Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Le Sa‘iliga mo ni Ta‘ita‘i Agavaa

Le Sa‘iliga mo ni Ta‘ita‘i Agavaa

Le Saʻiliga mo ni Taʻitaʻi Agavaa

“Ou te fai atu iā te oe i le suafa o le Atua, Ia e alu ese. Matou te lē toe manaʻomia oe!”—O upu na a Oliver Cromwell; na sii mai e se sui o le Palemene o Peretania o Leopold Amery.

E valu masina o faagasolo le Taua Lona Lua e sili ona mataʻutia a le Lalolagi, ma sa amata ona toʻilalo Peretania ma ana paaga. Sa manatu Leopold Amery ma isi o le malo, ua manaʻomia se taʻitaʻi fou. O le mea lea, iā Me 7, 1940, i le Palemene o Peretania, na sii atu ai e le susuga a Amery upu ia e i luga i le Palemia o Neville Chamberlain. I le tolu aso mulimuli ane, na tuua ai e Chamberlain lona tofiga, ae suitulaga ai Winston Churchill.

O LE manaʻoga autū o le fanau a tagata, o le fia maua o ni taʻitaʻi agavaa, ae e lē lava le tau ina iai o so o se taʻitaʻi. E oo lava i se aiga, pe afai e manaʻo se tamā ina ia fiafia le avā ma le fanau, e tatau ona iā te ia le tomai e avea ai ma taʻimua i le aiga. Seʻi manatu i le tele o mea e manaʻomia e se taʻitaʻi o se atunuu, po o le lalolagi foʻi! E lētioa la faigatā ona maua ni taʻitaʻi lelei.

O lea, mo le faitau afe o tausaga, e lē mafaitaulia tupu na faauuina, o fouvalega, le faoa faamalosi o pulega, le tofia o nisi taʻitaʻi, o faiga palota, o tagatavaleina o isi taʻitaʻi, ma le suia o faiga malo. E iai le tulaʻi mai ma le paʻūū o tupu, o palemia, o alii, o peresitene, o failautusi sili, ma pule tautalatasi. O suiga e leʻi faatalitalia ua aveesea ai e oo lava i taʻitaʻi malolosi. (Tagaʻi i le pusa i le itulau e 5 “Aveesea Faafuaseʻi Mai le Tulaga Pule”) Ae ua faigatā tele ona maua ni taʻitaʻi tomai ma maumauaʻi.

“E Tatau Ona Tatou Onosaia le Taʻitaʻi o Iai Nei”—Pe e Iai se Isi e Sui Ai?

E lētioa la ona mou atu le faamoemoe o le toʻatele i le saʻilia o ni taʻitaʻi agavaa. I nisi o atunuu, e matuā aliali mai ai faalogona lē ano mai o tagata ma ua siliga se faamoemoe aemaise lava i taimi o le palota. Na iloa e se tusitala i Aferika o Geoff Hill e faapea: “Ua taatele le lē ano ane ma le lē auai o tagata i faiga palota ona ua latou lagona e lē mafai ona suia ai mafatiaga i o latou olaga. . . . I Aferika, pe a lē palota tagata, e lē uiga ai e faapea, ua latou fiafia i tulaga ua iai. Ae e masani lava, ona faailoa mai i lea tulaga lo latou manaʻomia o se fesoasoani.” Na tusia foʻi i se nusipepa a le Iunaite Setete se manatu faapena e faatatau i se faiga palota o loo loma: “O loʻu manaʻo, maʻimau pe ana iai se sui lelei atoatoa e tauvā i le palota. . . . E matuā leai lava se tagata faapena. E tatau ona tatou onosaia le taʻitaʻi o iai nei.”

Pe e moni e leai se filifiliga a le fanau a tagata e fai mo se taʻitaʻi, ae “onosaia” na taʻitaʻi lē lelei atoatoa? Po ona o le lē mafai e taʻitaʻi faaletagata ona faamalieina manaʻoga o o latou tagatānuu, ua faamaonia ai o le a leai lava ni o tatou taʻitaʻi lelei? E leai. O loo iai se taʻitaʻi e aupito sili ona agavaa. O le a talanoaina i le isi mataupu lea e sosoo mai po o ai le taʻitaʻi e aupito sili ona lelei o tagata, ma le auala o le a maua ai e le faitau miliona o tagata mai talaaga eseese aogā mai lana taʻitaʻiga; e aofia ai ma oe.

[Ata i le itulau 3]

Agavale i luga: Neville Chamberlain

Taumatau i luga: Leopold Amery

Pito i lalo: Winston Churchill

[Faamatalaga i Ata]

Chamberlain: Ata na puʻeina e Sime/Central Press/Getty Images; Amery: Ata na puʻeina e Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images; Churchill: The Trustees of the Imperial War Museum (MH 26392)