Talaaga o le Soifuaga

Ua Maua e se Tama Mātuaoti ua Tuulafoaʻiina se Tamā Alofa

FAAMATALAINA E DIMITRIS SIDIROPOULOS

Sa faatonu aʻu ma le ita e se fitafita ma tuu mai faamalosi se fana i oʻu luma: “Fai loa, tago i le fana lea ma fana.” Ae sa ou teena filemu. Na matuā faateʻia fitafita na vaavaai mai a o alamū solo pulu fana a le fitafita i luga o loʻu tauʻau. Sa ou manatu o le a ou oti. Ae o se mea e fiafia ai, ona ua ou sao mai. Ae e lē o le taimi muamua lenei na lamatia ai loʻu ola.

O OʻU mātua o ni tagata Eleni, sa nonofo e latalata i Kayseri, i Kapatokia, i Take. E foliga mai, na talia e nisi o lenā vaipanoa le Faa-Kerisiano i le uluaʻi senituri T.A. (Galuega 2:9) Ae peitaʻi, e oo atu i le amataga o lona 20 o senituri, ua matuā suia mea uma.

Mai se Tagata Sulufaʻi i se Tamaitiiti Mātuaoti

I le 1922, ina ua mavae ni nai masina talu ona ou fanau mai, na sosola ai lo matou aiga o ni tagata sulufaʻi i Eleni, ona o fetauaʻiga a tagata o le atunuu lava ia. Ona o le matuā fefefe o oʻu mātua, na ō ai lava e aunoa ma se mea, seʻi vaganā ai la laʻua pepe e na o nai masina le matua, o aʻu lea. Ina ua mavae le mafatia mai le anoanoaʻi o faigatā, na matou taunuu ai i se tulaga e sili ona leaga i le nuu o Kiria, e latalata i le aai o Drama, i Eleni i mātū.

Ina ua fā oʻu tausaga ma ina ua fanau loʻu uso laʻitiiti, ae maliu loa loʻu tamā. Sa na o le 27 ona tausaga, ae ona o tulaga matuā faigatā i na taimi, na matuā vaivai ai o ia. Na matuā pagatia foʻi loʻu tinā i na tulaga faigatā, ma e leʻi pine ae maliu foʻi o ia. Na tuua ai na o i maʻua ma loʻu uso e matuā leai ma ni mea e tausia ai i maʻua. Na aauina atu i maʻua i le tele  o nofoaga eseese o tamaiti mātua oti, ma ina ua 12 oʻu tausaga, na ave ai aʻu i se nofoaga faapena i Tesalonia, o i inā na ou faigaluega ai ma aʻoga faainisinia.

A o ou tuputupu aʻe i totonu o na nofoaga e aunoa ma se alofa, sa ou tau mafaufau ai pe aiseā ua oo ai i nisi tagata le tele o mafatiaga ma faiga lē tonu. Na ou faapea ifo iā te aʻu lava, pe aiseā ua lē taofi ai e le Atua nei tulaga faanoanoa e oo mai. I a matou vasega o aʻoaʻoga faalelotu, na aʻoaʻoina ai i matou e faapea, o le Atua e ona le malosi uma lava, ae e leai se faamatalaga saʻo na tuuina mai e uiga i le iai ma le pogai ua salalau atu ai le amio leaga. Na fai mai le toʻatele, e aupito sili lava le Lotu Eleni. Ae ina ua ou fesili atu, “Afai e aupito sili le lotu Eleni, aiseā la ua lē lolotu uma ai tagata i lenā lotu?” Ou te leʻi maua se tali faamalieloto.

Ae peitaʻi, e matuā faatāua e lo matou faiaʻoga le Tusi Paia, ma e na te faamamafa mai iā i matou e faapea, o se tusi e paia. E faapena foʻi uiga faaalia o le faatonu o le nofoaga lea, ae e matuā lē alu lava i ni sauniga faalelotu. Ina ua ou fesili atu e uiga i lenei mea, na faailoa mai iā te aʻu e faapea, sa suʻesuʻe o ia ma Molimau a Ieova mo se taimi, o se lotu ou te leʻi iloaina.

Na uma laʻu aʻoga i le nofoaga o tamaiti mātuaoti i Tesalonia, ina ua 17 oʻu tausaga. Na amata le Taua Lona Lua a le Lalolagi, a o le taimi lenā o pulea Eleni e Siamani. Sa maliliu tagata i alatetele ona o le matelāina. Ae ina ia maua ni mea e tausi ai aʻu, na ou sola ai i nuu i tua ma ou faigaluega mo sina totogi laʻitiiti.

Ua Maua Tali Mai i le Tusi Paia

Ina ua ou toe foʻi i Tesalonia iā Aperila 1945, na asiasi mai ai iā te aʻu le tuafafine o se tasi o aʻu uō a o ou laʻitiiti lava, lea sa ma nonofo faatasi i le tele o nofoaga mo tamaiti mātuaoti. Na faailoa mai e Paschalia iā te aʻu e faapea, ua lē iloa lona tuagane, ma po o ou iloa se tala e uiga i se mea o iai. A o ma talanoa, sa ia fai mai, o ia o se Molimau a Ieova, ma taʻua ai le naunau mai o le Atua i tagata.

Na ou fai atu ai ma le ita tele ni manatu tetee. Aiseā ua ou matuā mafatia ai talu mai lava ona ou laʻitiiti? Aiseā ua avea ai aʻu o se tamaitiiti ua mātuaoti? O fea o iai le Atua i taimi ua matou manaʻomia ai o ia? Na ia tali mai e faapea, “E saʻo le tuuaʻia o le Atua i nei mea uma?” Sa ia faaali mai iā te aʻu mai le Tusi Paia, e lē faapuapuagatiaina e le Atua tagata. Na fesoasoani lenei mea iā te aʻu e iloa ai e alofa Lē na faia mea uma i tagata, ma ua lē o toe umi se taimi, ona ia faaleleia lea o mea uma. Sa ia faitau mau e pei o le Isaia 35:5-7 ma le Faaaliga 21:3, 4, e faailoa mai ai iā te aʻu, ua lē o toe mamao ona aveesea lea o taua, feteenaʻiga, faamaʻi, faapea le oti, ona ola loa lea e faavavau o tagata faamaoni i le lalolagi.

Mauaina o se Aiga e Lagolagosua

Na ou faalogo na fasiotia le tuagane o Paschalia i se fetauaʻiga ma ʻau a fitafita lalafi solo. Na ou asiasi atu i lona aiga e faamāfanafana iā te i latou, ae na i lo o lea, na latou aumaia ni faamāfanafanaga mai le Tusi Paia mo aʻu. Na ou toe foʻi atu mo nisi faamāfanafanaga mai le Tusi Paia, ma e leʻi pine, ae avea aʻu o se tasi o lea vaega toʻalaʻitiiti o Molimau a Ieova ia e feiloaʻi faalilolilo e faia a latou suʻesuʻega ma le tapuaʻiga. E ui i faasāsāaga na faia i Molimau a Ieova, ae na ou maumauaʻi lava e faifaimea faatasi pea ma i latou.

I lenā vaega o Kerisiano loto maulalo, na ou fiafia ai i se tulaga faaleaiga e māfana, ma alolofa, lea ou te leʻi maua muamua. Na ou maua le lagolagosua faaleagaga ma le fesoasoani lea sa ou matuā moomia. Sa ou maua ai ni uō e lē manatu faapito ma e manatu mamafa mai, o ē na nofo sauni ma lotomalilie e fesoasoani ma faamāfanafana mai iā te aʻu. (2 Korinito 7:5-7) O le mea e sili ona tāua, ona sa fesoasoani loʻu aiga faaleagaga iā te aʻu e matuā vavalalata atu ai iā Ieova, lea ua ou manatu nei i ai, o loʻu Tamā alofa faalelagi. O ona uiga o le alofa, tigāalofa, ma le manatu mamafa mai, sa matuā faafiafiaina ai aʻu. (Salamo 23:1-6) Na ou maua ai se aiga faaleagaga ma se Tamā  alofa! Na ootia ai loʻu loto. E leʻi pine, ae uunaʻia loa aʻu e tuuina atu loʻu ola iā Ieova, ma papatisoina ai aʻu iā Setema 1945.

O le auai i sauniga faa-Kerisiano, sa lē gata ina faateleina ai loʻu malamalama, ae na faalolotoina ai foʻi loʻu faatuatua. Sa masani ona savavali le toʻatele o i matou mo le tolu maila i le va o lo matou nuu ma le nofoaga e fai ai le sauniga ona sa leai se pasi, ma talatalanoa ai i mataupu faaleagaga e lē mafai ona faagaloina. I le faaiʻuga o le 1945, na amata ai ona ou paeonia. Sa matuā tāua le iai o se faiā malosi ma Ieova, talu ai ua lē o toe umi ona tofotofoina lea o loʻu faatuatua ma loʻu faamaoni.

O Teteega na Maua ai Iʻuga Lelei

Sa masani lava ona osofaʻia e leoleo a matou sauniga. Sa pulea le atunuu i lenā taimi e le vaegaau, talu ai sa sasao faaafi fetauaʻiga i le va o tagata Eleni. Sa toe fefasiaʻi lava ma le matuā feita vaega feteenaʻi. Ona o lenā tulaga, na taumafai ai taʻitaʻi lotu e faatalitonu le malo e faapea, o i matou o ni Komunisi ma ia matuā faasalaina i matou.

I le faagasologa o le lua tausaga, e tele taimi na puʻea faapagota ai i matou, ma e faaono ona faasalaina mo ni masina i le falepuipui. Ae peitaʻi, sa tumu falepuipui i pagota ua tetee le malo, o lea na faasaʻolotoina ai i matou. A o saʻoloto, sa matou faaauau ai ona talaʻi, ae ina ua mavae sina taimi, e faatolu ona toe puʻeina i matou i le vaiaso e tasi. Sa matou iloa le toʻatele o o matou uso na faaaunuuaina i motu lē ainā. Po o le a lava le malosi o loʻu faatuatua ou te fesagaʻia ai sea tofotofoga?

Na oo ina matuā faigatā le tulaga o mea ina ua manaʻomia ona ou alu atu i le ofisa leoleo i aso taʻitasi. Ina ia mataʻituina pea aʻu, na aauina atu ai aʻu e leoleo i Evosmos, e latalata i Tesalonia, lea sa iai le ofisa o leoleo. Sa ou nofo totogi i se potu e latalata ane, ma na ou faigaluega ai o se tufuga i nofoaga eseese, e polesi faaiila ia ulo ma falai apamemea. A o ou paeonia i nuu taulata ane, ona o laʻu galuega, na faigofie ai ona ou alu atu i fale o aiga e aunoa ma le masalomia o aʻu e leoleo. O lea e toʻatele na faalogo i le tala lelei ma tali fiafia mai. E sili atu i le toʻasefulu o i latou na avea mulimuli ane ma tagata tapuaʻi o Ieova.

E Sefulu Tausaga ae ua Valu Falepuipui

Sa vaavaaia pea aʻu e leoleo seʻia oo i le faaiʻuga o le 1949, ona ou toe foʻi atu lea i Tesalonia ma le faanaunauga e faaauau i le faiva faataimi atoa. Na ou manatu ai ua uma oʻu tofotofoga, ae i le 1950, na teʻi ai lava ua faatonuina aʻu ina ia ou auai i le vaegaau. Ae ona o loʻu solitū faa-Kerisiano, na ou maumauaʻi ai ou te lē ‘toe aʻoaʻo i taua.’ (Isaia 2:4) I lea, na amata ai loʻu olaga faigatā tele auā na ou nofo i nisi o falepuipui e sili atu ona mataʻutia i Eleni.

Na amata lava i le nuu o Drama. I le vaiaso muamua i le falepuipui, na amata ai ona aʻo le fanafana a fitafita fou. I se tasi aso, na ave ai aʻu i le mea lea e fai ai fanafanaga. Na tuu mai ai e se tasi o fitafita se fana i oʻu luma ma faatonu aʻu ina ia faapā le fana. Ina ua ou lē faia, sa amata loa ona ia tafana mai iā te aʻu. Ae ina ua vaai mai isi fitafita ou te lē gauaʻi, na latou matuā fasia lava aʻu. Na latou tutu sikareti ma sunuʻi i oʻu alofilima. Ona latou loka lea o aʻu i se sela. Na latou faia pea lenei mea mo aso e tolu. Na matuā tigā lava mea ia na sunui i sikareti, ma o loo iai pea na maʻilaʻila i oʻu lima.

 A o leʻi faamasinoina aʻu e le fitafita, na ave ai aʻu i le nofoaga o le vaegaau i Iráklion, i Kereta. Ina ia faavaivaia loʻu faamaoni, na latou matuā sasaina faamoʻamoʻa ai aʻu. Ona o loʻu popole ina neʻi ou faavaivai, na ou tatalo faatauanau ai, ma talosaga atu i le Tamā i le lagi ina ia faamalosia aʻu. Na ou manatua ai upu i le Ieremia 1:19: “Latou te sii mai le taua iā te oe, a e latou te lē manumalo iā te oe; auā o aʻu ou te iā te oe e laveaʻi iā te oe, ua fetalai mai ai Ieova.” O le ‘manuia mai le Atua’ na faatoʻafilemu ma faamālūina ai aʻu. Ua ou iloa lelei le atamai o le faatuatua iā Ieova.—Filipi 4:6, 7; Faataoto 3:5.

I le faamasinoga na mulimuli mai, na faasalaina ai aʻu i le falepuipui mo loʻu olaga atoa. Sa latou manatu i Molimau a Ieova o ni fili sili ona leaga o le malo. Na amata loʻu faasalaga solo atoa i le falepuipui i Itsedin, e i fafo atu o Canea, na tuu ai aʻu i se sela e na o aʻu lava. O Itsedin, o se olo ua leva ma sa tumu loʻu sela i isumu. Sa masani ona fusi loʻu tino atoa mai loʻu ulu e oo i oʻu vae i se palanikeke tuai ma masaesae, ina neʻi papaʻi mai ni isumu i loʻu tino, pe a fetolofi i oʻu luga. Sa ou matuā maʻi lava i le limonia. Na fai mai le fomaʻi e tatau ona ou alu ou te faalā, ma i lea, na mafai ai ona matou talanoa ma le tele o isi pagota i le lotoā o le falepuipui. Ae peitaʻi, na faasolo ina matua leaga le tulaga o loʻu maʻi, ma ina ua matuiā le tulaga o oʻu māmā, na ave ai aʻu i le falemaʻi i Iráklion.

Sa toe fesoasoani mai ai loʻu aiga faaleagaga, o uso Kerisiano i na taimi faigatā. (Kolose 4:11) Sa asiasi mai pea uso i Iráklion, ina ia faamāfanafana ma faalaeiau mai. Sa ou fai atu iā i latou, ou te manaʻomia ni lomiga ina ia ou molimau atu ai i tagata fiafia. Na latou aumaia se atopaʻu e sautualua lalo ina ia mafai ai ona natia ia lomiga. Maʻeu loʻu fiafia, ona i le taimi na ou nofo ai i na falepuipui, pe ā ma le toʻaono pagota na ou fesoasoani i ai ua avea ma Kerisiano moni!

Ina ua faaiʻuina le fetauaʻiga i le atunuu, na suia ai loʻu faasalaga i le sefulu tausaga. Na tuli tausaga na totoe o loʻu faasalaga i le falepuipui i Rethimno, i Genti Koule, ma Cassandra. Ina ua uma le toetoe lava sefulu tausaga i falepuipui eseese e valu, ae ou magalo ai loa, ma toe foʻi atu i Tesalonia, o i inā na talia fiafia ai aʻu e oʻu uso Kerisiano pele.

Agaʻi i Luma Faaleagaga i le Fesoasoani a le ʻAuuso Kerisiano

I le taimi na ou magalo ai, sa mafai ona tapuaʻi Molimau i Eleni i se saʻolotoga e lē  atoatoa. Sa vave lava ona ou puʻea lea avanoa e faaauau ai pea i le faiva faataimi atoa. E leʻi pine ae maua foʻi le isi faamanuiaga, na ou masani atu i se tuafafine Kerisiano faamaoni, o Katina, o lē e alofa iā Ieova ma e matuā maelega i le galuega talaʻi. Na ma faaipoipo iā Oketopa 1959. O le fanau mai o la ma tama teine, o Agape, ma le iai o loʻu lava aiga faa-Kerisiano, na fesoasoani atili lea iā te aʻu i oʻu faalogona tigā ona o le maliliu o oʻu mātua. Sa lotomalilie lo matou aiga e auauna i le puipuiga, ma le tausiga alofa a lo tatou Tamā o i le lagi, o Ieova.—Salamo 5:11.

Ona o tulaga faigatā tau tamaoaiga, na tuu ai laʻu auaunaga paeonia, ae sa ou lagolagosua i loʻu toʻalua a o faaauau lana auaunaga faataimi atoa. I le 1969, na oo mai ai se mea e sili ona tāua i loʻu olaga o se Kerisiano, ina ua faia se tauaofiaga faavaomalo a Molimau a Ieova i Nuremberg, i Siamani. A o ou sauniuni ou te alu i le tauaofiaga lenā, na ou talosaga ai mo soʻu tusi folau. Ina ua alu atu loʻu toʻalua i le ofisa o leoleo e fesili i ai pe aiseā ua silia ai ma le lua masina e lē o maua mai loʻu tusi folau, na tago le leoleo seʻi mai i fafo se faila mafiafia mai lana pusa toso ma faapea mai: “E te talosaga mai mo se tusi folau o le tagata lenei ina ia faaliulotu tagata o Siamani? E matuā leai lava. O se tagata mataʻutia tele lenei.”

I le fesoasoani a Ieova faatasi ma isi uso, na faaaofia ai aʻu i se tusi folau e tasi a se vaega o tagata, i lea, na mafai ai ona ou auai i lea tauaofiaga matagofie. Na oo atu le tumutumuga o le aofia na auai i le silia ma le 150,000, ma sa ou iloa ai o le agaga o Ieova, na taʻitaʻia ma autasia lenei aiga faaleagaga mai atunuu eseese. I le faagasologa o le olaga, na ou matuā talisapaia ai le tāua o le ʻauuso Kerisiano.

I le 1977, na maliu ai si aʻu paaga pele faamaoni. Sa ou taumafai e tausia si oʻu afafine e tusa ai ma taʻiala i le Tusi Paia, ae e leʻi tuua ai na o aʻu. Na toe fesoasoani mai ai foʻi loʻu aiga faaleagaga. Ou te matuā lotofaafetai ona o le lagolagosua a uso i lenā taimi faigatā. Sa ō mai nisi i lo matou fale mo sina taimi e vaai si oʻu afafine. E lē mafai ona galo iā te aʻu lo latou agalelei ma le alofa lē manatu faapito.—Ioane 13:34, 35.

Ina ua matua Agape na faaipoipo atu i se uso e suafa iā Elias. E toʻafā la laʻua fanau tama, ma e iai uma lava i le upu moni. I nai tausaga talu ai nei, sa ou maʻi ai ua pē le isi itu o loʻu tino. O loo tausia lelei aʻu e loʻu afafine ma lona aiga. E ui lava ou te lē o malosi, ae o loo fiafia pea loʻu loto. Ou te manatua le taimi sa na o le toʻa selau ai uso i Tesalonia atoa, sa faia faalilolilo sauniga i fale o uso. Ae i le taimi nei, pe tusa ma le 5,000 Molimau maelega i lenā vaipanoa. (Isaia 60:22) I tauaofiaga, e fesili mai ai uso talavou iā te aʻu: “O e manatua le taimi sa e avatua ai mekasini i lo matou aiga?” E ui lava e leʻi faitauina e mātua na mekasini, ae sa faitauina e a latou fanau, ma agaʻigaʻi ai i luma faaleagaga!

A o ou mātauina le tupu tele o le faalapotopotoga a Ieova, ua ou lagona ai le aogā o tofotofoga uma na ou onosaia ma tumau ai. Ou te faamatala pea i le fanau a loʻu afafine ma isi talavou, ina ia manatua lo latou Tamā o i le lagi a o talavou, ona ia lē tuulafoaʻiina lea o i latou. (Failauga 12:1) Sa faamaoni pea Ieova i ana folafolaga, mo aʻu, sa avea o ia ma ‘Tamā o ē ua mātuaoti.” (Salamo 68:5) E ui lava sa tuulafoaʻiina aʻu o se tama ua mātuaoti a o ou laʻitiiti, ae mulimuli ane, na ou maua se Tamā e sili ona alofa!

[Ata i le itulau 22]

I le falepuipui i Drama, sa ou faigaluega ai o se kuka

[Ata i le itulau 23]

I maʻua ma Katina i le aso o la ma faaipoipoga, i le 1959

[Ata i le itulau 23]

O se fonotaga i le togāvao e latalata ane i Tesalonia, i tausaga o le 1965-1969

[Ata i le itulau 24]

I maʻua ma loʻu afafine i le 1967