua i ē tautatala faamaoni.—Ioane 9:35-37.

22. Aiseā e ao ai ona tatou tausisi pea i le ala faamaoni?

²² E ao ona tatou manatu mamafa i le tausisia o le faamaoni. E tāua tele le faamaoni i le faia ma le faatumauina o faiā lelei ma tagata atoa ma le Atua. O le faamaoni o lona uiga o le tautala saʻo, e faigofie ona talanoa atu i ai, e maufaatuatuaina ma e maua ai foʻi le finagalo malie o Ieova. (Salamo 15:1, 2) O le lē faamaoni o lona uiga o le tautala i mea pepelo, e lē maufaatuatuaina ma e lē saʻo, ma e lē finagalo malie i ai Ieova. (Faataoto 6:16-19) Ia maumauaʻi e tausisi pea i le ala faamaoni. Ioe, o le faaaʻoaʻo i le Atua faamaoni e ao ai ona tatou iloa le upu moni, ia tautatala ma ola foʻi faamaoni.

O le a Faapefea Ona E Tali?

• Aiseā tatou te lotofaafetai ai ona o le iloaina o le upu moni?

• E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo atu i le faamaoni o Ieova?

• O ā aogā o le tufatufaina atu o upu moni o le Tusi Paia i isi?

• Aiseā e tāua ai le tausisi pea i le ala faamaoni?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 17]

Talu ai ua tuuina atu iā i latou upu moni o le Tusi Paia, ua tufatufaina atu ai ma le maelega e Kerisiano na upu moni i isi

 [Ata i le itulau 18]

Na matuā faamanuiaina le tamāloa tauaso lea na faamālōlōina e Iesu, ona o le taʻu atu o le mea moni