Ia Faamalosiau le Tasi i le Isi

“Na fai foʻi i latou ma faamatalaloto [“o ē faamalosiau,” NW] mai iā te aʻu.”—KOLOSE 4:11.

1, 2. E ui i lamatiaga, aiseā na asiasi atu ai uō a Paulo iā te ia i le nofoaga na saisaitia ai?

E MAFAI ona mataʻutia le avea ma uō a se tasi o loo mafatia i le falepuipui—e tusa lava pe e lē saʻo le auala na faafalepuipui ai lau uō. Atonu e masalomia oe e pule o le falepuipui, latou te tulimataʻi so o sau gaoioiga ina ia faamautinoa e te lē faia se solitulafono. O lea la, e manaʻomia ai le lototele ina ia maua se fesootaʻiga ma lau uō ma asiasi atu iā te ia i le falepuipui.

² Peitaʻi, o le mea tonu lava lea na faia e nisi  o uō a Paulo pe tusa ma le 1,900 tausaga ua mavae. E leʻi faatalatū i latou e asiasi atu iā Paulo i le nofoaga na saisaitia ai o ia, avatu iā te ia faamāfanafanaga manaʻomia, o faalaeiauga ma faamalosia o ia faaleagaga. O ai nei uō faamaoni? O le ā tatou te aʻoaʻoina mai i lo latou lototetele, faamaoni ma faauōga?—Faataoto 17:17.

“O Ē Faamalosiau”

3, 4. (a) O ai uō e toʻalima a Paulo ma na avea i latou ma ā iā te ia? (e) O le ā le uiga o le faaupuga “o ē faamalosiau”?

³ Seʻi o tatou toe foʻi i tua pe tusa o le 60 T.A. Na faafalepuipui Paulo i Roma ona o moliaga sesē e faapea e fouvale i le malo. (Galuega 24:5; 25:11, 12) Ua taʻua patino e Paulo Kerisiano nei e toʻalima o ē na lagolagoina o ia: O Tuiko, o lana avefeʻau mai le itumalo o Asia ma o se “uso pele ia ma le auauna faamaoni”; o Onesemo, “o le uso faamaoni lea ma lē pele,” mai Kolose; o Aritako, o le Maketonia mai Tesalonia ma sa ‘faatasi i le fale puipui’ ma Paulo; o Mareko, o le tauusoga o le aumea misionare a Paulo o Panapa ma o le tusitala o le Evagelia lea o loo faaigoaina i lona igoa; ma Iuso o se tasi na galulue faatasi ma le aposetolo i le “malo o le Atua.” Ua faapea mai Paulo e faatatau i le toʻalima lenei: “Na fai foʻi i latou ma faamatalaloto [“o ē faamalosiau,” NW] mai iā te aʻu.”—Kolose 4:7-11.

⁴ Na faia e Paulo se faamatalaga malosi e faatatau i le fesoasoani na tuuina atu e ana uō faamaoni iā te ia. Na ia faaaogāina le upu Eleni (pa·re·go·riʹa) ua faaliliuina “o ē faamalosiau,” lea e na o le fuaiupu lava lea o le Tusi Paia e maua ai. O lenei upu e tele ona uiga ma na tele ina faaaogā e faatatau i vailaau. * E mafai ona faaliliu i le ‘faafilemu, faateʻa le popole po o le tigā, faamāfanafana, po o le mapusaga.’ Na manaʻomia e Paulo lenā faamalosiauga, ma na saunia e na tane e toʻalima.

Le Pogai na Manaʻomia ai e Paulo Ē na “Faamalosiau” iā te Ia

5. E ui o ia o se aposetolo, o le ā na manaʻomia e Paulo ma o le ā e manaʻomia e i tatou uma lava i nisi o taimi?

⁵ Atonu e faateʻia nisi i le manatu e faapea na manaʻomia e le aposetolo o Paulo ni faamalosiauga. Ae, o le mea lenā na ia manaʻomia. E mautinoa sa malosi le faatuatua o Paulo ma na sao mai o ia i le tele o sauāga, “ua matuā tele i sasaina,” “ua atu lasi i oti” ma isi tigā. (2 Korinito 11:23-27) E lē gata i lea, o ia o se tagata ma o tagata soifua uma lava latou te manaʻomia faamāfanafanaga i nisi o taimi ma le faamalosia o lo latou faatuatua i le fesoasoani a isi. O le tulaga lena na iai e oo lava iā Iesu. I lona pō mulimuli, na faaali atu ai se agelu iā te ia i Ketesemane ma “faamalosi iā te ia.”—Luka 22:43.

6, 7. (a) I Roma, o ai na lē fiafia i ai Paulo ma o ai na faalaeiau iā te ia? (e) O le ā le auaunaga na tuuina atu e uso Kerisiano iā te ia i Roma, e faamaonia ai le avea o ni “ē faamalosiau”?

⁶ Na manaʻomia foʻi e Paulo ia faamalosiauga. Ina ua ia taunuu atu i Roma o se pagota e leʻi faafeiloaʻia ma le māfana o ia e tagata o lona lava nuu. Sa lē fiafia le toʻatele o nei tagata Iutaia i le feʻau o le Malo. Ina ua asiasi atu alii o Iutaia iā Paulo i le mea o faafalepuipui ai, ua faapea mai le tala a le Galuega: “Ua talitonu foʻi nisi i upu ua fai atu, a ua lē talia e nisi. Ua taofi eseese i latou, ona ō ese lea.” (Galuega 28:17, 24, 25) Pagā le matuā tigā o Paulo ona o le leai o so latou talisapaia mo le alofa tunoa o Ieova! O ona faalogona malolosi e faatatau i lenei mataupu ua faamaonia i lana tusi na ia tusi atu ai i ni tausaga na muamua atu i le faapotopotoga i Roma: “E tele loʻu faanoanoa, e lē aunoa foʻi le puapuaga o loʻu loto; auā ou te mafaia ona fia anatema o aʻu ia teʻa ma Keriso ona o oʻu uso [tagata Iutaia], o loʻu aiga i la le tino.” (Roma 9:2, 3) Ae ui i lea, na ia maua i Roma ni aumea  faamaoni ma moni o ē na faatoʻafilemu ai lona loto, talu ai lo latou alofa ma le lototele. O i latou moni lava o ona uso faaleagaga.

⁷ Na faapefea e na uso e toʻalima ona faamaonia le avea o ni ē faamalosiau? Na lē avea le noanoatia o Paulo ma mea e māasiasi ai ma ʻalofia ai o ia. Na i lo lea, sa latou naunau ma faia ma le alofa nisi feʻau mo Paulo, ma faatinoina galuega ia sa lē mafai ona ia faia ona o lona tulaga faapagota. O se faaaʻoaʻoga, sa latou gaoioi o ni ave feʻau ma na latou ave atu tusi a Paulo i faapotopotoga eseese ma taʻu atu ana faatonuga; na latou aumaia lipoti faalaeiau iā Paulo e faatatau i le tulaga lelei o uso i Roma ma isi vaipanoa. E foliga mai na latou mauaina mea moomia mo Paulo, e pei o lavalava o le tau mālūlū, tusi tāʻai ma peni e tusi ai tusi. (Efeso 6:21, 22; 2 Timoteo 4:11-13) O na gaoioiga uma na faalaeiauina ma faamalosia ai le aposetolo a o faafalepuipuiina, o lea e mafai foʻi ona avea o ia ma sē e “faamalosiau” i isi, e aofia ai faapotopotoga atoa.—Roma 1:11, 12.

Le Auala e “Faamalosiau” Ai

8. O le ā se lesona tatou te aʻoaʻoina mai le faaalia ma le lotomaulalo e Paulo o lona manaʻomia o le “faamalosiau” mai o nisi iā te ia?

⁸ O le ā tatou te aʻoaʻoina mai i lenei tala iā Paulo ma ana aumea faigaluega? Seʻi o tatou vaai i se lesona patino se tasi: E manaʻomia le lototele ma le alofa moni e fesoasoani ai i isi i o latou tulaga faigatā. E lē gata i lea, e manaʻomia le lotomaulalo e iloa e faapea, tatou te ono manaʻomia le fesoasoani i taimi o mafatiaga o le tagata lava ia. E lē gata na faaalia e Paulo e faapea na ia moomia le fesoasoani ae na ia taliaina ma le agalelei ma faamālō atu iā i latou na tuuina atu le fesoasoani iā te ia. E leʻi manatu o ia o le taliaina o le fesoasoani mai i isi o se faailoga o le vaivai po o le faalumaina ma e lē tatau foʻi ona tatou manatu faapena. Pe a tatou fai atu e lē taitai ona tatou moomia ni faamalosiauga, o le a faaalia ai e iai so tatou malosi e sili atu na i lo tagata. Ia manatua, ua faaalia i le faaaʻoaʻoga a Iesu e faapea, e oo lava i se tagata lelei atoatoa atonu e manaʻomia ona ole atu mo se fesoasoani i nisi taimi.—Eperu 5:7.

9, 10. O le ā le lelei e iʻu i ai pe a iloa e se tasi lona manaʻomia o se fesoasoani, ma o le ā le aafiaga e iai i isi o le aiga ma le faapotopotoga?

⁹ E maua iʻuga lelei pe a faaalia e i latou o taʻimua e faapea, e gata mea latou te mafaia ma latou te faalagolago i le lagolagosua a isi. (Iakopo 3:2) O na faalauiloaga e faamalosia ai le faiā i le va o i latou o iai le pule ma i latou o i lalo o lenā pule, e faatupuina ai le māfana ma faigofie ai fesootaʻiga. O le lotomaulalo o i latou o ē loto malilie e taliaina le fesoasoani ua avea o se lesona mo isi o loo i tulaga faapena. Ua faaalia ai e faapea, o i latou o taʻimua o ni tagata e pei o i tatou ma e faigofie ona talanoa i ai.—Failauga 7:20.

¹⁰ O se faaaʻoaʻoga, atonu e faigofie i tamaiti ona taliaina le fesoasoani a o latou mātua i le taulimaina o faafitauli ma faaosoosoga, pe a latou iloa na feagai foʻi o latou mātua ma faafitauli faapena a o laiti i latou. (Kolose 3:21) E mafai ona iai se fesootaʻiga lelei a mātua ma le tamaitiiti. E mafai ona talanoaina ma le uigā ia vaifofō o le Tusi Paia ma faigofie ai foʻi ona taliaina. (Efeso 6:4) I se tulaga tutusa, o le a sili ona faigofie i tagata o le faapotopotoga ona taliaina le fesoasoani mai toeaina pe a latou iloa e feagai foʻi toeaina ma faafitauli, le lē mautonu ma popolega. (Roma 12:3; 1 Peteru 5:3) O lea la, o le a iʻu ina lelei fesootaʻiga, o le a mafai ona avatu fautuaga a le Tusi Paia ma faamalosia ai le faatuatua o i latou na. Ia manatua, ua sili ona manaʻomia e o tatou uso ma tuafāfine faamalosiauga i le taimi nei na i lo se isi lava taimi.—2 Timoteo 3:1.

11. Aiseā ua manaʻomia ai e le toʻatele i aso nei nisi e “faamalosiau” iā i latou?

¹¹ Po o fea lava o tatou aumau ai, o ai i tatou ma po o le ā lo tatou matutua, o i tatou uma lava e iai taimi e feagai ai ma faigatā i le soifuaga. O se vaega lenei o le lalolagi i aso nei.  (Faaaliga 12:12) O na tulaga lē lelei faaletino ma faalogona e tofotofoina ai le telē o lo tatou faatuatua. Atonu e tulaʻi ni tulaga faigatā i galuega, i aʻoga, totonu o aiga po o le faapotopotoga. Atonu e māfua ona o se gasegase tugā po o se mea leaga na tupu i aso ua mavae. Pe a ofoina atu ma le agalelei e se paaga faaipoipo, se toeaina po o se uō ni faalaeiauga i ni upu magafagafa ma gaoioiga e fesoasoani ai, māʻeu le faatoʻafilemu o le a iai! E pei lava o se vailaau ua tuu i se manuʻa e faateʻa ai le tigā! O lea, pe afai o e iloa ua iai se tasi o ou uso i se tulaga faapena, ia faamalosiau iā te ia. Ia po o se faafitauli foʻi o loo faavaivaia ai oe, ia talosaga atu i ē agavaa faaleagaga mo se fesoasoani.—Iakopo 5:14, 15.

Le Auala e Fesoasoani ai le Faapotopotoga

12. O le ā e mafai ona faia e tagata taʻitoʻatasi i le faapotopotoga ina ia faamalosiau ai i ona uso?

¹² O tagata uma lava i le faapotopotoga, e aofia ai ma fanau e mafai ona faia ni gaoioiga e faamalosiau ai isi. O se faaaʻoaʻoga, o lou auai e lē aunoa i sauniga ma le auaunaga i le fanua, e faamalosia ai le faatuatua o isi. (Eperu 10:24, 25) O lou auai e lē aunoa i le auaunaga paia e faamaonia ai lou faamaoni iā Ieova ma lou mataala faaleagaga e ui i faigatā atonu o e fesagaʻia. (Efeso 6:18) O lenā tumau e iai ni aafiaga e faamalosiau ai i isi.—Iakopo 2:18.

13. Aiseā atonu e pogai ai ona lē toe talaʻi nisi ma o le ā e mafai ona fai ina ia fesoasoani ai iā i latou?

¹³ I nisi taimi, o omiga o le olaga po o isi faigatā e māfua ai ona faavaivai nisi pe māfua ai foʻi ona lē toe auai i le auaunaga i le fanua. (Mareko 4:18, 19) Atonu tatou te lē vaai iā i latou ua lē toe talaʻi i sauniga a le faapotopotoga. Ae peitaʻi, atonu o loo iai pea lo latou alofa mo Ieova i o latou loto. O le ā e mafai ona fai ina ia faamalosia ai lo latou faatuatua? E mafai e toeaina ona ofo atu se fesoasoani agalelei e ala i le asiasi atu iā i latou. (Galuega 20:35) E mafai foʻi ona talosagaina isi o le faapotopotoga ina ia avatu se fesoasoani. O na asiasiga alofa e mafai ona avea ma vaifofō moni, e toe faafouina ai i latou ua vaivai i le faatuatua.

14, 15. O le ā le fautuaga na aumaia e Paulo e faatatau i le faamalosiau i isi? Aumai se faaaʻoaʻoga o se faapotopotoga na latou faatatauina lenei fautuaga.

¹⁴ Ua timaʻi mai le Tusi Paia iā i tatou ina “ia faamāfanafana i ē loto iti, ia fesoasoani i ē o vaivai.” (1 Tesalonia 5:14) Atonu ua faaitiitia le lototele o i latou o “ē loto iti” ma ua lē mafai ai ona foʻia faafitauli o loo latou fesagaʻia e aunoa ma se fesoasoani a se tasi. E mafai ona e fesoasoani atu? O le faaupuga “ia fesoasoani i ē o vaivai” ua faaliliuina foʻi i le “pipii atu iai” i ē vaivai. E faapelepele ma tāua iā Ieova ana mamoe uma. E lē silasila o ia iā i latou e faapea e itiiti le aogā ma e lē finagalo o ia e tafetafea ese atu se tasi o i latou. Pe mafai ona e fesoasoani i le faapotopotoga “ia pipii atu” i ē ua vaivai faaleagaga seʻia oo ina toe malolosi?—Eperu 2:1.

¹⁵ Na asiasi se toeaina i se ulugalii faaipoipo ua ono tausaga e leʻi toe talaʻi. Ua tusi mai le toeaina: “O le agalelei ma le manatu mamafa  na faaalia iā i laʻua e le faapotopotoga atoa na iai se aafiaga lelei lea na uunaʻia ai i laʻua e toe foʻi i le lafu.” Na faapefea ona manatu le tuafafine lea na umi e leʻi toe talaʻi i asiasiga a uso ma tuafafine o le faapotopotoga? Ua ia faapea mai: “O le auala na taulimaina ai na asiasiga na fesoasoani iā i maʻua e toe talaʻi ai, auā e leʻi faaalia e uso na asiasi atu po o tuafāfine na latou ō atu se uiga faamasinosino po o uiga faitio iā i maʻua. Na i lo lea, na malamalama i latou ma saunia faalaeiauga faale-Tusi Paia.”

16. O ai o loo nofo sauni pea e fesoasoani iā i latou o ē manaʻomia faamalosiauga?

¹⁶ E mautinoa, e fiafia se Kerisiano faamaoni e avea o sē e faamalosiau i isi. A o suia tulaga o mea i o tatou olaga, atonu tatou te mauaina ai foʻi faamalosiauga mai i o tatou uso. O le mea moni, e manaʻomia ona tatou malamalama e faapea, pe a oo mai tulaga faigatā e ono leai se isi e fesoasoani mai. E ui i lea, o loo iai pea le Puna o le malosi o Ieova le Atua ma e finagalo malie o ia e fesoasoani mai.—Salamo 27:10.

O Ieova—O le Puna Sili o le Malosi

17, 18. I ā auala na faamalosiau ai Ieova i lona Alo o Iesu Keriso?

¹⁷ A o tautau i se laau, na alaga atu Iesu: “Loʻu Tamā e, ou te tuuina atu loʻu nei agaga i ou aao!” (Luka 23:46) Ona maliu ai lea o ia. I ni nai itula a o lumanaʻi lona maliu, na puʻea faapagota ai o ia, na tuua o ia e ana uō vavalalata ma sosola ona o le matataʻu. (Mataio 26:56) Na tuua na o Iesu ma le Puna o le malosi—o lona tamā o i le lagi. Ae e leʻi iʻuvale lona faatuatua iā Ieova. O le faamaoni o Iesu i lona Tamā na tauia i le lagolagosua faamaoni a Ieova iā te ia.—Salamo 18:25; Eperu 7:26.

¹⁸ I le faiva a Iesu i le lalolagi, na saunia ai e Ieova mea na manaʻomia e lona Alo ina ia tumau ai i le faamaoni seʻia oo i lona maliu. O se faaaʻoaʻoga, ina ua faatoʻā uma lava ona papatiso Iesu, lea na faailogaina ai le amataga o lana faiva, na ia faafofoga ai i le siʻufofoga o lona Tamā o faaalia mai le faamaoniga ma le faamautinoaga o Lona alofa iā te ia. Ina ua manaʻomia e Iesu le lagolagosua, na auina mai e Ieova agelu e faamalosiau iā te ia. Ina ua fesagaʻi Iesu ma le tofotofoga sili i le faaiʻuga o lona soifuaga i le lalolagi, na faafofoga Ieova i ana tatalo ma olega. E mautinoa sa avea nei mea o ni faamalosiauga iā Iesu.—Mareko 1:11, 13; Luka 22:43.

19, 20. E faapefea ona tatou mautinoa o le a faamalosia i tatou e Ieova i taimi o faigatā?

¹⁹ E finagalo Ieova ina ia avea o ia ma Puna autū o lo tatou malosi. (2 Nofoaiga a Tupu 16:9) O le Puna moni o le mana ma le malosi uma lava, e mafai ona avea ma lē e faamalosiau mai iā i tatou i taimi o faigatā. (Isaia 40:26) E mafai e taua, oge, maʻi, oti po o o tatou lava tulaga lē lelei atoatoa ona tatou mafatia ai. Pe afai e foliga mai e pei le onosaia o faafitauli o le olaga o le feagai ai ma se ‘tagata malosi ua ita mai’ e mafai ona avea Ieova ma o tatou malosi. (Salamo 18:17; Esoto 15:2) E malosi lana fesoasoani iā i tatou—o lona agaga paia. E ala i lona agaga, na te avatu le “malosi i ē ua vaivai” ina ia mafai ai ona latou “sii aʻe apaʻau e pei o aeto.”—Isaia 40:29, 31.

²⁰ O le agaga o le Atua, o le malosi pito sili lea i le aoao o mea. Na taʻua e Paulo: “Ou te mafaia mea uma lava ona o ia ua faamalosi mai iā te aʻu.” Ioe, e aumaia e lo tatou Tamā alofa i le lagi iā i tatou le “matuā tele o le mana,” ina ia tatou tumau ai i faafitauli tugā uma seʻia oo i le taimi na te faia ai “ia fou mea uma lava,” i le Parataiso ua latalata mai e pei ona ia folafola mai.—Filipi 4:13; 2 Korinito 4:7; Faaaliga 21:4, 5.

[Faamatalaga pito i lalo]

Pe E te Manatua?

• Na faamaonia faapefea le avea o uso i Roma ma “ē faamalosiau” iā Paulo?

• I ā auala e mafai ona avea ai i tatou ma “ē faamalosiau” i le faapotopotoga?

• O le ā le auala ua avea ai Ieova ma Puna sili o le malosi?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 18]

Na faamaonia le avea o uso ma ē na “faamalosiau” iā Paulo e ala i lo latou lagolagosua faamaoni, faalaeiauga ma a latou gaoioiga na faia mo ia

[Ata i le itulau 21]

E taulamua toeaina i le faamalosiau i le lafu