E Fai Mea Tonu Ieova i Taimi Uma

“E amiotonu Ieova i ona ala uma.”—SALAMO 145:17.

1. O le ā sou lagona pe a faia se faaiʻuga sesē e uiga iā te oe, ma o le ā le lesona mo i tatou?

PE NA faia e se tasi se faaiʻuga sesē e uiga iā te oe, atonu e masalosalo i au gaoioiga po o le māfuaaga, ae e lē malamalama i le mataupu atoa? E lē taumatea e te lē fiafia, ma o se lagona masani lenā. E mafai ona tatou aʻoaʻoina se lesona tāua mai i lenei mea: E lē tatau la ona vave faia se faaiʻuga, ae tatou te leʻi malamalama atoa i se mea.

2, 3. Ua faapefea ona tali atu nisi i tala o le Tusi Paia ia e lē lava faamatalaga e tali ai fesili uma, peitaʻi o le ā ua taʻu mai e le Tusi Paia e uiga iā Ieova?

² E ao ona tatou manatua lenei lesona pe a faia faaiʻuga e uiga iā Ieova le Atua. Aiseā e faia ai faapea? Talu ai e iai tala o le Tusi Paia e foliga mai ua faigatā ona malamalama i ai. Atonu o nei tala, o gaoioiga a nisi o tagata tapuaʻi i le Atua, po o ni faamasinoga a le Atua i aso ua mavae ma atonu e lē lava faamatalaga e tali ai a tatou fesili uma. E faanoanoa lava, ona ua faitioina e nisi na tala, ma ua oo lava ina fesiligia pe amiotonu le Atua. Peitaʻi, ua taʻu mai e le Tusi Paia: “E amiotonu Ieova i ona ala uma.” (Salamo 145:17) Ua faamautinoa mai foʻi e lana Afioga, “e lē amioleaga” o ia. (Iopu 34:12; Salamo 37:28) O lea, seʻi manatu i ona lagona pe a faia e nisi ni faaiʻuga sesē e uiga iā te ia!

³ Seʻi o tatou iloiloina ni māfuaaga se lima e ao ai ona tatou taliaina faamasinoga ma faaiʻuga a Ieova. O le malamalama i nei māfuaaga, o le a talanoaina ai ni tala se lua o le Tusi Paia atonu ua faigatā i nisi ona malamalama i ai.

Aiseā e Talia ai Faamasinoga a Ieova?

4. Aiseā e ao ai ona tatou loto maulalo pe a iloiloina gaoioiga a le Atua? Ia faataʻitaʻi.

⁴ Muamua, talu ai e silafia e Ieova mea moni uma o loo aofia ai, ae tatou te lē o iloaina, e ao ai la ona loto maulalo pe a iloiloina gaoioiga a le Atua. Seʻi faataʻitaʻi: Ia mafaufau i se faamasino ua lauiloa i le faia o faamasinoga e lē faaituʻau, ua ia tuuina atu se faaiʻuga tau faasalaga i le faamasinoga. O le ā sou manatu i se tasi e na te lē o iloaina uma mea moni na tutupu, po o le lē malamalama foʻi i tulafono o loo aofia ai, ae na te faitioina le faaiʻuga a le faamasino? O se mea matuā valea i se tasi lona faitioina o le faamasinoga e aunoa ma sona malamalama i ai. (Faataoto 18:13) Ae o le a matuā sili atu ona valea mo tagata ona faitioina lē “na te faamasinoina le lalolagi uma.”—Kenese 18:25.

5. O le ā e ao ona manatua pe a faitau i tala o le Tusi Paia i le faaooina o faasalaga a le Atua i ni tagata patino?

⁵ O le māfuaaga lona lua e ao ai ona tatou taliaina faamasinoga a le Atua, ona e lē pei o tagata, e na te silafiaina mea o i loto. (1 Samuelu 16:7) Ua taʻua i lana Afioga: “O aʻu o Ieova o lē suʻesuʻe i le loto, o lē tofotofo i manatu, ina ia tuuina atu i tagata taʻitasi e tusa ma ona ala, e tusa foʻi ma le fua o ana amioga.” (Ieremia 17:10) O lea la, pe a tatou faitau i tala o faamasinoga a le Atua i ni tagata patino o i le Tusi Paia, ia aua neʻi galo, e na te silafia o latou mafaufauga lilo, uunaʻiga ma faanaunauga e lē o faamatalaina i lana Afioga.—1 Nofoaiga a Tupu 28:9.

6, 7. (a) E faaalia faapefea e Ieova e tausisi o ia i ana tapulaa amiotonu e tusa lava pe faigatā i lona finagalo? (e) O le ā e ao ona manatua pe a tatou faitau se mea i le Tusi Paia e masalosalo ai pe na amiotonu le Atua?

 ⁶ Ia mātau le māfuaaga lona tolu e taliaina ai faamasinoga a Ieova: E faamaoni o ia i ana tapulaa amiotonu e tusa lava pe faigatā tele i lona finagalo. Seʻi iloilo se faaaʻoaʻoga: I le tuuina atu o lona Alo e fai ma togiola e laveaʻiina ai tagata usiusitai mai le agasala ma le oti, na gaoioi Ieova e tusa ma ana tapulaa amiotonu. (Roma 5:18, 19) Ae, i le silasila atu i lona Alo faapelepele o mafatia ma maliu i se laau, na matuā tigā ai le finagalo o Ieova. O le ā ua tatou iloa mai i lenei mea e uiga i le Atua? Na faia le ‘togiola e Keriso Iesu’ e pei ona taʻua i le Tusi Paia: “Ina ia faaalitinoina mai [le] amiotonu [a le Atua].” (Roma 3:24-26) E faitauina faapea le isi faaliliuga o le Roma 3:25: “Ua faaalia i lenei mea e fai mea saʻo ma le tonu le Atua i taimi uma.” (New Century Version) Ioe, ua faaalia le faatāuaina e le Atua o le “mea saʻo ma le tonu,” i ana gaoioiga uma na finagalo e fai e saunia ai le togiola.

⁷ O lea la, pe afai tatou te faitau i le Tusi Paia i se mea ua māfua ai ona masalosalo nisi pe na gaoioi le Atua i le auala saʻo, ia manatua se manatu tāua. O le manatu lenei: Talu ai lona faamaoni i ana tapulaa amiotonu ma le faamasinotonu, e leʻi faasaoina e Ieova lona lava Alo mai i se maliu tigā. Po o le a ia solia ea la na tapulaa ona o isi mataupu? O le mea moni, e lē taitai solia e Ieova ana tapulaa amiotonu. Ua tatou maua le tele o māfuaaga e talitonu ai e fai mea tonu ma saʻo o ia i taimi uma.—Iopu 37:23.

8. Aiseā e lē talafeagai ai i tagata ona manatu e lē iā Ieova le faamasinotonu ma le amiotonu?

⁸ Ia manatunatu i le māfuaaga lona fā e ao ai ona tatou taliaina faamasinoga a Ieova: Na faia e le Atua le tagata i Lona faatusa. (Kenese 1:27) Ua maua e tagata uiga e pei o uiga o le Atua, e aofia ai le faamasinotonu ma le amiotonu. E lē avea o tatou uiga o le faamasinotonu ma le amiotonu, ma māfuaaga tatou te manatu ai e lē o iā Ieova na uiga. Afai tatou te lē malamalama i se tala o le Tusi Paia, e ao ona tatou manatua, ua tuufaasolo mai iā i tatou le agasala, ma e lē lelei atoatoa o tatou manatu i le mea ua tonu. Na faia i tatou i le faatusa o Ieova le Atua, ma e lelei atoatoa lona faamasinotonu ma lana amiotonu. (Teuteronome 32:4) O se mea valea le manatu e faapea, e sili atu ona faamasinotonu ma amiotonu tagata na i lo le Atua!—Roma 3:4, 5; 9:14.

9, 10. Aiseā e lē o se mea e ao ai iā Ieova ona faamatala pe taʻutonuina ana gaoioiga i tagata?

⁹ O le māfuaaga lona lima e taliaina ai faamasinoga a Ieova, talu ai o ia o le “Silisili ese i le lalolagi uma.” (Salamo 83:18) Ona o lea tulaga, e lē o se mea e ao ona ia faia le faamatala atu po o le taʻutonuina o ana lava gaoioiga i tagata. O Ia o le Faiipu Omea Sili, ae ua pei i tatou o le ʻele ua faia aʻe ai ipu omea, ma ua ia feutagaʻi ma i tatou e tusa ma lona finagalo. (Roma 9:19-21) O ai i tatou, o ni ipu na faia i le ʻele i ona aao, e fesiligia ai ana faaiʻuga po o gaoioiga? Ina ua lē malamalama le augātamā o Iopu i feutagaʻiga a le Atua ma tagata, na faasaʻoina e Ieova o ia i le fesili atu: “E te faalēaogāina ea laʻu lava faatonuga? E te faasala ea iā te aʻu, ina ia taʻuamiotonuina oe?” Na salamō mulimuli ane Iopu, ina ua ia iloa sa tautala e aunoa ma le malamalama. (Iopu 40:8; 42:6) Ia aua lava neʻi o tatou saʻiliʻili masei i le Atua!

¹⁰ E mautinoa, ua tatou maua ni māfuaaga tatau e talitonu ai e fai mea tonu Ieova i taimi uma. Ona o lenei malamalamaaga i ala o Ieova, seʻi o tatou iloiloina ni tala se lua o le Tusi Paia atonu e lē malamalama ai nisi. O le tala muamua e aofia ai gaoioiga a se tasi o tagata tapuaʻi o le Atua, ma le isi o le faaooina e le Atua o se faasalaga.

 Aiseā na Ofo Atu ai e Lota Ona Afafine i Tagata Feita?

11, 12. (a) Ia faamatala le mea na tupu ina ua auina atu e le Atua agelu e toʻalua i Sotoma. (e) O ā fesili ua lāgā e lenei tala i mafaufau o nisi?

¹¹ I le Kenese 19, tatou te maua ai le tala i le mea na tupu ina ua auina atu e le Atua agelu e toʻalua i Sotoma. Sa pulunaunau Lota e nonofo nei mālō i lona fale. Ae peitaʻi, i lenā pō, na ō mai ai tamāloloa mai le aai ma siʻosiʻomia le fale, ma faatonuina ia aumai i fafo mālō mo ni fuafuaga lē mamā. Sa tautala faatauanau atu Lota i nei tagata ae peitaʻi e leʻi taulau. Ina ia puipuia ana mālō, na faapea atu Lota: “Oʻu uso e, aua lava tou te agaleaga. Faauta mai, o iā te aʻu oʻu afafine e toʻalua, e leʻi iloa tane e i laʻua; seʻi ou tuuina mai i laʻua iā te outou, e faitalia lava outou iā te i laʻua; a o na tagata, aua tou te faia se mea iā te i laʻua, auā o le mea lava lea na o mai ai i lalo ifo o loʻu fale.” E leʻi faalogo tagata, ma na toetoe a malepe ai i lalo le faitotoʻa. Na faatauaso e agelu lenā motu o tagata matuā vevesi.—Kenese 19:1-11.

¹² O le mea moni, ua lāgā e lenei tala ni fesili i mafaufau o nisi. Ua latou tomānatu: ‘Aiseā na ofo atu ai e Lota ona afafine e faamalie ai tuʻinanauga leaga o nei tamāloloa, ina ia puipuia ai ana mālō? Pe na ia gaoioi i se auala lē talafeagai ma palaai?’ I le manatu i lenei tala, aiseā na faagaee ai e le Atua Peteru e taʻua Lota o se “tagata amiotonu”? Pe na fiafia le Atua i gaoioiga a Lota? (2 Peteru 2:7, 8) Seʻi o tatou talanoaina lenei mataupu ina ia aua neʻi o tatou faia ai se faaiʻuga sesē.

13, 14. (a) O le ā e ao ona mātauina i le tala a le Tusi Paia e uiga i gaoioiga a Lota? (e) O le ā e faaalia ai e leʻi palaai Lota?

¹³ Muamua, ua na ona lipotia mai e le Tusi Paia le mea na tupu, na i lo le faamaonia po o le taʻusalaina o gaoioiga a Lota. E lē o taʻua mai foʻi i le Tusi Paia le mea na mafaufau ai Lota po o le ā na uunaʻia o ia e gaoioi ai faapea. Pe a “toe tutū mai . . . ē ua amiotonu” faatasi ma Lota, atonu o le a ia faamatala auʻiliʻili le mataupu.—Galuega 24:15.

¹⁴ E lē o Lota o se tagata palaai. Na iai o ia i se tulaga faigatā. E ala i le faapea atu na ‘ō mai i lalo ifo’ o lona fale nei mālō, na lagona ai e Lota, e ao ona ia puipuia ma laveaʻiina i laʻua. Peitaʻi, e lē faigofie lenei mea. Ua lipotia mai e le tusitala Iutaia o Iosefasa, o tagata Sotoma e “lē faia mea lelei i isi ma e lē migao i le Atua . . . E latou te ʻinoʻino i tagata ese, ma e masani ona faia amioga  faasotoma.” E ui i lea, e leʻi palaai Lota i nei motu o tagata feita. Na i lo lea, na ia alu atu ma talanoa faatauanau ma na tagata. Na oo foʻi i lona “pupuni [o] le faitotoʻa i ona tua.”—Kenese 19:6.

15. Aiseā e faapea atu ai na gaoioi ma le faatuatua Lota?

¹⁵ Atonu e fesili pea nisi, ‘Aiseā na ofo atu ai e Lota ona afafine i tamāloloa?’ Na i lo le manatu e leaga lona faanaunauga, aiseā e lē iloilo ai nisi o māfuaaga o lona faia faapea? Muamua, atonu na gaoioi ma le faatuatua Lota. E faapefea? E lē mafesiligia na iloa e Lota le auala na puipuia ai e Ieova Sara, le āva a Aperaamo, le uso o lona tamā. Talu ai sa matuā aulelei lava Sara, na fai atu ai Aperaamo iā te ia ina ia fai atu, o ia o lona tuagane, ona o le fefe neʻi fasiotia o ia e nisi ae ave Sara. * Mulimuli ane, na ave Sara i le maota o Farao. Ae peitaʻi, na faalaa ane Ieova e taofia Farao mai le faaleagaina faaleituaiga o Sara. (Kenese 12:11-20) Atonu na faatuatua Lota o le a faapena foʻi ona puipuia ona afafine. O le itu e mataʻina ai, na faalaa ane Ieova e ala i ana agelu, ma na puipuia ai nei teine.

16, 17. (a) O le ā le auala atonu na taumafai ai Lota e faateʻia pe taofia tamāloloa Sotoma? (e) Po o ā lava mafaufauga a Lota, ae o le ā e mafai ona tatou mautinoa?

¹⁶ Ia mafaufau i se isi mea. Atonu na taumafai foʻi Lota e faateʻia i latou pe taofia a latou taumafaiga. Atonu na ia talitonu, o le a lē mananaʻo tamāloloa i ona afafine, talu ai e malolosi o latou tuʻinanauga faatauatane. (Iuta 7) E lē gata i lea, na faamau teine i tamāloloa o le aai, ma atonu na iai ni aiga, uō po o aumea faipisinisi a nei tane i ia tagata. (Kenese 19:14) Atonu la na mafaufau Lota i na faiā, o le a tutū ai nisi o na tamāloloa e puipuia ona afafine. E faigatā tele ona faia e nei tamāloloa se mea leaga, pe afai e lē loto faatasi. *

¹⁷ Po o ā lava mafaufauga ma māfuaaga na faia ai e Lota lea gaoioiga, ae tatou te mautinoa: Talu ai e fai mea tonu Ieova i taimi uma, e ao la ona iai ni ana māfuaaga lelei e silasila ai iā Lota o le “tagata amiotonu.” Pe a fua atu i gaoioiga a tamāloloa valea o Sotoma, pe iai ea ni masalosaloga, ua lē talafeagai le faasalaga a Ieova i lenā aai amioleaga?—Kenese 19:23-25.

Aiseā na Faaumatia ai e Ieova Usa?

18. (a) O le ā na tupu ina ua taumafai Tavita e ave le Atolaau i Ierusalema? (e) O le ā le fesili ua lāgā i lenei tala?

¹⁸ O le isi tala, e uiga i le taumafai o Tavita e ave le atolaau o le feagaiga i Ierusalema, atonu e lē malamalama i ai isi. Na tuu le Atolaau i luga o se fata faataavalevale, lea na taʻitaʻia e Usa ma lona uso. Ua taʻua i le Tusi Paia: “Ua oo i latou i le mea e sasa ai saito a Nakano, ona tago atu lea o Usa i le atolaau a le Atua, ma na taofia ai, auā ua taupaū povi. Ona tupu ai lea o le toʻasā o Ieova iā Usa, ona fasia lea o ia e le Atua i lea lava mea ona o lona sesē, i le, ua oti ai o ia i lea mea i tafatafa o le atolaau a le Atua.” I ni masina mulimuli ane ai, na taulau ai le isi malaga e ave le Atolaau i le auala na finagalo ai le Atua, na amoina i tauau o le ʻau sa Koatō. (2 Samuelu 6:6, 7; Numera 4:15; 7:9; 1 Nofoaiga a Tupu 15:1-14) Atonu e fesili nisi: ‘Aiseā na gaoioi vave ai Ieova? Sa taumafai Usa e puipuia le Atolaau.’ Neʻi tatou faia se faaiʻuga sesē, ae e lelei ona mātau nisi o auʻiliʻiliga.

19. Aiseā e lē mafai ai ona amiolētonu Ieova?

¹⁹ E ao ona tatou manatua, e lē mafai ona amiolētonu Ieova. (Iopu 34:10) E lē alofa o ia pe a faia faapea, ma ua tatou iloa mai la tatou suʻesuʻega o le Tusi Paia, “o le Atua, o le alofa lava ia.” (1 Ioane 4:8) E lē gata i lea,  ua taʻua i le Tusi Paia, ‘o le amiotonu ma le faamasinoga o loo tumau i le nofoālii o le Atua.’ (Salamo 89:14) O lea la, e faapefea ona amiolētonu Ieova? Afai na te faia faapea, o le a ia faalēaogāina lana pule silisili ese.

20. O ā māfuaaga sa tatau ona iloa lelei ai e Usa tulafono e faatatau i le Atolaau?

²⁰ Ia manatua, e ao ona masani lelei Usa i le Tulafono. O le Atolaau, na fai ma sui o le afio ai o Ieova. Na faamatala patino e le Tulafono, e lē tatau ona paʻi atu i ai se tasi e leʻi faatagaina, ma na maʻoti mai e fasiotia ē e solia lenā tulafono. (Numera 4:18-20; 7:89) O lea la, o le feaveaʻiina o lenā atolaau paia, e lē o se galuega e manatu māmā i ai. E foliga mai o Usa o se sa Levī (ae lē o se ositaulaga), o lea sa tatau ona masani lelei o ia i le Tulafono. E lē gata i lea, i tausaga ua teʻa, na avatu ai le Atolaau e tuu i le fale o lona tamā. (1 Samuelu 6:20–7:1) Na tuu ai i inā mo le 70 tausaga, seʻia oo ina fuafua Tavita e toe ave. O lea la, mai lava i lona laʻitiiti na iloa lelei e Usa tulafono e faatatau i le Atolaau.

21. Aiseā e tāua ai ona manatua e silafia e Ieova faanaunauga o le loto e tusa ai ma le mea na tupu iā Usa?

²¹ E pei ona taʻua muamua, e silafia e Ieova loto. Talu ai ua taʻua i le Afioga a le Atua, na faaumatia Usa ona o “lona sesē,” atonu na silafia e Ieova ni faanaunauga manatu faapito ia e lē o taʻua i le tala. Pe na avea Usa o se tagata manatu faamaualuga pe sopo tapulaa? (Faataoto 11:2) Pe na avea lona taʻitaʻia i luma o tagata o le Atolaau, lea na leva ona tuua i lona aiga, ma māfuaaga e faamaualuga ai? (Faataoto 8:13) Pe na lē faatuatua Usa ma mafaufau ai ua faapuupuuina le aao o Ieova e puipuia ai le atolaau paia lea e faailogaina ai Lona afio ai? Po o le ā lava le tulaga, e mafai ona tatou mautinoa na faia e Ieova le mea saʻo. E lē taumatea na ia silafia faanaunauga i le loto o Usa lea na māfua ai ona faaoo vave le faasalaga.—Faataoto 21:2.

Faavae o le Mautinoa

22. E faapefea ona iloa le atamai o Ieova ona o le lē faamatala auʻiliʻilia mai i nisi taimi i lana Afioga se mea na tupu?

²² Ua iloa le atamai lē mafaatusalia o Ieova, talu ai i nisi taimi e lē o faamatala auʻiliʻilia i lana Afioga se mea na tupu. O lea la, ua aumaia ai iā i tatou e Ieova se avanoa e faaalia ai tatou te faatuatua iā te ia. Mai mea na tatou talanoaina, pe lē manino ea māfuaaga tatou te taliaina ai faamasinoga a Ieova? Ioe, pe a tatou suʻesuʻe le Afioga a le Atua ma le loto faamaoni ma se mafaufau saʻo, e tatou te maua ai le poto e uiga iā Ieova ina ia iloa ai, e fai mea tonu ma saʻo o ia i taimi uma. O lea, pe afai e lē vave ona maua ni tali manino i ni fesili ua lāgā i nisi tala o le Tusi Paia, ia tatou mautinoa e fai mea tonu Ieova.

23. O le ā e ao ona tatou mautinoa ai e uiga i gaoioiga a Ieova i le lumanaʻi?

²³ E mafai foʻi ona tatou mautinoa faapena i gaoioiga a Ieova i le lumanaʻi. O lea la, tatou te mautinoa pe a liuliualo mai o ia e aumaia le faaumatiaga i le puapuaga tele ua lata mai, o le a ia lē ‘faaumatia ē ua amiotonu faatasi ma ē amio leaga.’ (Kenese 18:23) O le a lē faia e ia lenā mea talu ai e naunau o ia i le amiotonu ma le faamasinotonu. E ao foʻi ona tatou mautinoa, o le a ia faamalieina o tatou manaʻoga uma i se auala e sili ona lelei i le lalolagi fou.—Salamo 145:16.

[Faamatalaga pito i lalo]

Pe E te Manatua?

• O ā māfuaaga e ao ai ona tatou taliaina faamasinoga a Ieova?

• O le ā e fesoasoani iā i tatou ia lē faia se faaiʻuga sesē e uiga i le ofoina atu e Lota o ona afafine i tamāloloa?

• O ā itu e fesoasoani iā i tatou e malamalama ai i le māfuaaga na faaumatia ai e Ieova Usa?

• O le ā e ao ona tatou mautinoa e uiga i gaoioiga a Ieova i le lumanaʻi?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]