Talaaga o le Soifuaga

Na Faaaogā lo Ma Tulaga Femalagaaʻi Solo e Molimau Atu ai i Atunuu Mamao

UA FAAMATALAINA E RICARDO MALICSI

Ina ua vāea aʻu mai laʻu galuega ona o loʻu solitū faa-Kerisiano, na ma talosaga atu ai ma loʻu aiga iā Ieova ina ia fesoasoani i a ma fuafuaga mo le lumanaʻi. Na ma faailoa atu i le tatalo lo ma faanaunauga ina ia faatele atu la ma talaʻiga. E leʻi pine lava, ae ma ō atu loa i se malaga na ma oo atu ai i ni atunuu eseese se valu i ni konitineta se lua. O lea, na mafai ai ona ma auauna i atunuu mamao.

NA OU fanau i Filipaina i le 1933 i se aiga na auai i le Lotu Tutoʻatasi i Filipaina. Sa auai uma lava sui e toʻa 14 o lo matou aiga i lenā lotu. Ina ua tusa ma le 12 oʻu tausaga, na ou talosaga atu ai i le Atua i le tatalo ina ia taʻitaʻi aʻu i le faatuatuaga moni. Na tusia e se tasi o oʻu faiaʻoga loʻu igoa i se vasega faalelotu, ma avea ai aʻu ma Katoliko maelega. Ou te lē misia lava se kofesio i Aso Toonaʻi, po o se Misasā i Aso Sa. Ae peitaʻi, na oo mai iā te aʻu le lē mautonu ma le lē faamalieina. Sa faafatuulu pea i loʻu mafaufau fesili e uiga i le mea e tupu i le tagata pe a oti, le afi i seoli, ma le Tolutasi. Sa leai se uiga o tali na tuuina mai e taʻitaʻi lotu, ma e leʻi faamalieina ai aʻu.

Mauaina o Tali Faamalieloto

A o ou aʻoga i le kolisi, na ou auai ai i se kegi na māfua ai ona ou aafia i ni fusuaga, pelē tupe, ulaula, ma isi lava amioga lē mamā. I se tasi afiafi, na ma feiloaʻi ai ma le tinā o se tasi o aʻu uō i le vasega. O ia o se Molimau a Ieova. Na ou lāgā ai iā te ia fesili na ou fesili ai i oʻu faiaʻoga faalelotu. Na ia taliina aʻu fesili uma  mai i le Tusi Paia, ma na ou talitonu ai, e moni mea uma na ia fai mai ai.

Na faatau saʻu Tusi Paia ma matou suʻesuʻe ai ma Molimau. E leʻi pine, ae ou auai i sauniga uma lava a Molimau a Ieova. I le mulimuli i le fautuaga atamai a le Tusi Paia e faapea, “o le feoaʻi ma ē amio leaga e leaga ai amio lelei,” na ou lē toe auaufaatasi ai ma aʻu uō amio leaga. (1 Korinito 15:33) Na fesoasoani lenei mea iā te aʻu e agaʻigaʻi ai i luma i laʻu suʻesuʻega faale-Tusi Paia, ma iʻu ai ina tuuina atu loʻu ola iā Ieova. Ina ua uma ona ou papatiso i le 1951, na ou auauna ai o se tagata talaʻi faataimi atoa (paeonia) mo sina taimi. Ona oo lea iā Tesema 1953, na ma faaipoipo ai ma Mendoza Cruz, lea na avea ma aʻu paaga faamaoni, ma lē na ma galulue faatasi i le talaʻiga i loʻu olaga atoa.

Se Tali i a Ma Tatalo

Sa ma mananaʻo lava ma te auauna o ni paeonia. Ae peitaʻi, e leʻi faataunuuina vave lo ma faanaunauga e auauna atoatoa iā Ieova. E ui i lea, ma te leʻi mapu ai e talosaga atu iā Ieova ina ia tatala mai ni avanoa mo i maʻua i lana auaunaga. Peitaʻi, sa faigatā lo ma olaga. Ae sa faamuamua pea o ma sini faaleagaga, ma ina ua 25 oʻu tausaga, ae tofia loa aʻu e avea ma ovasia taʻimua i se faapotopotoga a Molimau a Ieova.

A o agaʻigaʻi i luma loʻu iloa o le Tusi Paia, ma malamalama lelei i mataupu silisili a Ieova, na ou iloa ai, ua faaleagaina e laʻu galuega loʻu tulaga lelei o se Kerisiano solitū. (Isaia 2:2-4) Na ou manatu ai loa ou te faamavae mai laʻu galuega. Na avea lenei mea ma luʻi i lo ma faatuatua. O le a faapefea ona ou tausia manaʻoga o loʻu aiga? Na ma toe faalatalata atu ai foʻi iā Ieova i le tatalo. (Salamo 65:2) Na ma faailoa atu iā te ia mea na ma popole ai, faapea ma lo ma faanaunauga e auauna i le mea na manaʻomia tele ai ni tagata talaʻi o lona Malo. (Filipi 4:6, 7) E ma te leʻi iloa ai i lenā taimi le matuā tele o avanoa eseese o le a tatala mai mo i maʻua!

Ō Atu Loa i la Ma Malaga

Iā Aperila 1965, na ou faigaluega ai o sē e vaaia le ʻaufuimū i le Malae Vaalele Faavaomalo i Vientiane, i Laos, ma ma ō atu ai loa i inā. E toʻa 24 Molimau sa iai i le aai o Vientiane, ma na matou fiafia ai i le galuega talaʻi faatasi ma misionare ma nai uso i le aai. Mulimuli ane, na siitia atu ai aʻu i le Malae Vaalele i Udon Thani, i Taialani. E leai ni Molimau i Udon Thani. Na ma faia ai sauniga uma faalevaiaso e ui e na o i maʻua. Na ma talaʻi atu mai lea fale i lea fale, faia toe asiga, ma amata ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia.

Na ma manatua apoapoaʻiga a Iesu i ona soo ina ia latou “fua tele mai.” (Ioane 15:8) O lea, na ma manatu ai e mulimuli i la latou faaaʻoaʻoga, ma faaauau pea ona folafola atu le tala lelei. E leʻi umi lava ae ma olioli ai i ni iʻuga lelei. Na talia e se teine talavou Taialani le upu moni ma avea ma o tatou tuafafine faaleagaga. E toʻalua ni tamāloloa mai Amerika i Mātū na talia le upu moni, ma mulimuli ane, na avea ai ma toeaina Kerisiano. E sili atu i le sefulu tausaga o ma talaʻia pea le tala lelei i Taialani i mātū. E ese lo ma fiafia ina ua iloa, ua iai se faapotopotoga i le taimi nei i Udon Thani! O loo fua mai pea ni iʻuga lelei i fatu na ma lūlūina.

O le mea e faanoanoa ai, ona na ma toe siitia foʻi, ma na ma tatalo i le “Matai o le seleselega” ina ia fesoasoani mai iā i maʻua ina ia faaauau pea ona faia se sao i le galuega talaʻi. (Mataio 9:38) Na ma toe siitia atu foʻi i Tehran, le laumua o Iran. O le taimi lenā a o pule le Shah.

Talaʻi i Oganuu Faigatā

Ina ua ma taunuu atu i Tehran, na vave lava ona ma feiloaʻi ma o tatou uso faaleagaga. Na ma aufaatasi atu i se vaega toʻalaʻitiiti o Molimau mai atunuu eseese e 13. Sa ma faia ni fetuutuunaʻiga ina ia mafai ai ona talaʻi le tala lelei i Iran. E ui e leʻi oo mai ni teeteega tuusaʻo, ae sa tatau lava ona ma faaeteete.

Ona o le faasologa o galuega a tagata lotofiafia, i nisi taimi, na ma faia ai suʻesuʻega faale-Tusi Paia i le vaeluapō, po o le vaveao. Peitaʻi, e  ese lo ma fiafia i fua o na galuega mamafa! Na talia e nisi o aiga Filipaina ma Korea le upu moni faa-Kerisiano, ma tuuina atu o latou ola iā Ieova.

O le isi aʻu galuega na tofia mai, o Dhaka, i Bangladesh. Na ma taunuu i inā iā Tesema 1977. O le isi lenei atunuu sa lē faigofie ona faia ai la ma galuega talaʻi. Ae peitaʻi, e ma te manatua pea, e tatau lava ona ma maelega i le talaʻiga. Ona o le taʻitaʻiga a le agaga o Ieova, na mafai ai ona ma feiloaʻi i le tele o aiga o ē na faapea mai o Kerisiano. Sa matuā galala nisi o na tagata i vai e faafouina ai o le upu moni ia e maua i le Tusi Paia. (Isaia 55:1) O le iʻuga, na ma amataina ai le tele o ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia.

Sa ma manatua pea, o le finagalo o le Atua “ina ia faaolaina o tagata uma lava.” (1 Timoteo 2:4) E fiafia lava, ona e leai se tasi na faapogaia ni faafitauli mo i maʻua. Ina ua ma talaʻi atu na ma faafeiloaʻi faaleuō atu ina neʻi ita se tasi iā i maʻua ona o ni tagata ese. E pei o le aposetolo o Paulo, sa ma taumafai lava ina ia avea “ma mea uma mo tagata uma.” (1 Korinito 9:22) Ina ua fesiligia e lē ona le fale le māfuaaga o la ma asiasiga, sa ma faamatala atu ma le faautauta, ma sa ma iloa ai, e ese le faaleuō o le toʻatele o tagata.

I Dhaka, na ma maua ai se Molimau i le aai ma faalaeiauina o ia ina ia aufaatasi ma i maʻua i a ma sauniga faa-Kerisiano, ma auai i le galuega talaʻi mulimuli ane. I se tasi taimi, na suʻesuʻe ai loʻu toʻalua ma se aiga i le Tusi Paia, ma valaaulia i latou i a matou sauniga. Ona o le alofa ma le agalelei o Ieova, na ō mai ai le aiga atoa i le upu moni. Mulimuli ane, na fesoasoani mai la laʻua fanau teine e toʻalua i le faaliliuina o lomiga faale-Tusi Paia i le gagana Bengali, ma na oo ai foʻi ina talitonu isi o latou tauaiga iā Ieova. E toʻatele foʻi isi tagata suʻesuʻe o le Tusi Paia na talia le upu moni. O le toʻatele o i latou o loo auauna nei o ni toeaina po o ni paeonia.

Talu ai le matuā toʻatele o le faitau aofaʻi o tagata i le aai o Dhaka, na ma valaaulia ai nisi o lo ma aiga ina ia fesoasoani mai iā i maʻua i le galuega talaʻi. Na tali mai nisi ma aufaatasi mai ma i maʻua i Bangladesh. Maʻeu lo ma olioli ma le lotofaafetai iā Ieova mo le avanoa na ma talaʻia ai le tala lelei i lenā atunuu! Mai lava i si amataga matuā faatauvaa, i le na o le toʻatasi o le tagata, ua iai nei ni faapotopotoga se lua i Bangladesh.

Iā Iulai 1982, na ma tuua ai ma loimata Bangladesh ma le ʻauuso. E leʻi umi foʻi, ae toe maua laʻu galuega i le Malae Vaalele Faavaomalo i Entebbe, i Uganda, o inā na ma nonofo ai mo le fā tausaga ma le fitu masina. O le ā se mea o le a ma faia ina ia faamamaluina ai le suafa silisili o Ieova i lenei atunuu?

Auauna iā Ieova i Aferika i Sasaʻe

Ina ua ma taunuu atu i le Malae Vaalele Faavaomalo i Entebbe, na ave i maʻua ma laʻu avā e le avetaavale i le fale ma te nonofo ai. A o ma tuua le malae vaalele, sa amata loa ona ou talaʻi i le avetaavale e uiga i le Malo o le Atua. Na ia fesili mai iā te aʻu: “O oe o se Molimau a Ieova?” Ina ua ou tali mautinoa atu, na faapea mai le avetaavale: “E iai se tasi o o outou uso e faigaluega i le fale e faatonutonu ai vaalele.” Na ou fai atu loa i le avetaavale e ave aʻu i inā. Na ma feiloaʻi i le uso ma na matuā fiafia o ia e vaai mai iā i maʻua, ma faia loa fuafuaga mo sauniga ma le talaʻiga.

Sa na o le 228 tagata talaʻi o le Malo i Uganda  i lenā taimi. I lo ma uluaʻi tausaga na ma totō ai fatu o le upu moni faatasi ma isi uso e toʻalua mai Entebbe. Ona o le fiafia tele o tagata e faitau tusi, na mafai ai ona ma tufaina atu le tele o lomiga e aofia ai le faitau selau o mekasini. Na ma valaaulia uso mai le laumua, o Kampala, e fesoasoani iā i maʻua e talaʻia le oganuu o Entebbe i faaiʻuga o vaiaso. I laʻu lauga lautele muamua, sa na o le toʻalima na auai; e aofia ai ma aʻu.

Ae i le faagasologa o le isi tolu tausaga, na ma tofo ai i ni taimi sili ona fiafia o o ma olaga, i le vaai atu iā i latou na ma aʻoaʻoina ua tali mai ma vave foʻi ona agaʻigaʻi i luma. (3 Ioane 4) I se tasi fonotaga matagaluega, e toʻa ono a ma tagata suʻesuʻe o le Tusi Paia na papatiso ai. O le toʻatele o i latou na faapea mai, ua faalaeiauina i latou ina ia ulu atu i le auaunaga faataimi atoa, talu ai lo latou vaai mai iā i maʻua o auauna o ni paeonia, e ui lava sa ma faigaluega.

Na ma iloa foʻi le ono fuatele mai o le molimau atu i isi i le galuega. I se tasi taimi, na ou faalatalata atu ai i se tagata o le ʻaufuimū i le malae vaalele ma faamatala i ai le faamoemoe e faavae i le Tusi Paia, o le olaga i se parataiso i le lalolagi. Na ou faaali atu i ai mai lana lava Tusi Paia e faapea, o tagata usiusitai, o le a ola filemu ma autasi, e lē toe ogotia i le mativa, o le a iai fale lelei, leai ni taua, o maʻi ma le oti. (Salamo 46:9; Isaia 33:24; 65:21, 22; Faaaliga 21:3, 4) O le faitau i nei mea mai lana lava Tusi Paia, na faaosofia ai lona fiafia. Na amata ai loa lava i inā se suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Sa auai o ia i sauniga uma lava. E leʻi pine, ae tuuina atu lona ola iā Ieova ma papatisoina o ia. Mulimuli ane, na auai o ia i le faiva faataimi atoa.

E faalua ona tupu ni fetauaʻiga a tagata o le atunuu lava ia o Uganda a o ma iai i inā, ae e leʻi taofia ai la matou galuega faaleagaga. Sa aauina atu aiga o i latou sa faigaluega i le malae vaalele faavaomalo i Nairobi, i Kenya, mo le ono masina. O i matou ia na nonofo pea i Uganda, sa faaauau ona faia a matou sauniga faa-Kerisiano ma le galuega talaʻi, e ui lava sa manaʻomia ona matou faautauta ma matuā faaeteete ona o lamatiaga sa iai.

Iā Aperila 1988, na māeʻa ai laʻu galuega tofia, ma ma toe malaga ese atu foʻi. Na ma tuua le faapotopotoga i Entebbe ma o ma lagona ua matuā faamalieina ona o le agaʻigaʻi i luma faaleagaga i inā. Iā Iulai 1997, na ma maua ai se avanoa e toe asiasi atu ai i Entebbe. I le taimi lenā, na auauna ai nisi o a ma tagata suʻesuʻe o le Tusi Paia e avea o ni toeaina. Maʻeu lo ma fiafia i le 106 o le aofia na auai i le sauniga o le Lauga Lautele!

Ō Atu i Oganuu e Leʻi Galueaʻiina

Pe e mafai ona ma ulu atu i ni avanoa fou? Ioe, o le isi aʻu galuega na tofia i ai aʻu, o le Malae Vaalele Faavaomalo i Mogadishu, i Somalia. Sa ma maumauaʻi lava ina ia faaaogā lelei lenei avanoa fou e talaʻi ai i oganuu e leʻi galueaʻiina.

Sa tele lava ina matou talaʻi atu i tagata i ofisa o amepasa, tagata Filipaina, ma tagata mai isi atunuu. Sa masani ona matou feiloaʻi ma i latou i le maketi. Sa matou asiasi faaleuō atu foʻi i o latou aiga. O le ō faatasi o le poto, tomai, faautauta ma le faalagolago atoatoa iā Ieova, na mafai ai ona ma tufa atu upu moni o le Tusi Paia i isi, ma o lenei mea, na iʻu ina talia ai e i latou mai atunuu eseese le upu moni. Ina ua mavae le lua tausaga, na ma  tuua ai loa Mogadishu; a o leʻi pa le taua i inā.

Ona toe tofia lea o aʻu e le Faalapotopotoga Faavaomalo o Malae Vaalele Sivili i Yangon, i Myanmar. Na ma toe maua ai foʻi ni avanoa lelei e fesoasoani atu ai i tagata lotofaamaoni e aʻoaʻo e uiga i fuafuaga a le Atua. Ina ua uma Myanmar, na toe tofia ai i maʻua i Dar es Salaam, i Tanzania. Sa matuā faigofie lava le talaʻia o le tala lelei mai lea fale i lea fale i Dar es Salaam, talu ai sa iai ni tagata e tautatala i le faa-Peretania.

I atunuu uma na ma galulue ai, e laʻitiiti lava ni nai faafitauli na matou feagai ai i le talaʻiga, e ui lava o le tele o taimi, sa faasā ai le galuega a Molimau a Ieova. Ona o le tulaga o laʻu galuega, lea e masani ona fesootaʻi ma le malo po o faalapotopotoga faavaomalo, sa leai lava ni tagata na fesiligia la matou galuega.

E 30 tausaga o ma femalagaaʻi solo ona o laʻu galuega. Ae peitaʻi, sa ma vaai i laʻu galuega e na o le pau lea o le auala e faataunuu ai o ma faanaunauga. O lo ma sini muamua lava, o le faamuamua pea lea o manaʻoga o le Malo o le Atua. E ma te faafetai iā Ieova ona o le fesoasoani iā i maʻua e faaaogā lelei lo ma tulaga femalagaaʻi solo, ma olioli ai i faaeaga ofoofogia o le faasalalau atu lea o le tala lelei i nuu mamao.

Toe Foʻi i le Nuu na Amata Mai Ai

I le 58 o oʻu tausaga, na ou manatu ai ou te faamālōlō vave ma toe foʻi i Filipaina. Ina ua ma taunuu atu, na ma tatalo iā Ieova ina ia faatonu o ma laasaga. Na amata ona ma auauna i le faapotopotoga i le aai o Trece Martires, i le itumalo o Cavite. Ina ua ma faatoʻā taunuu atu, sa na o le 19 ē folafola o le Malo na iai. Sa faamaopoopoina i aso uma le galuega talaʻi, ma na amataina ai le tele o suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Sa amata ona faateleina le faapotopotoga. I le tasi taimi, na faia ai e laʻu avā ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia se 19, a o aʻu e 14.

E leʻi umi lava, ae foliga mai ua laʻitiiti le Maota o le Malo. Na matou tatalo atu iā Ieova e uiga i lenei mea. O lea, na foaʻi mai ai e se uso faaleagaga ma lona faletua se fanua, ae na faamaonia mai e le ofisa o le lālā se nogatupe e fausia ai se Maota fou o le Malo. Na matuā telē se aogā o le maota fou lenei i le galuega talaʻi, ma amata ona faateleina le aofaʻi o tagata e auai i sauniga i vaiaso taʻitasi. I lenā taimi, e ma te faimalaga ai mo le lua itula e ō ma toe foʻi mai ina ia fesoasoani i se isi faapotopotoga e tusa ma le 17 le ʻautalaʻi.

Sa pele iā i maʻua ma laʻu avā le faaeaga lea na ma fiafia e auauna ai i le tele o atunuu eseese. Pe a toe tepa i tua i lo ma olaga femalagaaʻi solo, ua ma lagona ai le matuā faamalieina i le iloa, sa faaaogā o ma olaga i se auala aupito sili ona aogā na ma mafaia; e fesoasoani atu ai i isi e iloa e uiga iā Ieova!

[Faafanua i le itulau 24, 25]

(Tagaʻi i le lomiga mo le ata atoa)

IRAN

UGANDA

SOMALIA

TANZANIA

BANGLADESH

MYANMAR

LAOS

TAIALANI

FILIPAINA

[Ata i le itulau 23]

I maʻua ma laʻu avā o Aurea