E Faapefea Ona Maua se Olaga Uigā?

INA ua fesili atu iā Iese, o se tamaitiiti e 17 tausaga, ma e aʻoga i se aʻoga maualuga e faatatau i le uiga o le olaga, na ia tali mai, “Ia matuā fiafia a o e ola.” Ae e ese le manatu o Susi. Na ia faapea mai: “Ou te talitonu moni lava aʻu, o mea e te filifili e fai po o ni taumafaiga e te faia, e mafai ona uigā ai le olaga.”

Pe sa e tau manatu po o le ā le uiga o le olaga? Po o iai lava sina fuafuaga se tasi i le vateatea aoao mo le fanau a tagata? Pe e saʻo Susi, e mafai ona uigā le olaga e ala i mea tatou te faia? E tusa lava po o mea ua maua mai i le agaʻigaʻi i luma o le poto maoaʻe faaonapōnei, ae o loo tatou moomoo mo se olaga uigā. I nisi taimi i o tatou olaga, o le toʻatele e tau manatu e faapea, ‘Aiseā ua tatou ola mai ai?’

O loo tauivi saienitisi i aso nei e taliina lenā fesili. O le ā le iʻuga? Na faapea mai ia David P. Barash, o se polofesa o aʻoaʻoga faaevolusione: “I le faaevolusione lava ia, e leai se uiga o le olaga.” I tagata e talitonu i le faaevolusione, e na o le pau lava le fuafuaga mo meaola, ia ola ma fanafanau. I lea, ua fautuaina ai e polofesa Barash e faapea: “I lenei vateatea telē e leai se uiga ma ua tuulafoaʻia e tagata, e mafai ona uigā o tatou olaga e ala i le faia e le tagata lava ia o ana filifiliga lelei ma gaoioi ai ma le atamai.”

Le Auala e Maua ai le Uiga ma le Fuafuaga o le Ola

Po o le uiga moni lenā o le olaga; o le faia e le tagata lava ia o le mea e manaʻo i ai? Na i lo o le tuua o i tatou e tautoʻai solo i lenei lalolagi e aunoa ma se fuafuaga, ae ua leva ona faailoa mai e le Tusi Paia e faapea, e iai se māfuaaga ua tatou ola mai ai. E leʻi teʻiteʻi lava o tatou ola mai. E tele tausaga na sauniunia ai le lalolagi e Lē na Foafoaina Mea mo le oo mai o le tagata. E leai se mea na teʻiteʻi lava ua iai. Sa faamautinoa e Lē na Foafoaina Mea ua “matuā lelei lava” mea uma. (Kenese 1:31; Isaia 45:18) Aiseā? Auā sa iai le fuafuaga a le Atua mo le tagata.

Peitaʻi, o le mea e lelei ai, e leʻi tuupōina e le Atua le lumanaʻi o tagata taʻitoʻatasi uma, e lē ala i ni gaoioiga tauatua po o ni mea na tuufaasolo mai i mātua. E ui lava o loo taaʻina i tatou i uiga tuufaasolo, ae e tele lava ina pulea i tatou e a tatou gaoioiga. O loo iā i tatou le filifiliga saʻoloto e filifilia ai le ituaiga o olaga e tatou te ola ai.

E ui lava la o i tatou e filifilia le mea e fai i o tatou lava olaga, ae o se mea sesē lava pe afai e lē faaaofia ai ma Lē na Foafoaina Mea i a tatou fuafuaga. Ua iloa lelei e le toʻatele o tagata, o le uigā moni ma le iai o ni fuafuaga o le olaga, e fesootaʻi ma le iai o se faiā vavalalata ma le Atua. O le fesootaʻiga tāua i le va o le Atua ma a tatou fuafuaga i le olaga, o loo faamatilatila mai i le suafa o le Atua, o Ieova, o lona uiga moni, “E Gaoioi o Ia e Tusa ma Tulaga Manaʻomia.” (Esoto 6:3; Salamo 83:18) O lona uiga, sa faasolosolo ona ia faataunuuina so o se mea ua ia folafolaina mai ma faaiʻuina mea ua ia  fuafuaina. (Esoto 3:14; Isaia 55:10, 11) Seʻi mafaufau i le uiga o lenā suafa. O le suafa o Ieova, o se faamaoniga lea iā i tatou uma e faapea, o ia o le amataga ma o le Puna tumau o se olaga uigā.

I le malamalama o loo soifua pea Lē na Foafoaina Mea, e iai sona aafiaga mataʻina i le vaaiga a le tagata i le olaga. Ua faapea mai Lineta, e 19 tausaga le matua: “O le vaai atu i mea matagofie uma lava na foafoaina ma le pogai na faia ai e Ieova, ua faailoa mai ai e iai foʻi le pogai na faia ai aʻu e Ieova.” Ua faaopoopo mai Amber: “Pe a talanoa tagata e uiga i lē ua lē vaaia, ae e faamanatu mai ai pea iā te aʻu e faapea, o lea ou te iloa. O mea na faia e Ieova e faamaonia ai lava, o loo soifua o Ia.” (Roma 1:20) E moni, e faigofie ona iloa o loo soifua Lē na Foafoaina Mea, ae e faigatā ona ati aʻe se faiā vavalalata ma ia.

Se Faauōga ma le Atua

Ua toe fesoasoani mai foʻi le Tusi Paia i inei. Ua saunia i mataupu amata o le Tusi Paia ni faamaoniga manino e iloa ai o Ieova le Atua, o se Tamā alofa. O se faataʻitaʻiga, e na te leʻi foafoaina Atamu ma Eva ona ia tuua lea o i laʻua e aunoa ma ni faamatalaga la te iloa ai po o ai o ia. Na i lo o lea, na fesootaʻi atu pea e lē aunoa o ia iā i laʻua. Na te leʻi tuua i laʻua i Etena e suʻe lo laʻua lava auala i le lalolagi a o faia isi mea e fiafia i ai o ia. Na i lo o lea, na ia tuuina atu iā i laʻua ni faatonuga maʻoti i le auala e sili ona lelei e ola ai. Sa ia tofia atu iā i laʻua ni galuega faamalieloto, ma fuafuaina e faaauau ona aʻoaʻoina i laʻua. (Kenese 1:26-30; 2:7-9) Pe e lē o le mea lenei e te faatalitalia mai se matua tomai ma alofa? O lea, seʻi manatu i le uiga o lenā mea. Ua faapea mai Taniela: “O le iloa o Ieova na foafoaina le lalolagi ma fuafuaina i tatou ina ia olioli i ana foafoaga, ua faailoa mai ai iā te aʻu e finagalo o ia ina ia tatou fiafia.”

E lē gata i lea, i le pei o le toʻatele o tamā lelei, e finagalo Ieova ina ia maua e ana fanau uma se faiā vavalalata ma ia. O lea, ua faamautinoa mai iā i tatou e le Galuega 17:27 e faapea: “E lē mamao o ia ma i tatou taʻitoʻatasi.” O le ā se eseesega ua faia e lenā mea? Ua faapea mai Amber: “O le iloa o Ieova, ua ou mautinoa ai e lē o tuua na o aʻu. E tusa lava po o le ā le mea e tupu mai, e iai pea se tasi ou te alu atu i ai mo se fesoasoani.” Ma le isi foʻi, a o faateleina lou iloa o Ieova, o le a e iloa ai e alofa o ia, e tonu, ma lelei. E mafai ona e faalagolago atu iā te ia. Fai mai Jeff: “Ina ua avea Ieova ma aʻu uō mamae, sa ou iloa ai, e leai lava se tasi sa nofo sauni e tali mai pe a ou manaʻomia o ia.”

O le mea e lē fiafia ai, ona o le tele o tala lē lelei sa fai e uiga iā Ieova. Ua tuuaʻia o ia e faapea o le pogai o mafatiaga uma o le fanau a tagata ma faiga sesē faalotu. Ua tuuaʻia o ia ona o nisi o faiga sili ona sauā i le talafaasolopito o le tagata. Ae ua faamatala manino mai i le Teuteronome 32:4, 5 e faapea: “E tonu ona ala uma lava; . . . o le amiotonu ma le amio saʻo lava ia. Ua leaga i latou, e lē o lana fanau, a o lo latou ila.” O le mea lea, o lo tatou tiute tauave, o le iloiloina lea e i tatou lava o mea moni uma.—Teuteronome 30:19, 20.

Faataunuuina le Fuafuaga a le Atua

Ae peitaʻi, e tusa lava po o ā filifiliga tatou te faia, ae e leai se mea e mafaia ona taofia le Atua mai le faataunuuina atoatoa o lana fuafuaga mo le lalolagi ma le fanau a tagata. E ao ona tatou manatua, o ia o Lē na Foafoaina Mea. O le ā la lenā fuafuaga? Na taʻua e Iesu Keriso lenā fuafuaga i lana Lauga i le Mauga ina ua ia fetalai e faapea: “Amuia ē agamalu; auā e fai mo latou tofi le nuu.” Na ia faailoa atu mulimuli ane i lana aposetolo o Ioane e faapea, ua tonu i le Atua “e fano ai foʻi i latou o ē na fano ai le lalolagi.” (Mataio 5:5; Faaaliga 11:18) Talu ai sa faatasi Iesu ma le Atua i le taimi na foafoaina ai mea, sa ia silafia lava la mai le amataga le fuafuaga a le Atua ina ia iai se aiga lelei atoatoa faaletagata e ola e faavavau i le lalolagi parataiso. (Kenese 1:26, 27; Ioane 1:1-3) Ma e lē liliu le Atua. (Malaki 3:6) Ua folafola mai e le Atua e faapea: “E moni, e pei ona ou manatu e faapea lava ona taunuu, e pei ona aʻu pule e faapea lava ona faatumauina.”—Isaia 14:24.

I o tatou aso, ua faataatia ai e Ieova ia faavae o se nuu autasi e faavae i le alofa i le Atua ma uso a tagata, ae lē o le matapeʻapeʻa ma le manatu  faapito lea e taatele i le lalolagi i aso nei. (Ioane 13:35; Efeso 4:15, 16; Filipi 2:1-4) O se aufaatasiga agaʻigaʻi i luma o uso tauofo, ma tagata taʻitoʻatasi ua matuā uunaʻia e lo latou faatuatua ina ia faataunuuina la latou fuafuaga; e talaʻia le tala lelei o le Malo o le Atua o loo fotuaʻi mai a o leʻi faaiʻuina lenei faiga o mea. (Mataio 24:14; 28:19, 20) E sili atu i le ono miliona Kerisiano mai atunuu e silia ma le 230, o loo tapuaʻi faatasi i se aufaatasiga faaleuso faavaomalo.

Gaoioi Ina ia Uigā Lou Olaga

Afai e te faanaunau ina ia sili atu ona uigā lou olaga, e ao ona e iloa, o loo valaaulia oe e Ieova ina ia e aufaatasi atu nei i ona tagata; lona “nuu amiotonu.” (Isaia 26:2) Atonu la o le a e tau manatu, ‘Pe e faapeʻī le olaga i lenei nuu Kerisiano? Po o ou manaʻo moni e avea o se vaega o lea nuu?’ Faalogo atu i faamatalaga a nisi talavou:

Quentin: “Ua avea le faapotopotoga ma oʻu puipuiga mai le lalolagi. O loʻu iloa o loo aofia Ieova i loʻu olaga, ua fesoasoani iā te aʻu e iloa ai o loo soifua o ia ma e finagalo ina ia ou fiafia.”

Jeff: “O le faapotopotoga, o le nofoaga e sili lea ona lelei ou te alu atu i ai mo faalaeiauga. O loo iai i inā oʻu uso ma tuafāfine, e ofo mai la latou lagolagosua ma le viiga. O i latou moni o loʻu aiga toʻatele.”

Lineta: “E leai lava se mea e mafai ona faatusaina i ai le fiafia i le vaai atu ua talia e se tasi upu moni o le Tusi Paia ma faia se filifiliga e auauna iā Ieova. O le mea lenei na matuā faamalieina ai loʻu olaga.”

Cody: “Semanū e lē aogā loʻu olaga pe ana aunoa ma Ieova. Semanū ua ou tafetafea solo e pei o le toʻatele o isi i le tau saʻilia o se mea e maua ai le fiafia, ae lē maua. Na i lo o lea, ua matuā faaeaina aʻu e Ieova i le iai o se faiā vavalalata ma ia, ua ou maua ai se olaga uigā.”

Aiseā e te lē iloilo ai oe lava? O le a e iloa ai o le faalatalata atu i Lē na Foafoaina oe o Ieova le Atua, o le a uigā moni ai lou olaga.

[Ata i le itulau 31]

O se faiā ma le Atua, e tatou te maua ai ni olaga uigā

[Faamatalaga i Ata i le itulau 29]

NASA photo