Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Le I‘uga o Taua

Le I‘uga o Taua

Le Iʻuga o Taua

‘E na o le taʻi 12 o matou tausaga. E lē mafai ona matou pulea ia faiga faalemalo ma taua, ae e matou te fia feola! O loo matou faatalitali atu mo se filemu. Po o le a oo mai ea a o matou ola pea?’—O tamaiti aʻoga o le vasega lima

‘E matou te fia ō i le aʻoga, asiasi i a matou uō ma aiga e aunoa ma le mataʻu ina neʻi ave faamalosia. Ou te faamoemoe o le a amanaʻia mai e le malo la matou talosaga. Ua matou fia maua se olaga e sili ona lelei. E matou te mananaʻo i le filemu.’—Alai, 14 tausaga

O NEI upu faamomoiloto, o loo molioo mai ai se faamoemoe mai taʻele o loto o talavou o ē ua tele tausaga o mafatia ona o fetauaʻiga a tagata o o latou lava atunuu. E na o le pau lava le mea o loo latou moomia, o le fia ola i ni olaga fiafia ma lelei e pei ona masani ai tagata uma. Ae peitaʻi, e lē faigofie ona faataunuuina nei faamoemoega. Po o le a tatou soifua ea ma ola e vaai i se lalolagi e aunoa ma ni taua?

I tausaga talu ai nei, sa faia ai ni taumafaiga faavaomalo ina ia faaiʻuina nisi o taua a tagata o atunuu lava latou e ala i le faamalosia o itu fetauaʻi ina ia sainia se maliega o le filemu. Ua faatulaʻi mai e nisi atunuu ia vaegaau mo le tausia o le filemu ina ia faatinoina na maliega. Ae peitaʻi, e laʻitiiti lava ni atunuu e maua tupe pe e iai le faanaunauga e leoleoina na atunuu mamao ua mauaa ai le feitagaʻi ma le masalosalo, lea ua matuā faigatā ai ona tausisia so o se maliega o le filemu ua sainia i le va o na vaega fetauaʻi. E masani lava ona toe sasao aʻe le aasa o fetauaʻiga e ui ina ua mavae ni nai vaiaso po o ni nai masina talu ona sainia se maliega e taofia ai le pāpā o fana. E pei ona taʻua e le Faalapotopotoga Faavaomalo mo le Saʻilia o le Filemu i Stockholm e faapea, “e faigatā ona maua le filemu pe afai e iai i atunuu fetauaʻi le faanaunauga ma le malosi e faia ai pea taua.”

I le taimi lava e tasi, o nei fetauaʻiga lē mataofia ua malaia ai le tele o vaega o le lalolagi, ua faamanatu mai ai i Kerisiano se valoaga o le Tusi Paia. I le tusi o Faaaliga, o loo faamatalaina ai se vaitaimi sili ona faigatā i le tala faasolopito lea ua ‘aveeseina ai le filemu i le lalolagi’ e se tagata tiʻetiʻe solofanua faafaatusa. (Faaaliga 6:4) O lenei ata o fetauaʻiga na valoia, o se vala o le faailoga tuufaatasi e iloa ai ua tatou ola nei ma soifua i se taimi o loo faamatalaina e le Tusi Paia o “aso e gata ai.” * (2 Timoteo 3:1) Ae peitaʻi, ua faamautinoa mai e le Afioga a le Atua iā i tatou e faapea, o nei aso e gata ai, o le faataʻimuaga lea o le filemu.

I le Tusi Paia, o loo faamatalaina ai i le Salamo 46:9 e faapea, o le filemu moni, e manaʻomia ai ona faaiʻuina taua, e lē i na o se itulagi e tasi o le kelope, ae i le lalolagi aoao. E lē gata i lea, ua taʻua patino mai i lenei lava salamo le faaumatiaina o auupega i taimi o le Tusi Paia, o le aufana, ma le tao. E tatau foʻi ona faaumatia auupega ia ua faateleina i aso nei pe afai e mananaʻo ia ola filemu le fanau a tagata.

Ae peitaʻi, o le auala sili lava ua faapogaia ai taua, o le feitagaʻi ma le matapeʻapeʻa na i lo o fana ma pulufana. O le matapeʻapeʻa, ma le manaʻo tele, o le pogai autū lenā o taua, ma o le feitagaʻi, e masani ona iʻu i faiga sauā. Ina ia liaʻieseina la nei faanaunauga ma faalogona leaga, e manaʻomia ai ona suia auala e mafaufau ai tagata. E manaʻomia ona aʻoaʻoina i latou ina ia ola filemu. O lea, ua faapea mai ai ma le manino le perofeta anamua o Isaia, o le a lē toe iai ni taua pe a ‘lē toe aʻoaʻo foʻi e tagata ia taua.’—Isaia 2:4.

Ae peitaʻi, o loo tatou ola i le taimi nei i se lalolagi o loo aʻoaʻo ai tagata matutua ma tamaiti, e lē i le tāua o le filemu, ae o le faamamaluina o taua. E faanoanoa ai ona e oo lava i tamaiti, o loo aʻoaʻoina i le fasioti tagata.

Ua Aʻoaʻoina i Latou i le Fasioti Tagata

Ina ua 14 tausaga o Alai, sa lē toe auai loa o ia i le vaegaau. Ina o sefulu ona tausaga, na puʻeina ai o ia e le vaega fouvale ma toleniina o ia e tau e faaaogā ai se fana, le ituaiga o le AK-47. Ina ua ave faamalosia o ia e fai ma fitafita o le taua, sa alu atu o ia ma faoa mai meaʻai a tagata ma susunu fale. Sa ia fasiotia foʻi ma tatipi tagata. I aso nei, ua matuā faigatā ai lava ona faagalo e Alai le taua, ma toe ola ai i le olaga masani. O Aperaamo, o se isi tamaitiiti na avea ma fitafita, sa ia aʻoaʻoina foʻi le fasioti tagata ma sa musu e lafoaʻia lana auupega. Na faapea mai o ia: “Afai e latou te fai mai iā te aʻu ou te alu ae tuu laʻu fana, ou te lē iloa po o le ā le mea o le a ou faia, po o le a faapefea ona maua mea ou te ola ai.”

E sili atu i le 300,000 tamaiti ua avea ma fitafita, o tama ma teine o loo tau pea ma fasiotia ai i feteenaʻiga faifai pea, ua avea o se mala i lo tatou lalolagi. Ua faamatala mai e se tasi taʻitaʻiʻau tetee e faapea: “E usitaia e tamaiti ia faatonuga; e latou te lē o popole foʻi e toe foʻi atu i a latou avā ma aiga; e latou te lē iloa foʻi le fefe.” Ae peitaʻi, o loo manaʻomia ma e tatau ona ola nei tamaiti i ni olaga e sili atu ona lelei.

E faigatā ona malamalama tagata i atunuu ati aʻe i le tulaga leaga o tamaiti ua avea ma fitafita. Ae peitaʻi, o le toʻatele o tamaiti i Atunuu i Sisifo, ua aʻoaʻoina foʻi ina ia tau, e oo lava i totonu o o latou aiga. I le ā le auala?

O se faaaʻoaʻoga, o Hosea mai Sepania i saute sasae. O ia o se talavou sa fiafia e aʻoaʻoina le karate ma le judo. Sa ia matuā faatāuaina se pelu umī faa-Iapani, lea na ave i ai e lona tamā e fai ma meaalofa o le Kirisimasi. Sa fiafia tele o ia i taaloga e faia i vitiō, aemaise lava taaloga sauā. Iā Aperila 1, i le 2000, na ia faataʻitaʻia moni ai amioga ua faia e tagata i ia vitiō. I se fetauiga sauā, na ia fasiotia ai lona lava tamā, lona tinā, ma lona tuafafine i le pelu lava lea na ave i ai e lona tamā. Sa ia faamatala atu i leoleo e faapea: “Sa ou manaʻo ina ia ou ola na o aʻu lava i le lalolagi; ou te leʻi manaʻo e suʻe aʻu e oʻu mātua.”

I le faia o se faamatalaga e uiga i āuga o taaloga sauā, na faapea mai ai le tusitala ma o se fitafita o le vaegaau o Dave Grossman: “Ua tatou oo mai i le tulaga ua avea o se mea fiafia le faatigā ma le faaoo o mafatiaga i tagata: ua manatu i ai o se mea fiafia na i lo o le inoino i ai. Ua matou aʻoaʻoina le fasioti tagata, ma ua amata foʻi ona matou fiafia i ai.”

Na aʻoaʻoina uma e Alai ma Hosea le fasioti tagata. E leʻi iai ni o la faanaunauga e avea o ni fasioti tagata, ae ona ua toleniina i laʻua i ia ituaiga o auala, ua faaleagaina ai o la mafaufau. O na toleniga, e tusa lava po o tagata matutua po o tamaiti, ua iʻu i faiga sauā ma taua.

Aʻoaʻoina o le Filemu na i lo o Taua

E lē mafai lava ona maua le filemu pe afai e aʻoaʻoina pea tagata i le fasioti tagata. I le tele o senituri ua mavae, na tusi ai le perofeta o Isaia e faapea: ‘E! ana uaʻi mai ou taliga i poloaʻiga a le Atua, po ua tusa ma se vaitafe lou manuia.’ (Isaia 48:17, 18) Pe a maua e tagata le poto saʻo e uiga i le Afioga a le Atua, ma aʻoaʻoina ia naunau i le tulafono a le Atua, o le a latou inoino loa i faiga sauā ma taua. E oo lava i le taimi nei, e tatau ona faamautinoa e mātua e lē o uunaʻia ai faiga sauā i taaloga o loo taaalo ai a latou fanau. Ua mafai foʻi ona aʻoaʻoina e tagata matutua le auala e foʻia ai le feitagaʻi ma le matapeʻapeʻa. Ua iloa e Molimau a Ieova e iai i le Afioga a le Atua le mana e suia ai uiga o tagata ona ua iai le tele o faaaʻoaʻoga e faamaonia ai.—Eperu 4:12.

Manatu i le faaaʻoaʻoga a Otenisio. A o talavou lava, na ave faamalosi ai o ia e fai ma fitafita ae leʻi tusa ma lona manaʻo. Ua ia faamatala mai e faapea, sa fuafuaina ia toleniga faavaegaau ina ia “totō ai i o matou loto le faanaunauga e fasiotia isi tagata ma ia aua neʻi fefe e fasioti.” Sa tau o ia i se taua faaumiumi a tagata o se atunuu lava ia i Aferika. Ua ia ioeina e faapea, “Sa aafia oʻu lava uiga i le taua. O loo ou manatua pea mea uma na ou faia e oo mai lava i aso nei. Ua ou matuā salamo lava ona o mea na faatonuina faamalosi aʻu e fai.”

Ina ua talanoa atu se isi uso a fitafita iā Otenisio e uiga i le Tusi Paia, sa pāʻia ai lona loto. Sa faafiafiaina o ia i le folafolaga a le Atua i le Salamo 46:9 o le a faaiʻuina ituaiga eseese uma o taua. O le tele o lona suʻesuʻeina o le Tusi Paia, o le faaitiitia foʻi lea o lona fia tau. E leʻi umi lava, ae faateʻa loa o ia ma isi ana aumea e toʻalua mai le vaegaau, ma ua tuuina atu o latou ola iā Ieova le Atua. Ua faamatala mai e Otenisio e faapea: “Sa fesoasoani upu moni o le Tusi Paia iā te aʻu ina ia ou alofa i oʻu fili. Sa ou iloa, o loʻu tau i le taua sa ou agasala ai iā Ieova, auā ua fetalai mai le Atua e aua tatou te fasioti tagata. Ina ia faaalia lenei alofa, sa suia le auala ou te mafaufau ai ma ou lē toe manatu ai i tagata o ni oʻu fili.”

O na mea moni na tutupu ua faaalia ai e faapea, o le aʻoaʻoina o le Tusi Paia e mafai ona tausia ai e tagata le filemu ma manuia ai. E lē o se mea lenei e ofo ai. Ua taʻua e le perofeta o Isaia, e iai le fesootaʻiga o aʻoaʻoga tauatua ma le mauaina o le filemu ma le manuia. Na ia valoia mai: “E aʻoaʻoina lau fanau uma lava e Ieova; e tele foʻi le manuia o lau fanau.” (Isaia 54:13) Na uluaʻi iloa e le perofeta lava lea se taimi o le a gasolo mai ai atunuu uma lava i le tapuaʻiga mamā a Ieova le Atua ina ia aʻoaʻoina ona ala. O le ā le iʻuga? “Ona latou tuʻi ai lea i a latou pelu e fai ma uʻamea o suōtosina, o latou tao foʻi e fai ma polo e teu aʻi vine; e lē sii atu le pelu e le tasi nuu i le tasi nuu, latou te lē toe aʻoaʻo foʻi i taua.”Isaia 2:2-4.

I le ōgatusa ai ma lenā valoaga, ua faia ai se sao o Molimau a Ieova i se galuega tau aʻoaʻoga i le lalolagi aoao, lea ua mafai ona fesoasoani atu i le faitau miliona o tagata ina ia foʻia le feitagaʻi ua avea ma aʻa autū o fetauaʻiga.

Se Faamaoniga o le Filemu i le Lalolagi

E ese ai mai le saunia o aʻoaʻoga, ua faavaeina ai e le Atua se pulega po o se “malo,” e iai le mana e aumaia ai le filemu i le lalolagi aoao. Ua faamatala manino e le Tusi Paia le Tupu filifilia a le Atua, o Iesu Keriso, o le “Alii o le Filemu.” Ua faamautinoa atili mai ai iā i tatou e faapea, i lana nofoaiga, “e leai se mea e gata mai ai ona tele o lona malo ma le filemu o lona malo.”—Isaia 9:6, 7.

O le ā e faamaonia ai o le a taulau le pulega a Keriso i le soloiesea o so o se ituaiga o taua? Ua faapea mai le perofeta o Isaia: “E faia lea mea i le maelega o Ieova o ʻau.” (Isaia 9:7) O loo finagalo le Atua ma e iai lona mana e tausia ai le filemu e faavavau. E matuā maufaatuatuaina e Iesu lenei folafolaga. O le māfuaaga lenā na ia aʻoaʻo ai ona soo e tatalo ina ia oo mai le Malo o le Atua ma ia faia ai lona finagalo i le lalolagi. (Mataio 6:9, 10) Pe a oo ina talia mai lenā talosaga faamaoni, o le a lē toe faaleagaina lava le fogāeleele i ni taua.

[Faamatalaga pito i lalo]

^ pala. 6 Ina ia iloilo faamaoniga e iloa ai ua tatou ola i nei aso e gata ai, faamolemole tagaʻi i le mataupu e 11 o le tusi, Le Poto e Taʻitaʻia ai i le Ola e Faavavau, lomia e Molimau a Ieova.

[Ata i le itulau 7]

Ua saosaolaumea ia aʻoaʻoga faale-Tusi Paia i le faatupuina o le filemu moni