Aiseā e Ao ai Ona Tatou Tatalo e Lē Aunoa?

“Ia tatalo e lē aunoa; ia outou faafetai i mea uma lava.”—1 TESALONIA 5:17, 18.

1, 2. Na faapefea ona faaalia e Tanielu lona talisapaia o le faaeaga o le tatalo, ma o le ā le aafiaga o lenā mea i le la faiā ma le Atua?

SA FAI ma masani a le perofeta o Tanielu le tatalo faatolu i le Atua i le aso. E tootuli o ia i le faamalama o lona potu, e faasaga i le aai o Ierusalema, ma fai ai ana tatalo. (1 Tupu 8:46-49; Tanielu 6:10) E ui lava sa faasāina e le poloaʻiga a le tupu ona toe tatalo i se tasi seʻi vaganā ai Tariu, le tupu o Metai, e leʻi faalufesasi ai Tanielu. E tusa lava pe na lamatia ai lona soifua pe leai, ae sa fai pea ma masani a lenei tamāloa ona aioi atu e lē aunoa iā Ieova.

² Na faapefea ona silasila Ieova iā Tanielu? Ina ua afio mai le agelu o Kaperielu e tali atu i se tasi o tatalo a Tanielu, na ia faamatalaina ai le perofeta e faapea o se tasi “ua alofateleina.” (Tanielu 9:20-23) I le valoaga a Esekielu, sa faasino atu Ieova iā Tanielu o se tagata amiotonu. (Esekielu 14:14, 20) I le taimi o lona soifuaga, o tatalo a Tanielu na iʻu ai i se faiā lelei ma lona Atua, lea na silafia foʻi e Tariu.—Tanielu 6:16.

3. E pei ona faaalia mai i se mea na tupu i se misionare, e faapefea ona fesoasoani le tatalo iā i tatou e tumau ai i le faamaoni?

³ O le tatalo i aso uma e mafai ona fesoasoani iā i tatou e fesagaʻi ai ma tulaga faigatā. O se faaaʻoaʻoga, seʻi o tatou talanoaina se mea na tupu iā Harold King, o se misionare i Saina na loka toʻatasi na o ia lava i se sela i se falepuipui mo le lima tausaga. Na faapea mai Harold e tusa ma le mea na tupu iā te ia: “E ui ina na faaesea aʻu mai tagata, peitaʻi e leai ma se tasi na te mafai ona faaesea aʻu mai le Atua. . . . O lea, e iloa lelei atu i le vaai a so o se tasi e pasia loʻu sela, loʻu tootuli faatolu i le aso ma faaleo atu aʻu tatalo, ma ou manatuaina ai Tanielu lē o loo taʻua i le Tusi Paia. . . . E foliga mai ina ua ou  tatalo sa taʻitaʻia loʻu mafaufau e le agaga paia o le Atua i mataupu e sili ona aogā ma aumaia ai iā te aʻu le lagona o le toʻafimālie. Maʻeu le faamalosia ma le faamāfanafanaina faaleagaga na aumaia e le tatalo iā te aʻu!”

4. O ā fesili e tusa ai ma le tatalo o le a tatou talanoaina i lenei mataupu?

⁴ Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ia tatalo e lē aunoa; ia outou faafetai i mea uma lava.” (1 Tesalonia 5:17, 18) E tusa ai ma lenei fautuaga, seʻi o tatou iloiloina fesili o loo mulimuli mai: Aiseā tatou te uaʻi atu ai i a tatou tatalo? O ā māfuaaga tatou te faalatalata atu ai e lē aunoa iā Ieova? O le ā e tatau ona tatou faia, pe afai ua tatou lagona le lē toe talafeagai ona tatalo i le Atua ona o le faia o ni mea sesē?

Ati Aʻe se Faauōga e Ala i le Tatalo

5. O le ā se faauōga mataʻina ua fesoasoani le tatalo iā i tatou ina ia maua?

⁵ Pe e te manaʻo e manatu Ieova iā te oe o sana uō? O le auala lenā na ia fetalai atu ai i le augātamā o Aperaamo. (Isaia 41:8; Iakopo 2:23) E finagalo Ieova iā i tatou ia ati aʻe lenā faauōga ma ia. Ua ia valaaulia i tatou ina ia faalatalata atu iā te ia. (Iakopo 4:8) Pe lē avea ea lenā valaaulia e tatou te manatunatu lelei ai i lenei sauniuniga ofoofogia o le tatalo? E faigatā tele ona maua se avanoa e talanoa atu ai i se tagata maualuga o le malo, ae e sili atu ona faigatā le avea o oe ma sana uō! Ae, o loo faalaeiauina i tatou e Lē na Foafoaina mea uma lava ina ia faalatalata atu iā te ia i le tatalo, po o le ā lava le taimi tatou te mananaʻo ai pe manaʻomia ai foʻi ona faia faapea. (Salamo 37:5) O a tatou tatalo e lē aunoa, e fesoasoani iā i tatou ia iai se faiā vavalalata ma Ieova.

6. O le ā tatou te aʻoaʻoina mai le faaaʻoaʻoga a Iesu e faatatau i le tāua o le “tatalo” e lē aunoa?

⁶ E faigofie lava ona tatou lafoaʻia le tatalo! O le feagai ai ma omiga i aso taʻitasi o le olaga, e mafai ona alu uma ai le mafaufau ma ua leai ai se taimi e tatalo ai i le Atua. Na faalaeiau Iesu i ona soo ina ia “tatalo,” ma sa lē aunoa ona ia faia faapena. (Mataio 26:41) E ui lava ina pisi Iesu mai i le taeao seʻia oo i le pō, ae sa ia faaavanoa ese se taimi e tatalo atu ai i lona Tamā faalelagi. O nisi taimi o le “taeao ua ala pō ai o ia” ina ia tatalo. (Mareko 1:35) I se isi taimi, na alu ai i se nofoaga tuufua i le afiafipō ina ia tatalo ai iā Ieova. (Mataio 14:23) E masani ona faatulaga e Iesu taimi e tatalo ai, ma e tatau foʻi ona tatou faia faapea.—1 Peteru 2:21.

7. O ā tulaga e tatau ona uunaʻia ai tatou e tatalo atu i lo tatou Tamā faalelagi i aso uma?

⁷ E tele taimi talafeagai e fai ai a tatou tatalo i  aso uma a o tatou fesagaʻi ma faafitauli, feagai ai ma faaosoosoga ma le faia o filifiliga. (Efeso 6:18) Pe afai tatou te saʻili i le taʻitaʻiga a le Atua i vala uma o le olaga, e mautinoa o le a tupu aʻe la tatou faauōga ma ia. Afai e taulimaina faatasi e ni uō se toʻalua ni faafitauli, pe lē atili faamalosia ai ea le faamausalīina o la laʻua faigāuō? (Faataoto 17:17) O le a faamalosia la tatou faiā ma Ieova, pe afai tatou te faalagolago iā te Ia ma maua lana fesoasoani.—2 Nofoaiga a Tupu 14:11.

8. O le ā ua tatou aʻoaʻoina e faatatau i le umi o a tatou lava tatalo mai i faaaʻoaʻoga a Neemia, Iesu ma Hana?

⁸ Maʻeu lo tatou fiafia ona e lē o faatapulaaina e le Atua po o le ā le umi pe faafia foʻi ona tatou talanoa atu iā te ia i le tatalo! Na vave ona faia e Neemia se tatalo lē leoa a o leʻi aioi atu i le tupu o Peresia. (Neemia 2:4, 5) Sa faia foʻi e Iesu se tatalo puupuu ina ua ia ole atu iā Ieova, ia auina mai iā te ia le mana e toe faatū ai Lasalo. (Ioane 11:41, 42) I se isi foʻi itu, o Hana sa “faatele lana tatalo i luma o Ieova” ina ua ia sasaa atu lona loto iā te ia. (1 Samuelu 1:12, 15, 16) E mafai ona pupuu pe umi foʻi a tatou lava tatalo e tusa ma le manaʻoga ma le tulaga o loo iai.

9. Aiseā e tatau ai ona faaaofia i a tatou tatalo ia viiga ma le faafetai mo mea uma o loo faia e Ieova mo i tatou?

⁹ O le tele o tatalo i le Tusi Paia o loo faaalia ai le lotofaafetai i le tulaga silisili ese o Ieova ma ana galuega matalasi. (Esoto 15:1-19; 1 Nofoaiga a Tupu 16:7-36; Salamo 145) I se faaaliga, o loo vaaia ai e le aposetolo o Ioane toeaina e 24—o le aofaʻiga atoa o Kerisiano faauuina i lo latou tulaga faalelagi—o loo vivii iā Ieova ma faapea atu: “Lo matou Alii e, ma lo matou Atua, e tatau lava oe ina ia tuuina atu iā te oe le viiga, ma le faaneeneega, ma le mana; auā na e faia mea uma lava, ona o lou finagalo foʻi e i ai i latou ma ua faia.” (Faaaliga 4:10, 11) E tatau foʻi ona tatou vivii atu faapena i aso uma i Lē na Foafoaina Mea. Maʻeu le olioli o mātua pe a faafetai atu mai le loto se tamaitiiti iā i laʻua mo se mea sa la faia mo ia! O le toe manatunatu ma le lotofaafetai i le agalelei o Ieova ma faaalia lo tatou lotofaafetai i na tulaga o se auala sili lea e faaleleia ai le uigā o a tatou tatalo.

“Tatalo e Lē Aunoa”—Aiseā?

10. O le ā le vaega e faia e le tatalo i le faamalosia o lo tatou faatuatua?

¹⁰ E tāua le tatalo i aso uma i lo tatou faatuatua. Ina ua uma ona faaalia le manaʻoga o le ‘tatalo soo, ae aua le faavaivai,’ na fesili atu ai Iesu e faapea: “A sau le Atalii o le tagata, pe maua ea e ia le faatuatua i le lalolagi?” (Luka 18:1-8) O le tatalo faatauanau e sau mai le loto  e tupu ai le faatuatua. Ina ua matua le augātamā o Aperaamo ma e leʻi maua lava sana fanau, sa ia talanoa atu i le Atua e faatatau i le mataupu. I le tali mai, na tulei atu ai Ieova iā te ia ina ia tepa aʻe i le lagi ma faitau fetu, pe mafai ona ia faitauina. Ona faamautinoa lea e le Atua iā Aperaamo: “E faapea lava lau fanau.” O le ā le iʻuga? “Ua faatuatua foʻi o ia iā Ieova, ona ia taʻuamiotonuina mai ai lea iā te ia.” (Kenese 15:5, 6) Pe afai e tatala atu o tatou loto iā Ieova i le tatalo, talia lana faamautinoaga mai le Tusi Paia ma usiusitai iā te ia, o le a ia faamalosia lo tatou faatuatua.

11. E mafai faapefea ona fesoasoani le tatalo iā i tatou e taulimaina ai faafitauli?

¹¹ E fesoasoani foʻi le tatalo iā i tatou e taulima ai faafitauli. Pe ua tatou popolevale ea ona o le faigatā ma mamafatū o tiute fai i le olaga? Ua taʻu mai e le Tusi Paia e faapea: “Ia e tuuina atu iā Ieova o mea e te popole vale ai; o ia lava na te tausia oe; na te lē tuuna e faavavau lē amiotonu ia faagaeetia.” (Salamo 55:22) E mafai ona tatou faaaʻoaʻo i le faaaʻoaʻoga a Iesu pe a fesagaʻi ma filifiliga faigatā. Na ia tatalo i le pō atoa a o leʻi filifilia ona aposetolo e toʻa 12. (Luka 6:12-16) I le pō a o lumanaʻi lona maliu, sa matuā tatalo ai ma le faatauanau Iesu ma o lona “afu foʻi ua pei o ʻaluʻalu toto ua paʻū ifo i le eleele.” (Luka 22:44) O le ā le iʻuga? “Na faafofogaina foʻi o ia ona o lona migao.” (Eperu 5:7) O a tatou tatalo naunautaʻi e faia e lē aunoa, o le a fesoasoani iā i tatou e taulimaina ai puapuaga ma tulaga faigatā e popole ai.

12. E faapefea i le auala e faalatalata atu i le tatalo ona faaalia ai le naunau mai o Ieova iā i tatou?

¹² O se isi māfuaaga tatou te faalatalata atu ai iā Ieova e ala i le tatalo auā o le a ia faalatalata mai foʻi iā i tatou. (Iakopo 4:8) Pe afai e tatala atu o tatou loto iā Ieova i le tatalo, pe tatou te lē lagona ea o loo naunau mai o ia i o tatou manaʻoga ma tausia ma le agalelei i tatou? Ua tatou iloa le alofa o Ieova i tulaga o tagata taʻitoʻatasi lava ia. E lē faasafua atu e Ieova i se isi le tiute tauave o le faafofoga atu i tatalo uma a ana auauna, o loo taulaʻi atu iā te ia o lo latou Tamā faalelagi. (Salamo 66:19, 20; Luka 11:2) Ua ia valaaulia foʻi i tatou ina ia ‘tuuina atu iā te ia mea uma tatou te popole ai, auā o loo manatu mai o ia iā i tatou.’—1 Peteru 5:6, 7.

13, 14. O ā māfuaaga tatou te tatalo ai e lē aunoa?

¹³ O le tatalo ua mafai ai ona tatou maua le maelega i le faiva i le lautele, ma faamalosia tatou pe a oo ina tatou lagona le tau faamaamulu ona o le lē fiafia o tagata pe tetee mai foʻi. (Galuega 4:23-31) E puipuia foʻi i tatou e le tatalo faasaga i “togafiti a le tiapolo.” (Efeso 6:11,  17, 18) A o tauivi e taulimaina tulaga faigatā i aso taʻitasi, e mafai ona tatou ole atu e lē aunoa iā Ieova ina ia faamalosia i tatou. O le tatalo faaaʻoaʻo a Iesu e aofia ai le ole atu iā Ieova ina ia ‘laveaʻi i tatou ai le leaga’ po o lē ua leaga o lona uiga o Satani le Tiapolo.—Mataio 6:13.

¹⁴ O le a tatou mauaina le fesoasoani a Ieova, pe afai e faaauau ona tatou tatalo mo lana fesoasoani i le puleaina o tatou faanaunauga agasala. Ua iā i tatou le faamautinoaga lenei: “Ua faamaoni le Atua, o lē na te lē tuuina atu outou i le faaosoosoga e sili i se mea ua outou lavatia, a e sauni foʻi faatasi ma le faaosoosoga se mea e sao ai, ina ia outou lavā oono.” (1 Korinito 10:13) Na iloa e le aposetolo o Paulo le tele o le tausiga a Ieova iā te ia i tulaga eseese. Na ia faapea mai: “Ou te mafaia mea uma lava ona o ia ua faamalosi mai iā te aʻu.”—Filipi 4:13; 2 Korinito 11:23-29.

Finafinau i le Tatalo e ui i Sesē

15. O le ā e mafai ona tupu pe afai e lē ausia e a tatou amio tapulaa a le Atua?

¹⁵ Ina ia faafofogaina a tatou tatalo, e lē tatau ona tatou teena le fautuaga a le Afioga a le Atua. Na tusi le aposetolo o Ioane e faapea: “O mea uma foʻi tatou te ole atu ai, e maua mai iā te ia, auā ua tatou tausi i ana poloaʻiga, tatou te faia foʻi mea e lelei i ona luma.” (1 Ioane 3:22) O le ā e ono tupu pe afai e lē ausia e a tatou amio tapulaa a le Atua? Sa lalafi Atamu ma Eva i le faatoʻaga i Etena ina ua agasala. E oo foʻi iā i tatou le lagona lenā o le mananaʻo e lalafi “ai luma o Ieova” ma lē toe tatalo ai. (Kenese 3:8) Ua mātauina e Klaus, o se ovasia femalagaaʻi e iai le poto masani e faapea: “Ua ou iloa e toetoe lava o taimi uma, o le gaoioiga sesē muamua lava e faia e i latou e tafetafea ese mai iā Ieova ma lana faalapotopotoga o le lē toe tatalo lea.” (Eperu 2:1) O le mea lenei sa tupu iā José Ángel. Ua ia faapea mai: “Na seāseā oʻu tatalo iā Ieova pe tusa o le valu tausaga. Na ou lagona ua lē toe talafeagai ona ou talanoa atu iā te ia, e ui lava o loo oʻu manatu pea iā te ia o loʻu Tamā faalelagi.”

16, 17. Ia aumai ni faaaʻoaʻoga pe faapefea ona fesoasoani le tatalo i aso uma iā i tatou e foʻia ai le vaivai faaleagaga.

¹⁶ O nisi o i tatou ua manatu e lē toe talafeagai ona tatalo ona ua vaivai faaleagaga po ua paʻūʻū atu i le faia o mea sesē. Peitaʻi o le taimi tonu lava lenei e manaʻomia ai ona tatou faaaogā lenei sauniuniga o le tatalo. Sa sola ese Iona mai i lona tofiga. Peitaʻi, ‘na valaau Iona iā Ieova ona o lona puapuaga, ua na faafofoga mai foʻi iā te ia. Na alaga atu Iona nai le mea maulalo i tuugamau, ma na faafofoga Ieova i lona leo.’ (Iona 2:2) Na tatalo Iona, sa faafofoga Ieova i lana tatalo, ma toe malosi ai faaleagaga.

¹⁷ Na tatalo faatauanau foʻi José Ángel mo se fesoasoani. Ua ia faapea mai: “Na tatala atu loʻu loto ma ole atu i le Atua mo lana faamagaloga. Sa ia fesoasoani mai iā te aʻu. Ou te manatu ana lē seanoa le fesoasoani a le tatalo ou te lē toe foʻi i le upu moni. I le taimi nei o loo oʻu tatalo pea i aso uma, ma ou te tulimataʻia ia taimi.” E tatau ona fai ma a tatou masani le talanoa atu i le Atua e faatatau i a tatou mea sesē ma ole atu ma le lotomaulalo mo lana faamagaloga. Ina ua taʻutino atu e Tavita ana agasala, sa faamagaloina e Ieova. (Salamo 32:3-5) E finagalo Ieova e fesoasoani iā i tatou, ae lē o le faasalaina o i tatou. (1 Ioane 3:19, 20) O le a fesoasoani tatalo a toeaina o le faapotopotoga  iā i tatou i le itu faaleagaga, auā o na tatalo e “aogā tele.”—Iakopo 5:13-16.

18. O le ā le mautinoa o loo iai i auauna a le Atua e tusa lava po o le ā le mamao latou te ono se ese ai mai le upu moni?

¹⁸ Pe e mafai ona teena e se tamā sona atalii pe a ole atu iā te ia ma le lotomaulalo mo se fesoasoani, ma ni fautuaga pe a faia se mea sesē? Ua faaalia e le faataoto i le atalii faamaumauʻoa e faapea, po o le ā le mamao tatou te ono sē ese mai ai ma le upu moni, ae olioli lo tatou Tamā faalelagi pe a tatou toe foʻi atu iā te ia. (Luka 15:21, 22, 32) Ua faalaeiau e Ieova ē fai mea sesē ina ia valaau atu iā te ia, “auā na te matuā faamagaloina.” (Isaia 55:6, 7) E ui lava sa faia e Tavita ni agasala matuiā, ae sa ia ole atu iā Ieova e faapea: “Le Atua e, ia e faafofoga mai i laʻu tatalo, aua foʻi e te liliu ese i laʻu aioi atu.” Sa ia faapea mai foʻi: “O le afiafi, ma le taeao, ma le tutonu o le la, ou te tagi ai, ma ou uio; ona faafofoga mai ai lea o ia [Ieova] i loʻu leo.” (Salamo 55:1, 17) Maʻeu se faamautinoaga!

19. Aiseā e lē tatau ai ona tatou faia se faaiʻuga e faapea, o tatalo ia e foliga mai e lē taliina o faamaoniga na o le lē taliaina e le Atua?

¹⁹ Ae faapefea pe afai e lē vave ona taliina mai a tatou tatalo? Afai o le tulaga lenā, e tatau ona tatou faamautinoa ua talafeagai a tatou olega ma le finagalo o Ieova ma ia fai atu e ala i le suafa o Iesu. (Ioane 16:23; 1 Ioane 5:14) Na faasino atu e le soo o Iakopo i nisi o Kerisiano o ē e leʻi taliina a latou tatalo talu ai sa latou “ole atu ma le faalētatau.” (Iakopo 4:3) I le isi itu, e lē tatau ona tatou vave faia se faaiʻuga e faapea, o tatalo ia e foliga mai e lē taliina o faailoga na o le lē taliaina e le Atua o a tatou tatalo. Atonu i nisi taimi, e finagalo ai Ieova e faaauau pea ona tatalo tagata tapuaʻi faamaoni e faatatau i se mataupu mo se taimi, a o leʻi oo ina tali mai. Na fetalai Iesu e faapea: “Ia outou ole atu, ona foaʻiina mai ai lea iā te outou.” (Mataio 7:7) O lea la, e manaʻomia ai ona tatou “finafinau i le tatalo.”—Roma 12:12.

Ia Tatalo Pea Lava Pea

20, 21. (a) Aiseā tatou te manaʻomia ai ona tatalo e lē aunoa i nei “aso e gata ai”? (e) O le ā o le a tatou mauaina pe a tatou faalatalata i aso uma i le nofoālii o le alofa tunoa o Ieova?

²⁰ Ua faateleina omiga ma faafitauli i nei “aso e gata ai,” ua faailogaina ai “aso faigatā.” (2 Timoteo 3:1) O tulaga faigatā e faigofie ona alu uma ai lo tatou mafaufau. Peitaʻi, o a tatou tatalo e lē aunoa, o le a fesoasoani iā i tatou e taulaʻi atu o tatou olaga i mea faaleagaga e ui i le faaauau pea o faafitauli, o faaosoosoga ma le lotovaivai. O a tatou tatalo o loo faia pea lava pea iā Ieova e saunia ai le lagolagosua tāua tatou te manaʻomia.

²¹ O Ieova o le “faafofoga tatalo,” e faafofoga mai pea iā i tatou. (Salamo 65:2) Seʻi aua lava neʻi o tatou pisi naʻuā ma lē maua ai se avanoa e tatalo ai iā te ia. O la tatou faauōga ma le Atua o le mea aupito i sili ona tāua lea ua tatou maua. Seʻi aua lava neʻi o tatou manatu māmā i ai. “O le mea lea ia tatou faalatalata atu ai ma le loto tele i le nofoālii o le alofa tunoa, ina ia alofaina ai o i tatou, ia maua ai foʻi le alofa tunoa e fesoasoani mai i ona aso e tatau ai.”—Eperu 4:16.

O le a Faapefea Ona E Tali?

• O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai le perofeta o Tanielu e faatatau i le tāua o le tatalo?

• E mafai faapefea ona faamalosia la tatou faauōga ma Ieova?

• Aiseā e ao ai ona tatou tatalo e lē aunoa?

• Aiseā e lē tatau ai ona taofia i tatou mai i le tatalo atu iā Ieova ona o faalogona ua lē o toe talafeagai ona faia faapea?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 16]

Na faia e Neemia se tatalo puupuu ma lē leoa a o leʻi talanoa atu i le tupu

[Ata i le itulau 17]

O Hana na “faatele lana tatalo i luma o Ieova”

[Ata i le itulau 18]

Na tatalo Iesu i le pō atoa a o leʻi filifilia ona aposetolo e toʻa 12

[Ata i le itulau 20]

E maua i aso uma avanoa e tatalo ai