Ia Maua le Silafaga a Keriso i Tulaga Sili

“A o sē fia sili iā te outou, ia fai o ia ma a outou auauna.”—MATAIO 20:26.

1. O le ā le manatu o le lalolagi i tulaga sili?

E LATALATA ane i le aai anamua o Aikupito o Tese (o Karanaka i aso nei) pe tusa ma le 300 maila [500 kilomita] i saute o Kairo, o loo iai le faatagata o Pharaoh Amenhotep III e 60 futu [18 mita] le maualuga. E lagona e se tasi lona matuā laʻitiiti pe a faatusatusa o ia i lenā faatagata telē. Ua faia lenei faatagata, ina ia matataʻu ai tagata i le tupu, o se faailoga o le vaaiga a le lalolagi i tulaga sili. O lona uiga la, o le faatāuaina lea e se tagata o ia lava ma manatu ai nisi o i latou e faatauvaa.

2. O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Iesu i ona soo, ma o ā fesili e manaʻomia ona tatou fesili ai iā i tatou lava?

² E eseese le manatu o le lalolagi i tulaga sili ma lea na aʻoaʻo atu e Iesu Keriso. E ui lava o ia o le “Alii, ma le aʻoaʻo” o ona soo, ae na aʻoaʻoina i latou e Iesu e maua lenei tulaga sili e ala i le auauna atu i isi. I le aso mulimuli o lona soifuaga i le lalolagi, na faaalia ai e Iesu le uiga o le mea na ia aʻoaʻo atu e ala i le mulumuluina o vae o ona soo. Maʻeu se gaoioiga o le faamaulalo! (Ioane 13:4, 5, 14) O lē fea e te fiafia i ai, o le auauna atu po o le auauna mai o isi iā te oe? Po ua faapogaia e le  faaaʻoaʻoga a Iesu se faanaunauga ina ia faamaulalo e pei o ia? O lea la, seʻi o tatou iloiloina le silafaga a Keriso i tulaga sili e eseese ma le vaaiga taatele a le lalolagi.

Taumamao Mai le Manatu o le Lalolagi i Tulaga Sili

3. O ā faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia ua faaalia ai iʻuga faanoanoa o i latou na faananau atu i le viiga mai tagata?

³ E tele faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia e faaalia ai, e iʻu leaga le manatu o le lalolagi i tulaga sili. Seʻi manatu i le malosi o Hamanu, o lē na tāua i le maota o le tupu o Peresia i aso o Eseta ma Moretekai. Na naunau Hamanu mo le mamalu ae na iʻu i lona faalumaina ma le oti. (Eseta 3:5; 6:10-12; 7:9, 10) Ae ā le tulaga faamaualuga o Nepukanesa, o lē na valea a o malosi lana pule? O lona manatu sesē i le tulaga sili na faaalia i upu nei: “E lē o Papelonia tele ea lenei, na aʻu faia i loʻu malosi tele lava, e fai ma fale o le malo, ia viia ai foʻi loʻu mamalu?” (Tanielu 4:30) Ua iai foʻi le faaaʻoaʻoga a Herota Akeripa I na faamaualuga, ma taliaina le viiga lē talafeagai mo ia na i lo le avatu o le viiga i le Atua. Na ‘atiolaina o ia i anufe ma oti ai.’ (Galuega 12:21-23) O le lē taulau ona malamalama i le silafaga a Ieova i tulaga sili na iʻu i se faalumaina toʻilalopopo mo nei tane uma.

4. O ai le pogai autū o le agaga faamaualuga o le lalolagi?

⁴ O se mea lelei le mananaʻo e faaaogā o tatou ola i se auala e aumaia ai le faamamaluina ma le faaaloalogia. Ae peitaʻi, ua faaleagaina e le Tiapolo lenei faanaunauga e ala i le faaauiluma o le agaga faamaualuga, lea e faaatagia ai ona naunautaʻiga. (Mataio 4:8, 9) Ia aua lava neʻi galo o ia o le “atua o le lalolagi nei” ma o loo maumauaʻi o ia e faaauiluma ona manatunatuga i le lalolagi. (2 Korinito 4:4; Efeso 2:2; Faaaliga 12:9) O le iloaina e Kerisiano o le puna o na manatunatuga, ua latou taumamao ai mai le vaaiga a le lalolagi i tulaga sili.

5. Pe e mafai i mea e maua, lauiloa ma le tamaoaiga ona maua ai le faamalieina tumau? Faamatala.

⁵ Ua faaauiluma e le Tiapolo le manatu lenei, o le iai o ni igoa tāua i le lalolagi, viiga mai tagata ma lelei le tamaoaiga e iʻu i se olaga fiafia. Pe e moni lenā manatu? Pe e maua se olaga faamalieina i le mauaina o le tele o mea, lauiloa ma le tamaoaiga? Ua fautuaina i tatou e le Tusi Paia ia aua neʻi ʻolegia i na mafaufauga. Na tusi le tupu poto o Solomona e faapea: “Ona ou manatunatu lea i galuega tigā uma, ma galuega manuia uma; a ua matauaina le tagata ona o lea mea e lē la te tuaoi. O le mea faatauvaa foʻi lea, ma le ʻai i le matagi.” (Failauga 4:4) Ua faamaonia le moni o lenā fautuaga a le Tusi Paia, e le toʻatele na alu uma o latou ola ina ia maua le tamaoaiga i le lalolagi. O se tasi o faaaʻoaʻoga, o se tamāloa na fuafuaina, fausia ma faataʻitaʻia le vaa o le vateatea lea na avea tagata i le masina. Na ia faapea mai: “Na ou matuā galue ma avea ma se tasi e talenia i lenei galuega. Ae peitaʻi, e leʻi aogā i le mauaina o le fiafiaga tumau ma le filemu o le mafaufau.” * O  le manatu o le lalolagi i tulaga sili, e tusa lava pe faatatau atu i faiga faapisinisi, taaloga po o faafiafiaga ae lē maua ai le faamalieina tumau.

E Sili Ona o le Auauna Atu i le Alofa

6. O le ā ua faaalia ai na sesē le manatu a Iakopo ma Ioane i tulaga sili?

⁶ Ua faaalia i se mea na tupu i le soifuaga o Iesu le mea e aofia ai i tulaga sili moni. Na malaga Iesu ma lona ʻausoo i Ierusalema mo le Paseka i le 33 T.A. A o ō atu i latou, na iai i tauusoga e toʻalua o Iesu, o Iakopo ma Ioane se vaaiga sesē i lea tulaga. E auala atu i lo la tinā, na la faia ai lenei talosaga iā Iesu: ‘Ia e fetalai ane, ia nonofo maʻua e toʻalua, o le tasi i lou itu taumatau, o le isi foʻi i lou itu tauagavale i lou malo.’ (Mataio 20:21) I le tu faa-Iutaia, o le nofo i le itu taumatau po o le itu tauagavale sa manatu i ai o se faaeaga mamalu. (1 Tupu 2:19) Sa fia tele Iakopo ma Ioane ma na taumafai e faoa tulaga silisili. Sa la mananaʻo e maua nei tulaga o le pule. Sa silafia e Iesu mea o loo la mafaufau i ai ma na ia faasaʻo lo la manatu sesē i lea tulaga.

7. Na faamatala faapefea e Iesu le auala e maua ai le tulaga sili faa-Kerisiano?

⁷ Na silafia e Iesu i lenei lalolagi faamaualuga, o lē ua manatu i ai e sili o ia na te pulea ma faatonuina isi ma usiusitai loa iā te ia tagata. Ae peitaʻi i le ʻausoo o Iesu, o le auauna atu ma le lotomaulalo e iloa ai le tulaga sili. Na fetalai Iesu: “O sē fia sili iā te outou, ia fai o ia ma a outou auauna; o sē fia muamua foʻi iā te outou, ia fai o ia ma a outou tautua.”—Mataio 20:26, 27.

8. O le ā le uiga o le avea ma auauna, ma o ā fesili tatou te ono fesili ai?

⁸ O le upu Eleni na faaliliuina i le “auauna” i le Tusi Paia ua faasino i se tasi e filigā ma maumauaʻi e faia taumafaiga ina ia tautua pe galue mo isi. Sa aʻoaʻoina atu e Iesu se lesona tāua i lona ʻausoo: O le faatonuina o tagata e faatinoina ni mea e lē avea ai se tasi ma lē e sili, ae e mafai e ala i le auauna atu i isi ona o le uunaʻia e le alofa. Ia fesili ifo iā te oe: ‘E faapefea ona ou tali atu pe ana o aʻu o Iakopo po o Ioane? Pe na ou malamalama e sili moni se tasi pe a auauna atu ona o le alofa?’—1 Korinito 13:3.

9. O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Iesu i ana feutagaʻiga ma isi?

 ⁹ Na faaalia e Iesu i ona ʻausoo, o le manatu a le lalolagi i tulaga sili e lē o le finagalo lenā o Keriso. E leʻi faamaualuga o ia iā i latou na ia auauna i ai pe faapogaia foʻi se manatu faatauvaa iā i latou. Sa faigofie e so o se tagata o tane, fafine, tamaiti, o ē mauʻoa, matitiva, ē malolosi atoa ma ē lauiloa i agasala ona talanoa atu iā te ia. (Mareko 10:13-16; Luka 7:37-50) O le toʻatele o tagata e lē faapalepale iā i latou e iai vaivaiga. E ese mai ai Iesu. E ui lava sa lē mafaufau lelei ma fefinauaʻi ona soo i nisi o taimi, ae sa ia aʻoaʻoina ma le onosai i latou, lea ua faailoa ai lona matuā faamaulalo ma le agamalu.—Sakaria 9:9; Mataio 11:29; Luka 22:24-27.

10. Na atagia mai faapefea i le soifuaga atoa o Iesu lana auaunaga lē manatu faapito mo isi?

¹⁰ O le faaaʻoaʻoga lē manatu faapito na faataatia e lenei Alo o le Atua na faaalia ai le uiga moni o le tulaga sili o se tasi. E leʻi afio mai Iesu i le lalolagi ina ia auauna tagata iā te ia ae ia auauna atu i isi, faamālōlōina “maʻi eseese” ma faasaʻoloto tagata mai le pulea e temoni. E ui i lona vaivai ma na manaʻomia se taimi e mālōlō ai, ae sa ia faamuamua lava manaʻoga o isi na i lo ia ma faamalosi e faamāfanafana iā te i latou. (Mareko 1:32-34; 6:30-34; Ioane 11:11, 17, 33) O lona alofa na uunaʻia ai o ia e fesoasoani faaleagaga i tagata, malaga atu i le faitau selau o maila i auala gaoā e talaʻi le tala lelei o le Malo. (Mareko 1:38, 39) E lē taumatea, na tāua tele i le finagalo o Iesu le auauna atu i isi.

Faaaʻoaʻo i le Lotomaulalo o Keriso

11. O ā uiga e manaʻomia i uso ua tofia e auauna o ni ovasia i le faapotopotoga?

¹¹ I le 1800 e oo i le 1899, ina ua filifilia tane e avea ma sui femalagaaʻi e auauna i tagata o le Atua, na faamamafa ai e ao i ovasia Kerisiano ona atiaʻe le manatu saʻo. E tusa ai ma le Zion’s Watch Tower o Setema 1, 1894, na manaʻomia ni tane “agamalu e lē faafefeteina i latou. . . , e lotomaulalo o ē lē viia i latou lava a o Keriso, e lē faaalialia lo latou lava poto, a o le mana ma le malamalamagofie o lana Afioga.” E manino, e ao i Kerisiano moni ona aua neʻi saʻilia ni tofiga ina ia faamalieina ai i latou pe ina ia maua ai le taʻutaʻua, malosi ma pulea ai isi. E manatua e se ovasia lotomaulalo o lona tiute tauave o le faia o “galuega lelei,” ae lē o le fia maua o se tulaga maualuga ina ia maua ai lona viiga. (1 Timoteo 3:1, 2) E ao i toeaina uma ma auauna o le faiva ona faia le mea latou te mafaia e auauna ai ma le lotomaulalo i isi, taʻimua i le auaunaga paia ma faia se faaaʻoaʻoga lelei mo isi ina ia faaaʻoaʻo i ai.—1 Korinito 9:19; Kalatia 5:13; 2 Timoteo 4:5.

12. O ā fesili e ao iā i latou ua aapa atu i faaeaga i le faapotopotoga ona fesili ai iā i latou lava?

 ¹² E ono manaʻomia e se uso ua aapa atu mo faaeaga ona fesili iā te ia lava: ‘Po o ou tulimataʻi ea ni avanoa e auauna ai i isi po o iai soʻu faanaunauga ina ia auauna mai nisi iā te aʻu? Pe ou te lotomalie e faatinoina galuega lelei e lē o iloa mai e isi?’ O se faaaʻoaʻoga, atonu e naunau se tane talavou e faia ni lauga i le faapotopotoga Kerisiano ae peitaʻi, atonu e musuā e avatu le fesoasoani i tagata matutua. Atonu e fiafia o ia e auaumea ma tane agavaa i le faapotopotoga ae e faatalatū e faia se sao i le galuega talaʻi. E ao i lenā tane talavou ona fesili iā te ia lava: ‘Po o oʻu taulaʻi atu i vala o le auaunaga i le Atua lea e aloaʻia ma viia ai aʻu? Po o ou taumafai e faasili aʻu i lo isi?’ O le saʻilia o le viiga o le tagata lava ia e lē o le finagalo lenā o Keriso.—Ioane 5:41.

13. (a) E faapefea i le lotomaulalo o se ovasia ona aafia ai isi? (e) Aiseā e mafai ai ona faapea, o le lotomaulalo e lē o se mataupu e fai i ai le filifiliga a se Kerisiano?

¹³ Pe a tatou galulue malosi e faaaʻoaʻo i le lotomaulalo o Keriso, e uunaʻia ai i tatou e auauna atu i isi. Seʻi manatu i le faaaʻoaʻoga a se ovasia o le sone na asiasia galuega ua faia i se tasi o ofisa o se lālā o Molimau a Ieova. E ui lava i se faasologa pisi ma tiute tauave mamafa, ae na fesoasoani lenei ovasia i se uso talavou na tauivi e faatulaga se masini e faapipii faatasi ai tusi. Na faapea mai le uso talavou: “Na ou matuā maofa lava! Na ia fai mai iā te aʻu o le ituaiga masini lea na ia faaaogāina i Peteli a o talavou, ma na ia manatua le faigatā ona faatulaga i lona tulaga saʻo. Na ma galulue i lenā masini mo se taimi e ui lava o loo iai le tele o isi ana mea tāua e fai. Na matuā faagaeetia ai lava aʻu.” Ua avea nei lenā uso o se ovasia i se tasi o ofisa i se lālā o Molimau a Ieova, ae na te manatua pea lenā gaoioiga lotomaulalo. Seʻi aua lava neʻi o tatou manatu, o i tatou ua maualuluga tele e lē faia ai ni gaoioiga maualalo, pe ua tāua tele ma e lē mafai ai ona faia ni galuega faatauvaa. Na i lo lea, ia tatou “manatu ma le loto maulalo.” E lē o se mataupu lenei e faia i ai se filifiliga. O se vaega o le “tagata fou” e ao i se Kerisiano ona ofu ai.—Filipi 2:3; Kolose 3:10, 12; Roma 12:16.

Le Auala e Maua ai le Silafaga a Keriso i Tulaga Sili

14. E faapefea i le manatunatu loloto i la tatou faiā ma le Atua ma o tatou uso a tagata ona fesoasoani iā i tatou e atiaʻe se manatu saʻo i tulaga sili?

¹⁴ E faapefea ona tatou maua le manatu saʻo i tulaga sili? O se tasi o auala e ala i le manatunatu loloto i la tatou faiā ma Ieova. O lona mamalu, mana ma le atamai ua silisili ai o ia i mea e mafai ona iloa ma faia e tagata faatauvaa. (Isaia 40:22) O le manatunatu loloto i la tatou faiā ma o tatou uso a tagata e fesoasoani iā i tatou e atiaʻe le lotomaulalo. O se faaaʻoaʻoga, atonu e sili i tatou na i lo isi i nisi matātā peitaʻi, atonu e sili atu i latou i lo tatou i mea e sili ona tāua i le olaga pe e iai i o tatou uso Kerisiano uiga e lē o iā i tatou. O le mea moni, o le toʻatele o ē tāua i le silafaga a le Atua e lē lauiloa ona o lo latou agamalu ma le lotomaulalo.—Faataoto 3:34; Iakopo 4:6.

15. E faapefea i le faamaoni o tagata o le Atua ona faaalia ai e lē tatau i se tasi ona manatu e sili ia i lo isi?

¹⁵ Ua faaalia manino mai lenei manatu i puapuaga na oo i Molimau a Ieova ona o lo latou faatuatua. E masani lava o i latou ia e manatu i ai le lalolagi o tagata faatauvaa, ua latou tumau i le faamaoni i le Atua e ui i  tofotofoga mataʻutia. O le manatunatu loloto i nei faaaʻoaʻoga e fesoasoani iā i tatou ia lotomaulalo ma aʻoaʻo i tatou ina ia ‘aua le faasili o tatou manatu i le mea ua tatau ona manatu ai.’—Roma 12:3. *

16. E faapefea i tagata uma o le faapotopotoga ona atiaʻe tulaga sili i le faataʻitaʻi atu i le faaaʻoaʻoga na faataatia e Iesu?

¹⁶ E ao i Kerisiano uma lava, o ē talavou ma matutua ona saʻili e atiaʻe le silafaga a Keriso i tulaga sili. E eseese galuega e ao ona faatinoina i le faapotopotoga. Ia aua neʻi tetee atu pe a talosagaina e faia ni gaoioiga e ono foliga mai e faatauvaa. (1 Samuelu 25:41; 2 Tupu 3:11) Mātua e, po o outou timaʻia o outou alo ma fanau talavou ina ia fiafia e galulue i so o se galuega e tuuina atu iā i latou e faia, pe i le Maota o le Malo, i se fonotaga po o nofoaga o tauaofiaga? Pe latou te vāai iā te oe o e faatinoina galuega faatauvaa? O loo manatua lelei e se tasi o uso o loo auauna nei i le ofisa ulu o Molimau a Ieova faaaʻoaʻoga a ona mātua. Na ia faapea mai: “O le auala na la faatinoina ai le galuega faamamā i le Maota o le Malo po o se nofoaga e fai ai se tauaofiaga, na ou iloa ai e tāua tele na galuega iā i laʻua. E masani ona la tauofo e faatino galuega e aogā mo le faapotopotoga po o le ʻauuso, e tusa lava po o le ā le faatauvaa o le galuega. Ua fesoasoani lenei uiga iā te aʻu e lotomalie ai e talia so o se galuega i inei i Peteli.”

17. I ā auala e mafai ai ona avea fafine lotomaulalo o se faamanuiaga i le faapotopotoga?

¹⁷ E tusa ai ma le faamuamua o manaʻoga o isi i o tatou lava, ua iai se faaaʻoaʻoga sili ona lelei a Eseta o lē na avea ma masiofo o le Emepaea o Peresia i le senituri lona lima T.L.M. E ui lava sa iai i le maota o le tupu, ae sa lotomalie o ia e tuu lona soifua i se tulaga lamatia ona o tagata o le Atua ma gaoioi e talafeagai ma lona finagalo. (Eseta 1:5, 6; 4:14-16) E tusa lava pe mauʻoa pe leai, ae e mafai e fafine Kerisiano i aso nei ona faaalia le uiga e pei o Eseta e ala i le faalaeiau i ē lotomafatia, asiasi i ē mamaʻi, faia se sao i le galuega talaʻi ma lagolagosua i toeaina. O na tuafāfine lotomaulalo o se faamanuiaga i le faapotopotoga!

Taui o le Faataʻitaʻi iā Keriso i Tulaga Sili

18. O ā aogā e maua mai i le faataʻitaʻia o le tulaga sili e pei ona sa faia e Keriso?

¹⁸ E te seleseleina le tele o aogā pe a e tausia le silafaga a Keriso i tulaga sili. O le auauna ma le lē manatu faapito i isi e aumaia ai le olioli iā te oe ma i latou. (Galuega 20:35) A o e tauivi ma galue mamafa mo ou uso, o le a atili ai ona latou alofagia oe. (Galuega 20:37) Ae o le laualuga o na mea uma, o loo silafia e Ieova gaoioiga ua e faia mo le lelei o ou uso Kerisiano o se taulaga o viiga lea iā te ia.—Filipi 2:17.

19. O le ā e ao ona avea ma o tatou faanaunauga e tusa ma le silafaga a Keriso i tulaga sili?

¹⁹ O i tatou uma lava e manaʻomia ona iloilo o tatou loto ma fesili ifo: ‘Pe na ona ou tautala lava e faatatau i le atiaʻe o le silafaga a Keriso i tulaga sili, po o oʻu galue moni e atiaʻe?’ Ua manino le finagalo o Ieova i ē faamaualuluga. (Faataoto 16:5; 1 Peteru 5:5) Seʻi faaalia i a tatou gaoioiga lo tatou fiafia i le silafaga a Keriso i tulaga sili, pe i le faapotopotoga Kerisiano, i o tatou olaga faaleaiga, iā tatou feutagaʻiga i aso faisoo ma uso a tagata, ma ia faia mea uma e faamamaluina ma viia ai le Atua.—1 Korinito 10:31.

[Faamatalaga pito i lalo]

E Mafai Ona E Faamatala?

• Aiseā e ao ai ona tatou taumamao mai le manatu o le lalolagi i tulaga sili?

• O le a le silafaga a Iesu i tulaga sili?

• E faapefea i ovasia ona faaaʻoaʻo i le lotomaulalo o Keriso?

• O le ā e fesoasoani iā i tatou e atiaʻe le silafaga a Keriso i tulaga sili?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Pusa i le itulau 17]

O Ai e Manatu i le Tulaga Sili e Pei o Keriso?

O lē e manaʻo e auauna mai iā te ia po o lē e lotomalie e auauna atu?

O lē e manaʻo e uaʻi atu iā te ia po o lē e taliaina ma le lotomaulalo galuega faatauvaa?

O lē na te faamaualugaina o ia lava po o lē na te faamaualugaina isi?

[Ata i le itulau 14]

Se faatagata telē o Pharaoh Amenhotep III

[Ata i le itulau 15]

Pe e te silafia le māfuaaga na paʻū ai Hamanu?

[Ata i le itulau 16]

Po o e tulimataʻi ni avanoa e auauna atu ai i isi?