Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ta‘uta‘u Atu Afioga a le Atua ma le Loto Tele

Ta‘uta‘u Atu Afioga a le Atua ma le Loto Tele

Taʻutaʻu Atu Afioga a le Atua ma le Loto Tele

“Alu ia, inā e vavalo i loʻu nuu.”—AMOSA 7:15.

1, 2. O ai Amosa, ma o le ā ua taʻu mai e le Tusi Paia e faatatau iā te ia?

A O AUAI i le faiva, na feiloaʻi atu ai se molimau a Ieova i se ositaulaga. Na alaga atu le ositaulaga: ‘Aua neʻi e toe talaʻi! Alu ese mai i inei!’ O le ā na fai e le molimau? Pe na ia lolo atu i le faatonuga, pe na faaauau pea ona ia taʻutaʻu atu ma le loto tele afioga a le Atua? E mafai ona outou silafia le mea na tupu auā foʻi na tusiaina e le molimau lenā le mea na oo iā te ia i se tusi lea ua faaigoa i lona igoa. O le tusi o Amosa i le Tusi Paia. A o tatou leʻi aʻoaʻoina atili nisi o faamatalaga i le fetaiaʻiga a Amosa ma le ositaulaga, seʻi o tatou talanoa muamua i le talaaga o Amosa.

2 O ai Amosa? O fea le vaitaimi na soifua ai ma o fea sona nuu? Tatou te maua tali o na fesili, i le Amosa 1:1: “O upu a Amosa o lē na i ai i le ʻau fagamanu i Tikoa, . . . i ona pō o Usia le tupu o Iuta, o ona pō foʻi o Ierepoamo le atalii o Ioasa, le tupu o Isaraelu.” O Amosa o se tagata o Iuta. O le nuu o Amosa o Tikoa i Iuta, e sefulu maila (16 kilomita) i le itu i saute o Ierusalema. Na soifua Amosa i le faaiʻuga o le senituri lona iva T.L.M. a o avea Usia ma tupu i Iuta, ae fai ma tupu Ierepoamo II i le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu. Sa tausi lafumanu pe fagamanu Amosa. Peitaʻi ua faapea mai le Amosa 7:14, e lē gata na avea Amosa ma “fagamanu” ae na ‘galue foʻi i sukamoru.’ O lea la, na galue Amosa o sē e selesele i taimi o le seleselega a o faagasolo le tausaga. Na tātā pe na tipitipi e Amosa fua o le mati. O le mea lenā na fai ina ia vave pula ai fua o le mati. O se galuega fitā.

“Alu ia, Inā e Vavalo”

3. E faapefea i le aʻoaʻoina e uiga iā Amosa ona fesoasoani iā i tatou pe afai ua lagona ua lē agavaa e talaʻi?

3 Na faailoa saʻo mai e Amosa: “Ou te lē se perofeta aʻu nei, ou te lē se atalii foʻi o se perofeta.” (Amosa 7:14) E leʻi soifua mai Amosa o se atalii o se perofeta ma e leʻi toleniina foʻi o ia e avea ma perofeta. Na filifilia e Ieova mai le nuu atoa o Iuta, ia Amosa e faia Lana galuega. I lenā taimi, e leʻi filifilia e le Atua se tupu malosi, se ositaulaga po o se alii mauʻoa. Ua saunia ai se lesona faagaeeloto mo i tatou. Atonu e lē lelei lo tatou tulaga tau tamaoaiga po o aʻoaʻoga. Ae pe e avea ea ma māfuaaga e manatu ai tatou te lē agavaa e talaʻi afioga a le Atua? E mautinoa lava e leai! E mafai ona fesoasoani mai Ieova iā i tatou e folafola atu lana feʻau—e oo lava i oganuu faigatā. Ona o le mea tonu lava lenā na fai e Ieova mo Amosa, e lelei la mo i latou uma o loo naunau e taʻutaʻu atu afioga a le Atua ma le loto tele, ona iloilo lelei le faaaʻoaʻoga na faataatia e lenā perofeta loto tele.

4. Aiseā na avea ai o se luʻi iā Amosa le vavalo iā Isaraelu?

4 Na faatonu e Ieova Amosa: “Alu ia, inā e vavalo i loʻu nuu o Isaraelu.” (Amosa 7:15) O se luʻi lenā tofiga. O le taimi lea o loo filemu, saogalemu ma tamaoaiga le malo o ituaiga e sefulu o Isaraelu. O le tele o tagata, na iai o latou ‘fale o le tau mālūlū, atoa ma fale o le tau vevela,’ lea na fai i “maa” taugatā na i lo o piliki taatele. O isi na iai a latou meafale matagofie na teuteuina i nifo elefane, ma sa latou inu i uaina na maua mai i “tovine lelei.” (Amosa 3:15; 5:11) O le iʻuga, e leʻi ano ane tagata i le feʻau. O le mea moni, e foliga mai e talitutusa le oganuu na tofia i ai Amosa ma oganuu o loo talaʻi ai le toʻatele i aso nei.

5. O ā faiga lē saʻo na faia e nisi tagata Isaraelu?

5 E lē leaga le mauaina e tagata Isaraelu o meafaitino. Peitaʻi, e leʻi faamaoni isi tagata i le auala na maua ai a latou ʻoa. Na “faasauā” tagata mauʻoa i “ē vaivai, ma faasaunoa i ē matitiva.” (Amosa 4:1) Ua faoa e faioloa māumea, o faamasino ma ositaulaga mea mai tagata matitiva. O le a seʻi o tatou toe tomānatu i aso ua mavae ma mātau mea na fai e nei tagata.

Solia Tulafono a le Atua

6. Na faapefea ona faileagaina e le ʻaufaioloa o Isaraelu isi?

6 Seʻi tatou ō muamua i le nofoaga mo fefaatauaʻiga. Na “faaitiitiina foʻi” e tagata faioloa “le efa, ma faateleina le sekeli,” ma faatauina atu “saito leaga.” (Amosa 8:5, 6) Na matuā faapiʻopiʻo le auala na feagai ai le ʻaufaioloa ma ē na faatauina a latou oloa, auā na matuā taugatā le tau ae e leaga oloa na faatau atu. Talu ai ua matuā matitiva lava tagata ona o faiga a le ʻaufaioloa, na iʻu ina faatauina atu e tagata matitiva i latou lava e avea ma pologa. Na faatauina i latou e le ʻaufaioloa i le tau o “seevae e lua.” (Amosa 8:6) Na matuā vaai maualalo na ʻaufaioloa manatu faapito i o latou uso Isaraelu, e pei o ni seevae faatauvaa! Pagā se faiga mataʻutia na māsiasi ai ē matitiva, ma o se tulaga na matuā soli ai le Tulafono a le Atua! Peitaʻi, o le ʻaufaioloa lava ia na latou tausi ma le faamaoni i “le sapati.” (Amosa 8:5) Ioe, na faatagāfai la latou tapuaʻiga.

7. Aiseā na mafai ai e le ʻaufaioloa o Isaraelu ona solia le Tulafono a le Atua?

7 Na faapefea ona lē faasalaina le ʻaufaioloa mai lo latou solia o le Tulafono a le Atua lea na faapea mai: “E te alofa atu i lē lua te tuaoi ia pei o oe lava iā te oe”? (Levitiko 19:18) Na taulau a latou faiga auā na lagolagoina a latou amioleaga, e le ʻaufaamasino o ē sa tatau ona faamalosia le Tulafono. I le faitotoʻa o le aai, lea sa fai ai faamasinoga, ua talia e le ʻaufaamasino “se taui, ma ua faafoʻi atu i ē ua matitiva o i le faitotoʻa.” Na i lo le puipuia o tagata matitiva, na faalataina i latou e le ʻaufaamasino i faiga faatogafalea. (Amosa 5:10, 12) Na teena ai foʻi e le ʻaufaamasino Tulafono a le Atua.

8. O le ā le amioga na lē amanaʻia e le ʻauositaulaga amioleaga?

8 O ā mea sa faia e ositaulaga i Isaraelu i le taimi lea? Ina ia iloa le tali, seʻi o tatou faitau i se isi mea na tupu. Mātau po o ā agasala na faatagaina e le ʻauositaulaga “i le fale o latou atua”! E ala iā Amosa, na fetalai le Atua: “E alu ane foʻi le tagata atoa ma lona tamā i le teine e toʻatasi, ina ia taʻuvaleina ai loʻu igoa paia.” (Amosa 2:7, 8) Seʻi manatu i lenā mea! Ua faia e se tamā Isaraelu ma sona atalii feusuaʻiga lē mamā ma le fafine talitane e toʻatasi o le malumalu. Ua lē amanaʻia e na ositaulaga amioleaga na faiga lē mamā!—Levitiko 19:29; Teuteronome 5:18; 23:17.

9, 10. O le ā le tulafono a le Atua na solia e tagata Isaraelu, ma o le ā le faatusatusaga ma o tatou aso?

9 Ua fetalai Ieova e tusa ma isi amioga agasala: “Ua latou taooto foʻi i ofu ua tuu faafaatau i tafatafa o fata faitaulaga uma; ma ua latou inu uaina a ē ua faasalaina i le fale o latou atua.” (Amosa 2:8) Ioe, e leʻi usiusitai ositaulaga ma tagata le tulafono o i le Esoto 22:26, 27, afai o loo iā te oe se ofu o lē lua te tuaoi, e tatau la ona toe faafoʻi a o leʻi oo i le pō. Na i lo lea, na latou faaaogāina e taooto ai i luga a o fai a latou tausamiga i atua sesē. Ma na latou faaaogāina tupe na maua mai i sala a tagata matitiva, e faatau ai a latou uaina e inu i tausamiga a lotu sesē. Ioe, na latou matuā fulitua i le tapuaʻiga mamā!

10 Na matuā solia e tagata Isaraelu poloaʻiga silisili e lua o le Tulafono—ia alofa atu iā Ieova ma ia alofa atu i lē lua te tuaoi. O le ala lea, na auina atu ai e Ieova Amosa ina ia taʻusalaina a latou amioga lē faamaoni. I aso nei, ua faaatagia mai e atunuu e aofia ai foʻi atunuu Kerisiano, le tulaga leaga o tagata Isaraelu anamua. E ui o loo lelei le tamaoaiga o isi, ae ua matuā faaleagaina le tamaoaiga o le toʻatele ma mafatia ona o amioga lē mamā a ē o taʻimua i pisinisi tetele, faiga faapolotiki ma tapuaʻiga sesē. Peitaʻi, o loo manatu mamafa mai Ieova i ē o loo mafatia ma saʻili atu iā te ia. O lea, ua ia tofia ai ana auauna i aso nei e faatino se galuega e talitutusa ma lea na faia e Amosa—ia talaʻi atu Lana afioga ma le loto tele.

11. O le ā tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Amosa?

11 Talu ai e talitutusa le galuega a Amosa ma la tatou galuega, o le a tatou maua le tele o aogā pe a iloiloina lana faaaʻoaʻoga. Ua faaali mai e Amosa iā i tatou (1) po o le ā le feʻau e ao ona tatou talaʻiina, (2) le auala e talaʻi ai, ma (3) le māfuaaga e lē mafai ai e tagata tetee ona taofia la tatou talaʻiga. Seʻi o tatou auauaʻi ona iloiloina manatu nei e tolu.

Le Auala Tatou te Faaaʻoaʻo ai iā Amosa

12, 13. Na faaalia faapefea e Ieova lona lē fiafia iā Isaraelu, ma o le ā la latou tali atu?

12 I le avea o ni Molimau a Ieova, e taulaʻi atu la tatou faiva faa-Kerisiano i le talaʻiga o le Malo ma le faia o soo. (Mataio 28:19, 20; Mareko 13:10) Ae peitaʻi, ua tatou taulaʻi atu foʻi i lapataʻiga a le Atua, e pei ona faalauiloa atu e Amosa o le a aumaia e Ieova le faasalaga faafaamasinoga i ē amioleaga. O se faaaʻoaʻoga, ua faaalia i le Amosa 4:6-11, le lē fiafia o le finagalo o Ieova iā Isaraelu. Na ia avatu i tagata “le oge i mea e ʻai,” ‘taofia le ua iā te i latou’ taia i latou i “le mamae ma le polopologā” ma auina atu iā te i latou le “faamaʻi.” Pe na salamō ai Isaraelu ona o nei mea mataʻutia? “Ua outou lē toe foʻi mai lava iā te aʻu, o loo fetalai mai ai Ieova.” Ioe, na tumau pea ona teena e tagata Isaraelu Ieova.

13 Na faasala e Ieova tagata Isaraelu lē salamō. Peitaʻi, na muamua latou maua se valoaga ina ia lapataʻia ai i latou. Na fetalai Ieova e tusa ai ma lenei lapataʻiga: “E lē faia lava se mea e le Alii o Ieova, a e faaalia lona finagalo i ana auauna o perofeta.” (Amosa 3:7) Na faailoa atu e Ieova iā Noa le Lolo o loo fotuaʻi mai ma faatonu o ia ina ia avatu le lapataʻiga. Na faapena foʻi ona faatonu e Ieova Amosa e tuuina atu se lapataʻiga mulimuli. O le mea e faanoanoa ai, e leʻi amanaʻia e Isaraelu lenā feʻau mai le Atua ma lē faia ai le gaoioiga sa tatau ona fai.

14. O ā mea e tutusa ai aso o Amosa ma o tatou aso?

14 E mautinoa tou te ioe i le tele o mea mataʻina e talitutusa ai aso o Amosa ma o tatou aso. Na valoia mai e Iesu le tele o mea mataʻutia o le a tutupu i aso o le iʻuga. Na ia valoia foʻi se galuega talaʻi i le lalolagi aoao. (Mataio 24:3-14) E pei foʻi o aso o Amosa, ua lē ano le toʻatele o tagata i le faailoga o aso o loo tatou ola ai ma le feʻau o le Malo. O le a tutusa āuga e oo i na tagata ma ē lē salamō o Isaraelu. Na lapataʻia i latou e Ieova: ‘Ia e sauni lua te fetaiaʻi ma lou Atua.’ (Amosa 4:12) Na latou fetaiaʻi ma le Atua ina ua tofo i lana faasalaga i le faatoʻilaloina o i latou e ʻautau a Asuria. I aso nei, o le a “fetaiaʻi” lenei lalolagi faalēmataʻu ma le Atua, iā Amaketo. (Faaaliga 16:14, 16) Peitaʻi, a o onosai pea Ieova, tatou te lapataʻia pea le toʻatele o tagata e mafai ai: “Ia outou saʻili iā Ieova, tou te ola ai.”—Amosa 5:6.

Feagai ma Teteega e Pei o Amosa

15-17. (a) O ai Amasia, ma na faapefea ona ia tali atu i feʻau na faalauiloa e Amosa? (e) O ā tuuaʻiga faasaga iā Amosa na faia e Amasia?

15 E mafai ona tatou faaaʻoaʻo iā Amosa e lē gata i mea o tatou talaʻia ae i le auala e faatino ai le talaʻiga. O le manatu lenā o loo faamatilatila i le mataupu e 7, o i inā lea e taʻua ai le ositaulaga, lea sa faamatala atu i le amataga o la tatou talanoaga. O “Amasia le ositaulaga a Peteli.” (Amosa 7:10) Na faaautū i Peteli i Isaraelu tapuaʻiga a ē na tetee iā Ieova, lea na aofia ai ma le tapuaʻi i povi. O lea la, na avea Amasia o se ositaulaga o lenā tapuaʻiga i Isaraelu. Na faapefea ona ia tali atu i le feʻau malosi a Amosa?

16 Na fai atu Amasia iā Amosa: “Le tagata vaai e, alu ia, inā sola oe i le nuu o Iuta, ma e ʻai i lea mea, ma vavalo ai. A e aua e te toe vavalo i Peteli; auā o le malumalu lea o le tupu, o le maota foʻi o le tupu.” (Amosa 7:12, 13) I se faaupuga faigofie, na faapea atu Amasia: ‘E sili pe a e toe foʻi i le tou nuu! O lea ua iai la matou tapuaʻiga.’ Na ia taumafai foʻi e faasufi le malo ina ia faasā le galuega a Amosa, i le faapea atu i le tupu o Ierepoamo II: “Ua fouvale Amosa iā te oe i le aiga o Isaraelu.” (Amosa 7:10) Ioe, na tuuaʻia e Amasia Amosa, o ia o sē e faalata! Na ia faapea atu i le tupu: “Ua faapea mai Amosa, E maliu Ierepoamo i le pelu, e matuā taʻitaʻiina Isaraelu faatagata o taua ai lo latou lava laueleele.”—Amosa 7:11.

17 E ala i nei faamatalaga na faia e Amasia ni tala pepelo se tolu. Na ia fai atu: “Ua faapea mai Amosa.” Ae e leʻi faia e Amosa se valoaga faapena. Na i lo lea, na faapea atu Amosa i taimi uma: “O le mea lea o loo faapea mai ai Ieova.” (Amosa 1:3) Na tuuaʻia foʻi Amosa e faapea na ia fai mai: “E maliu Ierepoamo i le pelu.” Peitaʻi, e pei ona faamauina i le Amosa 7:9, na vavalo Amosa: “Ou te [Ieova] tulaʻi atu ma le pelu i le aiga o Ierepoamo.” Na valoia e Ieova se mala o le “aiga” o Ierepoamo, o ē na tupuga mai iā te ia. E lē gata i lea, na faapea mai Amasia na fai mai Amosa: “E matuā taʻitaʻiina Isaraelu faatagata o taua.” Ae na valoia foʻi e Amosa, o le a faamanuiaina so o se tagata Isaraelu e toe foʻi iā Ieova. E manino le mata o le vai, na faaaogā e Amasia tala taufaaleaga ina ia maua ai se faasāsāaga faaletulafono, e taofia ai le talaʻiga a Amosa.

18. O ā auala tutusa na faaaogā e Amasia ma o loo faaaogā foʻi e taʻitaʻi lotu i aso nei?

18 Pe o e mātauina auala talitutusa na faaaogā e Amasia ma auala o loo faaaogā e ē tetee i tagata o Ieova i aso nei? E pei ona taumafai Amasia e taofia le galuega a Amosa, e faapena foʻi ona taumafai faifeʻau ma tagata maualuluga ma mautofiga i lotu, e taofia le talaʻiga a auauna a Ieova. Na tuuaʻia sesē e Amasia ia Amosa o sē e faalata. I aso nei foʻi, ua tuuaʻia sesē e isi taʻitaʻi lotu Molimau a Ieova e faapea, o ē e faamataʻu i le malo. E pei ona liliu atu Amasia i le tupu ina ia faasāina le galuega a Amosa, e faapena foʻi ona liliu atu taʻitaʻi lotu i faiga faapolotiki ina ia sauāina Molimau a Ieova.

E Lē Mafai Ona Taofia e Ē Tetee la Tatou Talaʻiga

19, 20. Na faapefea ona tali atu Amosa i teteega mai iā Amasia?

19 O le ā le tali atu a Amosa i teteega a Amasia? Muamua, na fesili Amosa i le ositaulaga: “Ua e fai mai, aua le vavalo iā Isaraelu”? E leʻi faatalatū, ae na taʻu atu ma le loto tele e le perofeta a le Atua upu e leʻi fia faalogo i ai Amasia. (Amosa 7:16, 17) E leʻi fefe Amosa. Maʻeu se faaaʻoaʻoga mataʻina mo i tatou! Pe a talanoa atu i afioga a le Atua, tatou te usiusitai i lo tatou Atua e oo lava i atunuu o loo taumafai ai tagata e pei o Amasia, ina ia faapogaia sauāga ogaoga. I le pei o Amosa, e faaauau pea ona tatou folafola atu: “O le mea lea o loo faapea mai ai Ieova.” Ma e lē mafai ona taofia e ē tetee la tatou talaʻiga, auā o loo iā i tatou le “aao” o Ieova.—Galuega 11:19-21.

20 Sa tatau ona iloa e Amasia, e lē taulau ana taumafaiga tau faamataʻu. Ua uma ona faamatala e Amosa le māfuaaga e lē mafai ai e se tagata ona taofia o ia mai le talanoa atu—ma o le manatu lona tolu lenā o le a tatou iloiloina. E tusa ai ma le Amosa 3:3-8, na faaaogā ai e Amosa ni fesili ma ni faataʻitaʻiga e faailoa ai e iai māfuaaga mo so o se mea e tupu. Ona ia taʻua lea o lenei faatatauga: “Ua tagi le leona, po o ai sē lē fefe? ua fetalai mai le Alii o Ieova, po o ai sē lē vavalo?” I se isi faaupuga, na faapea atu Amosa i ē na faalogologo ane: ‘E pei lava ona tatau ona tou fefefe pe a faalogo i le tagi a se leona, e faapena foʻi ona ou talaʻi atu afioga a le Atua auā ua ou faalogo i le faatonuga a Ieova e talaʻi atu.’ O le mataʻu ma le migao iā Ieova, na ala ai ona tautala atu ma le loto tele Amosa.

21. E faapefea ona tatou tali atu i le faatonuga a le Atua e talaʻi le tala lelei?

21 Ua tatou faalogo i le faatonuga a Ieova ina ia talaʻi. E faapefea ona tatou tali atu? I le pei o Amosa ma uluaʻi soo o Iesu, o le fesoasoani a Ieova tatou te taʻutaʻu atu ai Lana afioga ma le loto tele. (Galuega 4:23-31) Tatou te lē faavaivai ona o sauāga e faapogaia e tagata tetee po o le lē ano mai foʻi o ē tatou te talaʻi atu i ai. Ona o le maelega e pei o Amosa, ua naunau ai Molimau a Ieova i le lalolagi aoao e faalauiloa atu ma le loto tele le tala lelei. Ua iā i tatou le tiute tauave e lapataʻi ai tagata i le faasalaga faafaamasinoga a Ieova o loo fotuaʻi mai. O le ā ua aofia ai i lenā faasalaga faafaamasinoga? O le a taliina lenā fesili i le mataupu o sosoo mai.

O le a Faapefea Ona E Tali?

• I lalo o ā tulaga na faataunuu ai e Amosa le faatonuga na tuuina atu e le Atua?

• I le pei o Amosa, o le ā e ao ona tatou talaʻia?

• O le ā le uiga e ao ai ona tatou faia la tatou talaʻiga?

• Aiseā e lē mafai ai e tagata tetee ona taofia la tatou galuega talaʻi?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 10]

Na filifilia e le Atua Amosa, o lē galue i sukamoru e faia Lana galuega

[Ata i le itulau 13]

Po o e faalauiloa ma le loto tele le feʻau a Ieova e pei o Amosa?