Talaaga o le Soifuaga

E Ui Ina sa Ou Tauaso, ae sa Ou Malamalama!

FAAMATALAINA E EGON HAUSER

Ina ua mavae le lua masina o ou tauaso, na ou malamalama ai i upu moni o le Tusi Paia ia sa ou lē amanaʻiaina i le taimi ua teʻa.

PE A ou toe tōmanatu i le sili atu i le fitusefulu tausaga, e tele vala o loʻu olaga na faamalieina ai aʻu. Ae peitaʻi, afai ou te suia se tasi o vala o loʻu olaga, ou te filifili e vave ona ou iloa Ieova le Atua.

Na ou fanau i Uruguay i le 1927, o se atunuu e i le va o Anitenitina ma Pasili, o loo iai vaaiga matagofie i le tele o maila i le talafatai o le Atalani. O tagata o le atunuu e tupuga mai i tagata na ō mai mai Italia ma Sepania. Ae peitaʻi, o oʻu tuaā o ni tagata e malaga mai Hagakeri, ma a o oʻu laʻitiiti sa matou nonofo i se nuu o tagata e lē mauʻoa e faifai mea faatasi. E leʻi manaʻomia ona lokaina o matou fale. E lē faailoga lanu tagata o lo matou nuu. O tagata mai isi atunuu, tagata o le atunuu, tagata uli ma papaʻe—o i latou uma o ni uō.

O oʻu mātua sa Katoliko ma sa avea aʻu ma tama tali Misasā ina ua sefulu oʻu tausaga. Ae ina ua ou matua, sa matou galulue faatasi ma le lotu ma avea o se sui o se vaega na fai ma faufautua i le epikopō i lo matou vaipanoa. O le filifilia o le galuega faafomaʻi, na valaaulia ai aʻu ina ia auai i se seminā e faia i Venezuela lea sa faatulagaina e le Lotu Katoliko. I le avea o ni fomaʻi e faigaluega faapitoa mo gasegase tau tamaʻitaʻi, na tofia ai la matou vaega e faia ni suʻesuʻega i fualaau e puipuia ai mai le maʻitō lea ua amata ona faatau atu i lenā taimi.

Mafaufauga Ina ua Aʻoga i le Aʻoga Faafomaʻi

A o avea pea aʻu ma tagata aʻoga faafomaʻi e suʻesuʻe e uiga i le tino o le tagata, na matuā  faagaeetia aʻu ona o le atamai o le auala na foafoaina ai. O se faaaʻoaʻoga, na ou maofa i le auala e faaleleia ai le tino mai i se tulaga sili ona leaga, e pei ona mafai e le ate ma isi totoga ona toe tupu pe a uma ona aveesea isi vaega o lea totoga.

I lenā taimi, na ou vaai ai i le tele o tagata manunuʻa i faalavelave mataʻutia, ma na ou faanoanoa ina ua maliliu i latou ona o le tuiina o le toto. Ua ou manatua pea e oo mai i le asō, le faigatā ona talanoa atu i aiga o tagata mamaʻi o ē na maliliu ona o tuigātoto. O le tele o taimi, e lē taʻuina ai i aiga e faapea, o le faapogai o le maliliu o ē pele iā i latou ona o tuigātoto. Na i lo lea, e ese se māfuaaga e taʻu atu i ai. E ui lava na tutupu ia mea i le tele o tausaga ua mavae, ae ou te manatua pea oʻu faalogona lē mautinoa e faatatau i tuigātoto, mulimuli ane na ou faia ai se faaiʻuga e faapea, o loo iai se mea sesē i lenei togafitiga. Maumau pe ana ou iloa i le taimi lenā le tulafono a Ieova e faatatau i le paia o le toto! Pe ana o le tulaga lenā, semanū ou te malamalama i loʻu faalētonu e faatatau i tuigātoto.—Galuega 15:19, 20.

Faamalieina Mai le Fesoasoani i Tagata

Mulimuli ane, na avea aʻu ma fomaʻi tipitipi ma o se faatonu sili i se falemaʻi i Santa Lucía. Sa ou faigaluega foʻi i le National Institute of Biological Science. Na matuā faamalieina ai aʻu. Na ou fesoasoani i tagata i o latou gasegase, avatu se mapusaga i o latou mafatiaga faaletino, faasaoina soifua ma faafanau tinā maʻitaga. Talu ai o mea na tutupu muamua i tuigātoto, na ou ʻalofia ai le toe faia ma fai ai le faitau afe o taotoga e aunoa ma le toto. Sa ou manatu i le alu tele o le toto sa pei o se mama i se kalone. E pau le vaifofō moni o le toe faaleleia o le mama ae lē o le faatumu pea o le kalone.

Togafitia o Gasegase Molimau

Na amata la matou masaniga ma Molimau a Ieova i le 1960-1969, ina ua amata ona latou ō mai i lo matou falemaʻi mo taotoga e faia e aunoa ma le toto. E lē galo iā te aʻu le mea na tupu i se tasi gasegase, o se paeonia e suafa iā Mercedes Gonzalez. Talu ai o le vaivai tele o lona toto, na lē mananaʻo ai fomaʻi i le falemaʻi o le iunivesite e faia lona taotoga, ona na latou manatu e lē ola o ia. E ui lava sa tele lona toto na alu, ae sa matou faia lona taotoga i lo matou falemaʻi. Na manuia le taotoga ma sa faaauau pea ona ia paeonia i le sili atu i le 30 tausaga seʻia oo i lona maliu ina ua 86 tausaga o lona soifua.

E masani ona faagaeetia aʻu i le alofa ma le naunau na faaalia e Molimau a o latou tausia o latou uso Kerisiano o loo faataotolia i le falemaʻi. I taimi o aʻu asiasiga i maʻi o le falemaʻi, sa ou fiafia e faalogologo a o latou talanoa e uiga i o latou talitonuga, ma sa ou taliaina lomiga e ofo mai iā te aʻu. Ou te leʻi mafaufauina lava e faapea, e lē o toe umi e lē gata o le avea o aʻu o lo latou fomaʻi ae o so latou uso faaleagaga foʻi.

Na oo ina ou fesootaʻi vavalalata atu i Molimau ina ua ou faaipoipo iā Beatriz, o se afafine o se tagata maʻi. O le toʻatele o lona aiga ua aufaatasi atu i Molimau ma ina ua uma ona ma faaipoipo, na avea o ia o se Molimau maelega. Peitaʻi, o aʻu, sa ou pisi tele i laʻu galuega ma sa maualuga loʻu tulaga i lenei matātā  faafomaʻi. Na foliga mai o loo taulau manuia le olaga. Ou te leʻi mafaufauina lava e faapea, o le a matuā suia ala o loʻu olaga i tulaga faigatā.

Puʻea Faamanu i Ofaga i se Faalavelave Faigatā

O se tasi o mea sili ona leaga e oo i se fomaʻi tipitipi o le leaga lea o le vaai. Na tupu lenā mea iā te aʻu. Na faafuaseʻi ona faalētonu oʻu mata uma e lua ma ou tauaso ai ma sa ou lē iloa pe o le a toe lelei laʻu vaai. Ina ua uma ona faia loʻu taotoga, sa ou taoto ma le lotomafatia i le moega ma oʻu mata o loo fusi. Na ou lagona le lē toe aogā ma le leai o se faamoemoe o lea na ou filifili ai loa e pule i loʻu ola. Talu ai sa ou iai i le fogāfale lona fā o le falemaʻi, na ou nofo ai i luga ma savali atu i le puipui ina ia suʻe ia faamalama. O le a ou oso ai i lalo ina ia ou oti ai. Ae peitaʻi, na ou sesē i le mea e sāvali ai i le falemaʻi, ma na toe ave ai aʻu e le teine fomaʻi i loʻu moega.

Ou te leʻi toe taumafai lava e pule i loʻu ola. Talu ai loʻu lē iloa o se mea, na faaauau ai pea ona ou mafatia ma ou ita. I le taimi a o oʻu tauaso, na ou faia ai se folafolaga i le Atua e faapea, afai ou te toe pupula, o le a ou faitauina le Tusi Paia atoa. Mulimuli ane, na oo ina ou toe iloa mea ma ua mafai ona ou faitau. Peitaʻi, e leʻi toe avea aʻu o se fomaʻi tipitipi. Ae i Uruguay, e iai se faaupuga masani e faapea “No hay mal que por bien no venga,” o lona uiga, “E ui ina faigatā ma leaga se tulaga ae mafai ona iʻu i se lelei.” Na moni lenā faaupuga iā te aʻu.

Lē Lelei le Amataga o Loʻu Aufaatasi ma Molimau

Na ou manaʻo e faatau le lomiga e lapopoʻa mataʻitusi o le The Jerusalem Bible, ae peitaʻi na ou iloa e taugofie Tusi Paia a Molimau a Ieova, lea na ofo mai se Molimau talavou na te aumaia i loʻu fale. I le taeao na sosoo ai, na ia sau ai ma le Tusi Paia i loʻu fale. Na tatala e laʻu avā le faitotoʻa ma talanoa atu iā te ia. Na ou eʻē mai i le pito i tua o le fale e faapea, afai ua ia totogia le talavou ona o le Tusi Paia, e lē toe faaulufaleina o ia i loʻu fale ma ia alu ese loa, o lea na ia alu ese vave ai loa. Ou te leʻi iloa e faapea, o le tagata lava lea o le a toeitiiti faia se vaega tāua i loʻu olaga.

Na ou faia se folafolaga i se tasi aso i laʻu avā lea na lē mafai ona ou faataunuuina. Ina ia faafiafia o ia, na ou faapea atu ai o le a ma ō i le Faamanatuga o le maliu o Keriso. Ina ua oo i le aso, na ou manatua laʻu folafolaga ma auai i le faamanatuga faatasi ma ia. Na faagaeetia aʻu i le siʻomaga faaleuō ma le faafeiloaʻiga agalelei o aʻu. Ina ua amata e le failauga lana lauga, na faateʻia aʻu ina ua ou vaai atu o le talavou lea sa ou lē mafaufau i ai ma tuli ese ma loʻu fale. Na matuā pāʻia aʻu i lana lauga, ma sa ou salamō ona o le auala lē agalelei na ou feutagaʻi ai ma ia. O le a se mea e totogi ai laʻu mea sa fai?

Na ou fai i laʻu avā e valaaulia o ia matou te faiʻaiga i le afiafi, peitaʻi na ia faapea mai: “Pe e te lē manatu e sili atu ona talafeagai pe afai e te valaaulia o ia? Ta saofafaʻi pea i ī o le a ia sau iā i taʻua.” Na saʻo laʻu avā. Na ia sau ma faafeiloaʻi maʻua ma talia ma le fiafia le valaaulia.

O le talanoaga na matou faia i le afiafi na ia asiasi mai ai, o le amataga lea o le tele o suiga i loʻu olaga. Na ia faasino mai iā te aʻu le tusi Le Upu Moni e Taʻitaʻia Ai i le Ola e Faavavau, * ma sa ou faaali atu i ai tusi faapena e ono. Na aumai e ni Molimau eseese iā te aʻu i le falemaʻi ae ou te leʻi faitauina lava. A o faia ma ina ua māeʻa le taumafataga na ou faia ai le tele o ni fesili seʻia oo i le leva o le pō, ma na tali uma mai lava i le Tusi Paia. Na faia le talanoaga seʻia oo i le vivini mai o moa. A o ia leʻi alu, na ofo mai le tane talavou e ma te suʻesuʻeina le Tusi Paia, e faaaogā ai le tusi o le Upu Moni. E tolu masina na ma suʻesuʻeina ai lenā tusi ma faaauau ai i le tusi “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! * Ina ua  uma lenā, na ou tuuina atu loʻu ola iā Ieova le Atua ma papatiso.

Ua Oʻu Lagona le Toe Aogā

O le iʻuga o loʻu tauaso moni lava, na faapupulaina ai ‘mata o loʻu loto’ i upu moni o le Tusi Paia ia na ou lē amanaʻia i le taimi ua teʻa! (Efeso 1:18) O le iloaina o Ieova ma lana fuafuaga alofa na suia ai loʻu olaga. Ua ou toe lagona loʻu aogā ma loʻu fiafia. O loo ou fesoasoani i tagata i le faaletino ma le faaleagaga ma faasino iā i latou le auala e faaumiumi ai o latou soifua i ni nai tausaga i lenei faiga o mea ma e faavavau i le faiga fou o mea.

Ua ou malamalama lelei i togafitiga o faaaogā i nei vaitaimi, ma na ou faia ni saʻiliʻiliga i lamatiaga o le toto, togafitiga e aunoa ma le toto, aiā tatau a tagata mamaʻi ma le bioethics. Ua ou maua le avanoa e fetufaaʻi ai nei faamatalaga ma fomaʻi i lo matou vaipanoa pe a valaaulia aʻu e faia se lauga i nei mataupu i seminā a fomaʻi. I le 1994, na ou auai i le fono muamua tau togafitiga e aunoa ma le toto i Rio de Janeiro i Pasili, ma na ou faia ai se lauga i le auala e taulimaina ai se gasegase ua tele le toto ua alu. O se vaega o na faamatalaga o loo aofia i se mataupu, “O se Fuafuaga mo Togafitiga e Puipuia Mai le Alu o le Toto” lea na lomia i se mekasini faafomaʻi e taʻua o le Hemoterapia.

Faamaoni e ui i Omiga

I le amataga o laʻu galuega faafomaʻi, o oʻu masalosaloga e faatatau i tuigātoto na faavae i le malamalama faasaienisi. Ae peitaʻi, ina ua ou maʻi i le falemaʻi, na ou iloa ai e lē faigofie ona teena tuigātoto ma tausia loʻu faatuatua a o feagai ai ma omiga malolosi mai fomaʻi. Ina ua uma ona ou maua i se maʻi fatu ogaoga, e lua itula na ou faamatalaina ai loʻu tulaga i se fomaʻi tipitipi. O ia o se alo o se tasi o aʻu uō lelei lava, ma na ia faapea mai na te lē tuua aʻu ou te oti pe afai e manatu o ia e faasaoina loʻu ola pe a tui mai iā te aʻu se toto. Na ou tatalo lē leoa iā Ieova, ma ole atu iā te ia e fesoasoani i lenei fomaʻi ina ia malamalama ma faaaloalo i loʻu tulaga e tusa lava pe lē malie i ai. Mulimuli ane, na folafola mai e le fomaʻi o le a faaaloalo i loʻu manaʻo.

I se tasi o mea na tupu, na tatau ona aveesea ai se tuma mai i se tasi o oʻu totoga. Na tele le toto na alu. Na ou toe faamatalaina foʻi le māfuaaga o loʻu teena o tuigātoto, ma e ui lava ua alu ese le tasi vae tolu o loʻu toto, ae sa faaaloalo fomaʻi i loʻu tulaga.

Suia Uiga

Talu ai o aʻu o se sui o le International Association of Bioethics, ua faamalieina aʻu i le vaai atu i suiga o uiga o fomaʻi ma pule agaʻi i aiā tatau a tagata mamaʻi. Ua suia uiga fia pule o fomaʻi i le āva i manaʻoga o tagata mamaʻi. Ua latou faatagaina nei tagata mamaʻi e filifilia togafitiga latou te mananaʻo ai. Ua lē o toe manatu i Molimau a Ieova o ni tagata vālea e lē tatau ona faia ni togafitiga iā i latou. Na i lo lea, ua latou manatu i ai o ni tagata mamaʻi e malamalama lelei ma e ao ona faaaloalogia a latou aiā tatau. Na faapea mai nisi polofesa lauiloa i seminā faafomaʻi ma i luga o polokalame o televise: “Faafetai tele lava i taumafaiga a Molimau a Ieova, o lea ua matou malamalama nei . . .” “Ua matou iloaina mai i Molimau . . .” ma “Ona o i latou ua faaleleia ai lo matou tomai.”

Na faapea mai nisi, o le soifua e sili ona tāua na i lo se isi lava mea, talu ai e lē aogā le saʻolotoga ma le mamalu pe a leai le ola. A o le taimi nei ua taliaina e le toʻatele se faaiʻuga  faaletulafono e sili atu, lea e amanaʻia ai aiā tatau o le tagata ma ua na o ia e filifili po o lē fea o ana aiā tatau e faamuamua i se tulaga faapitoa. I lenei auala, ua faamuamua ai le faamamaluina, le saʻolotoga e filifili ai atoa ma talitonuga faalelotu. Ua iai i le tagata maʻi le aiā tatau e filifili ai e tusa ma lona soifua mālōlōina. O faatulagaga a le Auaunaga mo Faamatalaga Faa-Fomaʻi lea na faatuina e Molimau a Ieova, ua fesoasoani i le tele o fomaʻi e agaʻigaʻi ai i luma lo latou malamalama e faatatau i nei mataupu.

O le lagolagosua faaauau pea a loʻu aiga ua ou aogā ai i le auaunaga iā Ieova ma auauna ai o se toeaina i le faapotopotoga Kerisiano. E pei ona ou taʻua i le taimi ua fano, o le mea na ou matuā salamō ai, o loʻu lē aʻoaʻoina lea e faatatau iā Ieova a o oʻu laʻitiiti. Ae ui i lea, ou te matuā loto faafetai ona ua ia faapupula oʻu mata i le faamoemoe matagofie o le ola i lalo o le faatulagaga o le pulega o le Malo o le Atua, o i inā “e lē fai mai foʻi se tasi ua mau ai, Ou te maʻi.”—Isaia 33:24. *

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 24]

I le sili atu i le tolusefulu o oʻu tausaga a o oʻu faigaluega i le falemaʻi i Santa Lucía

[Ata i le itulau 26]

Maʻua ma laʻu avā, o Beatriz, i le 1995