Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Faamaoni i Taimi o Tofotofoga

Faamaoni i Taimi o Tofotofoga

Faamaoni i Taimi o Tofotofoga

I LE tau amataga o Aperila 1951, na faafuaseʻi ai ona osofaʻia e le malo malosi o le Soviet i Molimau a Ieova i le Soviet Union i sisifo, ae e leai se mea leaga na latou faia. E faitau afe aiga; e aofia ai tamaiti laiti, fafine totō, o tamā ma tinā matutua, na uta atu i ni loli tetele mo se malaga umi ma le fitā i se nofoaafi i Siberia, mo le 20 aso. Na faaaunuua pea i latou ma fesagaʻi ai ma ni tulaga sili ona faigatā.

Iā Aperila 2001, na faailogaina ai i Moscow le lona 50 o tausaga o lenei mea na tupu i le talafaasolopito, i le tatalaina o se ata vitiō, e avea ma faamaoniga o le 50 tausaga talu ona faia faiga sauā i Molimau a Ieova i le Soviet Union. I le vitiō, o loo faamatalaina ai e le ʻautusitala o le talafaasolopito, ma i latou na vaaitino i le auala na ola ai ma oo ina faateleina Molimau a Ieova, e ui i omiga mataʻutia.

O lenei vitiō, Faithful Under Trials—Jehovah’s Witnesses in the Soviet Union, ua maimoaina nei e le faitau miliona o tagata i Rusia ma isi nofoaga, ma ua matuā viiviia e tagata lautele ma le ʻautusitala. O faamatalaga nei a ni tagata atamamai se toʻalua o ē o loo nonofo i le vaipanoa lea na tipoti atu i ai le toʻatele o aiga Molimau a Ieova:

“Ou te matuā fiafia lava i lenei ata. E ese loʻu fiafia i tagata o la outou lotu, ma ina ua uma ona ou matamata i le ata, ua matuā faateleina ai loʻu fiafia iā te outou. E matuā maoaʻe lava le ata! Ou te fiafia faapitoa lava i le auala na outou faailoa mai ai tagata taʻitoʻatasi. E ui lava o aʻu o se tagata lotu Orthodox, ma ou te lē o manatu e suia laʻu lotu, ae ou te fiafia tele i Molimau a Ieova. Ou te manaʻo ina ia teuina e la matou aʻoga se kopi o lenei ata. Ua matou manatu ma isi polofesa, e faaali le ata i tagata aʻoga o la matou aʻoga, ma faaaofia ai i a matou mataupu i le aʻoga.”—Polofesa Sergei Nikolayevich Rubtsov, le faauluuluga o le matagaluega tau i le talafaasolopito i le Iunivesite o Pedagogical, Irkutsk, i Rusia.

“Ou te matuā talisapaia le tatalaina o lenei ata. Pe a faia e se tasi se ata faapenei, e matuā faigatā lava ona faia le tala i se auala e faamatala mai ai mea moni na tutupu. Ae o lea ua outou faia. Faamolemole, seʻi toe aumai ni aʻu ata mai i a outou ata.”—Polofesa Sergei Ilyich Kuznetsov, le faauluuluga o matagaluega tau i talafaasolopito i le Iunivesite o Irkutsk State i Rusia.

E matuā talisapaia foʻi e Molimau a Ieova o loo nonofo i Siberia lenei ata. O se faamatalaga lenei e faatatau i o latou uiga faaalia:

“I le taimi na tutupu ai mea ia e faaalia i le ata, e toʻatele tagata i Rusia sa latou maua ni faamatalaga sesē e uiga i gaoioiga a Molimau a Ieova. Ae ina ua uma ona maimoa i le ata, ua latou iloa ai, o la tatou faalapotopotoga, e lē na o se isi lotu e pei ona latou manatu i ai. Ae ua faapea mai nisi na faatoʻā avea ma Molimau a Ieova: ‘E matou te leʻi mafaufauina ua matou nonofo ma galulue faatasi ma uso Kerisiano o ē na matuā tele mea faigatā na latou tutumau ai!’ Ina ua uma ona matamata i le ata, na faaalia ai e se tasi Molimau lona faanaunauga e avea ma faifeʻau paeonia faataimi atoa.”—Anna Vovchuk, o lē na faaaunuua i Siberia.

“Ina ua faaali mai i le ata leoleo nanā o tuʻituʻi i le faitotoʻa o se fale o se Molimau, sa maniti oʻu tino. Na pei lava o se tuʻituʻi i le faitotoʻa o lo matou fale, ma ou te manatua le faapea mai o loʻu tinā: ‘Ai e iai se mea o mū.’ Ae ua faamanatu mai ai foʻi e le ata, le toʻatele o Molimau na sili atu ona mafatia na i lo o aʻu. O faamatalaga uma i le vitiō, ua matou maua ai le malosi ma le aasa e faaauau ai ona matou auauna iā Ieova.”—Stepan Vovchuk, na faaaunuua i Siberia.

“O aʻu o le atalii o se Molimau na faaaunuuaina. O lea, na ou manatu ai, e tele mea na ou faalogo ai e uiga i na taimi. Ae ina ua uma ona ou matamata i le ata, na ou iloa ai e itiiti lava ni mea na ou iloaina. Na maligi oʻu loimata a o ou faalogologo atu i faatalatalanoaga. O tala i mea na tutupu, e lē na o ni tala, ae o ni mea moni na tutupu i le olaga. Ua faamalosia e le ata la ma faiā ma le Atua ma ua fesoasoani e saunia ai aʻu ina ia tumau i mea faigatā uma o le a tutupu mai i le lumanaʻi.”—Vladimir Kovash, Irkutsk.

“Sa sili atu ona malosi lenei ata iā te aʻu na i lo o ni faamatalaga tusitusia. A o ou matamata ma faalogologo atu i ē na faia faatalanoaga ma uso, sa ou lagona, e pei lava ua oo nei mea uma iā te aʻu, e pei foʻi o i latou. O le faaaʻoaʻoga a le uso lea na tusia ata mo ona afafine talavou a o iai i le falepuipui, ua uunaʻia ai aʻu ina ia ou taumafai e pāʻia loto o laʻu fanau i upu moni o le Tusi Paia. Faafetai lava! O lenei ata, na lagona ai e Molimau a Ieova uma i Rusia, na i lo o se isi lava taimi, le avea o i latou o se vaega o le faalapotopotoga a Ieova i le lalolagi atoa.”—Tatyana Kalina, Irkutsk.

“Ua faatatau moni lava le alagāupu lenei i le ata e faapea, ‘E tasi lava le vaai ae talitonu, i lo o mea e tele e faalogo i ai.’ O se ata e matuā faamalosia ai le faatuatua, e matuā moni ma e fetaui lelei ma i tatou! Ina ua uma ona ou matamata i ai, sa ou manaʻomia ai le tele o se taimi ou te mafaufau ai. O le ata, ua mafai ai ona ou mafaufau loloto i soifuaga o na Molimau na faaaunuuaina. O lea la, pe a ou faatusatusa oʻu tulaga ma o latou tulaga, ua fesoasoani le ata iā te aʻu e faaleleia ai laʻu vaaiga i o tatou faafitauli i aso nei.”—Lidia Beda, Irkutsk.

O le ata, Faithful Under Trials, ua tatalaina nei i gagana e 25, ma ua matuā talia ma le fiafia e tagata i le lalolagi atoa. * O lenei polokalame atoa, sa faasalalauina e ala i le televise i St. Petersburg, Omsk, ma isi aai o Rusia, faapea aai o Ukraine, o Vynnytsya, Kerch, Melitopol ma le itulagi o Lʹviv. Na maua mai ai foʻi se faailoga aloaʻia mai se komiti faavaomalo e pasia ata.

Ua iloa le malosi o le feʻau o loo i lenei ata mai faaaʻoaʻoga a le faitau afe o tagata lautele, o ē na faaalia se lototele uiga ese, ma le malosi faaleagaga i le tele o tausaga na sauāina ai i latou. Na matuā faamaonia lava e Molimau a Ieova i le Soviet Union lo latou faamaoni i taimi o tofotofoga. Afai e te fia maimoaina lenei ata, e fiafia tele Molimau a Ieova e saunia se kopi mo oe. Faamolemole faafesootaʻi se tasi o Molimau a Ieova o i lou nuu.

[Faamatalaga pito i lalo]

^ pala. 13 E maua le vitiō i gagana nei, Eleni, Iapani, Initonesia, Italia, Falani, Finilani, Lithuanian, Mandarin, Nouē, Peretania, Polani, Sepania, Siamani, Suetena, Slovak, Slovenian, Hagakeri, Holani, Korea, Romanian, Rusia, Bulgarian, Cantonese, Czech, ma Danish.

[Faamatalaga i Ata i le itulau 8]

Stalin: U.S. Army photo

[Faamatalaga i Ata i le itulau 9]

Stalin: U.S. Army photo