Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

O le a Oo Mai le Faasalaga Faafaamasinoga a Ieova i Ē Amioleaga

O le a Oo Mai le Faasalaga Faafaamasinoga a Ieova i Ē Amioleaga

O le a Oo Mai le Faasalaga Faafaamasinoga a Ieova i Ē Amioleaga

‘Ia e sauni lua te fetaiaʻi ma lou Atua.’—AMOSA 4:12.

1, 2. Aiseā tatou te mautinoa ai o le a faamuta e le Atua le amioleaga?

PE O le a faamuta ea e Ieova le amioleaga ma mafatiaga i lenei lalolagi? Ua matuā talafeagai lenā fesili i le amataga o lenei 21 senituri. Po o fea lava e te tagaʻi i ai, o loo tatou vaaia faamaoniga o le faileagaina e isi tagata o isi tagata. Ua tatou moomoo i se lalolagi e aunoa ma ni sauāga, faiga faatupu faalavelave ma faiga faapiʻopiʻo!

2 O le mea e sili ona faafiafiaina ai, ona e mafai ona tatou mautinoa atoatoa o le a faamuta e Ieova le amioleaga. Ua faamautinoa mai e ala i uiga o le Atua o le a ia gaoioi faasaga i tagata amioleaga. O Ieova o se Atua amiotonu ma faamasinotonu. Ua faailoa mai e lana Afioga i le Salamo 33:5 e faapea: “E fiafia o ia i le amiotonu ma le faamasinoga.” Ua faapea mai le isi salamo: ‘E inosia e Ieova lē e fiafia i le faasauā.’ (Salamo 11:5) Ona o Ieova o le Atua e ou le malosi uma lava, e fiafia i le amiotonu ma le faamasinotonu, e mautinoa la e lē faaauau ona faapalepale Ieova i faiga sauā!

3. O le ā o le a faamamafa pe a iloiloina atili le valoaga a Amosa?

3 Mātau le isi māfuaaga e mafai ai ona tatou mautinoa o le a faamuta e Ieova le amioleaga. Ua faamaonia lea i mea na tusia e faatatau i ana feutagaʻiga i aso ua mavae. O loo iai ni faaaʻoaʻoga mataʻina i le Tusi Paia i le tusi o Amosa, i le auala na faaauau ona feutagaʻi ai Ieova ma tagata amioleaga. Pe a faaauau ona tatou iloiloina le valoaga a Amosa, o le a tatou aʻoaʻoina ai ni manatu se tolu e uiga i faasalaga faafaamasinoga a le Atua. Muamua, e alagatatau lana faasalaga. O lona lua, e lē mafai ona sosola ese mai ai. Ma le manatu faaiʻu, e faasala na o tagata ua tatau i ai le faasalaga—o le a faasalaina e Ieova i lana faamasinoga ē amioleaga ae faaalia le alofa mutimutivale i ē salamō ma ē ua lotofaamaoni.—Roma 9:17-26.

Ua Alagatatau le Faasalaga Faafaamasinoga a le Atua

4. O fea na auina atu i ai e Ieova Amosa, ma aiseā?

4 I aso o Amosa ua leva ona vaeluaina le nuu o Isaraelu i ni malo se lua. O le isi o Iuta i le itu i saute ma le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu i le itu i mātū o Isaraelu. Na faatonuina e Ieova Amosa ina ia auauna o se perofeta, auina atu o ia mai i lona nuu o Iuta i Isaraelu. Na faaaogā e le Atua Amosa ina ia folafola atu Ana faasalaga faafaamasinoga.

5. O ā nuu na muamua vavalo faasaga i ai Amosa, ma aiseā ua alagatatau ai le faasalaga faafaamasinoga?

5 E leʻi amataina le galuega a Amosa i le folafolaina atu o faasalaga faafaamasinoga a le Atua faasaga i le malo i mātū o Isaraelu. Na i lo lea, na amata i lona faalauiloa atu o le faasalaga faasaga i nuu e ono sa siʻomia ai i latou. O nei nuu o Suria, Filisitia, Turo, Etoma, Amoni ma Moapi. Faamata na alagatatau le faasalaga faafaamasinoga lē masuia o ia nuu? Ioe e mautinoa! Auā o nuu uma nei, na faaauau pea ona avea i latou ma fili o tagata o le Atua.

6. Aiseā o le a aumaia ai e le Atua le malaia o Suria, Filisitia ma Turo?

6 O se faaaʻoaʻoga, na taʻusalaina e Ieova tagata Suria “auā na latou solia ia Kiliata.” (Amosa 1:3) Na faoa e tagata Suria laueleele o Kiliata—o laufanua o Isaraelu i le itu i sasaʻe o le vaitafe o Ioritana—ma na latou matuā faasauā i tagata o le Atua i inā. Ae faapefea Filisitia ma Turo? Na nofosala Filisitia auā na latou faia tagata Isaraelu ma tagata o le tafeaga pe faatagataotauaina, ma faatau atu i latou i tagata Etoma, ae o nisi na fai ma pologa a tagata Turo. (Amosa 1:6, 9) Pagā se mea inā a leaga, o le faatauina atu o tagata o le Atua e fai ma pologa! E lētioa lava ona folafola e Ieova le malaia e oo iā Suria, Filisitia ma Turo!

7. O le ā se mea e tutusa ai Etoma, Amoni ma Moapi ma Isaraelu, ae na faapefea ona latou faia tagata Isaraelu?

7 O Etoma, Amoni ma Moapi e iai se mea e tutusa ai nuu nei ma Isaraelu. O i latou uma e tau i tagata Isaraelu. O tagata Etoma na tupuga mai iā Esau le uso masaga o Iakopo, le atalii o le atalii o Aperaamo. I se isi la faaupuga, o i latou o uso o tagata Isaraelu. O tagata Amonī ma Moapi na tupuga mai iā Lota, le atalii o le uso o Aperaamo. Pe sa fai lelei ea e tagata Etoma, Amoni ma Moapi o latou tauaiga o tagata Isaraelu? E mautinoa lava e leai! Na faaaogā ma le lē alofa e tagata Etoma le pelu i ona “uso” ae na matuā faileagaina e tagata Amonī ia tagata Isaraelu na puʻeina faatagataotaua, i se auala e sili ona matagā. (Amosa 1:11, 13) E ui lava e leʻi faamatalaina e Amosa le faileagaina o tagata o le Atua e le nuu o Moapi, ae ua loa tausaga talu ona fouvale tagata Moapi i le nuu o Isaraelu. E ogaoga le faasalaga o nuu nei e tolu ia e tutusa o latou tupuaga. Na faaoo mai se faasalaga mataʻutia iā i latou.

E Lē Mafai Ona Sosola Ese Mai le Faasalaga Faafaamasinoga

8. Aiseā na lē mafai ai ona sosola ese nuu e ono na siʻosiʻomiaina Isaraelu mai le faasalaga faafaamasinoga a le Atua?

8 E manino mai la, o nuu nei e ono na taʻua i le valoaga a Amosa, na alagatatau i ai le faasalaga a le Atua. E lē gata i lenā, e leai se avanoa na latou ono sosola ese ai. E amata mai i le Amosa 1:3–2:1, e faaono ona fetalai Ieova e faapea: “Ou te lē liliu ese ai lana sala.” E pei lava ona fetalai Ieova, na te leʻi taofia le faaoo mai o le faasalaga faasaga i na nuu. Ua faamaonia e le talafaasolopito e faapea, mulimuli ane na oo mala i na nuu uma. Ua lē o toe iai i aso nei nuu nei e fā—o Filisitia, Moapi, Amoni ma Etoma!

9. O le ā na alagatatau i le nuu o Iuta, ma aiseā?

9 O le valoaga e sosoo ai a Amosa na taulaʻi atu i le nuu lona fitu, o lona nuu o Iuta. Atonu na faateʻia ē na faalogologo o le malo i mātū o Isaraelu, i le feʻau a Amosa e uiga i le faasalaga faafaamasinoga faasaga i le malo o Iuta. Aiseā na alagatatau ai ona ogaoga le faamasinoga o le nuu o Iuta? Ua faapea mai le Amosa 2:4: “Auā na latou lafoaʻi le tulafono a Ieova.” E leʻi tuumāmāina e Ieova le lafoaʻiina o lana Tulafono. Na ia valoia i le Amosa 2:5: “Ou te tuuina atu le afi i Iuta, e faaumatia ai maota o Ierusalema.”

10. Aiseā o le a lē mafai ai ona sosola tagata Iuta mai le mala na fotuaʻi ane?

10 O le a lē mafai ona sosola ese tagata lē faamaoni o Iuta mai le mala na fotuaʻi ane. Na faapea atu Ieova i le taimi lona fitu: “Ou te lē liliu ese ai lana sala.” (Amosa 2:4) Na tofo le nuu o Iuta i le faasalaga na valoia ina ua faatafunaina e Papelonia i le 607 T.L.M. Tatou te iloa mai ai foʻi, e leai se tasi e sola ese mai le faasalaga a le Atua.

11-13. O ai nuu na faaautū i ai le valoaga a Amosa, ma o ā ituaiga faileagaina na iai i inā?

11 O lea faatoʻā māeʻa ona faalauiloaina e Amosa faasalaga faafaamasinoga a Ieova i nuu e fitu. Afai e manatu nisi ua māeʻa lana valoaga, ua matuā sesē lava i latou. E leʻi taitai ona uma valoaga a Amosa! Na faatonuina o ia e faalauiloa atu se feʻau faafaamasinoga ogaoga faasaga i le malo i mātū o Isaraelu. Na matuā alagatatau lava ona faasala e le Atua le nuu o Isaraelu, talu ai ua matuā malapagā ma paʻū maualalo amioga ma le tapuaʻiga a le nuu.

12 O le valoaga a Amosa na faaalia ai le faileagaina na taatele i le malo o Isaraelu. E tusa ai ma lenei tulaga e faitauina faapenei le Amosa 2:6, 7: “O loo faapea mai Ieova, E tolu agasala a Isaraelu, e fā foʻi, ou te lē liliu ese ai lana sala; auā na latou faatauina atu lē ua amiotonu i ario, ma lē ua mativa i seevae e lua. O ē naunau atu i le efuefu o le laueleele i ulu o ē matitiva, ma latou liliu ese le ala o ē agamalu.”

13 Na faatauina atu tagata amiotonu “i ario,” atonu na faauiga atu faapea na talia e faamasino se taui, ae latou faasalaina se tagata e lē sala. Na faatauina atu foʻi e le ʻaumaumea tagata matitiva e avea ma pologa, i le tau o “seevae e lua” atonu ina ia totogi ai se tamaʻi aitalafu. Na “naunau” tagata lē alolofa ina ia matuā faaleagaina le tulaga o “ē matitiva,” ina ia tuuina ai e tagata matitiva efuefu i o latou lava ulu, e faailoa ai lo latou pagatia, faavauvau po o le māsiasi. Ona o le taatele o faiga faapiʻopiʻo, e leʻi maua ai e tagata “agamalu” se faamasinogatonu.

14. O ai na faileagaina i malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu?

14 Mātau po o ai ē na faileagaina. O i latou o ē amiotonu, matitiva, faatauvaa, ma agamalu. Na manaʻomia i le feagaiga o le Tulafono a Ieova ma tagata Isaraelu, ina ia alolofa atu i tagata vaivai ma matitiva. Na i lo lea, na matuā leaga tulaga mo na tagata i le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu.

‘Ia E Sauni Lua te Fetaiaʻi ma Lou Atua’

15, 16. (a) Aiseā na lapataʻia ai tagata Isaraelu: ‘Ia e sauni lua te fetaiaʻi ma lou Atua’? (e) Ua faaalia faapefea e le Amosa 9:1, 2, e lē mafai ona sosola tagata amioleaga mai le faasalaga faafaamasinoga a le Atua? (i) O le ā na tupu i le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu i le 740 T.L.M.?

15 Talu ai ua taatele amioga lē mamā ma isi agasala i Isaraelu, ua talafeagai ai la le lapataʻia e Amosa o le nuu fouvale: ‘Ia e sauni lua te fetaiaʻi ma lou Atua.’ (Amosa 4:12) E leʻi mafai ona sosola le nuu lē faamaoni o Isaraelu, mai le faasalaga a le Atua na faaloloʻi ane, talu ai o le taimi lona valu lea na faalauiloa ane ai e Ieova: “Ou te lē liliu ese ai lana sala.” (Amosa 2:6) E tusa ai ma tagata amioleaga o ē na taumafai e lalafi iā te ia, na fetalai le Atua: “Ai so latou e sola e lē sao ia, ai so latou e sola ese e lē laveaʻiina o ia. Afai latou te eli ia oo i seoli, e aumaia i latou e loʻu lima ai lea mea; afai latou te feʻaʻei i le lagi, ou te aveina ifo i latou ai lea mea.”—Amosa 9:1, 2.

16 E lē mafai ona sosola tagata amioleaga mai iā Ieova e ala i le eli “ia oo i seoli,” o loo faaaogā ai se gagana faafaatusa e faailoa ai a latou taumafaiga ina ia lalafi i nofoaga e sili ona maualalo o le lalolagi. E lē mafai foʻi ona latou sosola mai le faasalaga a Ieova e ala i le “feʻaʻei i le lagi,” po o se isi ona uiga, e taumafai e sulufaʻi i mauga maualuluga. E manino lava la, le lapataʻiga a Ieova: E leai se nofoaga lilo e lē mafai ona ia oo atu i ai. Ona o le faamasinogatonu a le Atua, sa tatau ona selesele e le malo o Isaraelu āuga o a latou amioga leaga. Ma o le tulaga lenā na oo iai. I le 740 T.L.M., e tusa ma le 60 tausaga talu ona tusiaina e Amosa lana valoaga, na faatoʻilalo ai e ʻautau a Asuria le malo o Isaraelu.

O le Faasalaga Faafaamasinoga a le Atua e Faasala na o Tagata ua Tatau i Ai

17, 18. O le ā ua faaalia e le Amosa mataupu e 9 e uiga i le alofa mutimutivale o le Atua?

17 Ua fesoasoani le valoaga a Amosa iā i tatou e iloa ai, e alagatatau le faasalaga a le Atua ma e lē mafai ona sosola ese ai. Ae ua faaalia foʻi e le tusi o Amosa o le faasalaga a Ieova, e faasala na o tagata ua tatau i ai le faasalaga. E mafai ona maua e Ieova tagata amioleaga ma faatino lana faasalaga faafaamasinoga po o fea lava latou te lalafi ai. E mafai foʻi la ona ia maua tagata salamō ma amiotonu—o ē ua ia filifilia e faaali atu i ai lona alofa mutimutivale. O loo faamatilatila mai lenei mea i se auala matagofie i le mataupu faaiʻu o le Amosa.

18 E tusa ai ma le Amosa 9:8, na fetalai Ieova: “O le aiga o Iakopo ou te lē matuā faaumatia.” E pei ona taʻua i fuaiupu e 13–15, na folafola atu e Ieova o le a na “faafoʻisia mai le tafeaga” a ona tagata. O le a faaali atu e Ieova le alofa mutimutivale iā i latou ma faapea ona saogalemu ma manuia ai. Na folafola e Ieova, o le a ʻaulia e lē suatia le fanua lē e selesele saito.’ Seʻi manatu foʻi i lenā mea—ua matuā fau ma soloi saito, lea e oo atu i le isi seleselega e leʻi uma ona aoaoina mai isi saito!

19. O le ā na tupu i le vaega totoe mai Isaraelu ma Iuta?

19 E mafai ona faapea atu o le faasalaga faamasinoga a Ieova na aafia ai na o tagata amioleaga o Iuta ma Isaraelu, auā na ia faaalia le alofa mutimutivale i ē salamō ma lotofaamaoni. I le faataunuuga o le folafolaga o le toe faafoʻisiaga o loo taʻua i le Amosa mataupu e 9, na toe foʻi mai ai i le 537 T.L.M. le vaega totoe o Isaraelu ma Iuta ua salamō ia na faaaunuua i Papelonia. Ina ua latou taunuu i lo latou nuu e pele iā i latou, na latou toe ati aʻe le tapuaʻiga mamā. Na latou toe fausia foʻi o latou fale ma totō o latou tovine ma faatoʻaga.

O le a Oo Mai Lava le Faasalaga Faafaamasinoga a Ieova!

20. O le ā e ao ona faamautinoa iā i tatou i le iloiloina o feʻau faafaamasinoga na faalauiloa e Amosa?

20 O lo tatou iloiloina o feʻau faafaamasinoga a le Atua lea na faalauiloaina e Amosa, e ao ona tatou mautinoa ai o le a faamuta e Ieova le amioleaga i o tatou aso. Aiseā tatou te talitonu ai i lenei mea? Muamua, ua faaalia mai i le auala na feutagaʻi ai Ieova ma tagata amioleaga i aso ua mavae, le auala o le a ia gaoioi ai i o tatou aso. Lona lua, o le faasalaga faafaamasinoga i tagata tetee o Isaraelu, ua faamautinoa ai o le a aumaia e le Atua le faaumatiaga i lotu Kerisiano faatagāfai, le vaega autū o Papelonia le Aai Tele, po o le emepaea o lotu sesē uma i le lalolagi aoao.—Faaaliga 18:2.

21. Aiseā ua tatau ai le faasalaga faafaamasinoga a le Atua i lotu Kerisiano faatagāfai?

21 E lē mafesiligia le faasalaga a le Atua i lotu Kerisiano faatagāfai. E manino lava le tali pe a tagatagaʻi i le leaga o lo latou tulaga faaleagaga ma a latou amioga. Ua matuā alagatatau le faasalaga faafaamasinoga a Ieova e faasaga i lotu Kerisiano faatagāfai, ma le lalolagi atoa a Satani. E lē mafai ona latou sosola ese ai, talu ai i le taimi o le faasalaga o le a faataunuuina ai upu a le Amosa 9:1: “Ai so latou e sola e lē sao ia, ai so latou e sola ese e lē laveaʻiina o ia.” Ioe, po o fea lava e lalafi ai ē amioleaga, ae o le a maua i latou e Ieova.

22. O ā manatu e faatatau i le faamasinoga a le Atua o loo manino mai i le 2 Tesalonia 1:6-8?

22 E alagatatau i taimi uma faasalaga faamasinoga a le Atua, e lē mafai ona sosola ese ai ma e faasala na o tagata e tatau i ai. E mafai ona iloa lenei mea mai i upu a Paulo e faapea: “Ua tonu i le Atua e taui atu le puapuaga i ē ua faapuapuagaina ai outou; e iā te outou foʻi, o ē puapuagaina, o le mapusaga faatasi ma i matou, pe a faaalia le Alii o Iesu mai le lagi, faatasi ma agelu o lona malosi, i le afi mumū, na te taui ma sui i ē ua lē iloa le Atua, ma ua lē anaana i le tala lelei a lo tatou Alii o Iesu.” (2 Tesalonia 1:6-8) Ua “tonu i le Atua” ona taui atu iā i latou ua alagatatau i ai le faasalaga ona o lo latou faapuapuagaina o ē faauuina. O lenā faasalaga e lē mafai ona sosola ese ai, e lē faasaoina tagata amioleaga pe a “faaalia le Alii o Iesu mai le lagi, faatasi ma agelu o lona malosi, i le afi mumū.” O le faasalaga a le Atua e faasala na o tagata e tatau i ai auā o le a aumaia e Iesu le taui ma sui i “ē ua lē iloa le Atua, ma ua lē anaana i le tala lelei.” O le a aumaia e le faasalaga faafaamasinoga a le Atua se faamāfanafanaga i ē matataʻu i le Atua o loo mafatia i puapuaga.

Faamoemoe mo Ē Amiotonu

23. O le ā le faamoemoe ma le feʻau faamāfanafanaloto ua maua i le tusi o Amosa?

23 O loo maua i le valoaga a Amosa se feʻau faamāfanafanaloto lea e maua ai le faamoemoe mo ē lotofaamaoni. E pei ona valoia e Amosa, e leʻi faaumatia atoatoa e Ieova ona tagata i aso anamua. Na oo ina toe aoaoina e Ieova tagata Isaraelu ma Iuta na i le tafeaga, ma toe faafoʻisia i latou i o latou laueleele ma faamanuia i latou i le saogalemu ma le manuia. O le ā le uiga o lenei mea mo i tatou i aso nei? Ua tatou mautinoa, pe a faaoo mai le faasalaga faafaamasinoga, po o fea lava e lafi ai so o se tagata amioleaga e maua lava e Ieova, ma o le a ia faasaoina tagata ua tatau i ai lona alofa mutimutivale po o fea lava o iai i le lalolagi.

24. I ā auala ua faamanuiaina ai auauna a Ieova i aso nei?

24 A o tatou faatalitali i le oo mai o le faasalaga faamasinoga a Ieova i ē amioleaga, o le ā tatou te faia o ni ana auauna faamaoni? Ua faamanuiaina i tatou e Ieova i le anoanoaʻi o ʻoa faaleagaga! O loo tatou olioli i se tapuaʻiga e aunoa ma ni faiga pepelo ma faapiʻopiʻo ona o aʻoaʻoga sesē a lotu Kerisiano faatagāfai. Ua faamanuia foʻi i tatou e Ieova i le anoanoaʻi o taumafa faaleagaga. Peitaʻi, ia manatua o loo iā i tatou se tiute tauave tele ona o le anoanoaʻi o faamanuiaga mai iā Ieova. O loo faatalitalia i tatou e Ieova ia lapataʻia tagata e uiga i lana faasalaga faafaamasinoga o loo fotuaʻi mai. Tatou te naunau e fai a tatou taumafaiga silisili auā le saʻilia o ē “ua saunia i le ola faavavau.” (Galuega 13:48) Ioe, tatou te naunau e fesoasoani i le toʻatele o tagata ina ia maua le ʻoa faaleagaga lea o loo tatou olioli ai i le taimi nei. Ma faasaoina i latou i le faasalaga a le Atua o loo faaloloʻi mai e faasaga i tagata amioleaga. O le mea moni, pe a tatou fia tofo i faamanuiaga nei, e tatau la ona lelei le tulaga o o tatou loto. O loo faamatilatila foʻi le manatu lenā i le valoaga a Amosa i le isi mataupu o sosoo mai.

O le a Faapefea Ona E Tali?

• Ua faaalia faapefea i le valoaga a Amosa ua alagatatau le faasalaga faafaamasinoga a Ieova?

• O le ā le faamaoniga ua faaalia e Amosa e lē mafai ona sosola tagata mai le faamasinoga a le Atua?

• Ua faaalia faapefea i le tusi a Amosa e faasalaina na o tagata ua tatau i ai le faasalaga a le Atua?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 17]

E leʻi mafai ona sosola Isaraelu i le faasalaga faafaamasinoga a le Atua

[Ata i le itulau 18]

I le 537 T.L.M., na toe foʻi ai se vaega totoe o Isaraelu ma Iuta sa faaaunuua i Papelonia