O le Malosi o Samasoni e Mai iā Ieova!

NA SALI ese mata o Samasoni e ē na puʻea o ia, ma tuu atu o ia i galuega mamafa. Na latou aumaia o ia mai le falepuipui ma avatu i se malumalu faapaupau, ina ia faafiafia i le motu o tagata. Na latou faamalosia o ia e savali i luma o le faitau afe o ē na matamata ma tauemu iā te ia. O le pagota, e lē o ia o se tagata solitulafono pe na te taʻitaʻia se ʻautau a se fili. O ia o se tasi e tapuaʻi iā Ieova, ma sa auauna o se faamasino i Isaraelu mo le 20 tausaga.

Na faapefea ona oo Samasoni o se tagata e sili ona malosi i se tulaga faalumaina faapenei? Pe e leʻi faasaoina o ia e lona malosi uiga ese? O le ā le māfuaaga o le malosi o Samasoni? Pe e iai se mea e tatou te aʻoaʻoina mai i le talaaga o lona soifuaga?

O Ia e ‘Afua ai Ona Faaola iā Isaraelu’

E tele taimi na liliu ese ai Isaraelu mai le tapuaʻiga moni. O lea, ina ua “toe amio leaga le fanauga a Isaraelu i luma o Ieova; ona tuuina atu lea o i latou e Ieova i lima o Filisitia i tausaga e fagafulu.”—Faamasino 13:1.

Na amata le tala iā Samasoni ina ua faaali le agelu a Ieova i le avā a Manoa, o lē e leʻi fanau ma taʻu atu iā te ia o le a fanau mai sana tama tane. Na faatonuina o ia e le agelu: “E lē oo se tafi i lona ulu, auā e faia le tama ma naseri i le Atua, e afua mai ina fanau; o ia foʻi e afua mai ona faaola iā Isaraelu ai lima o Filisitia.” (Faamasino 13:2-5) A o leʻi afuafuaina Samasoni, na finagalo Ieova e tuu atu iā te ia se tofiga faapitoa. O le a avea o ia ma Naseri i le taimi o lona fanau mai, o se tasi ua filifilia mo se auaunaga paia.

Sa “Lelei Lava Ia i Loʻu Manatu”

A o tuputupu aʻe Samasoni, na “faamanuia foʻi o ia e Ieova.” (Faamasino 13:24) I se tasi aso, na faapea atu ai Samasoni i lona tamā ma lona tinā: “Ua ou iloa le fafine i Timenata, o le fafine o Filisitia; o lenei, ia oulua au mai o ia e fai maʻu avā.” (Faamasino 14:2) Seʻi manatu i le faateʻia o i laʻua! Na i lo le faasaʻoloto o Isaraelu mai lima o ē sauā, ae o lea ua manaʻo la laʻua tama e faia se sootaga faalefaaipoipoga ma se tasi o i latou. O le faaipoipo atu i se fafine e tapuaʻi i atua faapaupau, ua solia ai le Tulafono a le  Atua. (Esoto 34:11-16) O lea, na teena ai e ona mātua: “E leai ea se fafine i afafine o ou uso ma loʻu nuu uma, ina ua e alu e fai avā i Filisitia e lē peritomeina? Ua fai atu Samasoni i lona tamā, Ia au mai lea maʻu, auā e lelei lava ia i loʻu manatu.”—Faamasino 14:3.

O le ā le vala patino na “lelei lava” ai lenei fafine Filisitia i le manatu o Samasoni? Ua manatu McClintock and Strong’s Cyclopedia, e lē uiga atu i le “lalelei o ia, ae e fesootaʻi atu i le mauaina o se mea o faamoemoe i ai.” E fesootaʻi atu i le ā le faamoemoe? Ua faamatala e le Faamasino 14:4 e faapea, na saʻili Samasoni i “se mea e faalani ai se misa ma Filisitia.” O le māfuaaga lenā na naunau ai Samasoni i le fafine. A o faasolo ina matua Samasoni, “ua amata ona faagaeetia o ia e le Agaga o Ieova” po o le uunaʻia o ia e gaoioi. (Faamasino 13:25) O lea, o le agaga o Ieova na uunaʻia Samasoni e talosaga mo se avā aemaise ai lana galuega o se faamasino iā Isaraelu. Pe na maua e Samasoni le avanoa na ia saʻilia? Seʻi o tatou talanoaina le auala na faamautinoa atu ai e Ieova lana fesoasoani.

Na malaga atu Samasoni i Timenata, le aai o lē o le a avea ma ana avā. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ua oo atu i tovine o Timenata, faauta, ua tū mai iā te ia le leona taanoa o tagi mai. Ona osofia lea o ia e le Agaga o Ieova, ua na saeia le leona.” O lenei faaaliga o le malosi uiga ese, e na o Samasoni na iai. E leai nisi na latou vaai tino i ai. Pe lē o le auala ea lenei a Ieova e faamautinoa ai iā Samasoni, o ia o le Naseri ua mafai ai ona faataunuu lana galuega mai le Atua? E lē o taʻua i le Tusi Paia, peitaʻi na matuā mautinoa e Samasoni, o lenā malosi uiga ese e lē o sona lava malosi. E maua mai i le Atua. Na ia faalagolago iā Ieova e fesoasoani iā te ia e faataunuu le galuega. Na faamalosia Samasoni i le mea na tupu i le leona, ona ia “alu ifo lea, ma na tautala ma le fafine; ua lelei lava o ia i [lona] manatu.”—Faamasino 14:5-7.

Ina ua alu atu o ia mulimuli ane e ave le fafine i lona aiga, “ona afe ane lea o ia e matamata i le tino o le leona; faauta, o le vao lagomeli atoa ma le meli i le tino o le leona.” I lana faaipoipoga, na fai atu ai e Samasoni lenei tupua i aumea Filisitia e 30: “Na alu atu le mea e ʻai nai lē ʻai mea; na alu atu foʻi le mea suamalie nai lē malosi.” Afai latou te mateʻia le uiga o le tupua, o le a avatu e Samasoni iā i latou ie e tolugafulu ma ofu. Ae a lē mateʻia, ona latou avatu lea o na mea iā Samasoni. Na lē mafai e Filisitia ona mateʻia le tupua i aso e tolu. I le aso lona fā (po o  le aso lona fitu e tusa ai ma isi faaliliuga a le Tusi Paia), ona latou faamataʻu lea i le fafine. Na latou faapea atu iā te ia: “Ia e faaoleole i lau tane, ma faaali mai iā i matou le tupua, neʻi matou susunuina oe ma le aiga o lou tamā i le afi.” Pagā le sauā! Afai o le auala lea e faia ai e Filisitia o latou tagata, seʻi mafaufau la i le mataʻutia o le tulaga o loo nofo pologa ai Isaraelu!—Faamasino 14:8-15.

Talu ai ona o le fefe o le avā, na ia tauanau ai Samasoni e taʻu atu le tali. O le leai o se alofa ma se faamaoni iā Samasoni, na taʻu atu ai e lana avā le tali iā i latou. Na latou mateʻia le tupua, ma na malamalama lelei Samasoni i le auala na latou maua ai. Na ia fai atu iā i latou: “Ana lē se anoa laʻu povi na outou suatia ai le eleele, po ua outou lē matea laʻu tupua.” Ua maua e Samasoni le avanoa lea sa ia faatalitali i ai. “Ona osofia lea o ia e le Agaga o Ieova; ona alu ifo lea o ia i Asekelona, ma na fasia o latou o tagata e toʻatolugafulu, ona ave lea e ia o latou ofu, na ia avatu ai ofu i ē na matea mai le tupua.”—Faamasino 14:18, 19.

Pe na uunaʻia e le fia taui ma sui le gaoioiga lea na faia e Samasoni i Asekelona? E leai. O se gaoioiga a le Atua e ala i lē na ia filifilia e laveaʻia Isaraelu. Na faapogaia e Ieova e ala iā Samasoni se taua faasaga i ē sauā i ona tagata. Na faaauau lenei taua. Na maua le isi avanoa, ina alu atu Samasoni e asiasi i lana avā.

E na o Samasoni na Ia Tau le Taua

Ina ua toe foʻi atu i Timenata, na iloa ai e Samasoni, ua faafaaipoipo e le tamā o lana avā ia lana avā ma se isi tamāloa, ona sa manatu o ia ua ʻinoʻino Samasoni i lona afafine. Na foliga mai na matuā ita lava Samasoni. Na puʻea e Samasoni alope e 300 ma nonoa taʻi lua ma tuu se sulu i le va o iʻu. Ina ua tatala nei alope, na latou faamūina fanua, tovine, ma togāolive, ua faaleagaina ai fua o faaeleeleaga autū e tolu a Filisitia i le tausaga. Na matuā feita nei Filisitia sauā. Na latou tuuaʻia le avā a Samasoni ma lona tamā ma susunuina ai i laʻua. O lenei gaoioiga sauā a tagata Filisitia, na faataunuuina ai le fuafuaga a Samasoni. O le iʻuga, na ia fasia i latou i se fasi tele.—Faamasino 15:1-8.

Pe na malamalama Isaraelu na faamanuia e Ieova le Atua Samasoni, ma autasi ma ia i le aumaia o se iʻuga i le malo o Filisitia? E leai. Ina ia ʻalofia faafitauli, na auina atu ai e tane o Iuta tamāloloa e 3,000 e puʻea le taʻitaʻi na filifilia e le Atua, ma tuu atu o ia i ona fili. Ae peitaʻi, na atili faaleagaina ai e Samasoni ona fili. A o toeitiiti tuuina atu o ia i Filisitia, “Ona osofia lea o ia e le Agaga o Ieova, ua avea maea sa i ona lima e pei se manoa lino ua mū i le afi, ua matala noanoaga i ona lima.” Na ia aumaia le ivi auvae o le asini, ma fasia ai tagata e afe.—Faamasino 15:10-15.

Na valaau atu Samasoni iā Ieova: “Ua e foaʻi mai i lau auauna lenei olataga tele a o le a aʻu oti i le fia inu, ona maua lea o aʻu e le au lē peritomeina.” Na faafofoga Ieova ma talia le tatalo a Samasoni. “Ona māvae lea i le Atua se mea magoto . . . , ona alu atu ai lea o le vai, ua inu ai o ia, ona foʻi atu lea o lona agaga, ua ola lava ia.”—Faamasino 15:18, 19.

Sa taulaʻi atu Samasoni i lana taua faasaga iā Filisitia. O lona nofo i le fale o le fafine talitane i Kasa, ina ia tau faasaga i fili o le Atua. Sa manaʻomia e Samasoni se mea e nofo ai i le pō a o iai i le aai o le fili, ma sa maua i le fale o le fafine talitane. E leʻi mafaufau Samasoni i ni fuafuaga lē mamā. Na ia tuua le fale o le fafine i le tulua o pō ma ao, ua ia tago atu i puipui o le faitotoʻa o le aai ma pou e lua, ua faaee i lona ua, ma avaʻe i le tumutumu o le mauga e latalata i Heperona, lea e 37 maila (60 kilomita) le mamao. Na faamaonia e le Atua lenei gaoioiga ma avatu iā te ia le malosi e faia ai.—Faamasino 16:1-3.

 Sa mataʻina le auala na gaoioi ai le agaga paia iā Samasoni, ona o tulaga e lē masani ai. E mafai foʻi e auauna a le Atua i aso nei ona faalagolago i le agaga lava lea e tasi e faamalosia ai i latou. Na faamautinoa atu e Iesu i ona soo, o le a foaʻiina atu e Ieova “le Agaga Paia i ē ole atu ai iā te ia?”—Luka 11:13.

Aiseā na “Afio Ese” ai Ieova Mai iā Samasoni?

Na oo ina alofa Samasoni i se fafine e igoa iā Talila. Na matuā mananaʻo alii e toʻalima o Filisitia ina ia faatoʻilaloina Samasoni, o lea na latou talosagaina ai le fesoasoani a Talila. Na latou faalatalata atu iā te ia ma faapea atu: “Ia e faaoleole iā te ia, ina ia iloa po o le ā lona malosi tele.” O le taui, e taʻitasi alii nei e toʻalima ma avatu ia te ia “o tupe e tasi le afe ma le selau e tasi.”—Faamasino 16:4, 5.

Afai o tupe siliva o sekeli, o le 5,500 sekeli o se taui matuā telē lava. Na totogi e Aperaamo le 400 sekeli mo se fasi fanua e tanu ai lana avā. Na faatau atu se pologa mo na o le 30 sekeli. (Kenese 23:14-20; Esoto 21:32) Talu ai na ofo atu e alii e toʻalima o Filisitia le tupe iā Talila, na i lo le fai atu ia fai lenei mea mo lona nuu, e manatu ai atonu o ia o se Isaraelu. Po o le ā lava le tulaga, ae na taliaina lava e Talila le ofo.

E faatolu ona taʻu atu e Samasoni iā Talila ni tali sesē i lana fesili, ma e faatolu foʻi ona ia faalataina Samasoni e ala i le taumafai e tuu atu o ia i ona fili. Peitaʻi, “Ua oo ina faatigā iā te ia i lona fai mai i aso uma, ua na faatauanauina o ia; ona faavaivai ai lea o lona loto, a oti.” Na oo ina faaali e Samasoni le mea moni, e leʻi seleina lava lona lauulu. Afai o le a seleina lona lauulu, o le a oo ina vaivai ma pei ai o ia o isi tagata uma.—Faamasino 16:6-17.

Ua faaleagaina Samasoni. Na faasee o ia e Talila, ma seleina ai lona lauulu. Ae ui i lea, o le malosi o Samasoni, sa lē ona o lona lauulu. O lona lauulu, ua faaataina ai sa laʻua faiā faapitoa ma le Atua o ia o se Naseri. Ina ua oo Samasoni i se tulaga na aafia ai lona tulaga faa-Naseri ona o le seleina o lona lauulu, na “afio ese Ieova iā te ia.” Ua faatoʻilaloina nei e Filisitia Samasoni, faatauaso iā te ia, ma tuu i le falepuipui.—Faamasino 16:18-21.

Ua tatou aʻoaʻoina mai ai se lesona malosi. E ao ona tatou manatu i la tatou faiā ma Ieova, o se mea e sili ona tāua. Afai tatou te faagutugutulua i le tuuina atu o i tatou i le Atua o ni Kerisiano i so o se auala, e faapefea la ona tatou faatalitalia o ia e faamanuia mai iā i tatou?

“Ia Ou Oti Faatasi ma Filisitia”

Na matuā fiafia Filisitia ma faafetai i lo latou atua o Takono, ona o le faatoʻilaloina o Samasoni. Na latou taʻitaʻi atu Samasoni i le malumalu o Takono ma faamanatuina ai lo latou manumalo. Peitaʻi, na malamalama lelei Samasoni i le māfuaaga moni o lona paʻū. Na ia iloa le pogai ua afio ese ai Ieova mai iā te ia, ma na matuā salamō ai Samasoni i lona lē taulau. A o iai Samasoni i le falepuipui, na amata ai ona toe tutupu lona lauulu. O lea la ua iai nei o ia i luma o le faitau afe o Filisitia, o le ā lana gaoioiga o le a fai?

Na tatalo Samasoni: “Le Alii Ieova e, ia e manatu mai, ma e faamalosi mai tau lava i lenei toe mea, le Atua e, ina ia ou taui ma sui faatasi iā Filisitia i oʻu mata e lua.” Ona loloʻu ai lea e Samasoni i pou e lua i totonu na mau ai le fale, ma “punou faamalosi lea.” O le ā le iʻuga? “Ua paū le fale i luga o alii, ma luga o le nuu uma sa i ai; sa toʻatele ē na fasiotia e ia i lona oti i ē na fasiotia a o ola ia.”—Faamasino 16:22-30.

Sa sili ona malosi Samasoni i tagata. Maʻeu le mataʻina o ana gaoioiga malosi. Ae sili atu ona tāua, o loo taʻua i le Afioga a Ieova Samasoni, o se tasi e malosi le faatuatua.—Eperu 11:32-34.

[Ata i le itulau 26]

O le ā le māfuaaga o le malosi o Samasoni?